Η οικονομική δύναμη δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για παγκόσμια ισχύ. Αυτό που μετράει περισσότερο, είναι το πώς τα πολιτικά συστήματα αντιδρούν στις κρίσεις. Υπό αυτήν την άποψη, η ΕΕ έχει ακόμη ελπίδες.
Το 2011 θα μείνει στην ιστορία ως μια καταστροφική χρονιά. Μεταξύ άλλων, οι ΗΠΑ και η ΕΕ κινδύνεψαν με οικονομική κατάρρευση. Ήδη θεωρούνται ως τα «προβληματικά παιδιά» της παγκόσμιας οικονομίας, και νουθετούνται από τους κρατικιστές καπιταλιστές της Κίνας, τους διπλωμάτες της Σιγκαπούρης, και τους οικονομολόγους της Ινδίας. Για αυτό και πολλοί αναλυτές έχουν την αίσθηση ότι η εποχή της ευρωπαϊκής (Δυτικής) παγκόσμιας κυριαρχίας, πλησιάζει στο τέλος της. Ο ήλιος, λένε, ανατέλλει τώρα στην Άπω Ανατολή.
Κάτι ανάλογο μάλλον πιστεύει και ο Αμερικανός πρόεδρος, που βάζει την αναδιοργάνωση της χώρας του μπροστά από την οποιαδήποτε εξωτερική της επέμβαση. Αν λοιπόν ο ισχυρότερος άνθρωπος του πλανήτη πιστεύει πως η Ουάσιγκτον έχει ήδη αναλάβει πάρα πολλά, τότε είχε δίκιο ο ιστορικός Paul
Kennedy, που το 1987 προειδοποιούσε πως η Αμερική πάσχει από «αυτοκρατορική υπερέκταση».
Βέβαια, ο Kennedy έκανε την διαπίστωση αυτή λίγο πριν το τέλος του ψυχρού πολέμου, χάνοντας τη πτώση του σοβιετικού κομμουνισμού που σημειώθηκε μπροστά στα μάτια του. Και παρά τις τεράστιες αλλαγές στον κόσμο, συνέχισε να επιμένει ότι η Δύση πλησιάζει στο τέλος της.
Πρόκειται για έναν ιστορικό, που θεωρεί τον οικονομικό παράγοντα ως τον πιο κρίσιμο σε θέματα παρακμής, δίνοντας λιγότερη αξία στη δύναμη των ιδεών, και στους «μεγάλους άνδρες». Το κυριότερο όμως είναι να μπορούμε να μετράμε το πώς τα διάφορα πολιτικά συστήματα αντεπεξέρχονται στις κρίσεις, και πως αντιδρούν σε πρωτόγνωρες προκλήσεις.
Αν η σοβιετική ηγεσία δεν είχε σηκώσει τα χέρια ψηλά στη δεκαετία του 1980, το τείχος του Βερολίνου θα συνέχιζε να υπάρχει. Αν ο Ronald Reagan και η Margaret Thatcher δεν αντιστέκονταν σθεναρά στην σοβιετική επιρροή, ίσως το Κρεμλίνο να διατηρούσε ακόμη την δύναμή του.
Το πώς και το γιατί οι πολιτικοί μεταρρυθμιστές της Μόσχας παραδόθηκαν, ενώ αυτοί του Πεκίνου όχι, συνεχίζει να αποτελεί ένα ιστορικό ερωτηματικό. Αποδεικνύεται όμως ότι κάποιες μη μετρήσιμες δυνάμεις όπως η αποφασιστικότητα και η πίστη, μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις.
Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να ξεγράψουμε την Ευρώπη. Με την υιοθέτηση του ευρώ, και με την εξάπλωση της ΕΕ στην Ανατολική Ευρώπη, καμιά άλλη ήπειρος δεν γνώρισε τέτοιες σημαντικές μεταμορφώσεις τα τελευταία δέκα χρόνια.
Είναι λοιπόν φυσικό, αυτού του είδους οι ριζικές αλλαγές να αντιμετωπίζουν προκλήσεις. Ακόμη και το γεγονός ότι το ευρώ συνεχίζει να υπάρχει, αποτελεί επίτευγμα. Η ευρωζώνη, με τόσα σημαντικά προβλήματα χρέους, συνεχίζει να υφίσταται παρά τις «σκοτεινές» προβλέψεις περί του αντιθέτου. Όλα αυτά αποδεικνύουν την τεράστια πολιτική δύναμη που συνεχίζει να διατηρεί η Ευρώπη, παρά την γενικώς επικρατούσα αντίθετη άποψη.
Η σημερινή κρίση οδηγεί σε μια πανευρωπαϊκή αλληλεγγύη άνευ προηγουμένου, που δύσκολα θα αναστραφεί. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως οι Angela Merkel και Nicolas Sarkozy, μαζί με την ΕΚΤ, επιδεικνύουν μια εντυπωσιακή ικανότητα να διδάσκονται, καθώς αυτοσχεδιάζουν προσπαθώντας να βρουν λύσεις. Το ότι τα ΜΜΕ δεν τους το αναγνωρίζουν, οφείλεται κυρίως στο κλίμα που διαμορφώνεται από αυτά, και στο ότι συνηθίζεται να κατηγορούνται για όλα οι πολιτικοί. Πάντως, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως οι πολιτικοί ηγέτες μετρούνται σε μέγεθος, όταν βρίσκονται βουτηγμένοι στα δύσκολα, όπως συμβαίνει σήμερα.
Πολλά μπορούν να πάνε λάθος. Η Ευρώπη , και η Δύση, σίγουρα έχουν δει καλύτερες ημέρες. Η Ανατολή όμως, ούτε καν μπορεί να ονειρευτεί τέτοιους μηχανισμούς ειρήνευσης. Και ακόμη και αν συνεχίσει τη πορεία της, με τις όποιες δυσκολίες, το μέλλον της θα είναι μέσα σε μια παγκόσμια οικονομία την οποία διαμορφώνουν κυρίως οι Δυτικές ιδέες.
Συνεπώς, μόνο κάποιοι πραγματικά ηττοπαθείς μπορούν να μιλάνε σήμερα για την οριστική παρακμή της Δύσης.
De Volkskrant
http://www.presseurop.eu/en/content/article/1249431-it-s-too-early-write-europe
Απόδοση: S.A
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου