Ο Γολγοθάς των Πανελληνίων

Καθώς η αντίστροφη μέτρηση για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις έχει ξεκινήσει οι υποψήφιοι νιώθουν ότι το άγχος «βαράει κόκκινο». Η φράση «Μην αγχώνεσαι!», που επαναλαμβάνεται από γονείς και καθηγητές, ηχεί ως μια ειρωνική, μη ρεαλιστική δήλωση. Στον αντίποδα αυτής αναρωτιούνται «Μα πώς να μην αγχώνομαι, Πανελλήνιες δίνω!». Λογική δήλωση η οποία συνάδει με το φόβο της αποτυχίας. Η εμπειρία των πανελληνίων αποτελεί τόσο για τους νέους όσο και για τις οικογένειές τους μια πολυδιάστατη διεργασία στην οποία συχνά επενδύονται συναισθήματα και προσδοκίες που υπερβαίνουν τα στενά όρια της ακαδημαϊκής πορείας του υποψήφιου φοιτητή.

Οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι το πλέον σημαντικό γεγονός της μαθητικής ζωής. Το άγχος για τις πανελλήνιες αφορά κυρίως τη διαδικασία της εξέτασης . Τι θέματα θα πέσουν; θα είναι δύσκολα ή εύκολα; Αφορά όμως και την πιθανή αποτυχία (Κι αν δεν τα καταφέρω-, Τόσος κόπος χαμένος; Πώς

θα αντιδράσουν οι γονείς μου-. Οι καθηγητές μου-, Κι αν γίνω ρεζίλι στους συμμαθητές μου-, Κι αν απογοητεύσω όσους πίστεψαν σε μένα; Τι θα αξίζω αν δεν τα καταφέρω; ). Το άγχος για τις εξετάσεις οφείλεται στην ιδιαίτερη σημασία που έχουν οι εξετάσεις και ειδικά οι πανελλήνιες εξετάσεις, για την κοινωνία, την οικογένεια αλλά και τον κάθε εξεταζόμενο μαθητή. Συχνά η οικογενειακή ζωή περιστρέφεται και οργανώνεται γύρω από το διάβασμα και την επιτυχία του μαθητή στις εξετάσεις. Γίνεται μια μεγάλη ‘επένδυση’ οικονομική και συναισθηματική από την οποία η οικογένεια περιμένει τη μέγιστη απόδοση. Για τον κάθε μαθητή οι εξετάσεις μπορεί να έχουν μια ιδιαίτερη σημασία ανάλογα με το στόχο που προσπαθεί να πετύχει μέσα από αυτές. Για κάποιους μπορεί να είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία για να τελειώσουν το σχολείο. Για άλλους, μία ευκαιρία για να σπουδάσουν ένα αντικείμενο που τους ενδιαφέρει να ασχοληθούν επαγγελματικά με αυτό. Άλλοι θέλουν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των άλλων και να κερδίσουν έτσι την αναγνώριση τους. Αρκετοί μαθητές ταυτίζουν την επιτυχία στις πανελλήνιες με την αξία τους ως άτομα, θεωρούν δηλαδή ότι αξίζουν κάτι μόνο αν πετύχουν. Έτσι έχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό τους και πιέζονται για υψηλές επιδόσεις.

Οι έντονες δυσκολίες που παρουσιάζει η εφηβεία σε συνδυασμό με τις υπερβολικές απαιτήσεις των πανελλαδικών εξετάσεων προκαλούν άγχος. Το άγχος μέχρι ενός σημείου είναι φυσιολογικό και δημιουργικό, μας κινητοποιεί σε απαιτητικές καταστάσεις να καταβάλουμε το μέγιστο των προσπαθειών μας. Όμως αν δε μπορούμε να το ελέγξουμε μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Το άγχος των εφήβων κατά την εξεταστική περίοδο συνήθως εκδηλώνεται είτε ψυχοσωματικά κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, δερματικά εξανθήματα, διαταραχές διατροφής-ύπνου, ταχυκαρδίες..), είτε συναισθηματικά (ευσυγκινησία, ευερεθιστικότητα), είτε στο περιεχόμενο της σκέψης (αρνητικές σκέψεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση). Όλα αυτά δε πρέπει να πανικοβάλλουν την οικογένεια, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν λογική συνέπεια της μεγάλης πίεσης των ήμερων. Οι γονείς πρώτοι απ’ όλους θα πρέπει να συμπαρασταθούν στο παιδί και να του παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παροχή συναισθηματικής στήριξης μέσω της κατανόησης, της υπομονής και δεκτικότητας, της στοργής και του κουράγιου.

Είναι λάθος να υποτιμούνται τα συναισθήματα του έφηβου. Η ενθάρρυνση να μιλούν και να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους είναι ένας ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας με τον έφηβο.

Είναι γενικά αποδεκτό πως η εκπαίδευση δεν είναι μόνο μια μαθησιακή αλλά και μια ψυχολογική διαδικασία γι’ αυτό και οι εκπαιδευτικοί – φροντιστές οφείλουν να εκπληρούν και το ρόλο του παιδαγωγού – ψυχολόγου. Σήμερα οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις θεωρούνται απαραίτητες προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα στις όλο και πιο πλουραλιστικές τάξεις. Εκτός από καλοί δάσκαλοι, οι φροντιστές οφείλουν να είναι και καλοί σύμβουλοι και καλοί εμψυχωτές.

Οι καθηγητές- φροντιστές πάντα είναι αρωγοί μαθητών και γονέων καθώς ο ρόλος τους δεν είναι μόνο εκπαιδευτικός αλλά και συμβουλευτικός. Παρέχουν πλήρη εκπαιδευτική υποστήριξη και εξασφαλίζουν ένα καθημερινό και συστηματικό έλεγχο μέσα από τακτικά προγραμματισμένα και επιτηρούμενα διαγωνίσματα προσομοίωσης. Επίσης, κοινωνικοποιούν τους μαθητές με τον πιο επιτυχημένο τρόπο και τον προετοιμάζουν κατάλληλα για τη μετάβαση του στο Πανεπιστήμιο αλλά και στην κοινωνία.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο ρόλος τους δεν περιορίζεται στην απλή μετάδοση της γνώσης αλλά, με αφετηρία τα συγκεκριμένα προβλήματα των μαθητών, γίνεται ρόλος συμβουλευτικός, συνεργατικός, παρωθητικός στην κοινωνικογνωστική περιπέτεια των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, ο εκπαιδευτικός φροντιστής εντοπίζει τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή και τους βοηθά στην κατάκτηση της αυτογνωσίας τους με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη. Στέκεται διαρκώς δίπλα τους και αναπτύσσει ουσιαστικές σχέσεις με τους μαθητές του, που διέπονται από εμπιστοσύνη, σεβασμό και πνεύμα κατανόησης με απότοκο να δημιουργείται ένα υγιές περιβάλλον μάθησης.

 Του Σπύρου Δαμιανού, Α΄ Αντιπροέδρος Σ.Ε.Φ.Α

Πηγή: ΟΕΦΕ