Ραγδαίες οι εξελίξεις στην Ευρωζώνη μετά την ήττα της Μέρκελ

 Ραγδαίες οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις δρομολογούνται στην ευρωζώνη, μετά τις ιστορικές αποφάσεις των 17 Ευρωπαίων ηγετών, τα ξημερώματα της Παρασκευής στις Βρυξέλλες. Η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία προσήλθε στη βελγική πρωτεύουσα με την κεκτημένη ταχύτητα των 18 προηγούμενων Συνόδων από την έναρξη της κρίσης δημόσιου χρέους και τη βεβαιότητα πως μπορεί να συνεχίζει το «nein» σε όλα, αυτή τη φορά έβαλε πολύ ψηλά τον πήχυ και, όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, πέρασε από κάτω…

Σε πολιτικό επίπεδο οι εξελίξεις στη Σύνοδο Κορυφής σηματοδοτούν σημαντικές αλλαγές με νέα πρόσωπα που εμφανίζονται πλέον στο προσκήνιο και αναμένεται να παίξουν σημαντικό ρόλο το επόμενο διάστημα, όπως ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι και κατά δεύτερο λόγο ο Ισπανός

ομόλογός του Μαριάνο Ραχόι.

Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι το γερμανογαλλικό δίδυμο Μέρκελ – Σαρκοζί, που φέρει κολοσσιαία ευθύνη για τη σημερινή δραματική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει πολλές χώρες της ευρωζώνης, δεν ανανεώθηκε μετά την εκλογή του Φρανσουά Ολάντ. Αν και είναι ακόμη νωρίς για εξαγωγή του συμπεράσματος ότι ο γαλλογερμανικός άξονας έχει καταρρεύσει, το βέβαιο είναι πως δεν βρισκόμαστε μακριά από αυτή τη διαπίστωση. Από την πρώτη στιγμή ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας δημιούργησε μια άλλη δυναμική στην ευρωζώνη μαζί με τους ηγέτες του Νότου και αυτή η δυναμική είναι που οδήγησε στην άτακτη υποχώρηση της καγκελαρίου στη Σύνοδο Κορυφής.

Η Μέρκελ βρέθηκε το βράδυ της Πέμπτης σχεδόν μόνη της, έχοντας μια χλιαρή υποστήριξη από τον Φινλανδό πρωθυπουργό, απέναντι σε 15 ηγέτες της ευρωζώνης, όλους τους ανώτατους κοινοτικούς αξιωματούχους, αλλά και τους διεθνείς εταίρους, όπως ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος τηλεφωνικώς πίεζε και αυτός από την πλευρά του. Είναι προφανές και οφείλεται σε ιστορικούς λόγους πως οι Γερμανοί δεν αντέχουν την απομόνωση και το στιγματισμό. Και αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι η Μέρκελ άλλα έλεγε φεύγοντας από το Βερολίνο και άλλα έκανε στις Βρυξέλλες. Το ότι έφυγε άρον άρον το πρωί της Παρασκευής, με αποτέλεσμα να μη ληφθεί απόφαση για την ανανέωση της θητείας του προέδρου του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, είναι ενδεικτικό της δυσφορίας της για τη δεινή ήττα που υπέστη.

Δύο φορές στη διάρκεια της συζήτησης ο Μόντι και ο Ραχόι απείλησαν πως θα βάλουν βέτο στα τελικά συμπεράσματα της Συνόδου, ενώ εμπόδισαν τον πρόεδρο της Ε.Ε., Χέρμαν βαν Ρόμπεϊ, να δώσει συνέντευξη Τύπου για τις αποφάσεις που ελήφθησαν σχετικά με την ανάπτυξη. «Δεν υπάρχουν αποφάσεις για κανένα θέμα, αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά μας για άμεση λήψη μέτρων με στόχο να εφησυχάσουν οι αγορές», είπαν και οι δύο στον πρόεδρο της Ε.Ε., ενώ και ο Ολάντ τού διαμήνυσε πως, αν δώσει συνέντευξη Τύπου, οφείλει να πει όλη την αλήθεια για το τι συμβαίνει στην αίθουσα. Τελικά, ακολούθησε μια μαραθώνια συνεδρίαση μέχρι τις 5 το πρωί της Παρασκευής, η οποία οδήγησε και στις πολύ σημαντικές αποφάσεις για την ευρωζώνη.

Η πρώτη μεγάλη απόφαση θέτει τις βάσεις για την άμεση δημιουργία της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης. Ολες οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες θα τεθούν σε εποπτεία Μηχανισμού υπό την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επιπλέον οι προβληματικές τράπεζες θα σταματήσουν να επιβαρύνουν τους Ευρωπαίους φορολογουμένους, δεδομένου ότι τα κράτη-μέλη δεν θα αναλαμβάνουν πλέον τη διάσωσή τους. Αυτή θα γίνεται υπό αυστηρές προϋποθέσεις από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο οποίος, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις, θα προχωρά στην ανακεφαλαιοποίησή τους. Οι παραπάνω αποφάσεις θα εγκριθούν και τυπικά στη συνεδρίαση του Εurogroup στις 9 Ιουλίου, ενώ οι νομικές πτυχές θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος τους έτους.

Η δεύτερη μεγάλη απόφαση προβλέπει για πρώτη φορά τη δυνατότητα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, δηλαδή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης που θα αρχίσει να λειτουργεί από τον επόμενο μήνα, να μπορεί να αγοράζει στη δευτερογενή αγορά ομόλογα μιας χώρας που βρίσκονται υπό πίεση στις αγορές. Βασική προϋπόθεση που τίθεται είναι η εν λόγω χώρα να τηρεί κατά γράμμα τους κανόνες περί δημοσιονομικής πειθαρχίας και όλους τους στόχους που έχουν τεθεί (στην εν λόγω χώρα) στο πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης. Πρόκειται για μια απόφαση αδιανόητη για τους Γερμανούς ακόμη και λίγες ώρες πριν από τη Σύνοδο.

Μπόνους στην Ιρλανδία για την υποταγή στο Μνημόνιο

Η ΙΡΛΑΝΔΙΑ πήρε ένα σημαντικό «δώρο» από τους εταίρους, που ανοίγει το δρόμο ώστε ένα μεγάλο μέρος τους χρέους της, που οφείλεται στη δανειοδότηση για τη διάσωση των τραπεζών, να περάσει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αυτομάτως χαλαρώνει το Μνημόνιο της Ιρλανδίας από δημοσιονομικής πλευράς.

Η ανταπόκριση στην Ιρλανδία οδηγεί και σε ένα άλλο συμπέρασμα που θα πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη της και η ελληνική κυβέρνηση. Τη διάθεση πλέον να επιβραβεύονται οι μνημονιακές χώρες που τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Αλλωστε, το αναφέρει αυτό η απόφαση της Συνόδου της ευρωζώνης.

Με άλλα λόγια, αν η χώρα μας βρισκόταν σήμερα εντός των στόχων στο Μνημόνιο, θα μπορούσε να ζητήσει τα 50 δισ. ευρώ (περίπου 25% του ΑΕΠ) που θα δοθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών να μη «φορτωθούν» στο ελληνικό χρέος. Αυτό εκ των πραγμάτων θα οδηγούσε σε χαλάρωση των όρων του ελληνικού Μνημονίου. Ωστόσο, η απόφαση της Συνόδου αναφέρει με ρητό τρόπο ότι αυτό που έγινε με την Ιρλανδία μπορεί να εφαρμοστεί στο μέλλον και σε άλλες χώρες.

Το βέβαιο από τη Σύνοδο είναι ότι η ευρωζώνη αλλάζει πορεία προς τη σωστή κατεύθυνση, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση, μια εξέλιξη από την οποία θα πρέπει να επωφεληθεί και η χώρα μας. Διαφορετικά, όσο θωρακίζεται η ευρωζώνη με αποφάσεις όπως αυτές τις Συνόδου Κορυφής τόσο λιγότερο επώδυνη θα είναι γι’ αυτήν η αποχώρηση μιας χώρας από το ευρώ.

Νίκος Μπέλλος για τον Τύπο της Κυριακής