Στον Τύπο της Κυριακής: Οι προτεραιότητες Σαμαρά, μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής

Θετικά αποτιμά η Αθήνα τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής που δείχνουν για πρώτη φορά αλλαγή του κλίματος, μερική αποδυνάμωση της Ανγκελα Μέρκελ και ενδυνάμωση της συμμαχίας του Νότου. Αν και τα όσα συζητήθηκαν δεν αφορούν ευθέως την Ελλάδα, είναι προφανές πως, εφόσον η χώρα μας προχωρήσει στη δημοσιονομική προσαρμογή, θα μπορέσει ίσως να επωφεληθεί από τα μέτρα για τη ρευστότητα των τραπεζών. Παράλληλα, σημαντικές θεωρούνται οι εξελίξεις όσον αφορά και στην τόνωση της ανάπτυξης με τα 120 δισ. ευρώ, αν και στην Αθήνα υπάρχει έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο για την κατανομή των κονδυλίων να χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία του 2008 και όχι τα πρόσφατα στοιχεία.

Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο στοίχημα για τον Αντώνη Σαμαρά παραμένει η αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας στην Ευρώπη, με στόχο να πειστούν οι Ευρωπαίοι για τη δέσμευσή μας για ουσιαστικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκε και η επιστολή που απέστειλε ο Αντώνης Σαμαράς στους Ευρωπαίους ηγέτες, στην οποία σημείωσε με έμφαση την πρόθεσή του να προχωρήσει σε γενναίες αποκρατικοποιήσεις, ενώ έστειλε το μήνυμα πως η χώρα μας θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

Από εκεί και πέρα, όμως, σαφές ήταν το μήνυμα για να υπάρξουν άμεσα τροποποιήσεις των μνημονιακών πολιτικών που έχουν αποτύχει. Στόχος του Αντώνη Σαμαρά μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, οπότε και θα ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον της χώρας μας, είναι να έχει διαμορφωθεί το κατάλληλο πολιτικό πλαίσιο.

Με δεδομένο το ότι για το επόμενο διάστημα δεν θα μπορέσει να ταξιδέψει, ο πρωθυπουργός θα συνεχίσει να έχει τηλεφωνικές επαφές με τους βασικούς παίκτες στην ευρωπαϊκή σκακιέρα, ξεκαθαρίζοντας πως είναι αποφασισμένος να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις αλλά και σε σειρά μέτρων για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Με την έλευση της Τρόικας στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα και την πρώτη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τους δανειστές μας, θα έχουμε και την πρώτη έκθεση αξιολόγησης, μια έκθεση που θα παίξει μεγάλο ρόλο και στο αποτέλεσμα της επόμενης Συνόδου για την Ελλάδα. Αυτό πάντως που προέχει για τον Αντώνη Σαμαρά είναι η επανάκτηση της αξιοπιστίας της Ελλάδας στο εξωτερικό και η άμεση έναρξη των μεταρρυθμιστικών πολιτικών στο εσωτερικό.

Με την αλλαγή της ηγεσίας στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων ανοίγει και ο δρόμος για ουσιαστικές αποκρατικοποιήσεις, με τον Αντώνη Σαμαρά να έχει δώσει ήδη εντολή για να ξεκινήσουν οι σχετικές διαδικασίες στον ΟΣΕ και στις θυγατρικές της Αγροτικής Τράπεζας. Παράλληλα, με την ορκωμοσία του νέου υπουργού Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα, θα μπει μπροστά και το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης, το οποίο θα εδράζεται στις προτάσεις του Ζαππείου.

Ο κ. Σαμαράς έχει ζητήσει από τους υπουργούς του να του παραδώσουν άμεσα σημείωμα με τις βασικές τους προτεραιότητες αλλά και την κατάσταση την οποία παρέλαβαν, έτσι ώστε άμεσα να θέσει στόχους και χρονοδιαγράμματα για κάθε τομέα. Ομως το κομβικό σημείο για την περαιτέρω πορεία, σύμφωνα με τα όσα είπε ο Αντώνης Σαμαράς στους συνεργάτες του, είναι η αποδοχή από την πλευρά των Ευρωπαίων των αλλαγών που θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση στις προβλέψεις του Μνημονίου.

Στις άμεσες προτεραιότητες του πρωθυπουργού είναι και η αναδιοργάνωση του διαλυμένου εισπρακτικού μηχανισμού, ενώ θα προχωρήσει σε αλλαγές στο ΣΔΟΕ και στις εφορίες. Ο Αντώνης Σαμαράς θέλει πάντως να στείλει άμεσα ένα ξεκάθαρο μήνυμα και στο εσωτερικό της χώρας με τη μείωση στο 13% του ΦΠΑ στο χώρο της εστίασης, έτσι ώστε να στηριχθεί ο τουρισμός και να δημιουργηθούν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο θα προχωρήσει σε σειρά μέτρων ενίσχυσης της αγοράς ακινήτων και της κτηματαγοράς όπως π.χ. στη μείωση του φόρου μεταβίβασης.

Σταδιακά μέσα στην επόμενη τριετία θα αυξηθεί και το αφορολόγητο από τις 5.000 στις 8.000 ευρώ, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για να δημιουργηθεί άμεσα και ένα πλαίσιο που θα προβλέπει την αύξηση των δόσεων για την πληρωμή των φόρων, κάτι που θα ανακουφίσει κάθε ελληνική οικογένεια.

 Νάρκες στο εσωτερικό της κυβέρνησης

Οι συμπτώσεις και οι επιπλοκές, ιατρικές και πολιτικές, των πρώτων 10 ημερών δεν ήταν το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα που θα περίμενε μία νεοεκλεγμένη κυβέρνηση με ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Στην πραγματικότητα, όμως, η πορεία αυτής της κυβέρνησης συνεργασίας ήταν και είναι μία πορεία σε ναρκοπέδιο, ανεξάρτητα από το προσωρινό πρόβλημα υγείας του πρωθυπουργού, την αναγκαστική (όχι μόνο για ιατρικούς αλλά και για πολιτικούς λόγους) παραίτηση Ράπανου από τη θέση του υπουργού Οικονομικών και την αστοχία με την παραίτηση Βερνίκου. Η κυβέρνηση συνεργασίας Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜ.ΑΡ. δεν έχει απέναντί της μόνο την εχθρική Γερμανία, τις αβεβαιότητες της ευρωζώνης και τη στρατηγική του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα που επενδύει στην αποτυχία της, προκειμένου να καταφέρει στις επόμενες εκλογές ό,τι δεν κατάφερε την 17η Ιουνίου ρισκάροντας σε δύο χρόνια από σήμερα (αν ισχύσει το σενάριο των εθνικών μαζί με τις ευρωεκλογές το 2014) να παραλάβει μία χώρα εκτός ευρώ. Η κυβέρνηση συνεργασίας του Α. Σαμαρά έχει κυρίως να αντιμετωπίσει:

Τακτικισμοί και επιδιώξεις

1 Τις διαφορετικές ως και συγκρουόμενες στρατηγικές και επιδιώξεις των ίδιων των κυβερνητικών εταίρων που στάθηκε αδύνατον να κρυφτούν από την πρώτη στιγμή. Τακτικισμούς -κυρίως από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Αριστεράς- που θέτουν εν αμφιβόλω ακόμα και τον ελάχιστο, πλην όμως απαραίτητο, βαθμό συνοχής.

Ειδικά για την παραίτηση Ράπανου, όπως επιβεβαιώνεται πλέον από πολλές πλευρές, πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είχε μόνο την ιατρική αλλά και την πολιτική της διάσταση. Ο πρώην πρόεδρος της ΕΤΕ φέρεται να είναι -πέραν του προβλήματος υγείας που όντως αντιμετωπίζει και δυσκολεύει την καθημερινότητά του- δυσαρεστημένος επειδή δεν κατέστη δυνατόν να συγκροτήσει επιτελείο συνεργατών της απολύτως δικής του επιλογής, όπως φέρεται δυσαρεστημένος και από το γεγονός ότι ανέμενε μεγαλύτερο αριθμό μη πολιτικών στελεχών στην κυβέρνηση.

Οι πληροφορίες, επίσης, αναφέρουν ότι ο κ. Βενιζέλος έδωσε απλώς μία «χλιαρή» συγκατάθεση στην πρόταση Σαμαρά να υπουργοποιηθεί ο κ. Ράπανος, όπως αντίστοιχη ήταν η στάση του και για τον κ. Στουρνάρα. Την ημέρα που συμφώνησαν τυπικά Σαμαράς, Βενιζέλος και Κουβέλης στο πρόσωπο του κ. Στουρνάρα για τη θέση του υπουργού Οικονομικών η Ιπποκράτους διέρρεε ένα σχόλιο:

«Μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο κ. Σαμαράς προτείνει, μετά τον κ. Ράπανο, τον κ. Στουρνάρα, δηλαδή άλλο ένα πρόσωπο που παραπέμπει στις παλαιότερες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και αναρωτιόμαστε: Δεν υπάρχει πρόσωπο από το κομματικό ή το ευρύτερο δυναμικό της Ν.Δ. που θα μπορούσε να γίνει υπουργός Οικονομικών;».

Στην πραγματικότητα, απέναντι στο ισχυρό «ναι» από τον Φώτη Κουβέλη για τον κ. Στουρνάρα (καθώς οι δεσμοί της ΔΗΜ.ΑΡ. με το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ και τον Κ. Σημίτη είναι και παραμένουν ισχυροί») και τις αμφιβολίες στο εσωτερικό της Ν.Δ. για άλλη μία «σημιτική» επιλογή Σαμαρά όπως ο κ. Στουρνάρας, ο Ευ. Βενιζέλος έκανε έναν χειρισμό με διττό στόχο: Είπε το «ναι» φροντίζοντας, αφενός, την επιλογή Στουρνάρα (όπως και την επιλογή Ράπανου) να τη «χρεωθεί» πρωτίστως ο Α. Σαμαράς και δευτερευόντως ο Φ. Κουβέλης, γνωρίζοντας ότι ούτε στο εσωτερικό της Ν.Δ. επικρατεί ενθουσιασμός και, αφετέρου, να δημοσιοποιήσει «μπηχτές», καθώς οι σχέσεις του με τον Κ. Σημίτη και τα στελέχη που εκπροσωπούν τον εκσυγχρονιστικό χώρο στην Κεντροαριστερά (είτε βρίσκονται εντός, είτε εκτός ΠΑΣΟΚ) είναι αρνητικές και βαίνουν προς το χειρότερο.                   

Υπάρχει πραγματική διάθεση συνεργασίας;

2 Την καχυποψία της συντριπτικής πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας (όχι μόνο όσων στάθηκαν απέναντί της στις 17 Ιουνίου αλλά και όσων τη στήριξαν με την ψήφο τους) που ανέμεναν αλλά δεν βλέπουν πραγματική διάθεση συνεργασίας για την επίτευξη των βασικών στόχων της παραμονής στο ευρώ και της ουσιαστικής επαναδιαπραγμάτευσης από τους πρωταγωνιστές.              

«Κινούμενη άμμος» ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜ.ΑΡ.

3 Την αβεβαιότητα και την ένταση που επικρατεί στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ αλλά και της Δημοκρατικής Αριστεράς. Η εικόνα «κινούμενης άμμου» των δύο κυβερνητικών εταίρων είναι εξαιρετικά πιθανό να καταστήσουν Βενιζέλο και Κουβέλη ομήρους των εσωκομματικών συσχετισμών και ισορροπιών την ώρα των μεγάλων και κρίσιμων αποφάσεων που έχει μπροστά της η κυβέρνηση.       

Αβέβαιη η ηρεμία στη Νέα Δημοκρατία

4 Τη στάση «ναι μεν… αλλά» βασικών και μεσαίων στελεχών, αλλά ως φαίνεται και της κομματικής βάσης της Νέας Δημοκρατίας έναντι των επιλογών του βασικού κυβερνητικού εταίρου και πρωθυπουργού Α. Σαμαρά, κυρίως σε ό,τι αφορά τη συγκρότηση του οικονομικού επιτελείου, που δεν καθιστούν βέβαιη την ηρεμία στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Αυτά, πέραν των γνωστών αντικειμενικών δυσκολιών (δύσκολη επαναδιαπραγμάτευση, ανάσχεση της καταστροφικής ύφεσης, έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας του πολιτικού συστήματος κ.λπ.) είναι τα τρία συν ένα δομικά προβλήματα που απειλούν τόσο το στόχο της συνοχής όσο και το στόχο της εξάντλησης της τετραετίας που θέτει η Συγγρού ως πήχυ.

Τα «παιχνίδια» Βενιζέλου με θέα την «εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης»

Το ΠΑΣΟΚ συμπεριφέρεται από την αρχή αναντίστοιχα με το 12% που έλαβε στις 17 Ιουνίου. Αρχικά ο Ευ. Βενιζέλος χρησιμοποίησε τους όρους συμμετοχής του κόμματός του στην κυβέρνηση ως χαρτί για την πρώτη του επικράτηση έναντι των αντιπάλων του, αποκλείοντας κορυφαία και βασικά στελέχη του κόμματος από το υπουργικό συμβούλιο.

Προχθές, μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, έριξε και την πρώτη «βόμβα» -η οποία δεν αναδείχθηκε επαρκώς από τον Τύπο- ανάγοντας τη συγκρότηση και την παράλληλη με την κυβέρνηση λειτουργία της «εθνικής ομάδας διαπραγμάτευσης» σε βασική προϋπόθεση παραμονής ή όχι του κόμματός του στην κυβέρνηση συνεργασίας, αλλά και προετοιμάζοντας -όπως ερμήνευσαν πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ- την έξοδό του από την κυβέρνηση το επόμενο διάστημα. Είπε ξεκάθαρα προχθές ο κ. Βενιζέλος: «Το στρατηγικό αυτό πλαίσιο βασίζεται στη διάκριση μεταξύ της κυβέρνησης και της “εθνικής ομάδας διαπραγμάτευσης”, διάκριση που πρότεινα και έγινε δεκτή. Το οριστικό πολιτικό πλαίσιο της χώρας - και άρα της κυβέρνησης- εξαρτάται όμως από την έκβαση της δεύτερης φάσης της διαπραγμάτευσης. Γιατί εάν αυτό δεν πάει καλά, τότε πρέπει να ξανασυζητήσουμε συνολικά την εθνική στρατηγική. Αρα η “εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης” είναι αυτή που πρέπει να ενισχυθεί με την προσωπική συμμετοχή των αρχηγών των κομμάτων και προσώπων που μπορούν, λόγω του θεσμικού τους ρόλου ή της εμπειρίας τους, να επικουρήσουν την προσπάθεια αυτή».

Oπως προκύπτει από τις συνομιλίες με κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ που συγκρούστηκαν με τον κ. Βενιζέλο στο πεδίο της υψηλής ή της χαμηλής εκπροσώπησης στην κυβέρνηση, στόχος του κ. Βενιζέλου δεν είναι ο εμφανής, να κοπεί δηλαδή ο γόρδιος δεσμός του ΠΑΣΟΚ με τον κυβερνητισμό, όπως διαφημίζει η Ιπποκράτους. Στρατηγικός του στόχος είναι να καταστεί ο ίδιος ο μοναδικός ισχυρός σύνδεσμος του ΠΑΣΟΚ με την κυβέρνηση (γι’ αυτό και προαναγγέλλει τη δική του συμμετοχή στην «εθνική ομάδα διαπραγμάτευσης») και να απομακρύνει κορυφαία στελέχη από την ισχύ της άσκησης κυβερνητικής εξουσίας, αποδυναμώνοντας το ρόλο τους. Με βάση αυτή τη στρατηγική, προσβλέπει στο να έχει «λυμένα χέρια» και στα δύο βασικά σενάρια.     

Στο πρώτο, που αφορά στην ομαλή πορεία της κυβέρνησης και στην εξομάλυνση της κατάστασης, να είναι ο ίδιος εκείνος που από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ θα καρπωθεί τα όποια πολιτικά οφέλη, αφού και οι επιλογές που έκανε και πρότεινε για υπουργούς είναι μη πολιτικά στελέχη με τους οποίους θα έχει σχεδόν αποκλειστική επαφή και συνεργασία.

Στο δεύτερο, που αφορά ενδεχόμενη εκτράχυνση της πολιτικής και οικονομικής πορείας του τόπου και έκτακτες καταστάσεις σε κοινωνικό επίπεδο, να αποφασίσει την κατάλληλη στιγμή την έξοδο του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση, χωρίς «να δώσει λογαριασμό» σε κορυφαία στελέχη που αν ήταν υπουργοί η διαφωνία τους σε μία τέτοια απόφαση θα είχε πέραν της εσωκομματικής και εθνική σημασία. Η διακήρυξη της αντιμετώπισης της «υπουργίτιδας» και η αναγγελία του διαζυγίου του ΠΑΣΟΚ από τον «κυβερνητισμό» -που τόσο πολύ επένδυσε σε επικοινωνιακό επίπεδο η Ιπποκράτους, αναδεικνύοντάς το ως προϋπόθεση για την ανασύσταση του κόμματος- δεν αφορά ωστόσο τον ίδιο τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ…

ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ πιέζουν τη ΔΗΜ.ΑΡ.

Η Δημοκρατική Αριστερά έχοντας -όπως φυσικά και το ΠΑΣΟΚ- να αντιμετωπίσει την πίεση του ΣΥΡΙΖΑ που θα διεκδικήσει τον πρώτο λόγο σε όποια κίνηση εντός του χώρου της Κεντροαριστεράς, αλλά και θέλοντας, πριν από αυτό, να εκμεταλλευθεί τη συμμετοχή της στην κυβερνητική εξουσία, δείχνει ότι δύσκολα θα αποφύγει κραδασμούς και αναταράξεις στο εσωτερικό της και αυτό την καθιστά το δεύτερο -μετά το ΠΑΣΟΚ- ασταθή παράγοντα της κυβέρνησης συνεργασίας. Ηδη ο Φώτης Κουβέλης έχει πρόβλημα με κορυφαία στελέχη του όπως ο Δημήτρης Χατζησωκράτης και ο Στέφανος Μπαγιώργος. Η εσωκομματική κρίση «χτυπά» ήδη τη Δημοκρατική Αριστερά και την αποδυναμώνει, με το ΠΑΣΟΚ αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ να καιροφυλακτούν.

Πρώτος ο Ευ. Βενιζέλος ευχήθηκε στους… φίλους του της Δημοκρατικής Αριστεράς που -όπως είπε- είχαν στόχο να είναι τρίτο κόμμα για να πάρουν την τρίτη διερευνητική εντολή, εάν δεν τα κατάφερνε ο Α. Σαμαράς να συγκροτήσει κυβέρνηση, και γι’ αυτό απευθύνονταν και απευθύνονται σε ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, να αντέξουν την πίεση της συμμετοχής τους στην κυβέρνηση.

Δεύτερος ο Δημήτρης Παπαδημούλης του ΣΥΡΙΖΑ που «διάβαζε» τους εσωκομματικούς κραδασμούς στη… γειτονική ΔΗΜ.ΑΡ ως απόρροια της απόφασης να συμμετάσχει στην κυβέρνηση με τις «μνημονιακές» δυνάμεις Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ και φρόντισε να το περάσει και ως μήνυμα στο twitter…

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗΣ      
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ

Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής