Στρατιωτική Υποχρέωση και Αντιρρησίες Συνείδησης: Θεσμικό Πλαίσιο, Δικαιώματα και Υποχρεώσεις – Πού και πώς εκπληρώνεται η εναλλακτική υπηρεσία

 

Αναλυτικές διευκρινίσεις σχετικά με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τους αντιρρησίες συνείδησης, τη διαδικασία αναγνώρισης, τη διάρκεια και τον τρόπο εκπλήρωσης της εναλλακτικής υπηρεσίας, καθώς και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των ενδιαφερομένων, προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία και ειδικότερα από τον ν. 3421/2005, όπως ισχύει.

Έννοια και χαρακτήρας της εναλλακτικής υπηρεσίας

Όσοι αναγνωρίζονται επισήμως ως αντιρρησίες συνείδησης απαλλάσσονται από την ένοπλη στρατιωτική θητεία και υποχρεούνται να εκπληρώσουν εναλλακτική υπηρεσία, η οποία συνίσταται στην παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας σε φορείς του δημόσιου τομέα.
Η εναλλακτική υπηρεσία:

• Εκπληρώνεται εκτός των Ενόπλων Δυνάμεων.

• Παρέχεται σε υπηρεσίες του δημόσιου τομέα που δηλώνουν ανάγκες απασχόλησης αντιρρησιών συνείδησης.

• Υλοποιείται σε περιοχή εκτός της περιφέρειας κατοικίας του ενδιαφερόμενου.

Προϋποθέσεις και αποκλεισμοί αναγνώρισης

Δεν μπορούν να αναγνωριστούν ως αντιρρησίες συνείδησης, ανεξαρτήτως των επικαλούμενων λόγων, όσοι:

• Έχουν υπηρετήσει ένοπλα στις Ελληνικές ή ξένες Ένοπλες Δυνάμεις ή στα Σώματα Ασφαλείας μετά τον ενστερνισμό των σχετικών πεποιθήσεων.

• Έχουν λάβει ή αιτηθεί άδεια οπλοφορίας ή συμμετέχουν σε δραστηριότητες που σχετίζονται άμεσα με τη χρήση όπλων (σκοπευτικοί αγώνες, κυνήγι κ.λπ.).

• Έχουν καταδικαστεί ή διώκονται ποινικά για αδικήματα που σχετίζονται με χρήση όπλων, πυρομαχικών ή παράνομης βίας.

Διάρκεια εναλλακτικής υπηρεσίας

Η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας καθορίζεται με βάση τη στρατεύσιμη υποχρέωση που θα είχε ο ενδιαφερόμενος σε περίπτωση ένοπλης θητείας:

• 15 μήνες για υπόχρεους πλήρους στρατεύσιμης υποχρέωσης.

• 12 μήνες για όσους θα υπηρετούσαν μειωμένη θητεία 9 μηνών.

• 9 μήνες για όσους θα υπηρετούσαν μειωμένη θητεία 6 μηνών.

• 5 μήνες για όσους θα απολύονταν μετά από 3 μήνες ένοπλης υπηρεσίας.

Όσοι συμπληρώνουν το 33ο έτος ηλικίας μπορούν να εξαγοράσουν το υπόλοιπο της εναλλακτικής υπηρεσίας, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν προηγουμένως εκπληρώσει εναλλακτική υπηρεσία 20 ημερών.

Προσαυξήσεις διάρκειας

Η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας προσαυξάνεται:

• Για χρόνο ίσο με τις ημέρες απεργίας, σε περίπτωση άσκησης συνδικαλιστικής δραστηριότητας ή συμμετοχής σε απεργία.

• Για διπλάσιο χρόνο των ημερών αδικαιολόγητης απουσίας, σε περίπτωση επιβολής πειθαρχικών ποινών από τον φορέα απασχόλησης.

Υπηρεσιακό καθεστώς και δικαιώματα

Οι αντιρρησίες συνείδησης που εκπληρώνουν εναλλακτική υπηρεσία:

• Δεν έχουν στρατιωτική ιδιότητα και δεν υπάγονται στη δικαιοδοσία των στρατιωτικών δικαστηρίων.

• Θεωρούνται οιονεί καταταγέντες στις Ένοπλες Δυνάμεις.

• Δεν καλύπτουν οργανικές θέσεις, αλλά εξομοιώνονται με τους υπαλλήλους του φορέα ως προς την υγειονομική περίθαλψη και τη διοικητική μέριμνα.

• Δικαιούνται τροφή και στέγη από τον φορέα ή, εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό, χρηματική αποζημίωση.

• Δικαιούνται άδεια απουσίας δύο (2) ημερών ανά μήνα υπηρεσίας και γονική άδεια πέντε (5) ημερών ανά τέκνο.

• Δεν δικαιούνται άδειες που σχετίζονται με όπλα ή κυνήγι.

Πρόσκληση και παρουσίαση

Οι αναγνωρισμένοι αντιρρησίες συνείδησης υποχρεούνται να παρουσιαστούν στον φορέα που τους έχει οριστεί εντός της προθεσμίας που καθορίζεται στην πρόσκληση της αρμόδιας Στρατολογικής Υπηρεσίας. Η μη εμφάνιση συνεπάγεται κήρυξη ανυποταξίας.

Σε περιπτώσεις χορήγησης αναβολών κατάταξης (σπουδών, υγείας, υπηρετούντος αδελφού κ.ά.), η διαδικασία αναγνώρισης επαναλαμβάνεται μετά τη λήξη της αναβολής, κατόπιν νέου αιτήματος.

Έκπτωση από το δικαίωμα εναλλακτικής υπηρεσίας

Από το δικαίωμα εναλλακτικής υπηρεσίας εκπίπτουν όσοι:

• Τελέσουν πειθαρχικά ή ποινικά αδικήματα που επιφέρουν απόλυση από τον φορέα.

• Κηρυχθούν ανυπότακτοι λόγω μη παρουσίασης.

• Απωλέσουν τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων αναγνωρίστηκαν ως αντιρρησίες συνείδησης.

Στις περιπτώσεις αυτές, το υπόλοιπο της υποχρέωσης εκπληρώνεται ενόπλως, για χρονικό διάστημα όχι μικρότερο των έξι (6) μηνών, με τον χρόνο εναλλακτικής υπηρεσίας να αναγνωρίζεται κατά το ήμισυ.

Διαδικασία αναγνώρισης

Η διαδικασία περιλαμβάνει:

1. Υποβολή δικαιολογητικών στη Στρατολογική Υπηρεσία και παραπομπή σε στρατιωτική υγειονομική επιτροπή εντός 30 ημερών.

2. Κρίση σωματικής ικανότητας (Ι5 συνεπάγεται απαλλαγή).

3. Απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, κατόπιν γνωμοδότησης της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 62 του ν. 3421/2005.

4. Διάθεση των αναγνωρισμένων αντιρρησιών σε φορείς του δημόσιου τομέα, με βάση τα προσόντα και τις ανάγκες των υπηρεσιών.

Η εναλλακτική υπηρεσία αποτελεί θεσμοθετημένο και ισότιμο τρόπο εκπλήρωσης της στρατεύσιμης υποχρέωσης για λόγους συνείδησης, με σαφές νομικό πλαίσιο, συγκεκριμένες υποχρεώσεις και εγγυήσεις δικαιωμάτων για τους ενδιαφερόμενους.