Η αρχή του πολιτικού τέλους ή κινήσεις τακτικής του Ερντογάν;

Μετά και τις συμφωνίες με την κυβέρνηση της Τρίπολης στη Λιβύη, ο νεοοθωμανός Πρόεδρος της Τουρκίας έχει πλέον αποκαλύψει πλήρως τα φιλόδοξα σχέδιά του. Ωστόσο μετά την μεγάλου κόστους περιπέτειά του στη Συρία, την αποστολή στρατευμάτων στο Κατάρ και την δημιουργία βάσης στη Σομαλία, η εμπλοκή του στον εμφύλιο της Λιβύης και η αποστολή στρατευμάτων με σκοπό τη διατήρηση της κυβέρνησης της Τρίπολης στην εξουσία, μπορεί να αποδειχθεί αρνητικά καταλυτική ως προς την υλοποίηση των φιλόδοξων σχεδίων του, ίσως δε και το σημείο καμπής στον πολιτικό βίο του Ερντογάν.

Οι προσπάθειες της Τουρκίας για παρουσία και αύξηση της επιρροής στη Λιβύη είναι τουλάχιστον μίας δεκαετίας. Ωστόσο η υπογραφή των μνημονίων συνεργασίας για οριοθέτηση των ΑΟΖ και ταυτόχρονα για αμυντική συνεργασία με την κυβέρνηση της Τρίπολης, έδωσε μία νέα διάσταση στο νεοοθωμανικό της παρεμβατισμό.
Πέραν όμως των ζητημάτων που λόγω της δήθεν οριοθέτησης δημιουργήθηκαν με την Ελλάδα και τα άλλα κράτη της Μεσογείου, η απόφαση για αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη, στις αρχές του επόμενου χρόνου, παρουσιάζει σειρά προβλημάτων, που καθιστούν αβέβαιη την έκβασή της:

1. Στρατιωτικά είναι μία δύσκολη επιχείρηση, καθώς δεν πρόκειται για μία γειτνιάζουσα χώρα όπως η Συρία και η απόσταση είναι μεγάλη. Τούτο σημαίνει αυξημένες ανάγκες επιμελητείας και διοίκησης, αλλά και τρωτότητα του όποιου εκστρατευτικού σώματος μόνο και μόνο στη διαδρομή προς και από τη Λιβύη.
2. Το κόστος μίας τέτοιας επιχείρησης είναι μεγάλο και θα επιβαρύνει περισσότερο την ήδη ασθενούσα και εύθραυστη Τουρκική οικονομία.
3. Οι δυνάμεις του Χαφτάρ έχουν δημόσια εξαγγείλει ότι αναμένουν να πλήξουν τις Τουρκικές δυνάμεις, των οποίων η τρωτότητα θα είναι μεγαλύτερη κατά την μετακίνησή τους από και προς την Τουρκία.
4. Είναι βέβαιο ότι και άλλοι, σημαντικοί διεθνείς παίκτες θα αντιδράσουν. Συμφέροντα στη Λιβύη υπάρχουν για την Ιταλία, τη Γαλλία, την Αίγυπτο, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ. Είναι έτοιμα αυτά τα κράτη να δουν την Τουρκία να αναδύεται σε ρυθμιστή των εξελίξεων στη Λιβύη?

Αν λοιπόν ισχύουν τα παραπάνω, μία εκστρατεία στη Λιβύη φαίνεται πως θα έχει σημαντικό ανθρώπινο, στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό κόστος για τον Ερντογάν και την Τουρκία. Συνεπώς, το ερώτημα είναι αν η Τουρκική ηγεσία θα προβεί σε μία καταφανώς λανθασμένη κίνηση ή αν μπλοφάρει (τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 2020 που θα αποφασίσει η Βουλή της) με πρώτο σκοπό την επίτευξη εκεχειρίας, δεύτερο τη συμμετοχή της στις όποιες μελλοντικές διαπραγματεύσεις για τη Λιβύη, και τελικό σκοπό την διατήρηση στην εξουσία της κυβέρνησης της Τρίπολης. Διατηρώντας την στην εξουσία διασφαλίζει το νομικά ανυπόστατο μνημόνιο οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, αλλά και τις προϋποθέσεις για αυξημένη παρουσία της στο μέλλον στα νότια παράλια της Μεσογείου.
* Ο Ηλίας Κουσκουβέλης είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Κοσμήτορας της Σχολής ΚΑΕΤ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, πρώην Πρύτανης
 twitter: @kouskouvelis