Η παταγώδης αποτυχία του μνημονίου μοιάζει να ήταν όχι μόνο αναπόφευκτη, αλλά και απολύτως προβλέψιμη. Ήταν η πρώτη πράξη της επανάληψης ενός έργου που οι οικονομολόγοι έχουν ξαναδεί στη Λατινική Αμερική….
Όλο και εντονότερη γίνεται η συζήτηση για την ανάγκη πολιτικής παρέμβασης, μέσω της εφαρμογής ενός σχεδίου, που θα έχει τη φιλοσοφία του σχεδίου Μπρέιντι, ως απάντηση στην πρωτοφανή κρίση χρέους σε χώρες της Ευρωζώνης.
Το 1985 ο James Baker, υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του Προέδρου Ronald Reagan, ανακοίνωσε στην ετήσια συνέλευση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στη Σεούλ της Ν. Κορέας, το σχέδιό του για βοήθεια προς 15 υπερχρεωμένες χώρες , το οποίο και βασιζόταν στην απλή ιδέα της παροχής νέων δανείων από τις εμπορικές τράπεζες προς τις χώρες κυρίως από τη Λατινική Αμερική, υπό την προϋπόθεση ότι θα υιοθετούσαν διαρθρωτικές αλλαγές που θα προωθούσαν την οικονομία της αγοράς και την ανάπτυξη. Το 1988, όταν η κυβέρνηση του Προέδρου George Bush ερχόταν στην εξουσία ήταν ξεκάθαρο ότι το σχέδιο Baker ήταν ουσιαστικά νεκρό. Το συνολικό δημόσιο χρέος των 15 χωρών είναι ανέβει στα 500 δισ. δολάρια το 1989 από 350 δισ. δολάρια το 1981, με τις τράπεζες να εμφανίζονται απρόθυμες να δανείσουν νέα κεφάλαια.
Ο νέος Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Nicholas Brady εμφάνισε ένα νέο σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης του χρέους των αναπτυσσόμενων το 1989, που βασιζόταν σε μια τελείως διαφορετική προσέγγιση. Περιελάμβανε από τη μια μεριά «κούρεμα» των δανείων κι από την άλλη μείωση των επιτοκίων και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Σε αντάλλαγμα, οι χώρες δεσμεύτηκαν να προχωρήσουν σε μια σειρά οικονομικών μεταρρυθμίσεων («συναίνεση της Ουάσιγκτον»). Πολλοί είπαν ότι το σχέδιο αυτό άργησε. Αν είχε έρθει νωρίτερα, η Λατινική Αμερική θα είχε αποφύγει μια «χαμένη δεκαετία». Η εξυπηρέτηση του μεγάλου δημοσίου χρέους τους έλαβε χώρα με την παροχή κινήτρων προς τις πιστώτριες τράπεζες να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής. Το σχέδιο προέβλεπε την έκδοση ομολόγων σε δολάρια από τις υπερχρεωμένες χώρες που θα δίνονταν στις τράπεζες με αντάλλαγμα μια δραστική μείωση των απαιτήσεων που είχαν οι τελευταίες από παλαιότερα δάνεια. Τα νέα ομόλογα έφεραν εγγυήσεις από διεθνείς οργανισμούς, π.χ. το ΔΝΤ και τις ΗΠΑ, για να είναι ελκυστικά στα μάτια των τραπεζών. (Περισσότερα για το σχέδιο Μπρέιντι είχαμε αναφέρει στις 6/1/2011 στο κομμάτι ”Πώς να αποφύγουμε δέκα χρόνια κρίσης (ή όταν οι Financial Times λένε τα ίδια με τον Σαμαρά)“)
Επιπλέον, υπήρχε η πρόβλεψη για επιπρόσθετη χρηματοδότηση των ανωτέρω χωρών, με σκοπό να πάρει μπροστά η οικονομία τους, με την ταυτόχρονη εφαρμογή διαρθρωτικών αλλαγών από μέρους τους, που επέβλεπε το ΔΝΤ. “Ο σκοπός μας είναι να αναθερμάνουμε την ελπίδα στους ανθρώπους και στους ηγέτες των υπερχρεωμένων χωρών ότι οι θυσίες τους θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη ευημερία στο παρόν και σε ένα μέλλον που δεν θα σκιάζεται από το χρέος”, είχε τονίσει τότε ο κ. Brady. Μερικές δεκαετίες αργότερα, αρκετοί βλέπουν ομοιότητες, τηρουμένων των αναλογιών, μεταξύ του σχεδίου Baker και της πολιτικής λιτότητας που το συνόδευε και του μετέπειτα σχεδίου Brady.
Εύλογα θα αναρωτηθεί λοιπόν κανείς: γιατί αργεί το «ιππικό»; Γιατί πριν τη διάσωση μέσω πολιτικής παρέμβασης, πρέπει να προηγηθούν οι βαθιές επώδυνες τομές. Οι ευρωπαίοι –στο σύνολο τους και όχι μόνο οι νότιοι- προκειμένου να αντεπεξέλθουν οι οικονομίες τους στον ασιατικό ανταγωνισμό πρέπει να μάθουν να ζουν με λιγότερα. Με πολύ λιγότερα. Πριν το «κούρεμα» του χρέους, θα έχει προηγηθεί η εμπέδωση μια διαφορετικής κοινωνικής κουλτούρας, καθόλου σπάταλης, ελάχιστα καταναλωτικής, εξαιρετικά «πειθαρχημένης». Θα έχει επέλθει επίσης μια ριζική διαφοροποίηση της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Τα κοινωνικά στρώματα, που συνηθίσαμε να ονομάζουμε “μικρομεσαία” πλήγονται καίρια.
Και πότε θα εμφανισθεί τελικά η « πολιτική λύση για ένα βιώσιμο χρέος;». Λίγο πριν από την κατάρρευση, λίγο πριν τη στάση πληρωμών, όχι λόγω της περίφημης «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης», αλλά μόνο και μόνο για να αποφύγουν τις συνέπειες στις οικονομίες τους, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναινέσουν σε ένα σχέδιο σωτηρίας, πραγματικό αυτή τη φορά. Έως το 2013, μπορεί και νωρίτερα θα έχει λάβει σάρκα και οστά.
Η παταγώδης αποτυχία του μνημονίου μοιάζει να ήταν όχι μόνο αναπόφευκτη, αλλά και απολύτως προβλέψιμη. Ήταν η πρώτη πράξη της επανάληψης ενός έργου που οι οικονομολόγοι έχουν ξαναδεί στη Λατινική Αμερική….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου