Οι Βάραγγοι ήταν Βίκινγκς πολεμιστές που συνδέθηκαν άρρηκτα με τους Ρως και το Βυζάντιο.
Είχαμε αναφερθεί παλιότερα στις προσπάθειες των Βίκινγκς του Κιέβου, να εισβάλλουν στην Κωνσταντινούπολη, και την αποτυχία που γνώριζαν κάθε φορά. Οι Βυζαντινοί, κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις έχοντας όμως στο πλευρό τους μια ομάδα μισθοφόρων πολεμιστών, που και αυτοί ήταν Σκανδιναβοί, οι Βάραγγοι, και έμειναν στην ιστορία ως Βαράγγειος Φρουρά.
Οι Βάραγγοι, ήταν λαός των Βίκινγκ που κατευθύνθηκε ανατολικά. Κατοικούσαν στα εδάφη της σημερινής Δανίας και Σουηδίας και στο ιστορικό προσκήνιο εμφανίζονται κατά τα μέσα του 8ου αιώνα μ.Χ., όταν άρχισαν να μετακινούνται προς τα ανατολικά και τα νοτιοανατολικά ιδρύοντας τις δικές τους πόλεις πάνω στις εμπορικές οδούς του Δνείπερου και του Βόλγα.
Αυτοί οι ικανοί πολεμιστές που αποχώρησαν από τα Σκανδιναβικά εδάφη πολύ πριν φτάσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους -και να αμείβονται αδρά- στους βυζαντινούς αυτοκράτορες, συνέδεσαν το όνομά τους με τη δημιουργία της... Ρωσίας. Θεωρείται πως δικοί τους απόγονοι ίδρυσαν το Κράτος των Ρως που αποτέλεσε μια ομοσπονδία ανατολικών σλαβικών φυλών στην Ευρώπη από τα τέλη του 9ου μέχρι τα μέσα του 13ου αιώνα.
Η «γέννηση» του κράτους των Ρως
Οι Βάραγγοι, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, ήταν Σκανδιναβοί πολεμιστές και έμποροι, κυρίως Νορμανδοί από τη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία, που ταξίδευαν κατά μήκος των ποταμών της Ανατολικής Ευρώπης. Ήταν γνωστοί για την πολεμική τους ικανότητα και τις εμπορικές τους δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τα χρονικά, οι Βάραγγοι ηγέτες, όπως ο Ρούρικ, κλήθηκαν από τους Σλάβους και τους Φιννοουγγρικούς πληθυσμούς της περιοχής για να επιβάλουν την τάξη και να τους κυβερνήσουν. Ο Ρούρικ εγκαταστάθηκε στο Νόβγκοροντ περίπου το 862 μ.Χ. και οι απόγονοί του ίδρυσαν το Κράτος των Ρως με κέντρο το Κίεβο με τη δυναστεία να κυβερνά το κράτος για για αιώνες.
Οι Ρως, ουσιαστικά, ήταν Σκανδιναβοί, κυρίως από τη Σουηδία, που εγκαταστάθηκαν και κυριάρχησαν στις περιοχές που αποτελούν τη σημερινή Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία. Η ονομασία «Ρως» φέρεται να προέρχεται από τη φινλανδική λέξη για τους Σουηδούς, «Ruotsi».
Οι αρχικές σχέσεις με το Βυζάντιο
Οι Βάραγγοι είχαν έντονη εμπορική δραστηριότητα, συνδέοντας τη Σκανδιναβία με το Βυζάντιο μέσω των ποταμών και των υδάτινων οδών της Ανατολικής Ευρώπης. Ήταν μια σημαντική εμπορική οδός που συνέδεε τη Βαλτική Θάλασσα με τη Μαύρη Θάλασσα και την Κωνσταντινούπολη.
Οι Ρως είχαν επίσης στρατιωτικές συγκρούσεις με το Βυζάντιο, αλλά και σημαντικές διπλωματικές σχέσεις, όπως ο εκχριστιανισμός του Κράτους των Ρως από τον πρίγκιπα Βλαδίμηρο Α' το 988 μ.Χ., ο οποίος παντρεύτηκε τη βυζαντινή πριγκίπισσα Άννα.
Η Βαράγγειος Φρουρά
Η Βαράγγειος Φρουρά ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β' τον Βουλγαροκτόνο το 988 μ.Χ., ως αποτέλεσμα της συμμαχίας του με τον πρίγκιπα Βλαδίμηρο Α' του Κιέβου.
Το εκστρατευτικό σώμα αποβιβάσθηκε στη Χρυσούπολη και συνέτριψε τα στρατεύματα των στασιαστών. Κατά τη διάρκεια της μάχης, ο Φωκάς υπέστη εγκεφαλικό στη θέα των Βαράγγων πολεμιστών, πέθανε επί τόπου και ο στρατός του τράπηκε σε φυγή. Σύμφωνα με αφηγήσεις της εποχής ήταν απίστευτη η αγριότητα των Βαράγγων, οι οποίοι καταδίωκαν τους πολεμιστές του Φωκά και διασκέδαζαν κόβοντάς τους κομματάκια.
Εντυπωσιασμένος από την αγριότητα με την οποία οι Βίκινγκς πολέμησαν τους επαναστάτες, ο αυτοκράτορας ίδρυσε την επίλεκτη Φρουρά των Βαράγγων για να προστατεύσει την Κωνσταντινούπολη και να υπηρετήσουν ως προσωπικοί του σωματοφύλακες. Χωρίς τοπικούς δεσμούς ή οικογενειακές διασυνδέσεις που θα μπορούσαν να διχάσουν την πίστη τους και με αδυναμία να μιλήσουν την τοπική γλώσσα, οι Βάραγγοι αποδείχθηκαν πολύ λιγότερο διεφθαρμένοι από τους Έλληνες φρουρούς του Βασιλείου.
«Έλαβαν απίστευτη ανταμοιβή», λέει ο ιστορικός John Haywood στο βιβλίο του «Northmen: The Viking Saga AD 793-1241» για τους Βάραγγους. «Τους έδιναν μετάξι που ήταν σημαντικό για τους Σκανδιναβούς. Παίρνουν ένα ενισχυμένο μερίδιο της λείας. Οι ευκατάστατοι μισθοφόροι που επιστρέφουν στην πατρίδα τους διαδίδουν την εικόνα της Κωνσταντινούπολης ως της υποσχόμενης γης του μυθικού πλούτου».
Βάραγγοι: Η αποστολή τους
Η κύρια αποστολή της Βαραγγικής Φρουράς ήταν να λειτουργεί ως προσωπική φρουρά του αυτοκράτορα και να προστατεύει το παλάτι και την αυτοκρατορική οικογένεια. Η φρουρά αυτή ήταν ιδιαίτερα αξιόπιστη, καθώς δεν είχε τοπικούς πολιτικούς δεσμούς ή συμφέροντα. Συμμετείχαν επίσης σε πολεμικές εκστρατείες και σημαντικές μάχες, καθώς ήταν ιδανικοί για τέτοιες αποστολές.
Αρχικά, η φρουρά αποτελούνταν από Σκανδιναβούς, κυρίως Νορμανδούς από τη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία. Αργότερα, μετά την κατάκτηση της Αγγλίας από τους Νορμανδούς το 1066, πολλοί Αγγλοσάξονες εντάχθηκαν επίσης στη φρουρά. Με την πάροδο του χρόνου, η φρουρά περιλάμβανε πολεμιστές από διάφορες περιοχές της Βόρειας Ευρώπης. Βασικό όπλο αυτών των πολεμιστών ήταν τα χαρακτηριστικά τσεκούρια τους. Το τσεκούρι αυτό, συχνά διπλής κόψης, έγινε σύμβολο της φρουράς.
Η Βαράγγειος Φρουρά διαλύθηκε σταδιακά κατά την περίοδο των Κομνηνών και των Παλαιολόγων, αλλά η μνήμη της παραμένει ζωντανή ως σύμβολο της αφοσίωσης και της πολεμικής ικανότητας. Νωρίτερα είχαν πάρει μέρος σε πολλές εκστρατείες ενώ ήταν ήταν παρόντες σε πολλές σημαντικές μάχες και γεγονότα της βυζαντινής ιστορίας, όπως η μάχη του Ματζικέρτ το 1071 και η υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204.
Άφησαν το αποτύπωμα τους στην Πόλη και μάλιστα υπάρχουν τουλάχιστον δύο ρουνικές επιγραφές λαξευμένες στους μαρμάρινους τοίχους της Αγίας Σοφίας μπορεί να έχουν χαραχθεί από μέλη της Φρουράς των Βαράγγων. Σήμερα είναι ως επί το πλείστον δυσανάγνωστα, αλλά σε ένα από αυτά μπορεί κανείς να διακρίνει το «fdan»: το δεύτερο μέρος του ονόματος «Halfdan».
Ουσιαστικά οι Βίκινγκς δεν έφυγαν ποτέ πραγματικά, από την Κωνσταντινούπολη, αλλά απλώς εξελίχθηκαν σε κάτι άλλο. Δεν ήταν πια ειδωλολάτρες, αλλά Ορθόδοξοι Χριστιανοί και εν τέλει αφομοιώθηκαν πολιτιστικά με τον τοπικό πληθυσμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου