Το φθινόπωρο κρίνει το μέλλον της οικονομίας

Η άσκηση έντονων πιέσεων στην κυβέρνηση για επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η διασφάλιση της χρηματοδότησης του ελληνικού προγράμματος μέχρι το τέλος του 2014 αλλά και η αναζήτηση λύσης για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα είναι οι τρεις τομείς στους οποίους θα ρίξουν το βάρος τους οι εταίροι τους επόμενους μήνες.
Από την αξιολόγηση της τρόικας, που ολοκληρώθηκε και θα δημοσιοποιηθεί στις αρχές της βδομάδας, το βέβαιο είναι ότι Κομισιόν και εταίροι είναι απολύτως ικανοποιημένοι με τις δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας και λιγότερο με την πορεία υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων.
Ιδιαίτερα θετικό θεωρείται το γεγονός ότι ο αξιωματούχος της Κομισιόν, που παρουσίασε την Παρασκευή την αξιολόγηση, σε αντίθεση με το παρελθόν, αυτή τη φορά δεν έκανε καμία αναφορά στη λήψη εισπρακτικών μέτρων, που σημαίνει πως έχουν συνειδητοποιήσει και αυτοί πλέον ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο γιατί οι πολίτες δεν αντέχουν.
Στο δημοσιονομικό τομέα πλέκουν το εγκώμιο της κυβέρνησης, ενώ επισημαίνουν ότι η Ελλάδα έχει
τις καλύτερες επιδόσεις όχι μόνο μεταξύ των μνημονιακών χωρών, αλλά και των χωρών με δημοσιονομικά προβλήματα.
Όσον αφορά στις ιδιωτικοποιήσεις, ναι μεν μιλούν για αποκλίσεις, ωστόσο αποδίδουν το πρόβλημα περισσότερο στην αρνητική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό και την αβεβαιότητα για το μέλλον της στην ευρωζώνη, που λειτουργούν αποτρεπτικά για τους υποψήφιους επενδυτές.
Σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις πιστεύουν ότι ναι μεν υπάρχουν οργανωμένα συμφέροντα που αντιστέκονται, αλλά, από την άλλη, θεωρούν πως η κυβέρνηση δεν έχει επιδείξει ανάλογο ζήλο στην υλοποίηση των δεσμεύσεων σε σχέση με εκείνον που επέδειξαν στο δημοσιονομικό τομέα.
Γενικά, πιστεύουν ότι το ελληνικό πρόγραμμα βρίσκεται εντός τροχιάς και πως υπάρχουν οι προοπτικές που μπορούν να βγάλουν την οικονομία από την ύφεση.
Από εκεί και πέρα, οι εταίροι μας ξεκινούν από τώρα τις διαβουλεύσεις σε δύο μέτωπα, την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για τη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος μέχρι το τέλος του 2014, απαίτηση που θέτει το ΔΝΤ, αλλά και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους.
Αναφορικά με το δημοσιονομικό κενό εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 3,8-4 δισ. ευρώ, ενώ για το πρόβλημα αυτό δεν ευθύνεται η Ελλάδα αλλά η άρνηση κεντρικών τραπεζών χωρών της ευρωζώνης να δεχθούν την επιμήκυνση της αποπληρωμής ελληνικών ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους με το επιχείρημα ότι αυτό απαγορεύεται από το καταστατικό τους.
Τη λύση θα τη βρουν οι εταίροι, ενώ στο τραπέζι υπάρχουν τρία εναλλακτικά σενάρια: η χορήγηση πρόσθετης χρηματοδότησης στην Ελλάδα από την ευρωζώνη, η αναζήτηση του ποσού από τα χρήματα που φαίνεται ότι θα περισσέψουν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών λόγω της μεγαλύτερης συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα και η έκδοση ομολόγων βραχυπρόθεσμης διάρκειας από τη χώρα μας.
Σε κάθε περίπτωση, η λύση θα βρεθεί εντός του φθινοπώρου, ώστε να συνεχίσει να συμμετέχει στο πρόγραμμα και το ΔΝΤ, το οποίο βάσει του καταστατικού του δεν μπορεί να δανείζει χώρες που δεν έχουν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση τους επόμενους 12 μήνες.
Ωστόσο, η κάλυψη αυτού του κενού δεν αναιρεί την ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Αξιωματούχος της Κομισιόν δήλωσε την Παρασκευή στις Βρυξέλλες ότι η Ελλάδα τηρεί τη δέσμευση που ανέλαβε για εξασφάλιση πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013, ενώ και οι εταίροι θα τηρήσουν τη δική τους για διασφάλιση του χρέους, αναβάλλοντας τις αποφάσεις για τον Απρίλιο του 2014. Οι συζητήσεις για το ελληνικό χρέος εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν μετά τις γερμανικές εκλογές (22 Σεπτεμβρίου).
Μονόδρομος η βιωσιμότητα του χρέους
Η διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέος φαίνεται ότι αποτελεί μονόδρομο για τους εταίρους για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η κυβέρνηση, επιτυγχάνοντας πρωτογενές πλεόνασμα, θα έχει τηρήσει τη δέσμευση-προϋπόθεση που της είχε τεθεί. Ο δεύτερος αφορά στους εταίρους, των οποίων η έκθεσή τους πλέον στην Ελλάδα έχει φτάσει συνολικά στα 180 δισ. ευρώ, ποσό πολύ μεγάλο για να εγκαταλείψουν τώρα τη χώρα και να την ωθήσουν σε έξοδο από το ευρώ. Ο τρίτος λόγος που επιβάλλει τη διευθέτηση του χρέους είναι ότι δεν θέλουν μια επιστροφή της ευρωζώνης σε κλίμα αναταραχής, η οποία θα μπορούσε να παρασύρει και τους άλλους «αδύναμους κρίκους», σε μια περίοδο που καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες εξόδου της ευρωπαϊκής οικονομίας από την ύφεση.
Οι αποφάσεις θα αρχίσουν να προετοιμάζονται από το φθινόπωρο, ενώ στις Βρυξέλλες θεωρούν βέβαιο ότι η απομείωση του ελληνικού χρέους θα γίνει με έμμεσο τρόπο, δεν θα αφορά στο κούρεμα του «πυρήνα», δηλαδή τα κεφάλαια των δανείων. Κι αυτό γιατί το απευθείας κούρεμα δεν γίνεται δεκτό από την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Δεν μπορεί καμία κυβέρνηση να ζητήσει από τους φορολογουμένους να πληρώσουν για το ελληνικό χρέος.Το κούρεμα θα έχει μορφή ακόμη και μηδενισμού των επιτοκίων των δανείων με περαιτέρω επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, ενώ στο τραπέζι θα βρεθεί και η αναδρομική ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ), το οποίο θα μπορούσε να ελαφρύνει το χρέος παίρνοντας πάνω του ένα μέρος των δανείων που δόθηκαν γι’ αυτό το σκοπό στην Ελλάδα.
Πάντως, οι συζητήσεις για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος θα εξελίσσονται παράλληλα με την άσκηση ασφυκτικών πιέσεων στην κυβέρνηση για την τήρηση του προγράμματος, κυρίως σε ό,τι αφορά τις δεσμεύσεις για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Και όσο πλησιάζει ο χρόνος των αποφάσεων θα κορυφώνονται και οι πιέσεις.
Νίκος Μπέλλος, στον “Τύπο της Κυριακής”