Φθινοπωρινό ταξίδι του Παπανδρέου στην Τουρκία

• Γράφει η Αγγελική Σπανού

Μετά τη ΔΕΘ και με την προσ­δοκία ότι θα έχει μπει τάξη στην εσωτερική διαχείριση, ο κ. Γ. Παπανδρέου θα επιδοθεί εκ νέου στη διπλωματία κορυφής. θα ξεκινήσει με επαφές υψη­λού επιπέδου στη Γενική Συνέ­λευση του Ο Η Ε στη Νέα Υόρκη (τρίτο δεκαήμερο Σεπτεμβρίου) και επίσκεψη στην Αγκυρα αμέσως μετά, εν μέσω ραγδαίων εξελίξεων στο Κυπριακό.

Θα είναι η πρώτη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο ομόλογο του, μετά τον πρόσφατο εκλογικό του θρίαμβο (τρίτη νίκη με περίπου 50%). Και αυτή τη φορά, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές, δεν θα προσφερθεί στον κ. Ρ.Τ.Ερντογάν το άλλοθι ότι δεν μπορεί να αναθεωρήσει τη στάση του στα ελληνοτουρκικά λόγω της ασφυκτικής πίεσης που δέχεται από το στράτευμα. Η δεύτερη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ανώτατης Στρατηγικής Συνεργασίας, στο οποίο μετέχουν τα σημαντικότερα μέλη των δυο κυβερνήσεων, είχε προγραμματιστεί για τον Ιούλιο και αναβλήθηκε λόγω των ραγδαίων εξελίξεων στην Ευρωζώνη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, προετοιμάζεται ήδη για τον Οκτώβριο και αυτή τη φορά θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα, αφού προηγήθηκε συνεδρίαση στην Αθήνα στη διάρκεια επίσκεψης του ΡΤ.Ερντογάν το Μάιο του 2010.
Αντιφατικά μηνύματα
Για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, το φετινό καλοκαίρι το moratorium τηρείται (μέχρι στιγμής τουλάχιστον). Και αυτό θεωρείται καλός οιωνός από την ελληνική πλευρά. Παρόλο που δεν έχει καταγραφεί αλλαγή θέσεων (στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών) ως προς την τουρκική αμφισβήτηση του status quo στο Αιγαίο, υπάρχει σχετική αισιοδοξία στην Αθήνα ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θα επενδύσει στην ύφεση, γνωρίζοντας πόσο επιβαρύνουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς οι αμυντικές δαπάνες. Η πρόσφατη παραίτηση της ηγεσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, σε ένδειξη οργής για τις διώξεις στρατιωτικών, επιβεβαίωσε το χάσμα μεταξύ του κεμαλικού κατεστημένου και της φιλοισλαμικής κυβέρνησης. Και κατέδειξε τις κατακτήσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας σε σχέση με τον έλεγχο του βαθέος κράτους.
Σήμερα περίπου 250 στρατιωτικοί (173 εν υπηρεσία και 77 απόστρατοι), βρίσκονται στη φυλακή κατηγορούμενοι για τη σκευωρία του 2003, γνωστή με την επωνυμία «Βαριοπούλα». Άλλοι 400, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ακα­δημαϊκοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και στρατιώτες, δικάζονται για την υπόθεση «Εργκενεκον».
Η κυβέρνηοη Ερντογάν έχει την απόλυτη κυριαρχία στην εσωτερική ζωή της Τουρκίας και την πλήρη δυνατότητα να ξεδιπλώσει τη δική της στρατηγική στα εσωτερικά και στα εξωτερικά. Δι­πλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι οι πρόσφατες σκληρές δηλώσεις του Τούρκου πρωθυπουργού για το Κυπριακό, απευθύνονταν κυρίως στο κεμαλικό ακροατήριο. Ήταν, δηλαδή, μια επίδειξη νομιμοφροσύνης στα εθνικά θέματα ενόψει νέων συγκρούσεων με τους στρα­τηγούς, οι οποίοι ενδεχομένως θα επι­χειρήσουν να τον πλήξουν καταγγέλλοντας μαλθακότητα στη διαχείριση των εθνικών θεμάτων.
Για το τουρκικό στράτευμα, το Κυπριακό είναι -μετά το Κουρδικό- το μείζον ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Για τον λόγο αυτό, οι ένστολοι αντιμετωπίζουν με κακεντρεχή ικανοποίηση την πολιτική και οικονομική κρίση στην Κύπρο. Η ισραηλινή εφημερίδα JERUSALEM POST έγραψε, πολύ πρόσφατα, ότι το Τελ Αβίβ εξετάζει το ενδεχόμενο να υποστηρίξει τους Κούρδους στους αγώνες τους για αυτονομία. Και ένα τέτοιο σενάριο αποτελεί πραγματικό εφιάλτη για την Άγκυρα που βλέπει την κυβέρνηση Νετανιάχου να συνάπτει σχέση στρατηγικής συνεργασίας με τη Λευκωσία στα ενεργειακά και με την Αθήνα σε όλο το πλέγμα των διμερών σχέσεων.
Το Κυπριακό επιστρέφει στο επίκεντρο των εξελίξεων
ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟ για το φθινόπωρο ταξίδι του πρωθυπουργού στην Τουρκία θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα καθώς το Σεπτέμβριο, στη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, θα έχουν γίνει σοβαρές διεργασίες σε σχέση με το Κυπριακό. Ενώ τον επόμενο μήνα, ο Κύπριος πρόεδρος Χριστόφιας και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Έρογλου θα συναντώνται με τον γ.γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν, ο οποίος επιδιώκει λύση το αργότερο ως την άνοιξη του 2012.
Η Άγκυρα έχει θέσει ως προθεσμία για ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων την έναρξη της κυπριακής προεδρίας της Ε.Ε. (Ιούνιος 2012). Και στο χρονοδιάγραμμα αυτό συμφωνούν Ευρωπαίοι, Αμερικανοί και Βρετανοί. Όλα δείχνουν ότι στήνεται μια νέα Λουκέρνη, υπό την απειλή της κατάθεσης της εντολής του γ.γ. του ΟΗΕ που διαμηνύει σε κάθε ευκαιρία ότι ήρθε η ώρα για το τέλος του παιχνιδιού – με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Η κυβέρνηση Χριστόφια είναι εξαιρετικά αποδυναμωμένη, λόγω των οικονομικών και κοινωνικών παρενεργειών από την πολύνεκρη έκρηξη στη βάση της Εθνικής Φρουράς, ενώ οι επιθέσεις των αγορών εντείνονται. Για επερχόμενη καταιγίδα στην Κύπρο έγραψαν οι Financial Times περιγράφοντας την οικονομική και πολιτική κατάσταση στο νησί. Στο αναλυτικό ρεπορτάζ από τη Λευκωσία (Storm gathers over Cyprus) ο Joshua Chaffin ανατρέχει στην πρόσφατη ιστορία της Κύπρου κάνοντας λόγο για «δεκαετίες ευημερίας», αποτέλεσμα της offshore τραπεζικής βιομηχανίας στη χώρα, που συ­γκέντρωσε δισεκατομμύρια δολάρια από Ρώσους ολιγάρχες και Άραβες δικτάτορες χωρίς πολλές, πολλές ερωτήσεις. Και προσθέτει ότι αυξάνεται συνεχώς η ανησυχία ότι η Κύπρος ενδέχεται να ακολουθήσει την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία στην προσφυγή της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης.