Ο λογαριασμός για τη νέα χρονιά

Αύξηση των ορίων ηλικίας, περικοπές στις συντάξεις και κατάργηση των δώρων περιλαμβάνει το πακέτο μέτρων που μπαίνει σε εφαρμογή από 1ης Ιανουαρίου 2013. Σε 18 εγκυκλίους του υπουργείου Εργασίας αποσαφηνίζεται το νέο «τοπίο» στο ασφαλιστικό και παρουσιάζονται αναλυτικά οι ανατροπές που έρχονται από τη νέα χρονιά.

Oσοι ασφαλισμένοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 θα δουν τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση να αυξάνονται. Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

• Η «έξοδος» θα γίνεται με πλήρη σύνταξη σε ηλικία 67 ετών. Σε όσες περιπτώσεις προβλέπεται μειωμένη σύνταξη, αυτή θα καταβάλλεται σε ηλικία 62 ετών.
• Εναλλακτικά η πόρτα εξόδου θα ανοίγει με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών.

Εκτός κινδύνου είναι όσοι ασφαλισμένοι προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης

μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι δεν επηρεάζονται από τις ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και μπορούν να αποχωρήσουν ανά πάσα στιγμή με τα ισχύοντα όρια ηλικίας.

Οι υπόλοιποι ασφαλισμένοι -που δεν προλαβαίνουν να θεμελιώσουν δικαίωμα- θα δουλέψουν από δύο έως πέντε χρόνια επιπλέον.

Τις μεγαλύτερες ανατροπές έχουν οι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 4.500 ημέρες ασφάλισης, όσοι φιλοδοξούν να βγουν με τις διατάξεις της 35ετίας ανεξαρτήτως ταμείου αλλά και οι εργαζόμενοι στα βαρέα. Στους μεγάλους χαμένους είναι οι μητέρες ανηλίκων τέκνων, καθώς από τη νέα χρονιά μπαίνει τέλος στο ευνοϊκό καθεστώς συνταξιοδότησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, το όριο συνταξιοδότησης «εκτοξεύεται» στο 67ο έτος.

Ασφαλισμένοι μετά το 1993

Ενιαίες ρυθμίσεις ισχύουν για τους νέους ασφαλισμένους, που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993.

Το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στα 67 για πλήρη σύνταξη, ενώ όσοι φτάσουν τα 40 έτη ασφάλισης μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου στα 62.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως στη συντριπτική πλειονότητα οι ασφαλισμένοι μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1982 αποφεύγουν τα χειρότερα και διατηρούν το ασφαλιστικό τους καθεστώς (π.χ. όπου προβλέπεται 35ετία χωρίς όριο).

Εξαίρεση αποτελούν οι ασφαλισμένοι του ΙΚΑ που δεν θα θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους (καθώς δεν υπάρχει ειδικό καθεστώς για τους παλαιούς ασφαλισμένους) και ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων (ελάχιστες μητέρες σε ΔΕΚΟ και τράπεζες που δεν έχουν μέχρι το τέλος του 2012 τα 25 έτη ασφάλισης και το 50ό έτος).

Τα νέα όρια ηλικίας
ΙΚΑ
Ετος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης	Ημέρες ασφάλισηςπου απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση	Οριο ηλικίας που απαιτείται για τη συνταξιοδότηση
2010	10.5	58
2011	10.8	58
2012	11.1	59
2013	12	62
Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ (μέχρι 31/12/1992)
Ετος	Ημέρες ασφάλισης που απαιτούνται για συνταξιοδότηση	Οριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη	Οριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη
2010	5.5	55	50
2011	5.5	57	52
2012	5.5	60	55
2013	5.5	67	62
Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ - Τράπεζες
Ετος	Ετη ασφάλισης	Οριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη	Για μειωμένη σύνταξη
2010	25	50	-
2011	25	52	50
2012	25	55	53
2013 και μετά	25	67	62
Ασφαλισμένοι από 1983 έως και 1992
Οριο Ηλικίας
Ετος	Ετη ασφάλισης	ΔΕΚΟ Τράπεζες	ΟΑΕΕ	ΕΤΑΑ
				Αντρες	Γυναίκες
2010	35	58	60	60	58
2011	36	58	60	60	58
2012	37	59	60	60	59
2013 και μετά	40	62	62	62	62

Ποιοι επηρεάζονται

Παραμονή από δύο έως πέντε χρόνια στην αγορά εργασίας

Από δύο έως και πέντε «επιπλέον» χρόνια θα πρέπει να δουλέψουν όσοι ασφαλισμένοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Οι ρυθμίσεις αγγίζουν ασφαλισμένους από το 1983 έως και το 1992, ενώ ειδικά στο ΙΚΑ επηρεάζονται και ασφαλισμένοι πριν από το 1983 που δεν πρόλαβαν να «κλειδώσουν» δικαίωμα.

Ειδικότερα στις εγκυκλίους προβλέπονται τα εξής:

• ΙΚΑ. Τo όριο συνταξιοδότησης πάει στα 67 για πλήρη σύνταξη και στα 62 για μειωμένη. Οι άντρες ασφαλισμένοι με 4.500 ημέρες ασφάλισης θα πρέπει δηλαδή να εργαστούν 2 επιπλέον έτη από τη νέα χρονιά.

Μεγάλες χαμένες είναι οι γυναίκες που έχουν 4.500 ημέρες ασφάλισης, καθώς αν δεν θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους, θα επιβαρυνθούν με μία πενταετία. Φέτος, η «έξοδος» με πλήρη σύνταξη γίνεται στα 62, ενώ τη 2013 το όριο πάει στα 67.

• ΙΚΑ - Βαρέα και Ανθυγιεινά. Μεγάλες είναι οι ανατροπές στα βαρέα και ανθυγιεινά, με την αύξηση των ορίων να συνεχίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και το 2015.

Ειδικότερα ασφαλισμένοι με 10.500 ημέρες ασφάλισης (εκ των οποίων οι 7.500 ημέρες στα βαρέα) θα δουν το όριο για πλήρη σύνταξη να πηγαίνει τη νέα χρονιά στα 60 έτη και 9 μήνες (μειωμένη στα 58 έτη και 9 μήνες). Το 2015 το όριο για πλήρη σύνταξη θα είναι στα 62 και για μειωμένη στα 60.

Στις χαμένες είναι και οι γυναίκες με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3.600 στα βαρέα. Σε περίπτωση που δεν προλάβουν να θεμελιώσουν φέτος δικαίωμα θα δουν το όριο ηλικίας να αυξάνεται από το 57ο στο 62ο έτος.

• ΔΕΚΟ και τράπεζες. Στα 67 θα καταβάλλεται από τη νέα χρονιά πλήρης σύνταξη σε όσους ασφαλισμένους δεν θεμελιώσουν μέχρι το τέλος του έτους δικαίωμα. Η μειωμένη σύνταξη θα δίνεται με 25ετία στα 62.

Αυτό πρακτικά σημαίνει αύξηση κατά μία διετία των ορίων συνταξιοδότησης των αντρών, ενώ οι γυναίκες θα πρέπει να δουλέψουν πέντε επιπλέον έτη.

Για παράδειγμα γυναίκα ασφαλισμένη στο ΤΣΠ-ΕΤΕ από το 1985 έχει 27 έτη ασφάλισης και είναι φέτος 54 ετών.

Δεν κατοχυρώνει δικαίωμα και θα μπορέσει να αποχωρήσει στα 67 με πλήρη σύνταξη ή στα 62 με μειωμένη.

Χαμένοι είναι και όσοι δεν προλάβουν να θεμελιώσουν μέχρι το τέλος του έτους δικαίωμα με 10.500 ημέρες ασφάλισης. Από τη νέα χρονιά η «έξοδος» θα γίνεται με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών (φέτος σύνταξη καταβάλλεται με 37 έτη στα 60).

• ΕΤΑΑ. Από δύο έως και τρία έτη αυξάνονται τα όρια ηλικίας για γιατρούς, μηχανικούς και δικηγόρους που δεν προλαβαίνουν φέτος να θεμελιώσουν δικαίωμα. Η έξοδος θα γίνεται με 40 έτη στα 62, όταν φέτος οι άντρες αποχωρούν με 37 έτη στα 60 και οι γυναίκες στα 59.
• ΟΑΕΕ. Κατά μία διετία αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης των ελευθέρων επαγγελματιών, που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012.

Πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται με 15 έτη στα 67 (φέτος το όριο είναι στα 65) και μειωμένη στα 62.

• Μητέρες ανηλίκων. Τέλος μπαίνει τη νέα χρονιά στο ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης των μητέρων. Πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται στα 67 και μειωμένη στα 62. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση διασώζονται όσες γυναίκες θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του έτους.

Για παράδειγμα, ασφαλισμένη μητέρα στο ΙΚΑ έχει φέτος 5.500 ημέρες ασφάλισης και ανήλικο τέκνο. Μπορεί να υποβάλει αίτηση για πλήρη σύνταξη στα 60 ή μειωμένη στα 55.

Η κατάργηση των δώρων αγγίζει 2,6 εκατ. άτομα

Μείωση στις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ και κατάργηση των δώρων και του επιδόματος αδείας σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία «φέρνει» η νέα χρονιά. Από την κατάργηση των δώρων χάνουν 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχοι, από τους οποίους οι 900.000 θα έχουν και μία πρόσθετη απώλεια από την επιβολή εισφοράς στη σύνταξή τους. Οι μόνοι που διασώζονται είναι όσοι λαμβάνουν το μηνιαίο εξωιδρυματικό επίδομα.

Στις εγκυκλίους του υπουργείου Εργασίας προβλέπεται πως: οι μειώσεις αφορούν τις συντάξεις που καταβάλλονται μεμονωμένες ή αθροιστικά (κύρια και επικουρική σύνταξη ή μέρισμα, ειδική προσαύξηση ΤΣΜΕΔΕ) για οποιαδήποτε αιτία (γήρατος - αναπηρίας - θανάτου) και από οποιαδήποτε πηγή.

Η μείωση γίνεται στο σύνολο της καταβαλλόμενης κύριας σύνταξης ή του αθροίσματος των κύριων συντάξεων ή αθροίσματος κύριας και επικουρικής σύνταξης ή μερίσματος που το άθροισμά τους υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ τον μήνα.

Συγκεκριμένα, οι καταβαλλόμενες μηνιαίες συντάξεις μειώνονται από 1η Ιανουαρίου 2013 ως εξής:

• Ποσό σύνταξης ή αθροίσματος άνω των 1.000,01 και έως 1.500,00 ευρώ, κατά ποσοστό 5% στο σύνολο του ποσού. Το τελικό ποσό της σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.000,01 ευρώ.
• Ποσό σύνταξης ή αθροίσματος από 1.500,01 έως 2.000,00 ευρώ, κατά ποσοστό 10% στο σύνολο του ποσού. Το τελικό ποσό της σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.425,01 ευρώ.
• Ποσό σύνταξης ή αθροίσματος από 2.000,01 έως 3.000,00 ευρώ κατά ποσοστό 15% στο σύνολο του ποσού. Το ποσό της σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.800,01 ευρώ.
• Ποσό σύνταξης ή αθροίσματος από 3.000,01 ευρώ και άνω, κατά ποσοστό 20% στο σύνολο του ποσού. Το ποσό της σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται των 2.550,01 ευρώ.

Για τις μειώσεις λαμβάνεται υπόψη το καταβλητέο την 31η Δεκεμβρίου 2012 ποσό σύνταξης ή του αθροίσματος των συντάξεων. Λαμβάνονται δηλαδή υπόψη οι εισφορές που έχουν επιβληθεί τα προηγούμενα χρόνια (π.χ. εισφορά αλληλεγγύης).

Τι προβλέπεται για τις παροχές υγείας και τις εισφορές

Εξι αλλαγές στις παροχές υγείας, στις συντάξεις και στις εισφορές καταγράφονται στις εγκυκλίους του υπουργείου Εργασίας. Μεταξύ άλλων προβλέπονται τα εξής:

1. Ανασφάλιστοι υπερήλικες. Από 1η Ιανουαρίου 2013 η σύνταξη θα καταβάλλεται στα 67 και μόνο σε όσους μένουν μόνιμα και νόμιμα στη χώρα τα τελευταία 20 έτη. Το συνολικό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα πρέπει να μην υπερβαίνει τα 4.320 ευρώ. Για έγγαμους το όριο πάει στα 8.640 ευρώ.

2. Παροχές υγείας. Από 1η Δεκεμβρίου 2012 οι υπηρεσίες και οι αρμοδιότητες ως προς την παροχή υπηρεσιών υγείας σε είδος του κλάδου υγείας του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ εντάσσονται στον ΕΟΠΠΥ. Το ίδιο ισχύει από 12 Νοεμβρίου για τους ασφαλισμένους των κλάδων ασθενείας του ΕΤΑΑ, του ΤΑΠ-ΕΤΒΑ, του ΤΑΠ-ΕΤΕ και του ΤΑΑΠΤΠΓΑΕ.

3. Εισφορά στον ΟΓΑ. Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού της εισφοράς για παροχές ασθενείας σε είδος και χρήμα. Συγκεκριμένα, η εισφορά για υγειονομική περίθαλψη από 1η Ιανουαρίου ανέρχεται σε ποσό 2,5% επί του ποσού της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία έχει καταταγεί ο αγρότης. Δεν μπορεί να είναι μικρότερη από αυτήν που αναλογεί στο ποσό της 5ης ασφαλιστικής κατηγορίας.

4. Εισφορά παλαιών ασφαλισμένων. Υπάρχει εξίσωση με τους νέους ασφαλισμένους και το ανώτατο όριο (πλαφόν) ασφαλιστέων αποδοχών είναι 5.546,8 ευρώ (μέχρι τώρα στο ΙΚΑ ήταν τα 2.430,25 ευρώ).

5. Εργοδοτικές εισφορές σε Εργατική Κατοικία και Εστία. Καταργούνται από 1η Νοεμβρίου 2012.

6. Συνδικαλιστικές συντάξεις του ΤΕΑΕΥΕΕΟ (το οποίο έχει υπαχθεί στο ΕΤΕΑΜ). Καταργούνται από 1η Ιανουαρίου 2013.

• Σημειώνεται πως στην εγκύκλιο για τα εργασιακά τροποποιήθηκε το σημείο που προέβλεπε αλλαγές στις αποζημιώσεις λόγω συνταξιοδότησης. Με τις αλλαγές διευκρινίζεται πως για τις συγκεκριμένες αποζημιώσεις δεν προβλέπονται αλλαγές και διατηρούνται τα ισχύοντα.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΚΚΑΛΙΑΡΗ