Τρία ερωτήματα για δύο μύθους

Ηταν το έπος του ’40 η «πρώτη αντιφασιστική νίκη της Ευρώπης που αφύπνισε την τότε Ευρώπη που κοιμόταν μέσα στους συμβιβασμούς του Μονάχου του 1938»; Είναι το πρώτο ερώτημα αυτό και το απαντώ αμέσως. Συγγνώμη αν θίγω τη μεγάλη ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας, αλλά δεν ήταν. Είχε προηγηθεί η μάχη της Αγγλίας (το καλοκαίρι του 1940), όπου η αποτυχία της Λούφτβαφε να κυριαρχήσει στους ουρανούς της Βρετανίας οδήγησε και στη ματαίωση της εισβολής που σχεδίαζε ο Χίτλερ. Οσο για τους «συμβιβασμούς του Μονάχου», αυτούς τους κατήγγειλαν εκείνοι που τους είχαν υπογράψει, όταν λίγους μήνες μετά την κατάληψη της Σουδητίας (της γερμανόφωνης βορειοδυτικής Τσεχοσλοβακίας) ο Χίτλερ, κατά παράβαση της Συμφωνίας του Μονάχου, κατέλαβε και την υπόλοιπη Τσεχοσλοβακία για να την κάνει προτεκτοράτο του Ράιχ. Συνεπώς, δεν περίμεναν

εμάς για να αφυπνισθούν οι Ευρωπαίοι.


Ερώτημα δεύτερο: Είναι αλήθεια ότι «ο ελληνικός λαός έδωσε αυτό που μπορούσε για να ξεπεραστεί η κρίση» και ότι τώρα «αυτό πρέπει να εκτιμηθεί από την Ευρώπη». Φοβάμαι ότι και πάλι θα σας απογοητεύσω. Διότι, πράγματι, κάποιοι έδωσαν αυτό που μπορούσαν και θα εξακολουθούν να δίνουν αυτό που δεν μπορούν. Είναι κατά κύριο λόγο οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας και η μέση τάξη γενικότερα. Και τα έδωσαν για να διασώσουν ένα πολυδάπανο κράτος το οποίο η Ελλάδα ακόμη επιμένει να συντηρεί. Τα έδωσαν για να μειώσουν τα ελλείμματα της λειτουργίας του. Επομένως, τι είναι αυτό που πρέπει να εκτιμηθεί από την Ευρώπη και, κατά συνέπεια, να αναγνωρισθεί στην Ελλάδα; Προφανώς, το δικαίωμά της να παράγει ελλείμματα. Εστω· τότε όμως γιατί θα πρέπει να θεωρούμε απαιτούμε από τους άλλους -λες και είναι υποχρέωσή τους- να πληρώσουν το κόστος αυτού του δικαιώματός μας; Αφού δικά μας είναι τα ελλείμματα και εκείνοι μας πιέζουν για να τα εξαλείψουμε, όχι για να τα διατηρήσουμε ή να τα διευρύνουμε.

Ερώτημα τρίτο: Είναι αλήθεια ότι «ο ελληνικός λαός ποτέ δεν υπέκυψε σε εκβιασμούς»; Να με συγχωρείτε, αλλά αν αυτό το απευθύνουμε προς τους δανειστές μας, τότε το μόνο στο οποίο μπορούμε να ελπίζουμε είναι να τους διασκεδάσουμε με την απόσταση που τηρούμε από την πραγματικότητα. Διότι, αν δεν κάνω λάθος, αφότου βρεθήκαμε στο έλεός τους, συνεχώς υποκύπτουμε σε πιέσεις εκβιασμούς, όποτε επίκειται η «δόση» μας - ή μήπως κάνω λάθος;

Και τα τρία ερωτήματα προκύπτουν από αντίστοιχους ισχυρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας στη σύντομη δήλωσή του μετά το τέλος της στρατιωτικής παρέλασης στη Θεσσαλονίκη. Η διατύπωση αυτών των ισχυρισμών είναι μία ακόμη σαφής ένδειξη, δυστυχώς, ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να τα καταφέρει. Διότι βασική προϋπόθεση αν θέλουμε να υπερβούμε το πρόβλημα της χρεοκοπίας μας είναι να κατανοήσουμε τη φύση του: τι την προκάλεσε. Οταν όμως τρία χρόνια μετά την προσφυγή μας στην «καλοσύνη των ξένων», τροφοδοτείται -και μάλιστα από τα χείλη του ανωτάτου πολιτειακού άρχοντος- ο μύθος της ιστορικής ανωτερότητάς μας και, συγχρόνως, συντηρείται ο πρόσφατος μύθος της αδικημένης από τους δανειστές της Ελλάδας (ο μύθος που τρέφει νεοκομμουνιστές, ψεκασμένους, νεοναζί κ.ά.), ας μη βαυκαλιζόμαστε με αυταπάτες...

Blut und Boden

Ο Βύρων Πολύδωρας έβγαλε, ωρέ, την πάλα του από το θηκάρι της! Αλλά, επειδή είναι ακίνδυνος για τους άλλους και ξέρω πόσο τον νοιάζεστε (όπως και εγώ άλλωστε), σπεύδω να σας καθησυχάσω: ευτυχώς δεν κόπηκε, δεν έβγαλε το μάτι του, αυτοτραυματίσθηκε. Απλώς μας διασκέδασε και, ακουσίως, μας προσέφερε ένα χρήσιμο μάθημα για την κατανόηση του πολιτικού φαινομένου, που τελευταία μας έκανε, για μια ακόμη φορά, «να πέσουμε από τα σύννεφα», κατά το λεγόμενο.

Ο Βύρων δημοσίευσε άρθρο υπό τον τίτλο «Δημεύουν τα χωράφια μας», με το οποίο υποστηρίζει ότι η φορολόγηση των αγροτεμαχίων γίνεται με σκοπιμότητα «την αποκοπή του Ελληνα από τις ρίζες του και την κατοίκηση της χώρας αυτής από ξένους και αλλόφυλους». Για να μην σας κουράζω, στο πόνημά του ο Βύρων αναδεικνύει τη διαχρονικά στενή σχέση του Ελληνα με «το χωράφι του» ως το κατ’ εξοχήν στοιχείο της ελληνικής ταυτότητας και της συνέχειάς της.

Εντούτοις, δεν αντιλαμβάνεται την ειρωνεία εις βάρος του. Διότι, παρότι βασίζει την (περήφανη) άποψή του ότι ο Ελληνας διαφέρει από τον Δυτικοευρωπαίο στη θεωρία του για την ειδική σχέση του Ελληνα με τη γη του, η θεωρία την οποία χρησιμοποιεί ως αποδεικτικό εργαλείο είναι (sorry, dear...) Δυτικοευρωπαϊκή! Είναι το «Blut und Boden» των γερμανικού ρομαντικού εθνικισμού του ύστερου 19ου αιώνα. Είναι η θεωρία που εξαίρει την καθαρότητα του αίματος και τη σχέση του ανθρώπου με τη γη που καλλιεργεί και είναι αυτή η οποία μετασχηματίζει μια αντίληψη του εθνικισμού στον φυλετισμό. Πρόκειται για μία θεωρία με βαθιές ρίζες στη Γερμανία, εξαιτίας των οποίων ο δήθεν επιστημονικός φυλετισμός του Χίτλερ έγινε αποδεκτός από τόσο πολλούς Γερμανούς την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Βέβαια, ο Βύρων δεν αναφέρεται στο αίμα (να μην τον αδικήσουμε). Δημιουργεί τη δική του σχολή του ρομαντικού εθνικισμού, την οποία θα τολμούσα να ονομάσω -για προφανείς λόγους- «γραφικός ρομαντικός εθνικισμός». Λαμβανομένου υπ’ όψιν, όμως, ότι ο Βύρων (που είχε και έχει τους αφοσιωμένους ψηφοφόρους του) αυτές τις απόψεις τις είχε πάντα, όπως τις έχουν και πολλοί άλλοι στην παραδοσιακή λαϊκή Δεξιά, ας μην παριστάνουμε τις κεραυνόπληκτες γεροντοκόρες όταν ανακαλύπτουμε ότι κάπου μισό εκατομμύριο Ελληνες ψήφισαν τη Χρυσή Αυγή. Οχι, δεν είναι ενσυνειδήτως φασίστες όλοι αυτοί. Πολλοί από αυτούς, όμως, θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε τέτοιους, επειδή ορισμένα από τα συστατικά ιδεολογικά στοιχεία του φασισμού, ωμά και ανεπεξέργαστα, τα έχουν ενστερνισθεί μέσω άλλων οδών...
Του Στέφανου Κασιμάτη
kathimerini.gr