Το μεγάλο τζακ ποτ με τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS)

Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τα επιτόκια των πιστωτικών καρτών κινούνται γύρω στο 18%;  Η απάντηση δεν έχει να κάνει με τις κερδοσκοπικές ανησυχίες των θωρακισμένων τραπεζών μας.  Πάνε πολλά χρόνια από τότε που η κερδοφορία των τραπεζών βρισκόταν σε συνάρτηση με τα επιτόκια.  Εδώ και πολλά χρόνια η κερδοφορία των τραπεζών βασίζεται σταθερά στις προμήθειες και περισσότερο στο μαγικό κόσμο των παραγώγων.
Πώς καθορίζεται ένα επιτόκιο;
Ο καθορισμός του επιτοκίου γίνεται με βάση την επικινδυνότητα του προϊόντος.  Για παράδειγμα ένα στεγαστικό δάνειο στο 70% της αξίας ενός προσημειωμένου ακινήτου, μπορεί να δοθεί με ένα επιτόκιο 3%, καθώς τα δάνεια σαν και αυτό που θα σκάσουν θα είναι ελάχιστα και η τράπεζα λόγω καλής εξασφάλισης θα έχει μικρότερη χασούρα.  Οι πιστωτικές κάρτες, πριν την κρίση, έσκαγαν σε ένα ποσοστό 20% και καθώς εκεί δεν υπάρχει κανενός είδους εξασφάλιση, το επιτόκιο είναι τοκογλυφικό, για να καλύψει αυτή τη ζημιά.

Φυσικά αυτή είναι η απλοποιημένη εκδοχή των πραγμάτων.  Γιατί κάπου εκεί έρχονται τα ασφάλιστρα κινδύνου να εξαφανίσουν την αβεβαιότητα της τράπεζας, ώστε να αυτή να κάνει απερίφραστα τη’’ δουλειά’’ της.  Ο εκδότης των CDS λοιπόν συμφωνεί να αποπληρώσει τα φέσια των τραπεζικών προϊόντων που πρόκειται να σκάσουν.  Η τιμή εξαρτάται πάντα από την ιστορικότητα επικινδυνότητας του προϊόντος.
Από την πλευρά του ο οίκος που έχει εκδώσει τα CDS, δεν περιμένει να βγάλει λεφτά αγωνιώντας αν η Μαρίκα θα αποπληρώσει κανονικά την πιστωτική της κάρτα.  Απλούστατα χρησιμοποιεί το ζεστό χρήμα που πήρε από την τράπεζα, το οποίο αυγατίζει σε διάφορα παράγωγα της αρεσκείας του, καλώς ήρθατε στο μαγικό κόσμο των traders!  Αυτή είναι η μαγεία της παγκοσμιοποιημένης χρηματοπιστωτικής φούσκας:  Η προδιάθεση της Μαρίκας αναφορικά με την κάρτα της, μπορεί να λειτουργήσει όπως η πεταλούδα του Πεκίνου, να γκρεμίσει τη Deutsche Bank και να διαλύσει την ευρωζώνη.
Τις τελευταίες μέρες υπάρχει μια θολούρα γύρω από το ‘’εθελοντικό’’ κούρεμα.  Βέβαια η αλήθεια είναι ότι καθώς η έβδομη δόση – γίγας είναι στον αέρα, καθώς ο EFSF στεγνώνει από ρευστό χάνοντας έναν – έναν τους πύργους του (ελέω υποβαθμίσεων) και καθώς οι στόχοι του ελληνικού προϋπολογισμού διαφαίνονται χιμαιρικοί, όλοι υποψιάζονται ότι οι συζητήσεις διεξάγονται επί πτώματος.
Ωστόσο έχουν προκύψει ενδιαφέροντα ζητήματα γύρω από τα CDS:
Όπως προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε παραπάνω το πρόβλημα δεν είναι αυτό καθ’ αυτό αν θα ενεργοποιηθούν ή όχι τα ασφάλιστρα κινδύνου.  Ασφαλώς κάποιοι δεν θα ήθελαν να πληρώσουν αυτά τα υπέρογκα ποσά, αλλά αυτό μάλλον είναι δευτερεύον, καθώς έχουν ήδη πληρωθεί καλά και έχουν ήδη γυρίσει τρείς και τέσσερις φορές τα σχετικά κεφάλαια
Το πάπλωμα έχει να κάνει με την ίδια την ύπαρξη των CDS ως δικλείδας ασφαλείας στη χρηματοπιστωτική αλυσίδα.  Και αυτό γιατί, αν στην ελληνική περίπτωση του γιγαντιαίου κουρέματος, επιμείνουμε στην ‘’εθελοντική’’ του μορφή, τίθεται εν  αμφιβόλλω όλο το οικοδόμημα των CDS, αφού χάνουν το λόγο ύπαρξής τους.  Θα δημιουργηθεί λοιπόν ένα παράξενο προηγούμενο μέσα στην ευρωζώνη, όπου τα ‘’πονηρά’’ κράτη θα μπορούν να εκβιάζουν με ‘’εθελοντικά’’ κουρέματα, αγνοώντας τα ασφάλιστρα κινδύνου.  Αυτή η πρακτική προβληματίζει έντονα τις αγορές οι οποίες απεχθάνονται τις ασάφειες και ενδέχεται να απαιτήσουν τις μελλοντικές τους εξασφαλίσεις με άλλους τρόπους.  Και όπως αναλύσαμε στην εισαγωγή, αυτός ο άλλος τρόπος θα είναι ένα τοκογλυφικό επιτόκιο.
Από την άλλη πλευρά, αν ενεργοποιηθούν τα CDS, είτε επειδή η Ευρώπη αρνηθεί να πάρει το ρίσκο της ουσιαστικής τους κατάργησης, είτε επειδή οι οίκοι αξιολόγησης αρνηθούν τον εθελοντικό χαρακτήρα του κουρέματος, όπως ήδη έχουν προειδοποιήσει ότι θα πράξουν, η ευρωζώνη θα έχει να αντιμετωπίσει ένα κανονικό πιστωτικό γεγονός μέσα στα σπλάχνα της, πράγμα που θα επιφέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις και νέους πονοκεφάλους στους πολύπαθους ηγέτες της.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα όπως έχουν διαμορφωθεί στην πράξη μέσα από την -άλλα λόγια να αγαπιόμαστε- ‘’διαπραγμάτευση’’ για το PSI και όχι όπως τα φαντάζονταν οι θεωρητικοί του μνημονίου, ίσως η μοναδική λύση που απομένει στην Ευρώπη είναι η αποπομπή της Ελλάδας από το ευρώ, σε ενός είδους καραντίνα ειδικής σχέσης, ώστε να χρεοκοπήσει με την ησυχία της, χωρίς να μολύνει τους υπόλοιπους ασθενείς.
Αυτό που αρνείται να καταλάβει η Ευρώπη είναι ότι η ασθένεια έχει ήδη προσβάλλει ζωτικά όργανα της Ε.Ε. όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία και πως πρέπει επειγόντως να βρει μια δυναμική λύση, όπως για παράδειγμα ένα κούρεμα – σοκ των χρεών του νότου, δημόσιου και ιδιωτικού, σε ποσοστό 85 – 90%, με ταυτόχρονη κρατικοποίηση των τραπεζών και δημιουργία δορυφορικής ευρωζώνης, με έκδοση νομίσματος και υποτίμησή του.
Ξέρετε, όλος αυτός ο όμορφος μαγικός κόσμος των παραγώγων, λειτουργούσε άψογα την εποχή των παχιών αγελάδων και κανένας δε θέλησε να σκεφτεί σοβαρά τι γίνεται σε περίπτωση κρίσης.  Και τώρα η μικρή – μεγάλη μας χώρα έχει το προνόμιο ή την ατυχία να βρίσκεται στο επίκεντρο του προβλήματος.  Αυτό είναι από μία κακό γιατί δοκιμάζονται πάνω στις πλάτες μας όλες οι ηλιθιότητες που σκαρφίζονται οι γκολντενμποϋδες του πλανήτη και από την άλλη είναι καλό γιατί η προσοχή όλων είναι πάνω μας, μην τυχόν και γίνει καμία στραβή.  Γιατί καλώς η κακώς, αφού η Ελλάδα έδειξε την απρονοησία να σκάσει πρώτη, θα αποτελέσει ένα προηγούμενο για τις χώρες που ακολουθούν, ένα προηγούμενο που θα είναι καθοριστικό για την τύχη της παγκόσμιας οικονομίας.
Για το λόγο αυτό σε κάθε δημόσια τοποθέτηση οι ευρωπαίοι ηγέτες διαλαλούν ότι  ‘’η Ελλάδα είναι ξεχωριστή περίπτωση’’, αλλά δυστυχώς για αυτούς η Ελλάδα είναι μέλος της ζώνης του ευρώ και οι αγορές δε χαμπαριάζουν από δηλώσεις αναλώσιμων πολιτικάντηδων.
Κακοφωνίξ