Τα σχέδια που είχαν κάνει οι Ευρωπαίοι ηγέτες για να πάνε θερινές διακοπές αναβλήθηκαν. Και ο λόγος είναι οι χρηματαγορές, που ποτέ δεν κάνουν διάλειμμα.
Δυο εβδομάδες μετά τη τελευταία Σύνοδο στις Βρυξέλλες, με στόχο την επίλυση της κρίσης χρέους της ευρωζώνης, η πίεση των αγορών προς την Ελλάδα, τη Πορτογαλία, και την Ιρλανδία (που ήδη δέχτηκαν τη βοήθεια της ΕΕ και του ΔΝΤ) χαλάρωσε.
Άρχισαν όμως οι πιέσεις προς την Ισπανία και την Ιταλία. Ο τόκος τον οποίο τα κράτη αυτά θα πρέπει να πληρώνουν για να δανειστούν (σε σχέση με τη Γερμανία) αυξήθηκε σε επίπεδα ευρωπαϊκών ρεκόρ! Οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών, που έχουν στα χέρια τους κρατικά ομόλογα, δέχονται καθημερινά χτυπήματα.
Οι αγορές είναι αγχωμένες εξαιτίας των εθνικών πολιτικών. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Zapatero προανήγγειλε πρόωρες εκλογές για τον Νοέμβριο, κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι για μερικούς μήνες, η κυβέρνησή του δεν θα μπορεί να επικεντρωθεί στη περιστολή του ελλείμματος.
Οι Ιταλοί συμφώνησαν να εφαρμόσουν μέτρα λιτότητας, αλλά πολλά απο αυτά κόλλησαν, και οι ηγέτες της χώρας (όχι μόνο ο Berlusconi, αλλά και ο υπουργός Οικονομικών Giulio Tremonti) είναι μπλεγμένοι σε σκάνδαλα.
Οι δυο χώρες μπορούν να ισχυριστούν ότι τα χρέη τους είναι αντιμετωπίσιμα. Το ισπανικό επίπεδο δημόσιου χρέους είναι όντως χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Το ιταλικό είναι πολύ υψηλό, στο 120% του ΑΕΠ, αλλά διαθέτει πρωτογενές πλεόνασμα.
Η πολιτική όμως αβεβαιότητα, και η χαμηλή ανάπτυξη στις δυο αυτές χώρες τρομάζουν τους επενδυτές, ενώ δεν υπάρχει κάποια διασφάλιση από πλευράς της υπόλοιπης ευρωζώνης για να πάψει αυτή η επενδυτική ανησυχία.
Σε κάθε φάση της κρίσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντέδρασαν καθυστερημένα και ανεπαρκώς. Το ίδιο έγινε και με τη τελευταία Σύνοδο κορυφής, η οποία δεν κατέληξε στη περαιτέρω αύξηση του ταμείου στήριξης EFSF, που αποτελεί το μοναδικό στην ευρωζώνη. Το ταμείο αυτό θα αυξήσει την ισχύ του το φθινόπωρο, αυξανόμενο στα €440 δις από τα σημερινά €250. Βέβαια τα χρήματα θα είναι μόλις αρκετά για να βοηθήσουν την Ισπανία τα επόμενα 3 χρόνια χωρίς να χρειάζεται να βγει στις αγορές, αλλά δεν είναι αρκετά για να καλυφτεί και η Ιταλία. Το δίχτυ ασφαλείας για τις δυο αυτές σημαντικές οικονομίες της ευρωζώνης είναι πρόχειρο, και οι επενδυτές το γνωρίζουν.
Αυτό που πρέπει τώρα να γίνει είναι να διακοπούν τα μπάνια. Ο Zapatero ήδη το έκανε. Οι υπόλοιποι όμως ηγέτες, βρίσκονται στις παραλίες. Τα ισπανικά και ιταλικά ομόλογα χρειάζονται οπωσδήποτε μια σκιά, μια ομπρέλα.
Η Σύνοδος συμφώνησε ώστε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης (EFSF) να αγοράσει κρατικά χρέη στις δευτερογενείς αγορές, αλλά όλα δείχνουν να κινούνται σε ρυθμούς σαλιγκαριού. Τα συμφωνηθέντα στη Σύνοδο θα πρέπει να υπογραφούν και να εγκριθούν από τις 17 κυβερνήσεις των χωρών μελών, για να πάρει μπρος το EFSF. Αυτό σημαίνει ότι θα περάσουν αρκετές εβδομάδες. Εν τω μεταξύ, και η ΕΚΤ θα πρέπει να αρχίσει να ξεσκονίζει το δικό της πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.
Μια άλλη προτεραιότητα είναι η περιφρούρηση της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αυτό μπορεί να γίνει με μια μεγάλη αύξηση του EFSF στο €1 τρισεκατομμύριο. Κάτι τέτοιο είναι πολιτικά δύσκολο, αφού θα αυξηθούν τα βάρη της Γερμανίας και της Γαλλίας. Ήδη τα γαλλικά σπρεντς άρχισαν να ανεβαίνουν. Υπάρχει το ρίσκο πως και η Γαλλία μπορεί εύκολα πλέον να πέσει θύμα της κρίσης.
Η εναλλακτική στα παραπάνω λύση, θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγων που θα έχουν τη στήριξη όλων των χωρών μελών. Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς μια δημοσιονομική ένωση, που όμως η ΕΕ δεν είναι έτοιμη να δεχτεί. Όλο και περισσότερο όμως, αρχίζει να φαίνεται πως είναι και η μοναδική βιώσιμη λύση στο πρόβλημα.
S.A.-Economist
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου