23 Δεκεμβριου 962: Ο βυζαντινός στρατηγός και μετέπειτα αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς συντρίβει τους Άραβες στο Χαλέπι της Συρίας.

Ο Νικηφόρος Φωκάς υπήρξε ο αυτοκράτορας που έκανε ξανά την Κωνσταντινούπολη κοσμοκράτειρα. Ήταν ο χαρισματικός στρατηγός με μεγάλη εμπειρία στα πεδία των μαχών και εξαίρετος πολιτικός που αναδύθηκε στο θρόνο των Ελληνορωμαίων σε χρόνους ανελέητων παγκόσμιων ανακατατάξεων, θυελλωδών πολιτικών αναμετρήσεων και θρησκευτικών συγκρούσεων μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ αλλά και ανάμεσα στους Χριστιανούς της Δύσης και της Ανατολής..

ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ….

Με την έναρξη του 962 μ.Χ. κατευθύνθηκε στην Κιλικία οδηγώντας πολυάριθμο στράτευμα. Πέρασε τις Κιλίκιες Πύλες (κλεισούρες και στενώματα της οροσειράς του Ταύρου καταλαμβάνοντας διαβάσεις και συνοριακά φυλάκια. Από κει οι Ρωμηοί ξεχύθηκαν στην πεδιάδα της Κιλικίας. Οι Σαρακηνοί δεν μπορούσαν ν’ αντιπαρατεθούν σε τόσο πλήθος αντιπάλων, ειδικά σε πεδινό έδαφος, γι’ αυτό κλείσθηκαν στις οχυρωμένες πόλεις τους. Το σύμπλεγμα αυτό των οχυρώσεων αποτελούσε την αμυντική γραμμή των Αράβων στα σύνορα με την αυτοκρατορία. Ήλκαν την κατασκευή τους από την εποχή που ανήκαν στους Ρωμηούς και οι μουσουλμάνοι, μετά τις κατακτήσεις τους φρόντισαν να τις συντηρήσουν και να τις ενισχύσουν. Δυστυχώς δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για την εκστρατεία αυτή από τους χρονογράφους της εποχής. Υπήρξε πραγματικά κεραυνοβόλα. Κατά τον Αβουλφαράγιο (Άραβα ιστορικό) καταλήφθηκαν 55 φρούρια και πόλεις σε διάστημα 22 ημερών. Κατά τον Λέοντα Διάκονο ο παραπάνω αριθμός ανέρχεται σε 60 πόλεις22. Κάποιες απ’ αυτές καταλήφθηκαν με έφοδο και κάποιες παραδόθηκαν μετά το σφυροκόπημα των πολιορκητικών μηχανών. Στη συνέχεια προχώρησε προς την Ανάζαρβο. Καθ’ οδόν δέχθηκε την επίθεση του εμίρη της Ταρσού Ibn Alzayyat. Αυτός είχε αποτινάξει την επικυριαρχία του Sayf ad-Dawla μετά την ήττα του δευτέρου, και μ’ αυτήν την ενέργεια ήθελε να δείξει, ότι πρωτοστατεί στον αγώνα κατά της Χριστιανοσύνης και ν’ ανεβάσει τη δημοτικότητά του. Ευσεβής πόθος που δεν ευοδώθηκε. Γύρισε στην Ταρσό κατισχυμένος, έχοντας αφήσει στο πεδίο της μάχης 5,000 από τους άνδρες του.
Μετά από αυτή την νίκη του ο Νικηφόρος διέταξε, την 25η Φεβρουαρίου, αναστολή των επιχειρήσεων. Άφησε το στρατό στην Κιλικία και μετέβη στην Καισάρεια της Καππαδοκίας για να περάσει την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Το Πάσχα της χρονιάς εκείνης εορτάστηκε στις 30 Μαρτίου. Ακολούθησε ζεστό καλοκαίρι, ανασταλτικός παράγοντας των επιχειρήσεων. Αυτές ξεκίνησαν πάλι με την αρχή του φθινοπώρου. Ενίσχυσε το στρατό του με χιλιάδες ιππείς και σκαπανείς, ειδικευμένους στην πολιορκία οχυρωμένων πόλεων. Πρώτος στόχος του ήταν η Ανάζαρβος. Η ευκολία με την οποία παραδόθηκε, εξέπληξε και τον ίδιο το Νικηφόρο. Η πολυάριθμη φρουρά της οχυρωμένη πίσω από ισχυρά τείχη, παρέλυσε στη θέα των Ρωμηών και στο άκουσμα του ονόματος του Ελ Νικφούρ (αραβική απόδοση του ονόματος του Νικηφόρου Φωκά). Λόγω της άμεσης παράδοσης της πόλης ο Δομέστικος εγγυήθηκε την ασφάλεια των κατοίκων της και τους επέτρεψε να φύγουν και να πάρουν μαζί τους την κινητή περιουσία τους. Όλοι οι κάτοικοι κατέφυγαν στην Ταρσό. Τα τείχη της Ταρσού ισοπεδώθηκαν. Εγκαταστάθηκε ρωμαίικη φρουρά σ’ αυτήν καθώς και σ’ όλες τις ακροπόλεις της δυτικής Κιλικίας και του όρους Αμανού.

Ανοίγει ο δρόμος για το Χαλέπι… Ο Ibn Alzayyat αυτοκτόνησε μετά τη συντριβή του από το Νικηφόρο. Προς το παρόν ούτε η Ταρσός ούτε η Μομψουεστία αποτελούσαν πρόβλημα για το ρωμαίηκο στρατό. Γι’ αυτό ο Νικηφόρος κατευθύνθηκε προς το όρος Αμάνος (σημερινό Γκιαούρ Νταγ), ώστε να εξασφαλίσει τη δίοδο προς Χαλέπι και Συρία. Ο στρατός εισήλθε από τις Αμανίδες Πύλες (είσοδος της Κιλικίας) και εξήλθε από τις Σύριες Πύλες (έξοδος Συρίας), αφού κατέλαβε τα ενδιάμεσα φρούρια και την Αλεξανδρέττα (Ισκαντερούμ). Ο Sayf ad-Dawla έστειλε δύναμη 4,000 ιππέων να παρενοχλεί τους εισβολείς, και ο ίδιος οχυρώθηκε στην πρωτεύουσά του το Χαλέπι. Οι Ρωμηοί εκπόρθησαν τις πόλεις της επικράτειας, την μια μετά την άλλη. Γερμανικεία, Δολίχη, Ιεράπολη, Βαμβύκη κι έφθασαν μέχρι τον Ευφράτη. Σύντομα βρέθηκαν κάτω από τα τείχη του Χαλεπιού (αρχαία Βέροια).
Ο εμίρης είχε συντονίσει προσωπικά τις εργασίες και είχε προπαρασκευάσει την πόλη για ν’ αντιτάξει σθεναρή άμυνα. Όπως είπαμε είχε στείλει 4,000 ιππείς να παρακολουθούν και να παρενοχλούν τον Νικηφόρο. Ο πολυμήχανος στρατηγός κινήθηκε βορειοανατολικά μέχρι τη Δολίχη, υποκρινόμενος υποχώρηση, με τον Ναζδά και τους Άραβες να τον ακολουθούν. Πίσω από τα υψώματα της Δολίχης και καλυπτόμενος απ’ αυτά, διέγραψε ημικυκλική πορεία κι επανήλθε στην προηγούμενη προς Νότο πορεία του. Ο Ναζδάς έχασε τα ίχνη του και συνέχισε ευθεία, αναζητώντας τον, μάταια. Έτσι, με το ευφυές αυτό στρατήγημα, αποπροσανατόλισε την υπολογίσιμη δύναμη του εχθρού κι ανακούφισε τα νώτα του. Το Χαλέπι στερήθηκε τη μόνη εξωτερική βοήθεια που μπορούσε να περιμένει, κι έστεκε απομονωμένο στην προέλαση των Ρωμηών. Η είδηση της άφιξης του αυτοκρατορικού στρατού έφθασε στην πόλη με Άραβες νομάδες. Σε μια ύστατη προσπάθεια, ο εμίρης προσπάθησε ν’ ανακόψει την πορεία του στον Χάλο ποταμό, ανεπιτυχώς. Οι Ρωμηοί διαπεραιώθηκαν από στενό και αβαθές πέρασμα με αρχηγό τον Ιωάννη Τσιμισκή και πλαγιοκόπησαν τους Άραβες, τους οποίους έτρεψαν σε φυγή. Ακολούθησε καταδίωξη και σφαγή. Ο Sayf ad-Dawla δεν κατάφερε να επιστρέψει στο Χαλέπι, διότι ο δρόμος ήταν κλειστός. Στράφηκε ανατολικά προς τον Ευφράτη κυνηγημένος από το αυτοκρατορικό ιππικό. Στη δύσκολη αυτή περίσταση, τον έσωσε η ταχύτητα του περίφημου αραβικού αλόγου του. Οι διώκτες του τον έχασαν μετά τη διέλευση από το χωριό Σαβίν. Έφθασε στην οχυρή πόλη Χαλκίδα κι εκεί σώθηκε.
Η πρωτεύουσά του βρισκόταν στη διάθεση του Νικηφόρου. Η πόλη λεηλατήθηκε. Το λαμπρό ανάκτορο του εμίρη πυρπολήθηκε. Πλούσια λάφηραν έπεσαν στα χέρια των Ρωμηών. Η άλωση του Χαλεπιού έγινε την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 962 μ.Χ. Η ακρόπολη παρέμενε απόρθητη στη ΒΑ πλευρά πάνω σε απότομο βράχο. Σε μια προσπάθεια κατάληψής της σκοτώθηκε ο ανηψιός του Νικηφόρου, Θεόδωρος. Η αντίστασή της κάμφθηκε τελικά τον Φεβρουάριο του 96323. Τα αποτελέσματα της εκστρατείας του 962 μ.Χ. ήταν θετικά για το Βυζάντιο/Ρωμανία. Καταλήφθηκε ολόκληρη η Κιλικία, οι διαβάσεις του Αμάνου και σημαντικές πόλεις και φρούρια δυτικά του Ευφράτη. Πλήθος από λάφυρα περιήλθαν στα χέρια των Ρωμηών, χιλιάδες Χριστιανοί δούλοι ελευθερώθηκαν. Κατά την επιστροφή επίμηκες καραβάνι μετέφερε τη συγκομιδή αυτή και φρουρές εγκαταστάθηκαν στα φρούρια, ώστε να παραμείνει ανοιχτός ο δρόμος για τις επόμενες εκστρατείες.

Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β’ πέθανε την 15η Μαρτίου 963. Η είδηση έφτασε στον Νικηφόρο λίγο έξω από την Καισάρεια. Επέστρεψα στην Βασιλεύουσα κι έδωσε όρκο πίστης στα παιδιά του θανόντος, Βασίλειο και Κωνσταντίνο, ενώπιον της συγκλήτου. Γεγονότα, όμως που ξέφυγαν τον έλεγχό του, πολύ δε περισσότερο αντέκειντο στην επιθυμία του, τον οδήγησαν στον θρόνο. Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τα στρατεύματά του στις 3 Ιουλίου του 963. Έλαβε το στέμμα από τον Πατριάρχη Πολύευκτο την Κυριακή 16 Αυγούστου του ίδιου έτους και στις 20 Σεπτεμβρίου νυμφεύθηκε την χήρα του εκλιπόντος Θεοφανώ.