Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο
εκπαιδευτικός στην τάξη οφείλονται: α. στην αδυναμία του σχολείου να
ανταποκριθεί στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών, ώστε να τους
δημιουργεί κίνητρα για συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία και β. στην ελλιπή
κοινωνικοποίηση των μαθητών.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Όλα τα μαθήματα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα τμήμα Γυμνασίου της περιφέρειάς
σας, 4 μαθητές αδυνατούν να ενσωματωθούν στην τάξη και αμφισβητούν, με __________κάθε
αφορμή, με το λόγο ή τη δράση τους την αξία του σχολείου. Έτσι, παρεμποδίζουν τη
διδακτική διαδικασία, με αποτέλεσμα να τους επιβάλλονται ποινές από τους
καθηγητές τους (αποβολή, χαμηλή βαθμολογία, απόρριψη), οι οποίες όμως
αποδεικνύονται αναποτελεσματικές .
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΕΣΤΙΑΖΕΙ ΣΤΑ ΑΙΤΙΑ, ΕΝΩ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν παιδαγωγικότερα και
αποτελεσματικότερα;
= 1.ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥΣ ΟΤΙ: ΤΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ
ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ: Α. ΣΤΗΝ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΕΙ
ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΤΟΥΣ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ Β. ΣΤΗΝ ΕΛΛΙΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
2.ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ, ΣΥΝΕΠΩΣ: (α) ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΥΝ ΤΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΟΥΤΩΣ ΩΣΤΕ ΑΥΤΗ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΙΣ
ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. (β) ΝΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. (γ). ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ
Η ΣΩΣΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
203ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι πολλοί εκπαιδευτικοί, παρά τη θεωρητική τους
κατάρτιση στο γνωστικό αντικείμενο της ιστορίας και, συχνά, στα σύγχρονα
πορίσματα της επιστήμης της ιστορίας και της διδακτικής της, έχουν την τάση να
δίνουν «ιστορικές διαλέξεις», τις οποίες ονομάζουν «συζήτηση», και να
χρησιμοποιούν την τεχνολογία κυρίως για να προβάλλουν στους μαθητές τους με
εύπεπτο τρόπο τη μία ιστορική αλήθεια.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις του Λυκείου. Μάθημα: Ιστορία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα Λύκειο της περιφέρειάς σας οι
φιλόλογοι, παρά το ότι παρακολούθησαν μια ταχύρρυθμη επιμόρφωση για τη χρήση
των αντιτιθέμενων πηγών στη διδασκαλία της ιστορίας, είναι δύσπιστοι απέναντι στη
συγκεκριμένη πρόταση. Σε συζήτηση με το σχολικό σύμβουλο φαίνονται να
αμφισβητούν την ανάγκη της διερεύνησης και ερμηνείας από τους μαθητές των
πολλαπλών οπτικών, υποστηρίζοντας ότι το χαμηλό τους επίπεδο και η πίεση της
ύλης δεν επιτρέπουν εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας του μαθήματος. Εξάλλου,
όπως ισχυρίζονται, έχουν ανανεώσει τον τρόπο της διδασκαλίας τους με συζητήσεις
και χρήση πηγών από το Διαδίκτυο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= Η ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΙΑΚΗ: ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΠΛΕΥΡΑ ΕΧΟΥΜΕ
ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ, ΠΟΥ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ
ΟΠΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Η ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ
ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΣΤΗΡΙΧΤΗ ΑΠΟΨΗ-ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ, ΘΕΩΡΩΝΤΑΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΟ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ
«ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ», ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΟΝΟΜΑΖΟΥΝ «ΣΥΖΗΤΗΣΗ», ΚΑΙ
ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΕΥΠΕΠΤΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΛΗΘΕΙΑ. ΜΠΕΡΔΕΥΟΥΝ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ ΤΑ ΜΕΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΠΟΥ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ:
ΕΧΟΥΝ, ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ «ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ», ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΟΝΟΜΑΖΟΥΝ «ΣΥΖΗΤΗΣΗ», ΚΑΙ ΝΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΕΥΠΕΠΤΟ ΤΡΟΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΑΛΗΘΕΙΑ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν παιδαγωγικότερα και
αποτελεσματικότερα;
= 1.ΘΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΑ ΣΤΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ
ΟΠΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Η ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ. 2.ΝΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ ΜΕ ΕΥΠΕΠΤΟ ΤΡΟΠΟ ΟΧΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΤΟΥΣ ΓΝΩΜΗ «ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ», ΑΛΛΑ ΤΙΣ
ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ. 3.ΝΑ
ΑΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ «ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ», ΤΙΣ
ΟΠΟΙΕΣ ΟΝΟΜΑΖΟΥΝ «ΣΥΖΗΤΗΣΗ», ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΑΙΝΟΥΝ ΣΕ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ.
204ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της σύγχρονης διδακτικής, που υιοθετεί και το Νέο
Σχολείο, οι μαθητές δεν πρέπει πια να αποστηθίζουν, αλλά να κατανοούν το
περιεχόμενο της σχολικής γνώσης. Σε αυτό το στόχο συμβάλλουν οι
μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις διερευνητικής φύσης, διότι
κινητοποιούν το ενδιαφέρον και τις διαδικασίες σκέψης των μαθητών και
αναγνωρίζουν τη μοναδικότητα κάθε μαθητή. Σε αυτή τη λογική κινούνται οι
αποκαλούμενες «Βιωματικές Δράσεις».
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Μικρές τάξεις Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι εκπαιδευτικοί μιας σχολικής μονάδας
επιμένουν ότι θα χάσουν πολύ χρόνο για την εκπαίδευση των μαθητών στον τρόπο
ερευνητικής εργασίας σε ομάδες ή στην εκπαίδευσή τους στο πώς να χρησιμοποιούν
τους υπολογιστές, ενώ οι ίδιοι δεν διαθέτουν το χρόνο να ασχοληθούν με τη
διαφοροποίηση της ύλης. Με τον τρόπο αυτό όμως δεν προωθούν του σύγχρονου
σχολείου και δεν βοηθούν πάνω από όλα τους μαθητές τους, ειδικά όσους έχουν
αυξημένες μαθησιακές ανάγκες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι οι στόχοι της σύγχρονης διδακτικής
συσχετίζονται με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΝΑΙ ΜΕΝ ΠΑΡΑΔΕΧΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ Η ΩΣ
ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ, ΑΛΛΑ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΕΦΕΥΡΙΣΚΟΥΝ
ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟ ΑΛΛΟΘΙ, ΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟ ΣΕ ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗ,
ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΝ ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ
ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ.
2. Τι θα προτείνατε στο διευθυντή να κάνει ώστε να μετατρέψει την ερευνητική
διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;
= ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΣΕΙ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΠΟΥ
ΕΙΝΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ, ΜΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΙΣ «ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΦΥΣΗΣ».
205ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Παιδαγωγικές έρευνες διαπιστώνουν ότι η κινητοποίηση του μαθητικού
ενδιαφέροντος αποτελεί ένα από τα στοιχεία της αποτελεσματικής διδασκαλίας, γιατί
ενεργοποιεί τα κίνητρα μάθησης. Οι μαθητές, υποστηρίζουν οι θεωρητικοί,
κινητοποιούνται περισσότερο, όταν οι στόχοι που σχετίζονται με το σχολείο
βρίσκονται σε αρμονία με τις δικές τους επιθυμίες, ανάγκες και προσδοκίες. Κυρίως,
όταν οι διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται έχουν νόημα για τους ίδιους, καθώς δεν
αποκλείουν τους τρόπους με τους οποίους έχουν μάθει να επικοινωνούν με τους
άλλους ή να προσεγγίζουν τη γνώση, ούτε περιφρονούν την προσωπική και την
οικογενειακή τους ιστορία.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα
και Λογοτεχνία
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί σε
περιφερειακό Γυμνάσιο χρησιμοποιούν ελκυστικό εκπαιδευτικό υλικό (π.χ.,
χιουμοριστικά σκίτσα και υλικό από κόμικς στη διδασκαλία του συντακτικού,
στίχους τραγουδιών ως παράλληλα κείμενα στη λογοτεχνία), για να κινητοποιήσουν
και να διατηρήσουν το μαθητικό ενδιαφέρον. Σύντομα διαπιστώνουν ότι, μετά από
μια σύντομη περίοδο γοητείας, οι μαθητές δεν ανταποκρίνονται πια σε όλα αυτά
περισσότερο απ’ ό,τι στην παραδοσιακή διδασκαλία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Ως Σχολικός Σύμβουλος πώς θα τους εξηγήσετε τους λόγους της αποτυχίας
των συγκεκριμένων επιλογών για τον συγκεκριμένο σκοπό;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΞΗΓΟΥΣΑ ΟΤΙ ΕΧΟΥΝ ΣΥΓΚΕΧΥΜΕΝΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗ
ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ, ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΜΠΕΡΔΕΥΟΥΝ ΤΟΥΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΟΠΤΙΚΑ
ΜΕΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ, ΔΗΛΑΔΗ, ΟΤΙ: ΑΛΛΟ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΜΕΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ.
2. Τι και πώς θα του προτείνατε να εφαρμόσει εναλλακτικά προς κινητοποίηση
του μαθητικού ενδιαφέροντος για το νέο μάθημα της ημέρας;
= 1.ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΝΤΑΙ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ. 2.ΝΑ
ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥΣ. 3.ΝΑ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥΣ. 4.Η ΑΦΟΡΜΗΣΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΝΑ ΣΥΝΑΔΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. 5.ΝΑ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΟΤΙ Η ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ
ΜΑΘΗΣΗΣ. ΜΑΛΙΣΤΑ, ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ,
ΟΤΑΝ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ
ΑΡΜΟΝΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ, ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ.
ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ, ΟΤΑΝ ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ
ΕΧΟΥΝ ΝΟΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ, ΚΑΘΩΣ ΔΕΝ ΑΠΟΚΛΕΙΟΥΝ ΤΟΥΣ
ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕ
ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ Η ΝΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΝ ΤΗ ΓΝΩΣΗ, ΟΥΤΕ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΝ
ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΡΙΑ.
206ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Παιδαγωγικές έρευνες διαπιστώνουν ότι η κινητοποίηση του μαθητικού
ενδιαφέροντος αποτελεί ένα από τα στοιχεία της αποτελεσματικής διδασκαλίας, γιατί
ενεργοποιεί τα κίνητρα μάθησης. Οι μαθητές, υποστηρίζουν οι θεωρητικοί,
κινητοποιούνται περισσότερο, όταν οι εκπαιδευτικοί τους τούς θέτουν μπροστά σε
«καταστάσεις-προβλήματα», που προκαλούν ρήξη με την υπάρχουσα γνώση και
κατανόηση, προκαλώντας, έτσι, και την επιθυμία της ανακάλυψης. Οι καταστάσεις-
προβλήματα, έτσι, μετατρέπονται σε κίνητρα μάθησης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Ιστορία
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί σε
περιφερειακό Γυμνάσιο, για να κινητοποιήσουν και να διατηρήσουν το μαθητικό
ενδιαφέρον, προσαρμόζουν –όπως νομίζουν– το μάθημα στις δυνατότητες των
μαθητών: το απλοποιούν πολύ, χρησιμοποιούν πλούσιο εποπτικό υλικό και εξηγούν
τα πάντα. Σύντομα διαπιστώνουν ότι οι μαθητές δεν ανταποκρίνονται σε όλα αυτά
περισσότερο απ’ ό,τι στην παραδοσιακή διδασκαλία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Ως Σχολικός Σύμβουλος πώς θα τους εξηγήσετε τους λόγους της αποτυχίας
των συγκεκριμένων επιλογών για τον συγκεκριμένο σκοπό;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΞΗΓΟΥΣΑ ΟΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟΝ ή
ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΠΟΛΥ ΑΠΛΟΪΚΟ ΤΡΟΠΟ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ.
ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΟ ΟΤΙ ΑΠΟΤΥΓΧΑΝΟΥΝ.
2. Τι και πώς θα του προτείνατε να εφαρμόσει εναλλακτικά προς κινητοποίηση
του μαθητικού ενδιαφέροντος για το νέο μάθημα της ημέρας;
= 1.ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΘΕΤΑ ΥΠΟΨΗ ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΠΟΥ ΟΡΙΖΕΙ ΟΤΙ: Η ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΓΙΑΤΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ
ΜΑΘΗΣΗΣ. 2.ΠΡΟΤΑΣΗ: ΓΙΑ ΝΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ
ΝΑ ΤΟΥΣ ΘΕΤΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ «ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ», ΠΟΥ
ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ,
ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ, ΕΤΣΙ, ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ.
ΤΟΙΟΤΟΤΡΟΠΩΣ, ΟΙ __________ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΕ
ΚΙΝΗΤΡΑ ΜΑΘΗΣΗΣ.
207ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στη σχετική βιβλιογραφία αλλά και στο ισχύον ΑΠΣ της Ιστορίας προβάλλεται ως
ένας από τους ειδικούς σκοπούς του μαθήματος η αναγκαιότητα επιλογής και
κριτικής αξιολόγησης των ιστορικών πηγών. Στην διδακτική επίσης μεθοδολογία η
προτεινόμενη σύγκριση πηγών που προσεγγίζουν το ζήτημα από διαφορετική οπτική
και η ενθάρρυνση των μαθητών να αναζητήσουν τους λόγους αυτής της διαφοράς
ανοίγουν διερευνητικές προοπτικές στην προσέγγιση του παρελθόντος.
Επισημαίνεται, όμως, συχνά από την έρευνα ότι οι πεποιθήσεις και οι ιδεολογικοί
προσανατολισμοί των εκπαιδευτικών ενδέχεται να καταστήσουν προσχηματική τη
διερευνητική διαδικασία κατευθύνοντας τους μαθητές σε προκαθορισμένα
συμπεράσματα.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: οποιαδήποτε τάξη Γυμνασίου ή Λυκείου. Μάθημα: Ιστορία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος διδάσκει Ιστορία
κάνοντας χρήση αντιτιθέμενων ιστορικών μαρτυριών, θεωρώντας ότι παρέχει στους
μαθητές τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν ότι κάθε ιστορική αφήγηση
οικοδομείται με βάση την επιλογή συγκεκριμένων τεκμηρίων και συγκεκριμένης
ιδεολογικής αφετηρίας. Συχνά, όμως, τους εκμαιεύει συμπεράσματα σχετικά με την
πιο «έγκυρη μαρτυρία», με διαστρεβλώσεις, υπερβολές ή αξιολογικούς
χαρακτηρισμούς για τις υπόλοιπες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με το
πρόβλημα που περιγράφει το σενάριο;
= ΠΑΡΑΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ Η ΑΝΟΙΧΤΗ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΕΠΙΒΟΥΛΟ ΑΛΛΟΘΙ, ΑΦΟΥ ΚΑΤ’
ΟΥΣΙΑΝ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΤΙΘΕΜΕΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΜΑΡΤΥΡΙΩΝ,
ΑΛΛΑ ΕΚΜΑΙΕΥΕΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΟ «ΕΓΚΥΡΗ
ΜΑΡΤΥΡΙΑ», ΜΕ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ, ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ Η ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ.
2. Τι θα λέγατε στον εκπαιδευτικό για να τον πείσετε ότι οι διερευνητικές
προοπτικές στην προσέγγιση του παρελθόντος οφείλει να είναι μια
πραγματικά ανοιχτή διαδικασία και όχι όχημα προβολής συγκεκριμένων
πεποιθήσεων και ιδεολογικών απόψεων, είτε αυτές είναι οι επίσημες είτε οι
προσωπικές;
= ΘΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΕ ΕΠΙΒΟΥΛΟ ΑΛΛΟΘΙ. ΘΑ ΤΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΝΑ ΚΑΝΕΙ
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΤΙΘΕΜΕΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΜΑΡΤΥΡΙΩΝ: ΝΑ
ΠΑΡΕΧΕΙ, ΔΗΛΑΔΗ, ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΟΤΙ ΚΑΘΕ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΕΙΤΑΙ
ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ ΚΑΙ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΦΕΤΗΡΙΑΣ.. ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΝΑ
ΕΚΜΑΙΕΥΕΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΟ «ΕΓΚΥΡΗ
ΜΑΡΤΥΡΙΑ», ΜΕ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ, ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ Η ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ.
208ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της διδασκαλίας, μια καλή «εξήγηση»
διακρίνεται από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
(α) περιέχει μόνο εκείνες τις πληροφορίες και τα παραδείγματα που χρειάζονται για
να φωτιστεί το υπό εξήγηση σημείο, (β) βασίζεται αποκλειστικά σε γνώσεις που ήδη
ο μαθητής κατέχει, και προσπαθεί να τις ενεργοποιήσει, (γ) προσαρμόζεται στο κοινό
για το οποίο προορίζεται, ακόμη κι αν ο διδάσκων χρειαστεί να αποσιωπήσει μια
σημαντική –για εκείνον– παράμετρο και (δ) προσφέρεται με πειστικό και
υπομονετικό τρόπο.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Τρίτη Λυκείου. Μάθημα: «Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας»
(Θεωρητικής Κατεύθυνσης)
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί προβληματίζονται με τις
πολλές απορίες των μαθητών, την αδυναμία τους στην κατανόηση εννοιών, και τη
δική τους αδυναμία να προσπελάσουν το πρόβλημα. Λ.χ., ένας μαθητής, σε μια τάξη
15 μαθητών, ενός τυπικού Λυκείου ρωτά: Σε τι διαφέρει η αναθεωρητική από τη
συντακτική βουλή; Ο εκπαιδευτικός εκνευρίζεται, θεωρώντας ότι το έχει ήδη
εξηγήσει και επαναλαμβάνει βιαστικά: «Η αναθεωρητική βουλή είναι η βουλή που
αναθεωρεί τα επιμέρους άρθρα του Συντάγματος αλλά δεν θέτει πολιτειακό θέμα,
πράγμα που κάνει η συντακτική». Στο επόμενο μάθημα, διαπιστώνει ότι δύο μαθητές,
στους οποίους θέτει τη συγκεκριμένη ερώτηση, και πάλι δεν μπορούν να
απαντήσουν.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΚΑΤ’ ΟΥΣΙΑΝ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΠΕΞΗΓΕΙ ΑΛΛΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ
ΤΗ ΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ. ΤΟΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΑΓΝΟΕΙ ΤΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ «ΕΞΗΓΗΣΗ__________», ΟΠΩΣ ΑΥΤΟ ΤΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΙΘΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ.
2. Σύμφωνα με τα κριτήρια μιας καλής εξήγησης, πώς θα προτείνατε στον
εκπαιδευτικό να επιλύσει το πρόβλημα;
= 1.ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΟΤΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΖΗΤΑΕΙ «ΕΞΗΓΗΣΗ». 2.ΝΑ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥ ΠΟΙΕΣ
ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΕΙ. 3.Η ΕΞΗΓΗΣΗ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΜΕ
ΠΕΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΥΠΟΜΟΝΕΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ.
209ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Θεωρητικοί της εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι χωρίς διαφοροποίηση της μάθησης,
το σημερινό σχολείο, στο οποίο φοιτά εξαιρετικά ανομοιογενής μαθητικός
πληθυσμός, θα κινδύνευε να γίνει αντιδημοκρατικό βαθαίνοντας τις προϋπάρχουσες
διαφορές. Από την άλλη, η πλήρης διαφοροποίηση θα σήμαινε την απώλεια των
κοινών αναφορών, τη διάλυση των πλαισίων και, ενδεχομένως, μια νέα «παιδαγωγική
ζούγκλα» μισαλλοδοξίας, όμοια με εκείνη της μηδενικής διαφοροποίησης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: οποιαδήποτε τάξη του Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα
Γυμνάσιο εργατικής συνοικίας της περιφέρειάς σας, όπου φοιτά ένα μεγάλο ποσοστό
αλλοδαπών μαθητών που διδάσκονται τη Νεοελληνική ως δεύτερη γλώσσα.
[ΔΗΛΑΔΗ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΟΙΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ; ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ;]. Ο
εκπαιδευτικός δεν διαφοροποιεί τη διδασκαλία του ανάλογα με τους μαθητές που έχει
απέναντί του, επικαλούμενος ότι η κάλυψη μιας κοινής για όλους ύλης θα
ισοσταθμίσει τις διαφορές. Ένας συνάδελφός του, που διδάσκει σε άλλο τμήμα της
ίδιας τάξης, κάνει το αντιδιαμετρικά αντίθετο: ετοιμάζει πολλές κατηγορίες κειμένων,
εκπαιδευτικού υλικού, μεθόδων και ασκήσεων, για να καλύψει όλες τις περιπτώσεις.
Και οι δύο διαπιστώνουν κάποια στιγμή ότι δεν ελέγχουν την πορεία της μάθησης
των μαθητών τους αλλά ούτε και το τεταμένο κοινωνικό κλίμα των τάξεών τους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΜΦΟΤΕΡΟΙ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΩΣ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΠΡΩΤΗ, ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥΣ ΟΤΙ
ΠΛΕΟΝ ΠΡΩΤΗ ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΓΓΛΙΚΗ ΠΟΥ
ΤΕΙΝΕΙ ΝΑ – ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ - ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
2. Πώς θα προτείνατε στους δύο εκπαιδευτικούς να κινηθούν, για να ασκήσουν
μια ρεαλιστική και αποδοτική διαφοροποιημένη παιδαγωγική;
= ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΒΑΙΝΟΥΝ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ,
ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΣΗΜΑΙΝΕ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ, ΤΗ
ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΙΣΙΩΝ ΚΑΙ, ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ, ΜΙΑ ΝΕΑ «ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
ΖΟΥΓΚΛΑ» ΜΙΣΑΛΛΟΔΟΞΙΑΣ, ΟΜΟΙΑ ΜΕ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΣ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ
ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ. ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ, ΝΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ.
210ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Θεωρητικοί και ερευνητές της εκπαίδευσης επισημαίνουν ότι ένα από τα
σημαντικότερα πλεονεκτήματα της μετατροπής της τάξης σε κοινότητα
διερεύνησης είναι ότι τα μέλη της κοινότητας αρχίζουν να αναζητούν, να
αναγνωρίζουν και να διορθώνουν τις μεθόδους και τις διαδικασίες ο ένας του άλλου.
Έτσι, στο βαθμό που ο κάθε συμμετέχων είναι σε θέση να εσωτερικεύσει τη
μεθοδολογία της κοινότητας στο σύνολό της, ο καθένας είναι σε θέση να γίνει αυτο-
διορθωτικός ως προς τη δική του σκέψη.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: οποιαδήποτε τάξη του Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική
Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Φιλόλογοι που διδάσκουν Νεοελληνική
Λογοτεχνία σ’ ένα τυπικό Γυμνάσιο επιχειρούν να οργανώσουν τα μαθήματά τους με
ομαδοσυνεργατικό τρόπο. Υποδεικνύουν στους μαθητές τους να συνεργαστούν με 2-
3 συμμαθητές που κάθονται δίπλα ή κοντά τους και να επεξεργαστούν μαζί τις
ερωτήσεις ή/ και ασκήσεις του βιβλίου. Σύντομα διαπιστώνουν δυσλειτουργίες: οι
μαθητές, μολονότι υποτίθεται ότι συνεργάζονταν ως ομάδα, στην πραγματικότητα
έκαναν τις εργασίες μόνοι τους. Άλλοτε πάλι εξαντλούνταν σε άγονες αντιπαραθέσεις
και δεν αξιοποιούσαν τη σκέψη/οπτική του συμμαθητή τους. Οι διδάσκοντες
συζητούν μεταξύ τους και αναζητούν τρόπους να κάνουν παραγωγική την ομαδική
εργασία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ
ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ: ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΔΕΝ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΟ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ, ΑΛΛΑ
ΠΕΡΙΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΛΩΣ ΣΕ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΙΟΥΤΟΥ
ΤΡΟΠΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΧΩΡΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ
ΟΛΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ.
2. Πώς θα προτείνατε στους δύο εκπαιδευτικούς να κινηθούν, για να
δημιουργήσουν πραγματικές κοινότητες διερεύνησης στις τάξεις τους;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ ΜΗΝ ΜΕΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΥΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΠΡΟΣ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ ΤΟΝ ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ,
ΑΛΛΑ ΝΑ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ
ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ. ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΚΑΛΑ
ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΑΥΤΗ.
211ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα, παρά τις σημαντικές προσπάθειες
που έχουν γίνει τις τελευταίες δεκαετίες στο δυτικό κόσμο στην προοπτική της
άμβλυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων, αυτές όχι μόνο συνεχίζουν να διέπουν τα
σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα αλλά δείχνουν και να βαθαίνουν. Πολλές έρευνες
δείχνουν ότι τα παιδιά ανάλογα με την κοινωνική τους προέλευση φθάνουν στο
σχολείο όχι στον ίδιο βαθμό εξοικειωμένα με τη γλώσσα και την κουλτούρα του
σχολείου. [ΣΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΑΧΤΑΡΜΑ, ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΧΑΒΟΥΖΑ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ, ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟ].
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γυμνάσια σε εργατική συνοικία της (συμ)πρωτεύουσας με
αρκετά αλλοδαπά παιδιά. Όλα τα φιλολογικά μαθήματα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα Γυμνάσια της συγκεκριμένης περιοχής
οι εκπαιδευτικοί δεν λαμβάνουν υπόψη τους την κοινωνική και πολιτισμική
προέλευση των παιδιών. Αποδίδουν έτσι τις όποιες διαφορές και τις δυσκολίες
κάποιων παιδιών σε εγγενή χαρακτηριστικά (κάποια είναι περισσότερο και κάποια
λιγότερο έξυπνα) ή σε αδιαφορία των γονέων. Έχοντας έναν υλοκεντρικό
προσανατολισμό και τον πρότυπο μαθητή απευθύνονται ουσιαστικά στους λίγους που
μπορούν να ακολουθήσουν. Επιπλέον η αρνητική αξιολόγηση των λιγότερο
«ευνοημένων» μαθητών τους οδηγεί σταδιακά στη διαρροή από το εκπαιδευτικό
σύστημα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
2. = Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΗ: ΔΕΝ ΦΤΑΙΕΙ ΤΟ ΟΤΙ ΟΙ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥΣ ΤΗΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ. ΟΥΤΕ
ΤΟ ΟΤΙ ΑΠΟΔΙΔΟΥΝ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
ΚΑΠΟΙΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΕ ΕΓΓΕΝΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (ΚΑΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΞΥΠΝΑ) Η ΣΕ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ
ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΕΠΕΙΔΗ ΠΛΕΟΝ ΤΑ
ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΑΤΡΑΠΕΙ ΣΕ «ΠΑΙΔΟΦΥΛΑΚΤΗΡΙΑ
ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ». ΑΥΤΟΙ ΟΜΩΣ ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΔΙΔΑΞΟΥΝ
ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΠΡΩΤΗ
ΜΗΤΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΙΤΙΟΝ
ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ
ΈΧΟΝΤΑΣ ΕΝΑΝ ΥΛΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ
ΠΡΟΤΥΠΟ ΜΑΘΗΤΗ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΛΙΓΟΥΣ
ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ, «ΒΑΦΤΙΖΟΝΤΑΣ» ΤΗ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ
ΩΣ «ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ
ΚΑΙ ΑΤΕΛΕΣΦΟΡΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ».
3. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες αυθαίρετες επιστημονικά αντιλήψεις
και τις ατελέσφορες πρακτικές που εφαρμόζουν;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ ΡΙΞΟΥΝ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΠΑΙΔΩΝ, ΩΣ ΕΧΟΥΝ
ΟΡΚΙΣΤΕΙ, ΧΩΡΙΣ ΒΕΒΑΙΑ ΝΑ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΩΣ ΥΠΟΧΡΕΩΜΕΝΟΙ ΝΑ
ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ
ΠΡΩΤΗ ΜΗΤΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ,
ΩΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ «ΣΧΕΔΙΟ ΚΙΣΣΙΝΓΚΕΡ».
212ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονα επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα η Βιωματική-
Επικοινωνιακή διδασκαλία, που εστιάζει στην ενίσχυση της επικοινωνιακής σχέσης
ανάμεσα σε εκπαιδευτικό και μαθητές αλλά και μαθητές μεταξύ τους, στο πλαίσιο
μιας συμμετρικής επικοινωνίας στη σχολική τάξη, συμβάλλει στην καλλιέργεια ενός
επικοινωνιακού κλίματος, που ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς και τονίζει το
αυτοσυναίσθημα των ατόμων με τη λειτουργία τους μέσα στη δυναμική της ομάδας.
Ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον που τυποποιεί σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό την
επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων το σχολείο, αν στοχεύει σε εγγράμματους
πολίτες, πρέπει να αναπτύσσει πολυδιάστατες επικοινωνιακές προσεγγίσεις.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Σχολεία σε ημιαστική περιοχή της
πρωτεύουσας/συμπρωτεύουσας ή σε πρωτεύουσα επαρχίας. Μάθημα: Νεοελληνική
Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της συγκεκριμένης
περιφέρειας οι φιλόλογοι δεν εστιάζουν σε επικοινωνιακές δραστηριότητες.
Θεωρώντας ως σημαντικότερη την παροχή γνώσεων με το λόγο και τη δράση της
εμποδίζουν ουσιαστικά την επικοινωνία. Πολλοί/ές προβάλλοντας ως πρόσχημα τις
υποχρεώσεις που προκύπτουν από το Αναλυτικό Πρόγραμμα ή την πίεση των
εξετάσεων και των γονέων, εστιάζουν σε παραδοσιακές συντακτικές και γραμματικές
ασκήσεις. Έτσι παρά τις αντίθετες κατευθύνσεις του Αναλυτικοί Προγράμματος
τυποποιούν τη διδακτική διαδικασία, μετατρέποντάς τη σε διδασκαλία του γραπτού
λόγου με τη μορφή της έκθεσης.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟΝ ΓΙΑ ΤΗ
ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ ΕΝΟΣ «ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ» ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ ΑΓΝΟΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΝΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ
ΚΛΙΜΑΤΟΣ, ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΝΙΖΕΙ
ΤΟ ΑΥΤΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΣΑ
ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες πρακτικές και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ: 1. ΝΑ ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥΣ ΣΕ ΕΝΑ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ ΕΣΤΙΑΖΟΥΝ ΣΤΗΝ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΙΑΣ ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΗΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ. 2..ΝΑ ΜΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ, ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΕ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ
ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ. 3. ΝΑ ΠΑΨΟΥΝ ΝΑ
ΘΕΩΡΟΥΝ ΩΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟ ΛΟΓΟ
ΚΑΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ, ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΟΧΙ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΑΛΛΑ
ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΣΑ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ..
213ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονα επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα, βασικό
χαρακτηριστικό ενός προγράμματος συνεργατικής μάθησης είναι η υιοθέτηση
δημοκρατικών διαδικασιών στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγησή
του. Η συνεργατική αυτή στόχευση σημαίνει συμμετοχή των μαθητών σε όλες
τις διαδικασίες, συνδιαμόρφωση του προγράμματος των δραστηριοτήτων,
διαπραγμάτευση, ανάπτυξη του αισθήματος του «ανήκειν» και συμμετοχή σε
μια κοινή προσπάθεια στην προοπτική μιας συλλογικής δράσης και δημιουργίας.
Υποστηρίζεται μάλιστα ότι τέτοιες επιλογές όχι μόνο συμβάλλουν στην
καλλιέργεια ενός συλλογικού πνεύματος, αλλά ότι, υπό προϋποθέσεις, μπορούν
να ενδυναμώσουν και τους λιγότερο ευνοημένους μαθητές.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Γυμνάσια σε κεντρική συνοικία της
πρωτεύουσας/συμπρωτεύουσας ή σε πρωτεύουσα επαρχίας.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της συγκεκριμένης
περιφέρειας οι εκπαιδευτικοί δεν οργανώνουν συνεργατικές δραστηριότητες με το
πρόσχημα ότι σε τέτοιες δραστηριότητες λόγω της ανομοιομορφίας του μαθητικού
πληθυσμού δημιουργούνται προβλήματα, διαταράσσεται η τάξη και εντείνονται
φαινόμενα ανταγωνισμού ή/και ρατσιστικών συμπεριφορών. Η εργασία επίσης σε
ομάδες εντός του προγράμματος περιορίζεται στην παράλληλη εργασία των μαθητών
στην προοπτική της επίτευξης απλώς ενός κοινού στόχου. Ακόμη και όσοι/ες
«αποδέχονται» τη μαθησιακή αξία τέτοιων συνεργατικών δράσεων και
συνειδητοποιούν ευρύτερα την παιδευτική τους σημασία, τις θεωρούν ιδιαίτερα
απαιτητικές και χρονοβόρες, οπότε με πρόσχημα την κάλυψη της ύλης και τις
κατευθύνσεις του αναλυτικού προγράμματος δεν επιχειρούν τέτοιου είδους αλλαγές.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΕΧΟΥΝ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΧΑΒΟΥΖΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΙΟΥΤΩΝ
ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ. ΓΙΑΤΙ ΕΠΟΜΕΝΟΝ ΕΙΝΑΙ
ΜΕ ΤΗ ΧΑΒΟΥΖΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ
ΠΛΕΟΝ ΑΝΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΝΑ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΝΑ ΔΙΑΤΑΡΑΣΣΕΤΑΙ Η ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΝΑ
ΕΝΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Η/ΚΑΙ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΩΝ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες πρακτικές και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΤΙΣ ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΝΑ ΜΑΣ ΤΙΣ ΔΩΣΕΙ Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ, ΓΙΑΤΙ ΜΑΛΛΟΝ ΕΧΕΙ ΑΓΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΧΟΛΕΙΟ. ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΑ,
ΛΟΙΠΟΝ, ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΟΤΙ «ΔΥΟ ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΑΣΧΑΛΗ
ΔΕΝ ΧΩΡΑΝΕ»: ή Η ΑΓΩΓΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ή
ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ, ΩΣ ΤΗ ΘΕΛΕΙ Η «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
ΚΙΣΣΙΝΓΚΕΡ»: ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΝΑ
ΠΑΝΕ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, ΚΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Η ΧΩΡΑ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΝΟΝ ΤΩΝ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ. ΆΛΛΩΣΤΕ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΑΝΕ ΠΛΕΟΝ.
214ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονα επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα η διαφοροποίηση της
διδασκαλίας στα πλαίσια της θεωρίας της οικοδόμησης της γνώσης μπορεί να
αποτελέσει την απάντηση στο πρόβλημα της αυξανόμενης διαφορετικότητας
στις τάξεις μεικτής ικανότητας και της δεδομένης ανομοιογένειας των
σχολικών τάξεων. Η διαφοροποιημένη παιδαγωγική εισηγείται ουσιαστικά μια
μέθοδο διδασκαλίας, που βασίζεται στη δεδομένη ανομοιογένεια του μαθητικού
πληθυσμού και τους αντιμετωπίζει ως μοναδικούς και όχι ως αντίγραφα της ίδιας
εικόνας. Αναγνωρίζει τις προσωπικές τους δυνάμεις, και τους προσφέρει
ευκαιρίες να τις αξιοποιήσουν και να καταδείξουν τις δεξιότητές τους. Οι
εκπαιδευτικοί που υιοθετούν μια τέτοια προσέγγιση λαμβάνουν υπόψη τις
διαφορές των μαθητών ως προς το βαθμό ετοιμότητάς τους, το μαθησιακό
τους στυλ και τα ενδιαφέροντα τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Όλα τα σχολεία. Όλα τα μαθήματα .
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα Σχολεία της συγκεκριμένης περιοχής
οι εκπαιδευτικοί είτε δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις διαφορές των μαθητών είτε τις
αποδίδουν στην εθνικότητα ή/ και εγγενή χαρακτηριστικά. Επιπλέον, θεωρούν τις
διαφορές εμπόδιο για την εκπαιδευτική διαδικασία. Έχοντας έναν υλοκεντρικό
προσανατολισμό και θεωρώντας ότι είναι χρέος τους να απευθύνονται στον μέσο
μαθητή, απευθύνονται ουσιαστικά σε όσους μπορούν να ακολουθήσουν. Με αυτή τη
στάση απορρίπτουν ουσιαστικά τους υπόλοιπους μαθητές οδηγώντας τους σταδιακά
στη διαρροή από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ
ΩΣ ΑΝΩ ΙΔΑΝΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΗ ΥΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΤΟ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΑΞΕΙΣ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗΣ
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΤΑΞΕΙΣ ΜΕΙΚΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ, ΚΑΙ
Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ε Σ Τ Α Ξ Ε Ι Σ Μ Ε ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ. ΣΥΝΕΠΩΣ,
ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΙ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΝΑ ΘΕΤΟΥΝ
ΕΝΑΝ ΥΛΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΚΑΙ ΝΑ ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ
ΧΡΕΟΣ ΤΟΥΣ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΜΑΘΗΤΗ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΑΝ,
ΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΑΣΗ ΤΟΥΣ, ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΟΥΣ
ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΟΔΗΓΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΣΤΑΔΙΑΚΑ ΣΤΗ ΔΙΑΡΡΟΗ
ΑΠΟ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες πρακτικές και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΘΕΤΑ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥΣ ΟΤΙ: ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΣΥΓΧΡΟΝΑ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΓΝΩΣΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΤΗΣ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΜΕΙΚΤΗΣ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΗΣ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΩΝ
ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΤΑΞΕΩΝ. Η ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ
ΕΙΣΗΓΕΙΤΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ
ΣΤΗ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΑΝΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΩΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΑ
ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ. ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ,
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΝΑ ΤΙΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ
ΚΑΤΑΔΕΙΞΟΥΝ ΤΙΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΟΥ
ΥΙΟΘΕΤΟΥΝ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΥΠΟΨΗ ΤΙΣ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ,
ΤΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΤΟΥΣ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΟΥΣ.
215ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τη στοχαστική/κριτική(reflective) προσέγγιση στην επαγγελματική
ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, τα πρακτικά εκπαιδευτικά προβλήματα, ως
πολυσύνθετα και πολυπαραγοντικά, απαιτούν ιδιαίτερες λύσεις, που μπορούν να
αναπτυχθούν μόνο στο εκπαιδευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο προκύπτουν.
Σημαντικό, λοιπόν, ρόλο στην αντιμετώπιση αρκετών προβλημάτων αλλά και στη
βελτίωση του εκπαιδευτικού πλαισίου έχουν αποδεδειγμένα παίξει οι εκπαιδευτικοί,
που έχουν τη δυνατότητα να διερευνήσουν το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο
και, αξιοποιώντας ποικίλες θεωρίες, να σχεδιάσουν, να υλοποιήσουν και να
αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητά εναλλακτικών λύσεων στο συγκεκριμένο
εκπαιδευτικό περιβάλλον. Διαπιστώνεται, μάλιστα, ότι οι λύσεις αυτές δεν μπορούν
να μεταφέρονται αυτούσιες σε άλλα περιβάλλοντα, αλλά προτείνονται στα υπόλοιπα
μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, ως υποθέσεις δράσης
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Όλα τα σχολεία. Όλα τα μαθήματα .
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στην περιφέρειά σας μερικοί εκπαιδευτικοί
διστάζουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες βελτίωσης προβληματικών τομέων της
εκπαίδευσης, είτε διότι αναλογίζονται τη δυσκολία και την ευθύνη του εγχειρήματος
είτε διότι θεωρούν ότι οι λύσεις στα προβλήματα αυτά είναι ευθύνη και αρμοδιότητα
«ανωτέρων κλιμακίων» και όχι του εκπαιδευτικού της τάξης.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ:
ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΔΙΣΤΑΖΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΛΑΒΟΥΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΠΑΡΑ ΤΟ
ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΠΑΡΑΔΕΧΟΝΤΑΙ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΩΣ ΑΝΩ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ, ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ Η
ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ/ΚΡΙΤΙΚΗ(REFLECTIVE) ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΒΟΗΘΑΕΙ ΣΤΗΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ.
2. Με ποια επιχειρήματα α) θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες στάσεις και β) θα υποστηρίζατε τις
εναλλακτικές επιλογές που θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΕΠΕΜΠΑ ΣΤΗ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΗ/ΚΡΙΤΙΚΗ (REFLECTIVE)
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΑΝ ΘΕΛΟΥΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ
ΤΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. ΘΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΟΥΣΑ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΟΤΙ: ΤΑ
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΩΣ ΠΟΛΥΣΥΝΘΕΤΑ ΚΑΙ
ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΑ, ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΛΥΣΕΙΣ, ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ
ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ ΜΟΝΟ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟ
ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ. ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, ΛΟΙΠΟΝ, ΡΟΛΟ ΣΤΗΝ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΡΚΕΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΠΑΙΞΕΙ ΟΙ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ, ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΟΥΝ ΤΟ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ, ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ
ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ, ΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΟΥΝ, ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ
ΛΥΣΕΩΝ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΘΑ ΤΟΥΣ
ΤΟΝΙΖΑ, ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΑ ΟΤΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ ΠΩΣ ΟΙ ΛΥΣΕΙΣ ΑΥΤΕΣ
ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΑΥΤΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΑΛΛΑ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ, ΑΛΛΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ, ΩΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΔΡΑΣΗΣ.
216ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της διδασκαλίας, η ανάγνωση – κατανόηση
ενός κειμένου στο σχολείο είναι μια δυναμική διαδικασία με νόημα που βασίζεται
στην κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών να αναζητήσουν κάτι στο
κείμενο, να βρουν ένα σημείο συνάντησης με αυτό. Η διαδικασία αυτή μπορεί να
έχει είτε ατομικό χαρακτήρα, καθώς δίνει την ευκαιρία στο μαθητή να εκφράσει την
αντίδρασή του σε αυτό που διάβασε, είτε ομαδικό με την έννοια ότι οι μεμονωμένες
αντιδράσεις των μαθητών γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης, συζήτησης,
εμβάθυνσης. Υποστηρίζεται μάλιστα ότι το κείμενο τελικά κατανοείται, όταν οι
μαθητές μέσα από αυτή τη διαδικασία [=ανάγνωσης – κατανόησης] παραγάγουν το
δικό τους λόγο για το κείμενο ή/και τα θέματα που αυτό πραγματεύεται.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: όλες οι τάξεις του Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία και
Νεοελληνική Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία τόσο στο μάθημα της
Νεοελληνικής Γλώσσας όσο και σε αυτό της Λογοτεχνίας οι εκπαιδευτικοί
διαμαρτύρονται ότι οι μαθητές αδιαφορούν για την ανάγνωση. Οι περισσότεροι/ες
το αποδίδουν στις σοβαρές γλωσσικές δυσκολίες που έχουν οι μαθητές – και όχι μόνο
οι αλλόγλωσσοι – που δεν τους επιτρέπουν είτε να κατανοήσουν το κείμενο είτε να
εκφράσουν αυτό που κατανόησαν και διαισθάνθηκαν. Παρόλα αυτά δεν
αντικαθιστούν ούτε τα υπάρχοντα στα σχολικά βιβλία κείμενα με άλλα πιο επίκαιρα ή
πιο ενδιαφέροντα για τους μαθητές, ούτε διαφοροποιούν τον τρόπο προσέγγισης των
κειμένων αυτών.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΣΥΣΧΕΤΙΖΟΥΝ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ: ΔΕΝ
ΦΤΑΙΝΕ ΟΙ ΣΟΒΑΡΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
– ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΟΙ ΑΛΛΟΓΛΩΣΣΟΙ – ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ ΕΙΤΕ
ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΤΕ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ
ΚΑΤΑΝΟΗΣΑΝ ΚΑΙ ΔΙΑΙΣΘΑΝΘΗΚΑΝ. ΦΤΑΙΕΙ ΤΟ ΟΤΙ ΔΕΝ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ «ανάγνωση –
κατανόηση ενός κειμένου» στο σχολείο. ΜΑΛΙΣΤΑ ΔΕΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ
ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΑΥΤΗ ΩΣ μια δυναμική διαδικασία με νόημα που βασίζεται στην
κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών να αναζητήσουν κάτι στο
κείμενο, να βρουν ένα σημείο συνάντησης με αυτό.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τις συγκεκριμένες πρακτικές ανάγνωσης και ποιες
εναλλακτικές πρακτικές θα τους προτείνατε;
= 1.ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΤΟ ΑΤΕΛΕΣΦΟΡΟΝ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΗΣ
ΔΙΑΔΙΑΚΑΣΙΑΣ. 2.ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΕΙΝΑ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ:
(α) ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΕ ΑΛΛΑ ΠΙΟ ΕΠΙΚΑΙΡΑ Η ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ. (β) ΝΑ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΟΥΝ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΥΤΩΝ. (γ) ΝΑ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΝ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ, Η
ΑΝΑΓΝΩΣΗ – ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΕΝΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ
ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΝΑ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΝ ΚΑΤΙ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ, ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΜΕ ΑΥΤΟ.
217ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της εκπαίδευσης και της Διδακτικής της
Γλώσσας (μητρικής και ξένης), κατά τη διδασκαλία του γραπτού λόγου στο σχολείο
πρέπει να δίνεται έμφαση όχι μόνο στην προετοιμασία των μαθητών και τον
σχεδιασμό των γραπτών τους κειμένων με εστίαση στο επικοινωνιακό πλαίσιο, αλλά
και στο πρώτο γράψιμο, τη διόρθωση, το δεύτερο, περισσότερο επεξεργασμένο,
γράψιμο και στην τελική του αναθεώρηση. Σε αυτό το διδακτικό πλαίσιο η
επανατροφοδότηση των μαθητών στα γραπτά τους κείμενα εκ μέρους των
εκπαιδευτικών είναι ένα από τα πιο σημαντικά στάδια μιας αποτελεσματικής
διδασκαλίας του γραπτού λόγου.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία οι μαθητές γράφουν τα
κείμενά τους και τα παραδίδουν στον εκπαιδευτικό προς αξιολόγηση, χωρίς να έχουν
τη δυνατότητα να επέμβουν στο κείμενό τους μετά από ένα πρώτο σχολιασμό και να
το βελτιώσουν. Η αξιολόγηση έτσι του γραπτού κειμένου των μαθητών είναι τελική
και βασίζεται σε αδιαφανή πολλές φορές κριτήρια, με αποτέλεσμα πολλοί
μαθητές/ήτριες να επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη και στα επόμενα γραπτά τους
κείμενα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΣΥΝΔΕΟΥΝ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ
ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική;
= (α) ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΤΟ ΑΤΕΛΕΣΦΟΡΟΝ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΟΥ
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΤΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΔΙΔΟΥΝ ΣΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΕΠΕΜΒΟΥΝ ΣΤΟ
ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ
ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΝ. Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΤΣΙ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΑΔΙΑΦΑΝΗ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΟΛΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ/ΗΤΡΙΕΣ ΝΑ
ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ. (β) ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΕΙΝΑ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ
ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΝΑ ΔΙΝΕΤΑΙ ΕΜΦΑΣΗ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ
ΤΟΥΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΜΕ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΑΛΛΑ
ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΓΡΑΨΙΜΟ, ΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ, ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ
ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ, ΓΡΑΨΙΜΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ. ΣΕ
ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥΣ ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΜΙΑΣ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ.
218ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στο αναλυτικό πρόγραμμα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο Λύκειο
διατυπώνεται ρητά ότι η ερμηνευτική διαδικασία ανάμεσα στα άλλα «δίνει έμφαση
στην ανάλυση του νοηματικού περιεχομένου των έργων και στη διερεύνηση του
ιδεολογικού πλούτου τους και των προβλημάτων του ανθρώπου και της ζωής της
εποχής των ερμηνευόμενων έργων» και παράλληλα επισημαίνεται ότι «προσφεύγει σε
λεξιλογικές και μορφολογικές διευκρινίσεις μόνο στο βαθμό που αυτές εξυπηρετούν την
κατανόηση του κειμένου»
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Α΄ και Β΄ Λυκείου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της περιφέρειάς σας πολλοί/ές
εκπαιδευτικοί εστιάζουν στη δομο-λειτουργική ανάλυση του πρωτοτύπου κειμένου
(συντακτική ανάλυση και γραμματική επεξεργασία), ακόμη και όταν πρόκειται για
ποιητικό κείμενο με σοβαρές δυσκολίες και αποκλίσεις από την τυπική
αρχαιοελληνική δομή. Αυτή η διδακτική επιλογή οδηγεί πολλούς από τους μαθητές
να αδιαφορούν, καθώς είτε θεωρούν ότι δεν έχουν το γνωστική υποδομή για να
ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του μαθήματος, είτε δεν βρίσκουν νόημα στη
συγκεκριμένη μηχανιστική διαδικασία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ [=ΔΟΜΟ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ)] ΑΠΑΔΕΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ
ΔΙΑΔΙΑΚΑΣΙΑ ΠΟΥ «ΔΙΝΕΙ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΙΚΟΥ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΥ
ΠΛΟΥΤΟΥ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΩΝ».
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική;
= ΑΦΕΝΟΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΑΥΤΟΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΝ. ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΘΑ
ΤΟΥΣ ΥΠΕΔΕΙΚΝΥΑ ΟΤΙ Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η
ΔΟΜΟ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
(ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ), ΑΛΛΑ Η
Ερμηνευτική Διαδικασία ΠΟΥ «Δίνει Έμφαση Στην Ανάλυση Του Νοηματικού
Περιεχομένου Των Έργων Και Στη Διερεύνηση Του Ιδεολογικού Πλούτου Τους Και
Των Προβλημάτων Του Ανθρώπου Και Της Ζωής Της Εποχής Των Ερμηνευόμενων
Έργων». Παράλληλα ΘΑ ΤΟΥ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΝΑ «Προσφεύγει Σε Λεξιλογικές Και
Μορφολογικές Διευκρινίσεις Μόνο Στο Βαθμό Που Αυτές Εξυπηρετούν Την
Κατανόηση Του Κειμένου».
219ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στο αναλυτικό πρόγραμμα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο Λύκειο
διατυπώνεται ρητά ότι «στην αναλυτική φάση της η ερμηνευτική διαδικασία
συμπληρώνεται και με τη μεταφραστική άσκηση για την απόδοση του αρχαίου σε άρτιο
νεοελληνικό λόγο. Βασική επιδίωξη παραμένει να κρατήσει η μετάφραση το χαρακτήρα
της σύνθετης γλωσσικής άσκησης που διαπλέκεται με την ερμηνεία του κειμένου και τη
συμπληρώνει». Σε μια ολιστική επίσης προσέγγιση των κειμένων “…οι μαθητές δε
μεταγλωττίζουν τυπικά το αρχαίο κείμενο αλλά αναζητούν τις νοηματικά ισοδύναμες
εκφράσεις της νέας ελληνικής για να αποδώσουν το νόημα και το χρώμα του αρχαίου
λόγου”. Δεν πρέπει δηλαδή να επιχειρούν μια μετάφραση, που να στηρίζεται στην
αντιστοίχιση των λέξεων ή που αντιμετωπίζει με μια ισοπεδωτική αντίληψη όλα τα
γραμματειακά είδη (ποιητικά και πεζά, δραματικό και ιστοριογραφικό κείμενο…).
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Α΄ και Β΄ Λυκείου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της περιφέρειάς σας η
μετάφραση που επιχειρείται από τους εκπαιδευτικούς και πολλές φορές διανέμεται ως
πρότυπη στους μαθητές, υποκαθιστά το αρχαίο κείμενο. Το μεταφρασμένο αυτό
απόσπασμα αποτελεί γνωστικό αντικείμενο για τις εξετάσεις τους (προφορικές ή
γραπτές), δηλαδή ύλη για αναπαραγωγή και με βάση αυτό προχωρούν, στη συνέχεια,
στην ερμηνεία του κειμένου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΤΟΣ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ,
ΟΠΩΣ ΑΥΤΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΜΕ
ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΤΟΣ Ο ΣΚΟΠΟΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ, ΟΠΩΣ ΑΥΤΟΣ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟ: ΟΤΙ
ΔΗΛΑΔΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΟ Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΤΑΙ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΗ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΝΑ ΥΠΟΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. ΚΑΤΟΠΙΝ ΘΑ
ΤΟΥΣ ΕΘΕΤΑ ΥΠΟΨΗ ΤΗΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΚΑΙ ΘΑ
ΠΡΟΕΒΑΙΝΑ ΣΕ ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗΣ ΤΗΣ. ΘΑ
ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ, ΤΕΛΟΣ, ΟΤΙ ΤΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ ΑΥΤΟ
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΤΟΥΣ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ Η ΓΡΑΠΤΕΣ), ΔΗΛΑΔΗ ΥΛΗ ΓΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ
ΜΕ ΒΑΣΗ ΑΥΤΟ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ, ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, ΣΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΟΥ.
220ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, κατά
την ερμηνευτική προσέγγιση των αρχαίων ελληνικών κειμένων οι διδάσκοντες
αποδεχόμενοι τον ερμηνευτικό πλουραλισμό, [ ΠΡΈΠΕΙ ] να αντιληφθούν ότι μια
σύγχρονη ανάγνωση των αρχαιοελληνικών κειμένων επιβάλλει υπέρβαση των
συγκεκριμένων ερμηνευτικών σχημάτων και επέκταση ή ακόμη κι αναμόρφωση των
ερμηνευτικών πορισμάτων. Υποστηρίζεται ότι μια τέτοια θεώρηση μπορεί να
επιτρέψει τη διαμόρφωση ενός διερευνητικού προσανατολισμού στην τάξη, με βάση
τον οποίο ο μαθητής μπορεί να συνειδητοποιήσει αφενός τη δυνατότητα των
ποικίλων ερμηνευτικών εκδοχών κι αφετέρου το δικαίωμά του στην προσωπική
ανάγνωση.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Α΄ και Β΄ Λυκείου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της περιφέρειάς σας οι
εκπαιδευτικοί είτε παρουσιάζουν στους μαθητές την κυρίαρχη ερμηνευτική εκδοχή
είτε την αναζητούν μέσα από έναν κατευθυνόμενο διάλογο. Οι μαθητές εκλαμβάνουν
τη συγκεκριμένη ερμηνευτική εκδοχή ως τη μόνη έγκυρη και θεωρούν ότι πρέπει να
την αναπαράγουν. Με αυτό τον τρόπο αφενός αισθάνονται ξένη τη διαδικασία και
συμμετέχουν τυπικά ή δεν συμμετέχουν αφετέρου δεν κατακτούν ερμηνευτικά
εργαλεία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= «ΜΙΝΙΜΑΛΙΣΤΙΚΗ» ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΑΓΝΟΕΙΤΑΙ Ο
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΣ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΝ ΟΤΙ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ
ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΩΝ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΗ Η
ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΩΝ ΠΟΡΙΣΜΑΤΩΝ. ΜΙΑ
ΤΕΤΟΙΑ ΘΕΩΡΗΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΝΟΣ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ, ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ
ΟΠΟΙΟ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΑΦΕΝΟΣ ΤΗ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΩΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΩΝ ΕΚΔΟΧΩΝ ΚΙ ΑΦΕΤΕΡΟΥ
ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ. ΤΟΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ
ΒΕΒΑΙΑ ΟΤΙ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΑΦΕΝΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΨΟΥΝ ΝΑ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΟΝΟΝ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΗ
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ, ΚΑΙ ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΝΑ ΠΑΨΟΥΝ ΝΑ ΤΗΝ
ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΑΥΤΗ ΤΗ ΔΗΘΕΝ ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟ ΔΙΑΛΟΓΟ. ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ
ΠΑΨΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΚΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΗ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΩΣ ΤΗ ΜΟΝΗ ΕΓΚΥΡΗ ΚΑΙ
ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΑΡΑΓΟΥΝ. ΟΜΩΣ, ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ
ΤΡΟΠΟ ΑΦΕΝΟΣ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΞΕΝΗ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΤΥΠΙΚΑ Η ΔΕΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΔΕΝ
ΚΑΤΑΚΤΟΥΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ.
221ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, το
λάθος αντιμετωπίζεται ως μέρος της ίδιας της διαδικασίας, ως ένα δυναμικό
στοιχείο που θα μπορούσε να διευκολύνει τη μάθηση. Το λάθος άλλωστε
υποστηρίζεται ότι προκαλεί μια ανισορροπία, μια «γνωστική σύγκρουση», καθώς
μέσα από τη διαδικασία αντιμετώπισής του λάθους οι μαθητές συνειδητοποιούν
αυτά που ξέρουν, τα γνωστικά τους δηλαδή όρια, και προσπαθούν να
οικοδομήσουν νέες γνώσεις, ανακαλύπτοντας νέες στρατηγικές και αλλάζοντας τις
νοητικές τους δομές. Δηλαδή μαθαίνουν.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Όλα τα μαθήματα.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της περιφέρειάς σας οι
εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν τα λάθη των παιδιών ως ένα πρόβλημα, μια
δυσλειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. [ΘΕΩΡΟΥΝ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ ΟΤΙ]
το λάθος δείχνει ότι [ΑΠΛΩΣ] ο μαθητής δεν έφτασε στο προσχεδιασμένο επίπεδο
γνώσης, γι’ αυτό και αξιολογείται αρνητικά, απορρίπτεται, οπότε και δεν αποτελεί
μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Πολλοί μαθητές σε αυτό το πλαίσιο διστάζουν να
απαντήσουν σε ερωτήσεις και πολύ περισσότερο να πάρουν πρωτοβουλίες, καθώς
αισθάνονται ότι το «λάθος» τους έχει ως συνέπεια την αρνητική τελική αξιολόγησή
τους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΠΟΞΕΝΩΝΟΥΝ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΥΤΟ ΤΩΝ ΛΑΘΩΝ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ
ΔΕΝ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΩΣ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ,
ΩΣ ΕΝΑ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ
ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΤΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΙ
ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΥΤΟ ΕΠΙΦΕΡΕΙ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΚΑΙ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ, ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ, ΠΟΛΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΕ ΑΥΤΟ
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΠΟΞΈΝΩΣΗΣ ΔΙΣΤΑΖΟΥΝ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΟΥΝ ΣΕ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ,
ΚΑΘΩΣ ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΟΤΙ ΤΟ «ΛΑΘΟΣ» ΤΟΥΣ ΕΧΕΙ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΝ
ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥΣ. ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΑ ΝΑ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ
ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ, ΩΣ ΕΝΑ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΘΑ
ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΕΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ, ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΕΝΑ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΜΙΑ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.
ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ ΔΗΛΑΔΗ ΟΤΙ ΤΟ ΛΑΘΟΣ, ΑΛΛΩΣΤΕ, ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΜΙΑ
ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ, ΜΙΑ «ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ», ΚΑΘΩΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΟΥΝ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΞΕΡΟΥΝ, ΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΤΟΥΣ
ΔΗΛΑΔΗ ΟΡΙΑ, ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΟΥΝ ΝΕΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ,
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΝΕΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ
ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΔΟΜΕΣ. ΔΗΛΑΔΗ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ.
222ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, οι διερευνητικές
και διαθεματικές προσεγγίσεις αποδεικνύονται αποτελεσματικότερες, διότι
ενεργοποιούν τα μαθησιακά κίνητρα, αξιοποιούν γνώσεις και βιώματα των μαθητών
και δίνουν νόημα στη δράση τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Λυκείου.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Μερικοί εκπαιδευτικοί της περιφέρειάς
σας είναι επιφυλακτικοί στην εφαρμογή των Ερευνητικών Εργασιών που
καθιερώνονται από το τρέχον σχολικό έτος στην Α΄ Λυκείου, με το σκεπτικό ότι
είναι ανέφικτες σε ένα υλοκεντρικό σχολείο και ένα εξετασιοκεντρικό εκπαιδευτικό
πλαίσιο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΩΝ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΧΕΙ ΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ,
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ. ΔΗΛΑΔΗ ΔΕΝ
ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΥΠΟΘΕΤΟΥΝ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΈΣ
ΟΤΙ Η ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΗ, ΤΗ
ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΤΗΚΑΝ ΚΑΝ ΜΕ ΑΥΤΗ. ΣΥΝΕΠΩΣ Η
ΣΧΕΣΗ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΗΣ
ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΑ ΛΕΓΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΟΤΙ, ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΝ ΘΑ ΜΕΤΑΤΡΕΨΟΥΝ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕ ΕΝΑ ΥΛΟΚΕΝΤΡΙΚΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ-«ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ» ΜΕ ΕΞΕΤΑΣΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
ΠΛΑΙΣΙΟ, Η ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΠΟΥ
ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΠΡΟΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΕ
ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΣ, ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΝΤΑΙ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΕΣ, ΔΙΟΤΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΟΥΝ ΤΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ
ΚΙΝΗΤΡΑ, ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΝ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ
ΔΙΝΟΥΝ ΝΟΗΜΑ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ.
223ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Η ανάπτυξη ικανοτήτων, αλλά και στάσεων, που απαιτούν η αυτο-ρυθμιζόμενη
μάθηση και η ενεργός συμμετοχή στα δρώμενα του σχολείου σήμερα και της
κοινωνίας αύριο, συντελείται μέσα σε πλαίσιο φθίνουσας καθοδήγησης (fading
scaffolding) σε τάξεις όπου κυριαρχούν η διαδραστικότητα και η συμμετοχικότητα.
Μόνο έτσι διευκολύνεται αποτελεσματικά η μετάβαση του μαθητή από την παθητική
πρόσληψη στην καθοδηγούμενη, αρχικά, κατάκτηση της γνώσης και στη συνέχεια
στην αυτο-ρυθμιζόμενη διερεύνηση και μάθηση.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Α΄ Λυκείου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε Λύκεια της περιφέρειάς σας, στο
πλαίσιο των Ερευνητικών Εργασιών που καθιερώθηκαν στην Α τάξη από το τρέχον
σχολικό έτος, μερικοί εκπαιδευτικοί, ενώ οργανώνουν τους μαθητές σε μικροομάδες
των τεσσάρων μελών, διαπιστώνουν ότι σε μερικές ομάδες υπάρχουν σοβαρά
προβλήματα λειτουργικότητας, τα οποία δεν επιλύονται με την πάροδο του χρόνου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΑΠΛΩΣ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΕ
ΟΜΑΔΕΣ, ΠΑΡΑΜΕΝΟΝΤΑΣ ΜΟΝΟΝ Σ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟ. ΔΕΝ
ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΟΥΝ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ
Η ΑΥΤΟ-ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΝΕΡΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ
ΣΤΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΒΕΒΑΙΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΙΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ (FADING
SCAFFOLDING) ΣΕ ΤΑΞΕΙΣ ΟΠΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ Η ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές
πρακτικές θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ.
ΘΑ ΠΡΟΕΒΑΙΝΑ ΜΕΤΑ ΣΕ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ ΟΤΙ Η ΑΥΤΟ-
ΡΥΘΜΙΖΟΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Η ΕΝΕΡΓΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΑ
ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΒΕΒΑΙΑ
ΣΥΝΤΕΛΕΙΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΠΛΑΙΣΙΟ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ (FADING
SCAFFOLDING) ΣΕ ΤΑΞΕΙΣ ΟΠΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝ Η ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΤΗΤΑ. ΤΟΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΟΛΩΝ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
224ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς και ερευνητές της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, η
ετερότητα αποτελεί ένα από τα βασικά ζητήματα, που θα πρέπει να μας
απασχολήσουν στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, μέρος του οποίου είναι
και το σχολείο. Ως εκπαιδευτικοί οφείλουμε να επισημαίνουμε και να
διαχειριζόμαστε διδακτικά την ετερότητα, πόσο μάλλον όταν αυτή ως θέμα
προκύπτει κατά την εκπαιδευτική διαδικασία στην τάξη. Η ετερότητα, άλλωστε, με
την ευρύτερη έννοιά της χαρακτηρίζει έντονα την όποια παιδαγωγική συνάντηση στις
μέρες μας.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Όλες οι τάξεις Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική και Αρχαία
Ελληνική Γραμματεία.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Στα σχολεία της περιφέρειάς σας, οι
εκπαιδευτικοί έρχονται συχνά αντιμέτωποι με προβλήματα στερεότυπων αντιλήψεων
των μαθητών, που μερικές φορές εξελίσσονται σε έκφραση ακραίων (έως και
ρατσιστικών) απόψεων, μισαλλοδοξίας, λεκτικής ή και σωματικής βίας απέναντι σε
συμμαθητές που διαφέρουν ή τους αντιπαρατίθενται. Συζητώντας με τους
εκπαιδευτικούς, διαπιστώνετε ότι δεν πραγματεύονται στοιχεία της ετερότητας στα
κείμενα που προσεγγίζουν αλλά ούτε στερεότυπα και προκαταλήψεις στο πλαίσιο του
σχολείου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ
ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΥΤΕ,
ΣΥΝΕΠΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗ
ΝΕΑ ΑΥΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ
ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΥ(;) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές πρακτικές
θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΟΤΙ Η ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ
ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ, ΠΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΟΥΝ ΣΤΟ
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ
ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. ΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ
ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΤΗΝ
ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ, ΠΟΣΟ ΜΑΛΛΟΝ ΟΤΑΝ ΑΥΤΗ ΩΣ ΘΕΜΑ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΚΑΤΑ
ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ. Η ΕΤΕΡΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΩΣΤΕ,
ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΙ ΕΝΤΟΝΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ.
225ο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με θεωρητικούς της διδασκαλίας, κατά την ερμηνευτική προσέγγιση των
αρχαιοελληνικών τραγωδιών στο σχολείο ως κεντρικός άξονας της προσέγγισης
μπορεί να ορισθεί ο διάλογος ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν με απώτερο
στόχο την κριτική ανάγνωση του κόσμου, τόσο του αρχαιοελληνικού όσο και του
σύγχρονου. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να αναζητηθούν διδακτικοί τρόποι με τους
οποίους μπορούμε να καλέσουμε τους μαθητές να πραγματευτούν το δραματικό έργο
σε ένα πλαίσιο ανοικτού διαλόγου με το ίδιο το έργο, τους συμμαθητές τους, το
διδάσκοντα αλλά και το σύγχρονο πολιτισμικό περιβάλλον.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις: Γ΄ Γυμνασίου και Β΄ Λυκείου. Μάθημα: Δραματική Ποίηση.
2.Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα:
Στα σχολεία της περιφέρειάς σας οι εκπαιδευτικοί προσεγγίζουν το δραματικό
κείμενο αξιοποιώντας την παραδοσιακή φιλολογική μέθοδο, που περιορίζει την
ερμηνεία στα αντικειμενικά δεδομένα γένεσης του έργου: βιογραφικά,
γραμματολογικά, ιστορικά και ιδεολογικά. Η ερμηνευτική αυτή πρακτική συναρτά
άμεσα την ερμηνεία του κειμένου με τη φιλολογική σκευή του διδάσκοντος ή το
σχολιασμό του έργου από έγκριτους μελετητές. Οι συγκεκριμένες τότε ερμηνευτικές
προσεγγίσεις αποτελούν για τους μαθητές την επίσημη ερμηνεία, αυτή που, με τον
κατευθυνόμενο διάλογο και τον καταιγισμό των κλειστών ερωτήσεων, οι διδάσκοντες
προσπαθούν να εκμαιεύσουν από τους μαθητές. Μια τέτοια όμως πρακτική τονίζει
την ιστορική απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στο κείμενο και στον αναγνώστη-
μαθητή.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι θεωρητικές παραδοχές με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ
ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΜΕΝΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΑΝΤΙ ΝΑ
ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΜΠΟΡΟΥΝ
ΝΑ ΚΑΛΕΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΥΝ ΤΟ ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ
ΕΡΓΟ ΣΕ ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΕΡΓΟ, ΤΟΥΣ
ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ΑΥΤΟΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΝ ΤΗΝ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ, ΠΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
ΣΤΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να προβληματίσετε τους
εκπαιδευτικούς για τη συγκεκριμένη πρακτική και ποιες εναλλακτικές πρακτικές
θα τους προτείνατε;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΠΕΣΗΜΑΝΑ ΟΤΙ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥΣ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ
ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΓΩΔΙΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΩΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ
ΑΞΟΝΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΡΙΣΘΕΙ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ
ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΜΕ ΑΠΩΤΕΡΟ ΣΤΟΧΟ
ΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΤΟΣΟ ΤΟΥ
ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ. ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΗΘΟΥΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ
ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΛΕΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΥΝ ΤΟ
ΔΡΑΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΕΝΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ
ΤΟ ΕΡΓΟ, ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
226ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις διεθνώς για την παραγωγή λόγου και με τη
διεθνή διδακτική πρακτική, η εμπλοκή των μαθητών σε προσυγγραφικές
δραστηριότητες συλλογής και ταξινόμησης του υλικού που θα αποτελέσει το
περιεχόμενο του κειμένου συμβάλλει στη δημιουργία αποτελεσματικότερων
κειμένων. Οι δραστηριότητες αυτές συντελούν στην καλλιέργεια της κειμενικής
ικανότητας των μαθητών, στοιχείο που συνιστά βασικό στόχο του μαθήματος της
γλώσσας.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Τάξη: Α’ / Β΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Σε συγκεκριμένη ενότητα του εγχειριδίου
της νεοελληνικής γλώσσας ο εκπαιδευτικός εμπλέκει τους μαθητές σε δραστηριότητα
παραγωγής περιγραφικού κειμένου. Παρόλο που η άσκηση του σχολικού βιβλίου
συνοδεύεται από ερωτηματολόγιο ή παραπομπές στα κείμενα της προηγούμενης
ενότητας ως μέσα συλλογής υλικού σε προσυγγραφικό επίπεδο, το οποίο οι μαθητές
επεξεργάζονται, κάποιοι μαθητές δεν καταφέρνουν να παραγάγουν κείμενο
ικανοποιητικό ως προς το περιεχόμενό του, ενώ άλλοι δυσκολεύονται να ξεκινήσουν.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιο τρόπο συνδέονται οι σύγχρονες διδακτικές αντιλήψεις παραγωγής
λόγου με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΩΣ
ΑΝΩ ΜΕΘΟΔΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ: Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ
ΑΓΝΟΕΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΑΙ
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΖΗΤΑΕΙ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΥΝ ΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Η
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΩΣ
ΜΕΣΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΥΛΙΚΟΥ ΣΕ ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ.
2. Προτείνετε εναλλακτικούς τρόπους κατευθυνόμενων και μη κατευθυνόμενων
προσυγγραφικών δραστηριοτήτων συλλογής και ταξινόμησης υλικού.
= ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΣΥΛΛΟΓΗΣ (= ΑΡΘΡΑ, ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ, ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΕΣ, ΔΟΚΙΜΙΑ, ΚΛΠ.)
ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ (= ΑΙΤΙΑ, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΑΞΙΕΣ,
ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, ΚΛΠ.) ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΥΤΕΣ
ΣΥΝΤΕΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ, ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΑ ΒΑΣΙΚΟ ΣΤΟΧΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
227ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις διεθνείς θεωρητικές αντιλήψεις για την παραγωγή λόγου και τη
διεθνή διδακτική πρακτική στην συγγραφική δεξιότητα, οι μαθητές κατά τη
συγγραφή της πρώτης κειμενικής εκδοχής, η οποία θα υποστεί αξιολόγηση και
αναθεώρηση κατά το μετασυγγραφικό στάδιο, δεν είναι σκόπιμο να σπαταλούν χρόνο
στη διόρθωση μορφοσυντακτικών και ορθογραφικών λαθών, κάτι που θα
πραγματοποιηθεί στη φάση της γλωσσικής επιμέλειας του κειμένου (editing).
Αντίθετα, στο κυρίως συγγραφικό στάδιο ασχολούνται με τη δομή και το
περιεχόμενο του κειμένου, σύμφωνα με την εργασία τους στην προσυγγραφική φάση,
ώστε να μη διασπάται η προσοχή τους κατά την κειμενική σύνθεση.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Τάξη: Γυμνάσιο. Μάθημα: Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Ο εκπαιδευτικός έχει θέσει στους μαθητές
τη δραστηριότητα της σύνθεσης περιγραφικού κειμένου. Στις οδηγίες που τους δίνει
πριν από τη συγγραφή του κειμένου περιλαμβάνεται και η ιδιαίτερη προσοχή στα
ορθογραφικά και τα λεξιλογικά λάθη, όπως και στη χρήση των σημείων στίξης χωρίς
να τους διευκρινίσει σε ποια φάση του διαδικαστικού προτύπου λαμβάνουν χώρα οι
δραστηριότητες αυτές. Αποτέλεσμα είναι οι μαθητές να διακόπτουν τον ειρμό τους
κατά τη σύνθεση του κειμένου τους σε ενέργειες διόρθωσης γλωσσικών λαθών, με
συνέπεια την παραγωγή μη αποτελεσματικών κειμένων από τους μη ικανούς στην
παραγωγή γραπτού λόγου μαθητές.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιο τρόπο συνδέονται οι σύγχρονες διεθνείς αντιλήψεις για τη σύνθεση
κειμένου με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ: Ο
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΧΕΙ ΘΕΣΕΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ
ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙ ΣΕ
ΠΟΙΑ ΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΧΩΡΑ ΟΙ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΥΤΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ.
2. Ποιες οδηγίες θα δίνατε στους μαθητές, πριν εμπλακούν στη συγγραφή της
πρώτης κειμενικής εκδοχής;
= ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΔΙΝΑ ΟΔΗΓΙΕΣ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ
ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΙΡΑ ΤΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΗ ΑΠΟΚΤΗΣΗ
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΑΣ: ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΘΑ ΤΟΥΣ ΤΟΝΙΖΑ ΟΤΙ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΧΗΣ, ΕΠΕΙΔΗ
ΑΥΤΗ ΘΑ ΥΠΟΣΤΕΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟ
ΜΕΤΑΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟ ΝΑ ΣΠΑΤΑΛΟΥΝ
ΧΡΟΝΟ ΣΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΩΝ
ΛΑΘΩΝ. ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (EDITING). ΑΝΤΙΘΕΤΑ, ΣΤΟ ΚΥΡΙΩΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ
ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΦΑΣΗ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗ ΔΙΑΣΠΑΤΑΙ Η ΠΡΟΣΟΧΗ
ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ.
228ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις διεθνώς για την παραγωγή λόγου και με τη
διεθνή διδακτική πρακτική, η εμπλοκή των μαθητών σε μετασυγγραφικές
δραστηριότητες αυτοαξιολόγησης της πρώτης κειμενικής εκδοχής που
συνέθεσαν οι μαθητές συμβάλλει στη δημιουργία αποτελεσματικότερων
κειμένων. Οι δραστηριότητες αυτές συντελούν στην καλλιέργεια της κειμενικής
ικανότητας των μαθητών, στοιχείο που συνιστά βασικό στόχο του μαθήματος της
μητρικής, αλλά και της ξένης γλώσσας.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Τάξη: Α΄ Β΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Σε συγκεκριμένη ενότητα του εγχειριδίου
της γλώσσας ο εκπαιδευτικός εμπλέκει τους μαθητές σε δραστηριότητα παραγωγής
επιχειρηματολογικού κειμένου. Παρόλο που η άσκηση του σχολικού βιβλίου
συνοδεύεται από πίνακα ελέγχου ως μέσο αυτοαξιολόγησης σε μετασυγγραφικό
επίπεδο, τον οποίο οι μαθητές επεξεργάζονται, κάποιοι μαθητές δεν καταφέρνουν να
διορθώσουν με αποτελεσματικό τρόπο το αρχικό κείμενό τους τόσο σε επίπεδο δομής
και περιεχομένου, όσο και σε επίπεδο γλώσσας και ύφους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιο τρόπο συνδέονται οι σύγχρονες διδακτικές αντιλήψεις παραγωγής
λόγου με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΓΝΟΗΣΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΒΗΜΑ ΠΟΥ
ΕΙΝΑΙ ΟΧΙ ΑΠΛΩΣ Η ΕΜΠΛΟΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ σε δραστηριότητα
παραγωγής επιχειρηματολογικού κειμένου, ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΕΚΜΑΘΗΣΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ επιχειρηματολογικού κειμένου.
ΠΡΟΧΩΡΗΣΕ ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΗΜΑ ΚΑΙ ΕΝΕΠΛΕΞΕ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΟΝΟΝ ΣΤΗΝ αυτοαξιολόγηση της πρώτης κειμενικής εκδοχής που
συνέθεσαν. ΠΩΣ ΛΟΙΠΟΝ ΝΑ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝΑ
ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΠΩΣ ΝΑ
ΣΥΓΓΡΑΨΟΥΝ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ; ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΝΤΟΣ
ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΑΛΙ ΑΠΛΩΣ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΩΡΙΣ
ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΟΥΝ ΠΡΩΤΑ.
2. Προτείνετε εναλλακτικούς τρόπους μετασυγγραφικών δραστηριοτήτων
αυτοαξιολόγησης των μαθητών.
= ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΔΙΟΡΘΩΣΟΥΝ ΜΕ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥΣ ΤΟΣΟ ΣΕ
ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΚΑΙ ΥΦΟΥΣ, ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΗΜΑ Η ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥΣ
ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ.
ΤΡΙΤΟ ΒΗΜΑ Η ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΥΠΟ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΤΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΗ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΤΡΙΑ ΠΕΔΙΑ:
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΓΛΩΣΣΑ, ΔΟΜΗ. ΤΕΤΑΡΤΟ ΒΗΜΑ Η ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΥΠΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
229ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις για τη διδασκαλία της γραμματικής της μητρικής
αλλά και της ξένης γλώσσας, τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα διδάσκονται στους
μαθητές μέσω των τριών ακόλουθων φάσεων: επαγωγική παρουσίαση, πρακτική
εξάσκηση και παραγωγή λόγου, με στόχο την ανακαλυπτική συναγωγή του κανόνα,
την εμπέδωσή του μέσω της επανάληψης και την ανάκληση και εφαρμογή του στην
καθημερινή επικοινωνία.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μαθήματα Γλώσσας.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένου
γραμματικού φαινομένου ο φιλόλογος κατά την πάγια τακτική των περασμένων
δεκαετιών ο εκπαιδευτικός διδάσκει το φαινόμενο με την παραγωγική μέθοδο
(παρουσίαση του κανόνα και παραδείγματα εμπέδωσης).
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Σχολιάστε τον τρόπο διδασκαλίας που επέλεξε ο καθηγητής.
= Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ
ΜΕΘΟΔΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΑ ΑΛΛΑ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΗ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΣ:
ΑΠΑΙΤΕΙ ΥΨΗΛΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΑΘΗΣΗΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΥΨΗΛΟ ΒΑΘΜΟ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΕ ΠΡΑΞΗ. ΣΥΝΕΠΩΣ ΕΙΝΑΙ
ΠΙΟ ΔΥΣΚΟΛΑ ΕΦΑΡΜΟΣΙΜΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ.
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους παρουσίασης των γραμματικών
φαινομένων και κανόνων στους μαθητές.
= ΤΑ ΜΟΡΦΟΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΦΑΣΕΩΝ: ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ, ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ, ΜΕ ΣΤΟΧΟ
ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ, ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ
ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ
ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ.
230ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις για τη διδασκαλία της γραμματικής της μητρικής
αλλά και της ξένης γλώσσας, τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα διδάσκονται στους
μαθητές μέσω των τριών ακόλουθων φάσεων: επαγωγική παρουσίαση, πρακτική
εξάσκηση και παραγωγή λόγου, με στόχο την ανακαλυπτική συναγωγή του κανόνα,
την εμπέδωσή του μέσω της επανάληψης και την ανάκληση και εφαρμογή του στην
καθημερινή επικοινωνία.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μαθήματα Γλώσσας.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένου
γραμματικού φαινομένου ο εκπαιδευτικός αποφεύγει να εμπλέξει τους μαθητές στις
προτασιακές ασκήσεις του βιβλίου θεωρώντας τις παρωχημένες και απότοκες του
συμπεριφοριστικού μαθησιακού προτύπου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Σχολιάστε τον τρόπο διδασκαλίας που επέλεξε ο καθηγητής.
= Η ΒΑΣΗ ΟΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΙΝΑΙ
ΠΡΟΤΑΣΙΑΚΗ, ΔΗΛΑΔΗ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
(ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ, ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ) ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΚΑΙ ΣΕ ΠΡΟΤΑΣΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΑΛΛΟΙΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ.
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους εξάσκησης των μαθητών στα
γραμματικά φαινόμενα.
= ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΦΑΣΕΩΝ: ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ,
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ, ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ, ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΩ
ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ.
231ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις για τη διδασκαλία της γραμματικής της μητρικής
αλλά και της ξένης γλώσσας, τα μορφοσυντακτικά φαινόμενα διδάσκονται στους
μαθητές μέσω των τριών ακόλουθων φάσεων: επαγωγική παρουσίαση, πρακτική
εξάσκηση και παραγωγή λόγου, με στόχο την ανακαλυπτική συναγωγή του κανόνα,
την εμπέδωσή του μέσω της επανάληψης και την ανάκληση και εφαρμογή του στην
καθημερινή επικοινωνία.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μαθήματα Γλώσσας.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένου
γραμματικού φαινομένου ο εκπαιδευτικός αποφεύγει να εμπλέξει τους μαθητές σε
διαδικασίες ρητής συναγωγής του γραμματικού κανόνα, θεωρώντας παραδοσιακές
και παρωχημένες τέτοιου είδους δραστηριότητες, και εμμένει στη διαισθητική
προσέγγιση των γραμματικών δομών κάποιων κειμένων από τους μαθητές.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Σχολιάστε τον τρόπο διδασκαλίας που επέλεξε ο εκπαιδευτικός.
= Η ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΚΑΠΟΙΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΟΤΙ ΟΙ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟΣΤΕΙ ΥΨΗΛΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΩΣ ΕΚ
ΤΟΥΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΙ ΣΤΗ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΚΑΠΟΙΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΝΤΩΣ, ΕΧΕΙ
ΚΑΛΩΣ, ΑΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ Η
ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ
ΔΟΜΩΝ ΚΑΠΟΙΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους παρουσίασης των γραμματικών
κανόνων στους μαθητές.
ΠΡΟΤΕΙΝΩ ΤΗΝ ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ: ΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΝΑ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ
ΦΑΣΕΩΝ: ΕΠΑΓΩΓΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ, ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ, ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΟΥ
ΚΑΝΟΝΑ, ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ.
2.ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ (=ΕΚΜΑΘΗΣΗ
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΑ) ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ (= ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ
ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΚΑΝΟΝΑ).
232ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονες απόψεις για τη διδασκαλία της γραμματικής της μητρικής
αλλά και της ξένης γλώσσας, τα γραμματικά φαινόμενα δε διδάσκονται στους
μαθητές μόνο στη δομική αλλά και στη λειτουργική / πραγματολογική τους διάσταση
μέσω της επεξεργασίας συγκειμενοποιημένου λόγου.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μαθήματα Γλώσσας.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένου
γραμματικού φαινομένου ο καθηγητής εμμένει στη μορφοκρατική διάστασή του κατά
το παραδοσιακό και το δομιστικό πρότυπο χωρίς να εστιάζει και στις κειμενικές και
πραγματολογικές του λειτουργίες είτε υπάρχουν στο σχολικό εγχειρίδιο είτε όχι (και
θα έπρεπε να συμπληρωθούν).
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Σχολιάστε τον τρόπο διδασκαλίας που επέλεξε ο καθηγητής βάσει και των
σύγχρονων παραδοχών για τη διδασκαλία της γραμματικής.
= Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΜΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟΝ ΣΤΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ (=ΔΟΜΙΚΗ)
ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ, ΔΗΛΑΔΗ ΣΤΗ
ΜΟΡΦΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΑΣΗ (= ΠΟΙΑ ΜΟΡΦΗ ΕΧΕΙ ΑΥΤΟ), ΑΛΛΑ
ΔΕΝ ΕΜΜΕΝΕΙ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ. ΟΠΟΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΝ
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους διδασκαλίας της λειτουργικής
διάστασης των γραμματικών δομών στους μαθητές τόσο σε επίπεδο
παρουσίασης, όσο και σε επίπεδο πρακτικής και παραγωγής λόγου.
= ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ: ΝΑ ΕΣΤΙΑΖΕΙ ΚΑΙ ΣΤΙΣ
ΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΙΤΕ
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΙΤΕ ΌΧΙ (ΚΑΙ ΘΑ ΈΠΡΕΠΕ ΝΑ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΟΥΝ: ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ
ΤΗΣ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΝΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ (ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗ
ΔΟΜΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ) ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ / ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥΣ
ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΟΥ.
233ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις σύγχρονη διεθνή διδακτική πρακτική στη διδασκαλία της
γραμματικής της μητρικής αλλά και της ξένης γλώσσας, τα γραμματικά φαινόμενα
διδάσκονται στους μαθητές σε σχέση με το κειμενικό είδος στο οποίο απαντούν με
μεγάλη συχνότητα για συγκεκριμένους επικοινωνιακούς λόγους (γραμματική των
κειμενικών ειδών). Η συγκεκριμένη διδακτική φιλοσοφία διέπει και πολλά αναλυτικά
προγράμματα σπουδών και διδακτικά εγχειρίδια μητρικής και ξένης γλώσσας.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μαθήματα Γλώσσας
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα_________: Κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένου
γραμματικού φαινομένου ο καθηγητής εμμένει στη δομική διάστασή του (κλιτικό
σύστημα, κανόνες σχηματισμού) κατά το παραδοσιακό και το δομιστικό πρότυπο
χωρίς να εστιάζει και στη συσχέτισή του με συγκεκριμένα είδη λόγου παρά τις
σχετικές πληροφορίες και ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Σχολιάστε τον τρόπο διδασκαλίας που επέλεξε ο καθηγητής βάσει και των
σύγχρονων παραδοχών για τη διδασκαλία της γραμματικής.
= ΔΕΝ ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΙ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ, ΑΛΛΑ ΕΜΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟΝ
ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ (= ΚΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ, ΚΑΤΑ ΤΟ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΜΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ), ΑΦΟΥ ΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ
ΔΟΜΕΣ ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΤΟΥΣ
ΔΙΑΣΤΑΣΗ, ΔΗΛΑΔΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ
ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ.
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους διδασκαλίας της κειμενικής διάστασης
των γραμματικών δομών στους μαθητές τόσο σε επίπεδο παρουσίασης, όσο
και σε επίπεδο πρακτικής και παραγωγής λόγου.
= ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ: ΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΝΑ
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ,
ΔΗΛΑΔΗ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ
ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥΣ
ΛΟΓΟΥΣ (ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ).
234ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στο πλαίσιο της καλλιέργειας πρακτικών λειτουργικού και κοινωνικού γραμματισμού
στους μαθητές, στοιχείο που αποτελεί σε διεθνές επίπεδο στόχο της γλωσσικής
διδασκαλίας, οι μαθητές καλούνται να εξασκηθούν στην παραγωγή και πρόσληψη
αναφορικών και κατευθυντικών ειδών λόγου, τα οποία διδάσκονται σε σχέση με τη
δομή, το περιεχόμενο και το ύφος τους και σε συνάρτηση με το στόχο που επιτελούν,
τον αποδέκτη και το καταστασιακό πλαίσιο σύνθεσης και ερμηνείας τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1.Δεδομένα: Βαθμίδα: Γυμνάσιο. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα.
2.Υπάρχουσα κατάσταση – πρόβλημα: Σε δραστηριότητα παραγωγής
επιχειρηματολογικού λόγου οι μαθητές δεν καταφέρνουν να αξιοποιήσουν το
ερωτηματολόγιο και τον πίνακα ελέγχου που συνοδεύουν την άσκηση στο σχολικό
εγχειρίδιο, αλλά παράγουν κείμενο που χαρακτηρίζεται από αναποτελεσματική
αξιοποίηση των τρόπων και των στρατηγικών πειθούς και των μεθόδων υποστήριξης
ενός ισχυρισμού.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιο τρόπο συνδέεται η σύγχρονη κειμενοκεντρική διδασκαλία των ειδών
λόγου με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ
ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΕΝ ΕΞΑΣΚΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ
ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ ΛΟΓΟΥ, ΤΑ
ΟΠΟΙΑ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΟΜΗ, ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ
ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΧΟ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ,
ΤΟΝ ΑΠΟΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ
ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥΣ. ΣΥΝΕΠΩΣ ΑΔΥΝΑΤΟΥΝ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ
ΤΡΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΝΟΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΥ.
2. Προτείνετε αποτελεσματικούς τρόπους διδασκαλίας των ειδών λόγου τόσο ως
προς τη δομή τους, όσο και ως προς τη γλωσσικές επιλογές και το ύφος που
τα χαρακτηρίζουν.
= Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΛΟΓΟΥ (τόσο ως προς τη δομή τους, όσο και ως
προς τη γλωσσικές επιλογές και το ύφος που τα χαρακτηρίζουν) ΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΕ
ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΟΜΗ, ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΕ
ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΧΟ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ, ΤΟΝ ΑΠΟΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΤΟ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου