Εκταφές για ανεύρεση οστών ελλήνων στρατιωτών στην Κύπρο

Χάρτες, μαρτυρίες και άλλα σημαντικά στοιχεία, που αφορούν στην πτώση του μοιραίου μεταγωγικού αεροσκάφους Noratlas της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στις 22 Ιουλίου 1974, ζήτησε η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοουμένους (ΔΕΑ) από το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ).

Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, το Υπουργικό Συμβούλιο έχει αποφασίσει τη διεξαγωγή εκταφών στο στρατιωτικό κοιμητήριο στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχουν οστά στρατιωτών από την Ελλάδα , που βρίσκονταν στο μεταγωγικό αεροσκάφος. Οι εκταφές αποφασίστηκαν , ύστερα από σχετικό αίτημα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου .

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος» η ΔΕΑ ζήτησε κατά πόσο υπάρχει κάποιος χάρτης με το ακριβές σημείο, που είχε θαφτεί το αεροπλάνο.

Πάντως, αυτόπτες μάρτυρες, οι οποίοι κατά καιρούς μίλησαν δημόσια για τα τραγικά γεγονότα

του Ιουλίου του 1974, είχαν πει ότι το αεροπλάνο θάφτηκε στο σημείο, όπου σήμερα βρίσκεται ο μεγάλος σταυρός, στο ύψωμα του στρατιωτικού κοιμητηρίου.

Όπως αποφάσισε το Υπουργικό, τη γενική ευθύνη για την υλοποίηση του έργου θα αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών και επικεφαλής/ συντονιστής έχει οριστεί ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ανθρωπιστικών Θεμάτων του υπουργείου Εξωτερικών. Για τις ανάγκες της εκσκαφής στον Τύμβο Μακεδονίτισσας το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το ποσό των 90.000 ευρώ για κάλυψη των εξόδων του συγκεκριμένου έργου.

Η εκταφή στον Τύμβο Μακεδονίτισσας θα πραγματοποιηθεί από ομάδα επιστημονικού προσωπικού των Physicians Human Rights (PHR) σε συνεργασία με Κύπριους αρχαιολόγους.

Η ομάδα του επιστημονικού προσωπικού από το εξωτερικό θα αποτελείται από οκτώ άτομα:

Τον αρχηγό της αποστολής των PHR (από ΗΠΑ), τρεις ανθρωπολόγους (από Ευρώπη), τέσσερις ξένους ανθρωπολόγους μεταπτυχιακού επιπέδου επί εθελοντικής βάσεως (από Ευρώπη). Θα εργαστούν τέσσερις Κύπριοι αρχαιολόγοι, επί εθελοντικής βάσεως ή με απόσπαση από το μουσείο, για την περίοδο που θα διαρκέσουν οι εργασίες, η μέγιστη διάρκεια της οποίας (συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης των ανθρωπολογικών εξετάσεων) θα είναι 3-4 εβδομάδες.

Παραβιάζοντας σημαντικές αρχές της αεροναυτιλίας προκειμένου να μη γίνουν αντιληπτά από τον εχθρό 15 Noratlas της ΕΠΑ προσέγγισαν την Κύπρο, μεταφέροντας καταδρομείς για ενίσχυση του αγώνα κατά της τουρκικής εισβολής.

Τα 15 αεροπλάνα της πολεμικής αεροπορίας ξεκίνησαν από τη Σούδα της Κρήτης. Κύρια χαρακτηριστικά της επιχείρησης με την επωνυμία «ΝΙΚΗ» (σ.σ. το κάθε αεροπλάνο έφερε την ονομασία ΝΙΚΗ 1, ΝΙΚΗ 2 κ.λπ.), ήταν πτήση στα 500 πόδια (152 μέτρα) πάνω από τη θάλασσα (πολύ χαμηλό ύψος για πτήση τέτοιου αεροπλάνου), με σιγή ασυρμάτου και φώτα πλεύσης σβηστά, προς αποφυγή εντοπισμού από τα ραντάρ του εχθρού.

Σε κάθε αεροσκάφος επέβαιναν περίπου 30 καταδρομείς. Τα μόνα βοηθήματα που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι κυβερνήτες ήταν η γυρομαγνητική πυξίδα, το ταχύμετρο, προς διατήρηση σταθερής ταχύτητας, το χρονόμετρο, ώστε να υπολογίζουν το κάθε σημείο στροφής, και το υψόμετρο. Η σιγή ασυρμάτου ήταν επιβεβλημένη, όπως και η πτήση ελάχιστα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Προφανώς, λόγω ασυνεννοησίας, οι Ελληνοκύπριοι πολυβολητές που χειρίζονταν τα αντιαεροπορικά δεν ενημερώθηκαν για την επικείμενη άφιξη της βοήθειας από την Ελλάδα, και όταν αντιλήφθηκαν τα αεροπλάνα ξεκίνησαν να βάλλουν εναντίον τους.

Τα δύο πρώτα αεροπλάνα, αν και δέχθηκαν πυρά από τα αντιαεροπορικά της Εθνικής Φρουράς, που βρίσκονταν στην περιοχή του αεροδρομίου, κατάφεραν τελικά να προσγειωθούν. Σκοτώθηκαν, ωστόσο, δύο καταδρομείς και τραυματίστηκαν άλλοι 11.

Το μεγαλύτερο πλήγμα το δέχθηκε το «ΝΙΚΗ 4», το οποίο κατέπεσε με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οι 29 από τους 30 καταδρομείς που επέβαιναν, καθώς και τα τέσσερα μέλη του πληρώματος.