Σουλτάνος που γαυγίζει... δαγκώνει

Οι εξελίξεις σε σχέση με τις επιδιώξεις της Τουρκίας στη Ν.Α. Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή φαίνεται να επιταχύνονται και τούτο οφείλει να μας προβληματίσει.

Μετά την εισβολή στη Βόρεια Συρία προκειμένου να εξαλείψει τον κουρδικό κίνδυνο και την προμήθεια των S-400, παρά τις απειλές των ΗΠΑ, την εβδομάδα που πέρασε η Τουρκία προσχώρησε στην υπογραφή μιας συμφωνίας με τη Λιβύη για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ των δυο χωρών η οποία παρακάμπτει και παραβιάζει κατάφωρα τα ελληνικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή.

Η Ελλάδα ορθώς ζήτησε από τον Λίβυο πρέσβη τη συμφωνία με την απειλή της απέλασης και σχεδιάζει να κλιμακώσει τις διπλωματικές της κινήσεις.


Η Ελλάδα κυρίως οφείλει να ενδυναμώσει τη στρατιωτική αποτρεπτική της ισχύ και να συντονίσει τα ισχυρά της διπλωματικά "χαρτιά" προκειμένου να προλάβει τις εξελίξεις.

Παρά το γεγονός όμως πως η τουρκική κίνηση αποτελεί αλαζονική επίδειξη ισχύος, μάλλον κρύβει νευρικότητα και φόβο.

Τούτο πρέπει να μας προβληματίζει ακόμη περισσότερο. Στην ιστορία πολλοί πόλεμοι έχουν ξεκινήσει από τον φόβο της ανατροπής μιας ισορροπίας και το μέτωπο Ελλάδας, Ισραήλ και Αιγύπτου ανατρέπει ισορροπίες στην περιοχή.

Η Τουρκία του Ερντογάν ονειρεύεται ανασύσταση της οθωμανικής ισχύος καθιστώντας τη χώρα περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Αντί αυτού η επιτυχία που έχει καταφέρει είναι να ελέγχει έναν "φύλαρχο" της Λιβύης η οποία βρίσκεται σε κατάσταση διάλυσης και εμφυλίου πολέμου.

Η Λιβύη είναι από το 2014 διαιρεμένη σε αντίπαλα στρατιωτικά και πολιτικά στρατόπεδα τα οποία έχουν την έδρα τους στην πρωτεύουσα Τρίπολη και στην ανατολική Λιβύη.

Η κυβέρνηση Σάρατζ (τον οποίο στηρίζει ο Ερντογάν) βρίσκεται σε σύγκρουση με τις δυνάμεις με επικεφαλής τον Χαλίφα Χάφταρ που έχουν την έδρα τους στην ανατολική Λιβύη.

Οι δυνάμεις Χαλίφα Χάφταρ υποστηρίζονται από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Στην Ανατολική Μεσόγειο η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου με Ισραήλ και Αίγυπτο με τις ευλογίες της Δύσης αποτελεί ουσιαστικότερη εξέλιξη, από τη συμφωνία του Ερντογάν με τον Φάγεζ αλ-Σάρατζ.

Είναι προφανές πως η κατάσταση δεν είναι σταθερή στη Λιβύη και η αγωνία του Ερντογάν να παίξει το χαρτί της Λιβύης μάλλον αδυναμία και εκνευρισμό φανερώνει.

Επιπλέον, παρά τη γεωπολιτική απουσία και τις αντιφάσεις της Ε.Ε., η Γαλλία δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και την Ελλάδα ειδικότερα. Αυτό είναι προφανές πως τρομάζει τον Ερντογάν.

Η Γαλλία είναι μια πραγματικά ισχυρή οικονομικά χώρα και είτε μόνη είτε ως βραχίονας της Ε.Ε. δεν φαίνεται διατεθειμένη να αφήσει την Τουρκία να εκδηλώσει τις ηγεμονικές της φιλοδοξίες.

Η Γαλλία έχει ΑΕΠ 2,6 τρισ. και αμυντικές δαπάνες περί τα 63,8 δισ. δολ. ξοδεύοντας το 2,3% του ΑΕΠ της, όταν η Ρωσία με το ίδιο ύψος αμυντικών δαπανών περίπου ξοδεύει 3,9% του ΑΕΠ.

Η Τουρκία έχει ΑΕΠ περί 850 δισ. δολ. και αμυντικές δαπάνες περί τα 19 δισ. δολ. (2,2% του ΑΕΠ).

Η συμμαχία Ελλάδα, Ισραήλ και Αιγύπτου χαρακτηρίζεται από τις εξής δυναμικές.

Η Ελλάδα έχει ΑΕΠ περί τα 180 δισ. Ευρώ και αμυντικές δαπάνες περί τα 5,2 δισ. δολάρια. 

Το Ισραήλ έχει ΑΕΠ περί τα 350 δισ. δολ. και αμυντικές δαπάνες περί τα 16 δισ. δολ.

Η Αίγυπτος έχει ΑΕΠ 235 δισ. δολ. και αμυντικές δαπάνες περί τα 3 δισ. δολ.

Η τριπλή συμμαχία, συν η Κύπρος που έχει στρατηγική σημασία εξισορροπεί την τουρκική ισχύ στην περιοχή.

Ερώτημα αποτελεί η στάση των ΗΠΑ οι οποίες είναι η ισχυρότερη δύναμη στον πλανήτη και η βούλησή τους έχει βαρύτητα.

Οι ΗΠΑ διανύουν μια περίοδο επανακαθορισμού του ρόλου τους στον κόσμο και αναδιάταξης των προτεραιοτήτων. Επιπλέον η προεδρία Τραμπ λόγω των ιδιορρυθμιών της καθιστά αυτές τις αναπροσαρμογές νευρικές και αντιφατικές.

Η Τουρκία βέβαια είναι μέλος του ΝΑΤΟ και τυπικά του Δυτικού στρατοπέδου. Όποιος θέλει να έχει λόγο στη Μέση Ανατολή που έχει στρατηγική σημασία λόγω και των ενεργειακών πηγών της αντιλαμβάνεται πως έχει ανάγκη σύμπλευσης με την Τουρκία. Οι φιλοδοξίες και οι εκβιασμοί του Ερντογάν όμως φαίνεται πως προβληματίζουν τους δυτικούς.

Στις προκλήσεις αυτές η Ελλάδα οφείλει να αναβαθμίσει (χθες) τη στρατιωτική, διπλωματική, οικονομική και πολιτική ισχύ της.

Η Ελλάδα ως μέλος του ΝΑΤΟ, σύμμαχος των ΗΠΑ, σύμμαχος της Γαλλίας και μέλος της Ε.Ε. διαθέτει ισχυρά χαρτιά. Οφείλει να τα παίξει σωστά και να τα εκμεταλλευτεί.

Προκειμένου να στηρίξει τη θέση της πρέπει να περιορίσει το δυσλειτουργικό και μη παραγωγικό κράτος που σπαταλά πολύτιμους οικονομικούς πόρους.

Επίσης όπως οφείλει να επανιδρύσει τη δημόσια διοίκηση και το κράτος εκ του μηδενός έτσι οφείλει να αναδομήσει και τις ένοπλες δυνάμεις της, οι οποίες παρά τον αξιόλογο εξοπλισμό έχουν επηρεαστεί από τον τρόπο λειτουργίας του κομματοκρατούμενου πελατειακού παρασιτικού δημοσίου.

Η Ελλάδα πρέπει επίσης να εξετάσει, αν το στρατιωτικό δόγμα πάνω στο οποίο είναι δομημένες οι ένοπλες δυνάμεις και το οποίο είναι το ίδιο από τη δεκαετία του ’50 ανταποκρίνεται στις σύγχρονες τεχνολογικές και δημογραφικές συνθήκες.

Το 1950 η Ελλάδα είχε πληθυσμό 8 εκατ. και η Τουρκία 20 εκατ. Το 2019 η Ελλάδα έχει 10 εκατ. και η Τουρκία 82 εκατ.

Η Ελλάδα δεν είναι Βέλγιο ή Ολλανδία να συνορεύει με φιλειρηνικές χώρες.

Η Ελλάδα όπως και το Ισραήλ είναι μια χώρα των συνόρων στα όρια διαφορετικών ηπείρων και πολιτισμών.

Η Ελλάδα πρέπει να αναδείξει σαν παράδειγμα το Ισραήλ που έχει καταφέρει να διαθέτει μια κοινωνία και οικονομία με αντανακλαστικά και ισχυρή αποτρεπτική ισχύ.

Η Τουρκία υπό μια κεμαλική ηγεσία θα είχε περισσότερες πιθανότητες να εκβιάσει από τους δυτικούς συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και αυξημένο ρόλο στην Ν.Α. Μεσόγειο.

Η ισλαμοποίηση της τουρκικής κοινωνίας και η ανάδυση του Ερντογάν απομάκρυνε την Τουρκία από τη Δύση και τη συμμαχία της με το Ισραήλ.

Αυτό είναι δώρο για την Ελλάδα.

Οι οθωμανικές φιλοδοξίες της Τουρκίας αποτελούν και την αχίλλειο πτέρνα της. Η φιλία με τη Ρωσία επίσης είναι αντιφατική αφού οι χώρες έχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα.

Η Τουρκία είναι μια κοινωνία που είναι τριχοτομημένη

• στους πληθυσμούς των δυτικών παράλιων που πλειοψηφούν οι δυτικόστροφοι κεμαλιστές, 
• τους πληθυσμούς της ηπειρωτικής χώρας που στηρίζουν τον Ερντογάν και 
• τους Κούρδους των ανατολικών επαρχιών.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια παρά τη χρεοκοπία και την περιπέτεια του εθνολαϊκισμού με την άνοδο των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην εξουσία έχει κρατήσει μια αξιοπρόσεκτα συνεκτική εθνική γραμμή.

Η συμμαχία με Ισραήλ-Αίγυπτο παρέμεινε σταθερή ασχέτως κυβερνήσεων όπως και η σχέση με ΗΠΑ, Ε.Ε. και Γαλλία. Αυτό είναι ένα από τα λίγα θετικά της διακυβέρνησης Τσίπρα. Ένα άλλο είναι πως τόλμησε να κλείσει το Μακεδονικό που δεν αποτελεί συγκριτικά ουσιώδη απειλή για τη χώρα.

Αν και η κατάσταση είναι δύσκολη θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη για τη χώρα μας.

Η συμφωνία του Ερντογάν με τον "φύλαρχο" της Λιβύης δείχνει νευρικότητα απέναντι στο πλέγμα ισχύος Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου που μοιάζει ισχυρό στην Α. Μεσόγειο.

Ας μην πανικοβαλλόμαστε λοιπόν γιατί κρατάμε ισχυρά χαρτιά στα χέρια… τα "γαυγίσματα" του σουλτάνου φανερώνουν ανασφάλεια. Αυτό ενέχει κινδύνους...


Του Κώστα Στούπα
capital.gr/