Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ο έλεγχος της τάξης από τον εκπαιδευτικό, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι πολύ
σημαντικός στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο ίδιος είναι υπεύθυνος για τη διεύθυνση
μιας οργανωμένης και αποτελεσματικής τάξης, που δίνει σε κάθε παιδί την ευκαιρία
να αναπτύξει τις ικανότητές του και στην οποία ο εκπαιδευτικός μπορεί να
εκπληρώσει τη λειτουργία του ως διαμεσολαβητής και οι μαθητές μπορούν να
αποκτήσουν λογικά και ευχάριστα τις τεχνικές που απαιτούνται για να κατευθύνουν
και να καθοδηγούν την ίδια τη συμπεριφορά τους. Σε αυτή την τάξη χρειάζονται
σταθερά κριτήρια συμπεριφοράς αποδεκτά και από τον εκπαιδευτικό και από τους
μαθητές, έτσι ώστε, όταν παρουσιάζονται προβλήματα, να αξιολογούνται οι
συμπεριφορές αμφοτέρων.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ Τάξη: Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει πρόβλημα
διασφάλισης συνθηκών διδασκαλίας στις τάξεις που διδάσκει. Από την αρχή της
σχολικής χρονιάς ακολουθεί την παραδοσιακή διδασκαλία (μετωπική) και δεν είναι
απαιτητικός στους μαθητές, ούτε για τη προσοχή τους ούτε για το επίπεδο μάθησης.
Οι μαθητές παρουσιάζουν συμπεριφορές που χαλαρώνουν την τάξη, δημιουργείται
φασαρία και είναι συχνά αδύνατη η ολοκλήρωση του μαθήματος. Παρ’ όλο που μετά
το πρώτο τρίμηνο ο εκπαιδευτικός επιχείρησε να αλλάξει τις απαιτήσεις του, τα
πράγματα χειροτέρεψαν. Ο Διευθυντής και γονείς δυσανασχετούν, ο εκπαιδευτικός
βρίσκεται σε δύσκολη θέση.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι έρευνες με το πρόβλημα που
περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ. ΑΓΝΟΕΙ
ΟΤΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΤΑΞΗ Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΘΗΤΙΚΗ, ΝΑ ΥΠΑΚΟΥΕΙ ΔΗΛΑΔΗ ΣΤΟΥΣ
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ. ΑΥΤΟ ΘΑ
ΤΟΥΣ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ ΝΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΕΡΟΝΤΑΙ ΩΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ
ΟΧΙ ΩΣ ΘΑΜΩΝΕΣ ΕΞΩΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αλλάξει το
κλίμα της τάξης και να μειωθούν τα προβλήματα;
= ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΛΩΣ ΝΑ
ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΙΣ ΑΑΠΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ
ΧΡΟΝΙΑΣ ΝΑ ΜΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΠΛΩΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΜΕΤΩΠΙΚΗ) ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΣ ΣΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΜΑΘΗΤΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ. ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟΥΣ,
ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΑΘΗΣΗΣ. ΟΙ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ
ΧΑΛΑΡΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΥΝ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΚΑΦΕΤΕΡΙΑΣ ΟΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΦΑΣΑΡΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΧΝΑ
ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
24ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι οι κοινότητες μάθησης μπορούν, κάτω από κάποιους όρους,
να συμβάλουν στην κοινωνική παραγωγή της γνώσης και στην ανάπτυξη των
κοινωνικών δεξιοτήτων, μέσα από τη συνεργασία, τη συζήτηση, την ανταλλαγή
οπτικών και τη συνεχή διαπραγμάτευση. Μια ομάδα μαθητών γίνεται κοινότητα
μάθησης μέσω της διάδρασης, ιδιαίτερα μέσω των κοινών εμπειριών, της βίωσης
κοινών πραγμάτων.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση– Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί εκφράζουν προβληματισμό
για τις δυνατότητες των μαθητών να κατανοούν και να εξηγούν ή να ερμηνεύουν
έννοιες, καταστάσεις, διαδικασίες, φαινόμενα και αρχές του μαθήματος. Με βάση τις
επιφυλάξεις αυτές χρησιμοποιούν παραδοσιακές προσεγγίσεις, οι οποίες είναι γνωστό
ότι δεν μπορούν να διασφαλίσουν επίπεδο μάθησης με τις παραπάνω προδιαγαφές,
ιδιαίτερα μάλιστα στις ανομοιογενείς τάξεις των σχολείων μιας πολυπολιτισμικής
κοινωνίας.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΡΟΠΟ ΑΡΝΗΤΙΚΟ. ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΔΗΛΑΔΗ Ο
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΙ ΣΤΑ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ, ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ ΕΜΠΕΔΩΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ ΤΗ
ΝΕΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΑΡΧΗ: ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ,
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ, ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ
ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΤΗΝ
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΟΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ, ΩΣΤΕ ΜΙΑ
ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ
ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ, ΤΗΣ ΒΙΩΣΗΣ
ΚΟΙΝΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες που παρέχουν οι κοινότητες μάθησης για κοινωνική παραγωγή
της γνώσης, στα περιθώρια των επιδιώξεων του μαθήματος;
ΝΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΙΟΥΤΟΤΡΟΠΩΣ ΩΣΤΕ ΟΙ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΝ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ,
ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ, ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΤΗΝ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΟΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ
ΣΥΝΕΧΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ. Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΣΩ ΤΩΝ
ΚΟΙΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ, ΤΗΣ ΒΙΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ.
25ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι η «Υποστηρικτική Διδασκαλία» συνιστά για τις
ανομοιογενείς τάξης του Διαπολιτισμικού Σχολείου ένα ολόκληρο μαθησιακό
περιβάλλον, που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει όλους τους μαθητές
να αναπτύξουν την εννοιολογική γνώση και τις ικανότητες διερευνητικής μάθησης,
που είναι αναγκαίες για να μάθουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Ο εκπαιδευτικός παρατηρεί ότι οι μαθητές
της Α΄ Γυμνασίου δυσκολεύονται πολύ να κατανοήσουν, κατά την προσέγγιση,
πολύπλοκες έννοιες και αρχές του διδασκόμενου μαθήματος. Ο ίδιος χρησιμοποιεί
κατά την ανάλυση ακαδημαϊκές έννοιες, που δεν ανταποκρίνονται στο γνωστικό
επίπεδο και τις εμπειρίες των μαθητών, αλλά δεν μπορεί να κάνει διαφορετικά, αφού
απαιτούνται από το μάθημα. Προφανώς, αγνοεί τις βασικές αρχές της εννοιο-
κεντρικής διδασκαλίας, παρά το γεγονός ότι τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα και στη
χώρα μας έχουν εννοιο-κεντρικό προσανατολισμό.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με το
πρόβλημα, που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός;
= ΜΕ ΣΧΕΣΗ ΑΓΝΟΙΑΣ. ΠΡΟΦΑΝΩΣ, ΑΓΝΟΕΙ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ
ΕΝΝΟΙΟ-ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΠΑΡΑ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΤΑ ΝΕΑ
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΕΧΟΥΝ ΕΝΝΟΙΟ-
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ. ΓΙ’ ΑΥΤΟ Ο ΙΔΙΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΚΑΤΑ
ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ
ΣΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την
υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση;
= ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΠΡΩΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΥΣΤΕΡΑ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ
ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΟ-ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΑΦΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΑ
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΕΧΟΥΝ ΕΝΝΟΙΟ-
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ.
26ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Θεωρητικά παιδαγωγικά κείμενα, διακηρύξεις διεθνών οργανισμών, αναλυτικά
προγράμματα χωρών τονίζουν ότι κοινός σκοπός όλων των διδασκόμενων στο
σχολείο μαθημάτων είναι να συμβάλουν στη γενικότερη μόρφωση και την ολόπλευρη
ανάπτυξη του σύγχρονου νέου, ώστε ως ενήλικος πολίτης να συμμετέχει ενεργά,
θετικά και αποτελεσματικά στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Στην περιφέρειά σας διαπιστώνετε ότι
μερικοί εκπαιδευτικοί στην πράξη, υπό την πίεση του χρόνου και της ύλης, έχουν μία
στενά γνωσιοκεντρική προσέγγιση στο μάθημα με κυρίαρχη οπτική τους καλούς
βαθμούς στις εξετάσεις. Ενδόμυχα ίσως πιστεύουν ότι, τα περί γενικής μόρφωσης και
γενικότερης ανάπτυξης, αφορούν κυρίως άλλα μαθήματα, πιο «φρονιματιστικά», που
προσφέρονται για κάτι τέτοιο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΣΗ ΕΛΛΙΠΤΙΚΗ. = ΕΛΛΙΠΗΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΣΤΟΧΩΝ, ΑΦΟΥ ΔΙΝΟΥΝ
ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΟΝΟ ΣΕ ΕΝΑΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΟΧΟ. ΑΓΝΟΥΝ
ΟΤΙ ΟΛΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΩΤΙΣΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ
ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΛΟΠΛΕΥΡΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΝΕΟΥ, ΩΣΤΕ ΩΣ ΕΝΗΛΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑ
ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΝΕΡΓΑ, ΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ
ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ. ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΟΛΟΠΛΕΥΡΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΝΕΟΥ, ΩΣΤΕ ΩΣ ΕΝΗΛΙΚΟΣ
ΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΕΝΕΡΓΑ, ΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ
ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ.
2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς της ειδικότητά σας να κάνουν και
πώς, για να συνειδητοποιήσουν τις μορφωτικές δυνατότητες του μαθήματός
σας και πώς μπορούν αυτές να τις αξιοποιήσουν για την προώθηση των
μορφωτικών και αναπτυξιακών σκοπών της εκπαίδευσης.
= ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ. ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΤΟΙΜΟΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ.
27ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι
εξατομικευμένες και αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή. Του δίνουν
τη δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης, ενώ
παράλληλα δίνουν έμφαση στην αυτο-αξιολόγηση του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε μια κοινωνικο-πολιτιστικά ανομοιογενή
τάξη Γυμνασίου φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει
τον εκπαιδευτικό της τάξης τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία, με την ίδια τη
διδακτική διαδικασία αλλά και την αξιολόγηση. Προσπαθεί να προσαρμόζει το
μάθημά του στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης του και τους αξιολογεί με βάση τα
γραπτά διαγωνίσματα και τεστ, στα οποία, όπως είναι αναμενόμενο, επιτυγχάνουν
πάντα οι «καλοί» μαθητές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων,
στις οποίες εμπλέκονται ενίοτε και γονείς, και, το κυριότερο, αναιρεί τον στόχο του
σχολείου να αμβλύνει τις μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΜΕΡΙΚΟ. Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΗΛΑΔΗ
ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΛΙΚΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΔΕΝ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΝ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ. ΤΟΙΟΥΤΟΤΡΟΠΩς ΠΜΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ
ΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΤΟΥ, ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΥΠΟΠΙΠΤΕΙ ΣΕ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΩΣ
ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ ΕΓΕΙΡΟΝΤΑΙ ΠΑΡΑΠΟΝΑ.
2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές
αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας
προς όφελος όλων των μαθητών, αδιακρίτως κοινωνικο-πολιτιστικής
προέλευσης;
= 1. ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ Η
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. 2.ΚΑΙ, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΝΑ
ΒΕΛΤΙΩΣΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΟΛΩΝ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ.
3. ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.
28ο Σενάριο
(ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟ 12Ο ΣΕΝΑΡΙΟ:)
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τη θεωρία της μη ικανοποίησης των αναγκών υποστηρίζεται ότι η
αταξία/παραβατικότητα αποτελεί έκφραση διαμαρτυρίας, αλλά και μία άστοχη συχνά
προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών μέσα από την παραβατική συμπεριφορά.
Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι, αν σε ένα σύστημα (τάξη) αλλάξει κάποιος
παράγοντας, τότε είναι ενδεχόμενο να αλλάξει σε κάποιο βαθμό και το ίδιο το
σύστημα.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Β΄ Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Ένας καθηγητής εργάζεται σε
Επαγγελματικό Λύκειο αστικού κέντρου. Στο ένα τμήμα, στο οποίο διδάσκει,
φοιτούν 25 μαθητές. Διαπιστώνει αδιαφορία των μαθητών για το μάθημα και
συνειδητή προσπάθεια εκ μέρους τους για διάσπαση της προσοχής όλης της τάξης.
Προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση με ενέργειες, όπως επιχειρήματα πειθούς
αλλά και επιβολή κυρώσεων και ποινών, όταν τα προηγούμενα δεν φέρνουν
αποτέλεσμα (π.χ. αποβολή από το μάθημα και χαμηλή βαθμολογία στο πρώτο
τετράμηνο). Ωστόσο, το πρόβλημα συνεχίζεται και, συχνά, οξύνεται σε οριακό
σημείο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= Η ΣΧΕΣΗ ΜΗΔΕΝΙΖΕΤΑΙ ΛΟΓΩ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ.
ΜΑΛΛΟΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ
ΛΥΚΕΙΩΝ ΩΣ ΠΑΙΔΙΑ ΕΝΟΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΘΕΟΥ.
ΝΑ ΣΤΡΑΦΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΣΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΒΑΣΗ
ΑΥΤΑ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΗ ΤΗΝ ΤΑΞΗ. ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ, Η ΣΧΕΣΗ,
ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ
ΣΕΝΑΡΙΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΑΣΥΜΒΑΤΗ. ΔΕΝ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΤΟ ΑΙΤΙΟ, ΟΤΙ
ΔΗΛΑΔΗ Η ΜΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΓΙ’
ΑΥΤΟ ΔΙΝΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟ
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ. ΑΛΛΑ ΑΝ ΔΕΝ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΗ ΔΙΑΔΙΑΚΑΣΙΑ
ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΕΙ
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ, ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΘΑ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες των μαθητών και να στρέψει τα ενδιαφέροντα τους προς το
μάθημα;
= ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΕΙ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΕΠΕΙΤΑ ΝΑ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ
ΝΕΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ
ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. ΕΠΙΣΗΣ, ΝΑ ΜΗ
ΜΕΙΝΕΙ ΜΟΝΟ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΑΛΛΑ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΙ ΝΑ
ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
29ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σε σύγχρονα Αναλυτικά Προγράμματα η έμφαση δίνεται στον μαθητή ως ενεργό
υποκείμενο της μάθησης. Ο εκπαιδευτικός στο μάθημα αναλαμβάνει το ρόλο του
συμβούλου-διαμεσολαβητή. Η τάξη λειτουργεί κατά βάση ομαδικά και η σχολική
μάθηση συναρτάται με την καθημερινή εμπειρία και τα κοινωνικο-πολιτιστικά
βιώματα των μαθητών. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι όλα τα μαθήματα μπορούν να
οδηγούν στην ολιστική προσέγγιση της γνώσης, στην ανάπτυξη της προσωπικότητας
και της κριτικής σκέψης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Ένας νεοδιόριστος καθηγητής της
περιφέρειάς σας διαπιστώνει ότι οι θεωρητικές του βάσεις δεν ακολουθούν τα
ζητούμενα των σύγχρονων Προγραμμάτων Σπουδών (ΠΣ). Προτιμά την τυπική
παράδοση με τη μορφή προσχεδιασμένης πορείας, που αποβλέπει σε μια ιδιαιτέρως
κατευθυνόμενη μαθησιακή διαδικασία. Επιπλέον, αφήνει συχνά αναξιοποίητες
αρκετές προτάσεις και ασκήσεις εναλλακτικής διδασκαλίας, καθώς τις θεωρεί
χρονοβόρες ως προς την προετοιμασία και πραγματοποίησή τους και ακατάλληλες
για το μάθημά του.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι αρχές των νέων ΠΣ. με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΑΝΤΙΡΡΟΠΟ. ΑΝΤΙ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΝΑ
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ), ΠΡΟΤΙΜΑ ΤΗΝ ΤΥΠΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΕ
ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ, ΠΟΥ ΑΠΟΒΛΕΠΕΙ ΣΕ ΜΙΑ
ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. ΕΠΙΠΛΕΟΝ,
ΑΦΗΝΕΙ ΣΥΧΝΑ ΑΝΑΞΙΟΠΟΙΗΤΕΣ ΑΡΚΕΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΚΑΘΩΣ ΤΙΣ ΘΕΩΡΕΙ ΧΡΟΝΟΒΟΡΕΣ ΩΣ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ
ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ.
2. Τι θα συμβουλεύατε τον συγκεκριμένο εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε
να προσανατολιστεί σταδιακά στα προτάγματα των σύγχρονων ΠΣ;
= ΘΑ ΤΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΤΑ ΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ, ΑΦΟΥ ΒΕΒΑΙΑ ΠΡΩΤΑ ΤΑ
ΜΕΛΕΤΗΣΕΙ ΚΑΙ ΤΑ ΕΜΠΕΔΩΣΕΙ.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ, ΝΑ ΜΗΝ ΑΦΗΝΕΙ ΑΝΑΞΙΟΠΟΙΗΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΚΑΙ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΝΑ ΜΗΝ
ΤΙΣ ΘΕΩΡΕΙ ΧΡΟΝΟΒΟΡΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ.
ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΚΡΙΝΕΙ ΑΥΤΟΣ ΑΥΤΟ ΠΡΙΝ ΚΑΝ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ.
30ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υποστηρίζεται ότι τα προβλήματα της σχολικής τάξης ελαχιστοποιούνται, όταν ο
εκπαιδευτικός αναπτύσσει θετικές διαπροσωπικές σχέσεις με τους μαθητές και,
ταυτόχρονα, φροντίζει και για την ανάπτυξη θετικών δια-μαθητικών σχέσεων.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Ένας καθηγητής της περιφέρειάς σας
εργάζεται σε δύο Γυμνάσια. Στα περισσότερα τμήματα και των δύο σχολείων φοιτούν
25 με 27 μαθητές. Ο εκπαιδευτικός διαπιστώνει από την αρχή της χρονιάς ότι, στα
περισσότερα τμήματα πολλοί μαθητές παραμένουν στο περιθώριο, ενώ άλλοι μιλούν
σχεδόν συνέχεια μεταξύ τους στη διάρκεια του μαθήματος, διασπούν την προσοχή
όλης της τάξης και παρεμποδίζουν το μάθημα. Ο εκπαιδευτικός, στη μέση της
χρονιάς, κρίνει ότι έχει δοκιμάσει τα πάντα: φιλική διάθεση, παρατηρήσεις,
καλοπροαίρετες συμβουλές, αυστηρότητα, διάλογο, ποινές, ανοχή κλπ. Το πρόβλημα,
όμως, παραμένει και οξύνεται.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
ΕΧΕΙ ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ: ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙ, ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΑΠΛΩΣ ΝΑ
ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΜΕΝ ΟΤΙ ΤΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ, ΟΤΑΝ Ο
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΙ ΘΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ, ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑ-ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ, ΟΤΑΝ ΔΗΛΑΔΗ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΘΕΤΙΚΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ, ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΗΝ
ΑΛΛΗ, ΑΦΗΝΕΙ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΜΙΣΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ
ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΡΝΗΤΙΚΟ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ.
ΠΑΡΑΤΗΡΕΙ ΔΗΛΑΔΗ ΟΤΙ ΣΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΟΛΛΟΙ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ, ΕΝΩ ΑΛΛΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΣΧΕΔΟΝ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ, ΔΙΑΣΠΟΥΝ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ.
ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ
ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ. ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ
2. Τι θα συμβουλεύατε τον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να
αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα της τάξης του;
ΘΑ ΤΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΕΥΘΥΣ ΕΞ ΑΡΧΗΣ ΘΕΤΙΚΟ
ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ, ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΗ ΤΟΥ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ,
ΟΤΑΝ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ, ΕΠΙΣΗΣ, ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ
ΜΗΝ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΑΛΛΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ, ΕΝΩ ΑΛΛΟΙ ΜΙΛΟΥΝ
ΣΧΕΔΟΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
ΓΙΑΤΙ ΒΕΒΑΙΑ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΦΕΤΕΡΙΑΣ. ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΕΥΘΥΣ ΕΞ ΑΡΧΗΣ ΝΑ
ΜΗΝ ΔΙΑΣΠΟΥΝ ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ
ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ. Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ, ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΤΗΣ
ΧΡΟΝΙΑΣ, ΚΡΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΔΟΚΙΜΑΣΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ: ΦΙΛΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ,
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ, ΚΑΛΟΠΡΟΑΙΡΕΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ, ΑΥΣΤΗΡΟΤΗΤΑ,
ΔΙΑΛΟΓΟ, ΠΟΙΝΕΣ, ΑΝΟΧΗ ΚΛΠ. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΟΜΩΣ, ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ
ΚΑΙ ΟΞΥΝΕΤΑΙ.
31ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Παιδαγωγικές έρευνες διαπιστώνουν ότι η κινητοποίηση του μαθητικού
ενδιαφέροντος κατά την έναρξη του μαθήματος αποτελεί ένα από τα στοιχεία της
αποτελεσματικής διδασκαλίας. Σε αυτή την προοπτική ενεργοποιούνται τα κίνητρα
μάθησης. Οι μαθητές, υποστηρίζουν οι θεωρητικοί, κινητοποιούνται περισσότερο,
όταν οι στόχοι που σχετίζονται με το σχολείο βρίσκονται σε αρμονία με τις δικές τους
επιθυμίες, ανάγκες και προσδοκίες. Και, κυρίως, όταν οι διαδικασίες στις οποίες
εμπλέκονται έχουν νόημα για τους ίδιους, δεν αποκλείουν τους τρόπους με τους
οποίους έχουν μάθει να επικοινωνούν με τους άλλους ή να προσεγγίζουν τη γνώση
ούτε περιφρονούν την προσωπική και την οικογενειακή τους ιστορία.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ τάξη Λυκείου.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Πεπειραμένος εκπαιδευτικός ΕΠΑΛ της
περιφέρειάς σας αρχίζει την «παράδοση» του νέου μαθήματος χωρίς καμία
προετοιμασία των μαθητών για τη νέα ενότητα. Αιτιολογεί την επιλογή του με βάση
«την πίεση της ύλης και του χρόνου» και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του ΕΠΑΛ.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Ως Σχολικός Σύμβουλος, πώς θα του εξηγήσετε το ρόλο και την αναγκαιότητα
της κινητοποίησης του ενδιαφέροντος των μαθητών, ανεξαρτήτως τύπου και
βαθμίδας σχολείου;
ΘΑ ΤΟΥ ΥΠΟΔΕΙΞΩ ΟΤΙ ΠΡΩΤΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ.
2. Τι και πώς θα του προτείνατε να εφαρμόσει εναλλακτικά προς κινητοποίηση
του μαθητικού ενδιαφέροντος για το νέο μάθημα της ημέρας;
=ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΑΦΟΡΜΕΣ ΑΦΥΠΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ/ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΟΔΗΓΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΓΙΑ
ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ, ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ, ΣΥΝΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ
ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ. ΒΛ. ΣΧΕΤ.: ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ΛΕΑΝΔΡΟΣ, ΣΣ. 45-47:
ΤΡΟΠΟΙ/ΑΦΟΡΜΕΣ ΑΦΥΠΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ/ ΠΡΟΣΟΧΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ,
ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΙΝΟ Η ΤΗΝ ΤΙΜΩΡΙΑ, ΘΑ ΗΣΑΝ ΔΥΝΑΤΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:
Α. ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑΣ. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ: -ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
ΚΑΠΟΙΟΥ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΜΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΗΓΗΣ. -ΜΕ
ΣΥΝΤΟΜΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ, Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΩΝ
ΣΗΜΕΙΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ. -ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ
ΕΝΟΣ ΤΙΤΛΟΥ, ΜΙΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ, ΚΤΛ. (ΟΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ). -ΜΕ ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΣΚΙΤΣΟ, ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΧΑΡΤΗ,
ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΟ, Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ, Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ. -ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ
ΘΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ.
Β. ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΑΠΟΡΙΑΣ. -ΜΕ ΕΚΦΡΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ/ΚΡΙΣΕΩΝ, Η
ΑΝΤΙΛΕΓΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ, ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ, Η ΓΕΓΟΝΟΣ, Η
ΣΥΝΕΠΕΙΑ, ΚΛΠ. -ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΑΛΛΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ (Π.Χ.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ, ΚΛΠ. -ΜΕ
ΤΟΝΙΣΜΟ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ,
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ, ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ,
ΤΑ ΗΘΗ.
Γ. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΑΥΤΙΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΝΑΝ ΡΟΛΟ. -ΜΕ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΠΡΟΣΠΟΙΗΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΕΝΑ
ΥΠΟΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ/ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ.
ΠΧ. -ΕΞΗΓΗΣΕ ΣΕ ΕΝΑΝ ΣΥΜΜΑΘΗΤΗ ΣΟΥ ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΕ Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ, ΟΙ
ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ, ΟΙ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΕΣ. -ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΟΙ 'ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΟΥΝ
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ, ΟΤΑΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ ΝΑ
ΕΙΣΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, Η ΟΤΑΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΗΚΑΝ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, Η ΟΤΑΝ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΠΡΟ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ
ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΤΟ 1940 ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, Η ΜΕ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ
ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΤΟ 1974; -ΠΩΣ ΕΙΔΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ /ΟΛΥΜΠΙΑ/
ΔΕΛΦΟΥΣ/ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ/ ΤΟ ΚΕΛΙ-ΦΥΛΑΚΗ ΤΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ /ΤΟ
'ΑΓΙΟ 'ΟΡΟΣ/, ΚΤΛ.
Δ. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ. -ΡΩΤΑΜΕ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ: ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΑΤΕ ΑΡΑΓΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ/
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ/ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ/ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ/ ΜΙΑΣ
ΑΛΛΗΣ ΧΩΡΑΣ/ ΤΩΝ ΥΠΑΝΑΠΤΥΚΤΩΝ ΧΩΡΩΝ/ ΤΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ/ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ/
ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ/ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, ΚΛΠ.
Ε. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ.
ΣΤ. ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΩΣΤΕ Η ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΝΤΑ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΗ
ΚΑΙ ΑΝΙΑΡΗ.
ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΤΡΟΠΟΙ/ΑΦΟΡΜΕΣ ΑΦΥΠΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ/ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ, ΜΠΟΡΟΥΝ, ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΩΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ.
32ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Οι έννοιες: διερευνητική μάθηση και μάθηση με ανακάλυψη, οικοδόμηση της
γνώσης, βιωματική μάθηση και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης αποτελούν το
βασικό πυρήνα της Διδακτικής Μεθοδολογίας, που προτείνεται για όλα τα μαθήματα
από τα θεσμικά κείμενα σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων, του νέου Εθνικού
Σχολικού Προγράμματος Σπουδών (ΕΣΠΣ) συμπεριλαμβανομένου .
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ τάξη του Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Πολλοί εκπαιδευτικοί, υπερτονίζοντας τη
διάσταση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, υποστηρίζουν ότι η προσέγγιση αυτή
δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον, όπου
καθοριστικοί παράγοντες για τις επιλογές των διδασκόντων παραμένουν οι
απαιτήσεις των εξετάσεων και το ασφυκτικό ωρολόγιο πρόγραμμα. Θεωρούν
μάλιστα κάποια σχέδια εργασίας και κάποιες διαθεματικές εργασίες πολύ
απαιτητικές. Κάποιοι επίσης υποστηρίζουν ότι τέτοιου είδους ασκήσεις, καθώς
ουσιαστικά απευθύνονται σε λίγους μαθητές, αναπαράγουν την ανισότητα των
ευκαιριών. Στο πλέγμα αυτό των παραδοχών, κατά κανόνα αγνοούν τις
προτεινόμενες προσεγγίσεις, δεν ανανεώνουν τη διδασκαλία τους και οδηγούν τους
μαθητές τους στην αδιαφορία και την απαξίωση του μαθήματος.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι προτάσεις του ΑΠΣ με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗΣ: ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ
ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, ΕΝΩ ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΕΜΜΕΝΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΚΑΛΟΥΠΩΜΕΝΗΣ ΣΤΙΣ
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΝΩΣΗΣ. ΣΥΜΕΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΩΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ:
ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ, ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ
ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ, ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΠΥΡΗΝΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ, ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ
ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ
ΝΕΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΕΣΠΣ)
ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ .
2. Ποια επιχειρήματα θα προβάλατε και ποιες μεθοδολογικές προτάσεις θα
κάνατε, για να πείσετε και να προετοιμάσετε τους εκπαιδευτικούς να
δοκιμάσουν τις προτεινόμενες προσεγγίσεις;
ΤΟ ΠΡΩΤΙΣΤΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΠΛΕΟΝ ΝΑ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΩΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ. ΕΠΙΣΗΣ, ΣΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΕΡΓΟ
ΝΑ ΕΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ: ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ
ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ, ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ,
ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΠΥΡΗΝΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ,
ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΝΕΟΥ
ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΕΣΠΣ)
ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ .
33ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Η διαθεματικότητα, βασικός πυρήνας των Προγραμμάτων Σπουδών και των
προδιαγραφών συγγραφής βιβλίων, υποστηρίζεται ότι θα μπορούσε να προωθήσει
διερευνητικές μεθόδους προσέγγισης των γνωστικών αντικειμένων. Η αξιοποίηση
των διαθεματικών εννοιών (Πολιτισμός, Μεταβολή, Εξέλιξη, Σύγκρουση,
Αλληλεπίδραση, Επικοινωνία, Σύστημα), των δραστηριοτήτων, που προτείνονται στο
ΑΠΣ, των διαθεματικών εργασιών που υπάρχουν στα νέα βιβλία και της
μεθοδολογίας των σχεδίων δράσης, που εισηγούνται, υποστηρίζουν τον μαθητή σε
μια πιο διερευνητική και βιωματική, άρα και ενεργό παρέμβαση κατά την προσέγγιση
των θεμάτων του μαθήματος.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ Τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Πολλοί εκπαιδευτικοί διαμαρτύρονται
υποστηρίζοντας ότι ο διαθεματικός άξονας δεν είναι εύκολο να λειτουργήσει
συμπληρωματικά και παράλληλα προς την οργανωτική δομή των επιμέρους
επιστημονικών κλάδων και τον τρόπο λειτουργίας των σχολείων της Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης. Διατηρούν επιφυλάξεις και συχνά υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια
πρακτική αντιτιθέμενη προς την υπάρχουσα εκπαιδευτική δομή. Οι επιφυλάξεις τους
ενισχύονται και από τις υπερβολικές απαιτήσεις που διακρίνει κάποιες διαθεματικές
δραστηριότητες και μπορεί να αποτρέψει εκπαιδευτικούς και μαθητές από τον όποιο
πειραματισμό.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΑΓΝΟΙΑΣ. ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΔΗΛΑΔΗ ΕΧΟΥΝ
ΑΓΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΑΘΟΤΙ ΔΕΝ
ΕΝΕΣΚΥΨΑΝ ΟΥΤΕ ΣΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΟΥΤΕ
ΣΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΑΠΟΣΤΕΛΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Ή ΕΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ.
2. Με ποια επιχειρήματα και ποιες προτάσεις θα προσπαθούσατε να πείσετε και
να προετοιμάσετε τους εκπαιδευτικούς να δοκιμάσουν εναλλακτικές
προσεγγίσεις διερευνητικής φύσης και να δοκιμάσουν στην πράξη τις
δυνατότητες που τους παρέχει, αλλά και τις αδυναμίες ή τους πιθανούς
περιορισμούς;
= Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
ΠΟΡΕΙΑ ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΛΕΓΟΜΕΝΗ (ΒΛ. ΜΑΤΣΑΓΓΟΥΡΑΣ,
Κ.Α.) ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ. ΔΗΛΑΔΗ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΩ ΜΙΑ
ΜΕΘΟΔΟ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΦΙΛΤΡΑΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ
ΕΦΑΡΜΟΣΩ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΝΑ ΔΩ ΑΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Ή ΟΧΙ. ΤΟΥ
ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΩ ΕΠΙΣΗΣ ΟΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΩΣ ΜΕΣΟΝ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΣΕΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ. Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ
ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ (ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΒΟΛΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ,
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΣΥΣΤΗΜΑ), ΤΩΝ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ, ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΠΣ, ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ
ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ, ΠΟΥ ΕΙΣΗΓΟΥΝΤΑΙ, ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΟΝ
ΜΑΘΗΤΗ ΣΕ ΜΙΑ ΠΙΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ, ΑΡΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
34ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών επισημαίνουν ότι
συχνά η τελευταία επέρχεται, όταν οι εκπαιδευτικοί αναλύουν συστηματικά και
κριτικά τις τρέχουσες πρακτικές τους καθώς και τις εσωτερικές τους αντιφάσεις, σ’
ένα πλαίσιο οριζόντιων διαδράσεων με τους συναδέλφους τους (κοινότητες
πρακτικής). Όσα αποκομίζουν σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο αλληλεπιδράσεων συνεπιφέρουν
και τη βελτίωση της διδασκαλίας.
Β. Περιγραφή _________Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις του Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Σε ένα πολυπληθές Λύκειο αστικού
κέντρου φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων και κοινωνικο-
πολιτιστικής προέλευσης. Οι εκπαιδευτικοί συνεδριάζουν, για να επιλύσουν τα
προβλήματα που τους δημιουργούν οι συχνές αλλαγές στις κατευθύνσεις του
Αναλυτικού Προγράμματος, των εγχειριδίων και των εξετάσεων. Εστιάζουν ιδιαίτερα
στο ότι δεν επιμορφώνονται ικανά για να αντεπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις, και για
το λόγο αυτό δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τις «δοκιμασμένες» πρακτικές τους,
όπως λ.χ. τον συνεχή έλεγχο των επιδόσεων με τεστ και διαγωνίσματα. Από την
άλλη, κάποιοι αναζητούν μια πιο ουσιαστική διέξοδο, καθώς πιστεύουν ότι οι
«δοκιμασμένες» μέθοδοι του παρελθόντος έχουν δείξει προ πολλού τα όρια τους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ. ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ
ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΣ
(= ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ) ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ
ΔΙΑΣΤΑΣΗ (= ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ) ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς, για να οδηγηθούν σε μια πιο αυτόνομη επαγγελματική
ανάπτυξη και σε μια ουσιαστική ανανέωση των διδακτικών πρακτικών τους;
= ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟΥ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗ. ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΠΟΥ
ΣΥΝΤΕΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ.
35ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα για την ανταπόκριση των εκπαιδευτικών στις μεταρρυθμίσεις
«από πάνω προς τα κάτω» δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανταποκριθούν
και να λειτουργήσουν ως παράγοντες εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, με την
προϋπόθεση ότι ενθαρρύνονται να αναπτύξουν προβληματισμούς, να δοκιμάσουν
νέες πρακτικές και υλικά, να αμφισβητήσουν, να αντιπροτείνουν και γενικά να
αναστοχαστούν πάνω σ’ αυτά, μέσα στο ίδιο το περιβάλλον της εργασίας τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Σε Γυμνάσιο αστικής περιοχής φοιτούν
μαθητές διαφορετικών επιπέδων και κοινωνικο-πολιτιστικής προέλευσης. Οι
εκπαιδευτικοί, παρά το ότι παρακολούθησαν μια ταχύρρυθμη επιμόρφωση, είναι
δύσπιστοι απέναντι στις νέες εναλλακτικές προσεγγίσεις: άλλοι αμφισβητούν τη
λειτουργικότητά τους, ενώ άλλοι δηλώνουν ότι θα επιθυμούσαν να κάνουν τέτοιες
προσεγγίσεις, αλλά δεν μπορούν να προσανατολιστούν στο σωστό σκοπό και τρόπο.
Σε αυτό το πλαίσιο προβάλλει και ο ρόλος του Σχολικού Συμβούλου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΡΝΗΣΗΣ. ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ, ΔΗΛΑΔΗ,
ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΕΝΩ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΟΤΙ
ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΝΤΑΙ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ, ΝΑ
ΔΟΚΙΜΑΣΟΥΝ ΝΕΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ, ΝΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΟΥΝ, ΝΑ
ΑΝΤΙΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΝΑ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΤΟΥΝ ΠΑΝΩ Σ’ ΑΥΤΑ,
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥΣ, ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
ΑΝΑΙΡΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΟΥΣ, ΕΝΩ ΑΛΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΔΥΣΠΙΣΤΟΙ
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΝ
ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ, ΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΤΕΙ ΠΟΤΕ
ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. ΑΛΛΟΙ ΠΑΛΙ ΔΗΛΩΝΟΥΝ ΟΤΙ ΘΑ
ΕΠΙΘΥΜΟΥΣΑΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΕΤΟΙΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ
ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΟΥΝ ΣΤΟ ΣΩΣΤΟ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟ. ΣΕ
ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ
ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ: ΩΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΕΙ ΕΠΑΡΚΩΣ ΚΑΙ ΣΩΣΤΑ
ΜΕ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ, ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ
ΜΕ ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν ως
παράγοντες μεταρρύθμισης και όχι ως απλοί τεχνικοί της εφαρμογής της;
= ΣΕ ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ
ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ: ΩΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΕΙ ΕΠΑΡΚΩΣ ΚΑΙ ΣΩΣΤΑ
ΜΕ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ, ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ
ΜΕ ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ.
36ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι οι πεποιθήσεις, οι αξίες και οι ιδεολογικές
αναφορές των εκπαιδευτικών διαχέονται αναπόφευκτα στη διδασκαλία μέσα από μια
ποικιλία επιλογών και συμπεριφορών. Ιδιαίτερα επηρεάζουν τη διδασκαλία
αντικειμένων των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών, τα οποία έχουν
αναπόφευκτα και τις δικές τους αξιακές και ιδεολογικές εγγραφές. Όταν οι
εκπαιδευτικοί έχουν επίγνωση των δικών τους αξιών και ιδεολογικών
προσανατολισμών, τις οποίες δεν προβάλλουν ως απόλυτες αλήθειες, τότε μπορούν
να ενδυναμώσουν τους μαθητές να αναπτύξουν ελεύθερα την προσωπική τους αξιακή
ταυτότητα.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Όλες οι τάξεις του Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Οι εκπαιδευτικοί ενός Λυκείου κάνουν
κάποιες συναντήσεις, στις οποίες συζητούν μεθοδολογικά ζητήματα. Άλλες φορές
επισκέπτονται και τις τάξεις των συναδέλφων τους, ιδιαίτερα όταν εκείνοι
προσφέρουν δειγματικές διδασκαλίες σε νεοδιορισθέντες εκπαιδευτικούς. Σύντομα
διαπιστώνουν ότι, μολονότι διδάσκουν τα ίδια θέματα, ο καθένας εστιάζει σε
διαφορετικά στοιχεία, πράγμα που κατανοούν ότι απορρέει από τους προσωπικούς
τους προσανατολισμούς. Επιπλέον, ως προς τα αξιακά/ιδεολογικά ζητήματα που
ανακύπτουν, κάποιοι τηρούν αυστηρή ουδετερότητα προβάλλοντας απλώς την
επικρατούσα άποψη, ενώ κάποιοι άλλοι υπερασπίζονται εκείνες τις ιδέες και αξίες
που οι ίδιοι συμμερίζονται. Το ζήτημα της διδακτικής διαχείρισης των αξιών και των
προσωπικών απόψεων έρχεται πια στην επιφάνεια.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΑΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΑΞΙΑΚΑ/ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΥΠΤΟΥΝ: ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΔΗΛΑΔΗ Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ
ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΨΗ ΕΠΙ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΧΙ Η
ΕΛΕΓΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ
ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ. ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ, ΣΥΝΕΠΩΣ, ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΟΥΝ
ΠΡΩΤΑ ΕΝΗΜΕΡΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΑΣΑΤΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΑ
ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ.
2. Έχοντας υπόψη τα ευρήματα της έρευνας, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, ώστε να ενδυναμώσουν τους μαθητές να
αναπτύξουν ελεύθερα την προσωπική τους αξιακή και ιδεολογική ταυτότητα;
= ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΛΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΑΚΗ
ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΜΕ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗ.
37ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο
εκπαιδευτικός στην τάξη οφείλονται: α. στην αδυναμία του σχολείου να ανταποκριθεί
στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, ώστε να τους δημιουργεί κίνητρα για
συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία και β. στην ελλιπή κοινωνικοποίηση των
μαθητών.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Σε ένα τμήμα Γυμνασίου, 4 μαθητές
αδυνατούν να ενσωματωθούν στην τάξη και αμφισβητούν, με κάθε αφορμή, με το
λόγο ή τη δράση τους την αξία του σχολείου. Έτσι, παρεμποδίζουν τη διδακτική
διαδικασία, με αποτέλεσμα να τους επιβάλλονται ποινές από τους καθηγητές τους
(αποβολή, χαμηλή βαθμολογία, απόρριψη), οι οποίες όμως αποδεικνύονται
αναποτελεσματικές.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΣΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗΣ. ΕΝΩ ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΕΧΟΥΝ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΎ ΑΥΤΑ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ, ΕΝ
ΤΟΥΤΟΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΑΠΟΚΛΙΝΟΥΣΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. ΑΝΤΙ
ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ ΝΑ ΟΔΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ
ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟΥΣ ΑΠΛΩΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΠΟΙΝΕΣ
(ΑΠΟΒΟΛΗ, ΧΑΜΗΛΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ, ΑΠΟΡΡΙΨΗ), ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΒΕΒΑΙΑ
ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΟΤΙ ΑΠΛΟΥΣΤΑΤΑ ΔΕΝ
ΕΝΔΕΙΚΝΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΘΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν
παιδαγωγικότερα και αποτελεσματικότερα;
= ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΚΙΝΗΤΡΑ
ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ.
38ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι πολλοί εκπαιδευτικοί, παρά τη θεωρητική τους
κατάρτιση στις θεωρίες μάθησης καθώς και στα σύγχρονα πορίσματα της Επιστήμης
της Διδακτικής, έχουν την τάση να δίνουν «διαλέξεις», τις οποίες ονομάζουν
«συζήτηση», και να χρησιμοποιούν την τεχνολογία κυρίως για να προβάλλουν στους
μαθητές τους με εύπεπτο τρόπο το σχεδιάγραμμα των ενοτήτων των εγχειριδίων.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις του Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της περιφέρειάς σας, που
παρακολούθησε μια επιμόρφωση για τη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία και μία για
νέες μεθόδους και τεχνικές διδασκαλίας, έχει εντάξει αρκετά νέα στοιχεία στη
διδακτική του προσέγγιση, η οποία, όμως, στη βασική της δομή παραμένει μάλλον
παραδοσιακή. Σε συζήτηση με το Σχολικό Σύμβουλο φαίνεται να αμφισβητεί την
ανάγκη οποιασδήποτε ουσιαστικότερης αλλαγής στις μαθησιακές προσεγγίσεις της
γνώσης και πιστεύει ότι η χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή για τα διδακτικά
σχεδιαγράμματα από μόνη της συνιστά σημαντική αλλαγή στο διδακτικο-μαθησιακό
πλαίσιο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑΣ: Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΔΗΛΑΔΗ ΑΔΥΝΑΤΕΙ ΝΑ ΣΥΛΛΑΒΕΙ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ
ΟΛΟΤΗΤΑ ΤΗΣ (= ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ => ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ
ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΜΕΣΩΝ => ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ) ΚΑΙ
ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΟΤΙ ΑΝ ΑΠΛΩΣ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ Η/Υ ΘΑ
ΛΥΣΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
ΤΟΥ.
2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να μπορέσει να εντάξει ουσιαστικότερες
αλλαγές στην κατά βάση παραδοσιακή του διδασκαλία;
= ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΝΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ, ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ
ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ.
ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΘΥΣ ΕΞ ΑΡΧΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΟΛΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΠΟΥ ΚΑΛΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΙΔΑΞΕΙ.
ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ.
ΝΑ ΠΑΡΑΚΙΝΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΕΝΕΡΓΑ
ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΟΥ ΑΥΤΟΣ ΕΧΕΙ ΧΑΡΑΞΕΙ.
39ο Σενάριο .
(ΠΡΟΣΟΧΗ: ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ 27)
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η επιστημονική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι
εξατομικευμένες, αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή, του δίνουν τη
δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης και δίνουν
έμφαση στην αυτοαξιολόγησή του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις. Περιλαμβάνουν και
τα γραπτά δοκίμια, αλλά στηρίζονται σε χρήση μεθόδων που αξιολογούν στάσεις και
δεξιότητες. Ένα εργαλείο καταγραφής και αξιολόγησης είναι το portfolio, το οποίο
σύμφωνα με έρευνες παρέχει ευκαιρίες σε μαθητές κι εκπαιδευτικούς να επεκταθούν
σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αξιολόγησης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Γ΄ Τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση–Πρόβλημα: Σε ένα Γυμνάσιο πολυπολιτισμικής
σύνθεσης φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τον
εκπαιδευτικό της τάξης τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία, όσο με την ίδια τη
διδακτική διαδικασία αλλά και την αξιολόγηση. Γνωρίζει ότι τα ΔΕΠΠΣ, όπως πολλά
άλλα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, υιοθετεί την εναλλακτική αξιολόγηση
(προτείνεται η χρήση του portfolio), αλλά προτιμά να προσαρμόζει το μάθημά του
στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης τους και να τους αξιολογεί με βάση τα γραπτά
διαγωνίσματα και τεστ, στα οποία, όπως είναι αναμενόμενο παρουσιάζουν υψηλό
ποσοστό αποτυχίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων, στις
οποίες εμπλέκονται ενίοτε και γονείς και το, κυριότερο, αναιρεί την προσπάθεια του
σχολείου να αμβλύνει τις μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΜΕΡΙΚΟ. Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΗΛΑΔΗ
ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ ΜΕΡΙΚΩΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΛΙΚΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΔΕΝ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΝ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ. ΤΟΙΟΥΤΟΤΡΟΠΩΣ ΟΜΩΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ
ΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ ΣΦΑΙΡΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΤΟΥ, ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΥΠΟΠΙΠΤΕΙ ΣΕ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΩΣ
ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ ΕΓΕΙΡΟΝΤΑΙ ΠΑΡΑΠΟΝΑ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές
αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας;
= 1. ΝΑ ΥΙΟΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ Η
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ PORTFOLIO) ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΤΙΜΑ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΙ ΤΟ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ
ΤΟΥΣ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΜΟΝΟΝ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ
ΤΕΣΤ, 2. ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ Η
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. 3.ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΝΑ
ΒΕΛΤΙΩΣΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΟΛΩΝ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ.
ΘΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΕΙ ΜΕ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ. 4. ΝΑ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου