Αξιολόγηση νεοδιόριστων εκπαιδευτικών: Ελάχιστες περιπτώσεις μη ικανοποιητικής κρίσης – Στοιχεία και συμπεράσματα από την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου

 

Σχεδόν καθολικά θετικά είναι τα αποτελέσματα της διαδικασίας ατομικής αξιολόγησης των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την πολιτική ηγεσία της εκπαίδευσης και στελέχη της διοίκησης.

Ειδικότερα, από τους περίπου 20.000 νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς που έχουν αξιολογηθεί έως σήμερα, μόλις έξι (6) κρίθηκαν «μη ικανοποιητικοί», δηλαδή κατατάχθηκαν στη χαμηλότερη βαθμίδα της αξιολογικής κλίμακας και, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, θα οδηγηθούν σε επαναξιολόγηση.

Το θεσμικό πλαίσιο της αξιολόγησης

Η διαδικασία αξιολόγησης προβλέπεται στο άρθρο 67 του ν. 4823/2021, ο οποίος θεσπίστηκε κατά την υπουργική θητεία της Νίκης Κεραμέως, με υφυπουργό αρμόδια για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση τη Σοφία Ζαχαράκη.

Σύμφωνα με τον νόμο, το έργο των εκπαιδευτικών αξιολογείται τεκμηριωμένα σε τετράβαθμη περιγραφική κλίμακα, ως:

• Εξαιρετικό
• Πολύ καλό
• Ικανοποιητικό
• Μη ικανοποιητικό

Η αξιολόγηση αφορά δύο βασικά πεδία:

1. Διδακτικό και παιδαγωγικό έργο, που περιλαμβάνει:
• τη γενική και ειδική διδακτική του γνωστικού αντικειμένου,
• το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης.
2. Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια του εκπαιδευτικού.

Η αξιολόγηση των νεοδιόριστων πραγματοποιείται στο τέλος της διετούς δοκιμαστικής περιόδου και αποτελεί προϋπόθεση για τη μονιμοποίησή τους, όρος που ίσχυε και σε προγενέστερο θεσμικό καθεστώς.

Στοιχεία διορισμών και πορεία της διαδικασίας

Από το 2019 έως και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 30.000 διορισμοί εκπαιδευτικών, έπειτα από πολυετές «πάγωμα» προσλήψεων λόγω της δημοσιονομικής κρίσης. Η μαζική επανεκκίνηση των διορισμών δημιούργησε μεγάλο αριθμό νεοδιόριστων που έπρεπε να ενταχθούν στο σύστημα αξιολόγησης.

Από αυτούς:

• 8.900 διορισμοί έγιναν το περασμένο καλοκαίρι για το τρέχον σχολικό έτος, και οι εκπαιδευτικοί αυτοί βρίσκονται ακόμη εντός της διετούς περιόδου αξιολόγησης.
• Περίπου 20.000 εκπαιδευτικοί έχουν ήδη ολοκληρώσει ή σχεδόν ολοκληρώσει τη διαδικασία αξιολόγησης.

Η εφαρμογή του μέτρου εξελίχθηκε με αργούς ρυθμούς, τόσο λόγω της αυξημένης γραφειοκρατίας όσο και εξαιτίας των αντιδράσεων και κινητοποιήσεων που εκφράστηκαν από μερίδα εκπαιδευτικών και συνδικαλιστικών οργάνων.

Πολιτική τοποθέτηση και ερμηνείες των αποτελεσμάτων

Κατά τη συζήτηση στη Βουλή για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2026, η Υπουργός Παιδείας τόνισε ότι το «κύμα αντίστασης στην αξιολόγηση έχει πλέον υποχωρήσει σημαντικά», υπογραμμίζοντας ότι η συνέχιση της διαδικασίας αποτελεί υποχρέωση τόσο απέναντι στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς όσο και απέναντι στους μαθητές.

Ο εξαιρετικά μικρός αριθμός των εκπαιδευτικών που κρίθηκαν «μη ικανοποιητικοί» οδηγεί, από τη μία πλευρά, στο συμπέρασμα ότι οι νεοδιόριστοι διαθέτουν υψηλό επίπεδο επιστημονικής και παιδαγωγικής επάρκειας. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, στελέχη της εκπαιδευτικής διοίκησης επισημαίνουν ότι εγείρονται ερωτήματα για τον βαθμό αυστηρότητας και την ποιότητα της αξιολογικής διαδικασίας.

Σύμφωνα με σχετικές επισημάνσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις η αξιολόγηση φέρεται να λειτούργησε τυπικά ή προσχηματικά, καθώς μια αρνητική κρίση θα είχε ως άμεση συνέπεια τη μη μονιμοποίηση του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού, γεγονός που δημιούργησε πίεση και επιφυλακτικότητα στους αξιολογητές.

Η έως τώρα εφαρμογή της αξιολόγησης των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών καταγράφει:

• πολύ υψηλά ποσοστά θετικών κρίσεων,
• ελάχιστες περιπτώσεις επαναξιολόγησης,
• αλλά και έναν δημόσιο διάλογο που παραμένει ανοιχτός ως προς την ουσιαστικότητα και την αξιοπιστία του συστήματος.

Η εξέλιξη της διαδικασίας και τα αποτελέσματά της αναμένεται να αποτελέσουν κρίσιμο παράγοντα για την περαιτέρω διαμόρφωση της πολιτικής αξιολόγησης στην εκπαίδευση τα επόμενα χρόνια.