Ποιοι απαλλάσσονται από τον φόρο πρώτης κατοικίας

Για τη χορήγηση απαλλαγής από το φόρο λόγω απόκτησης α΄ κατοικίας αιτία κληρονομιάς, γονικής παροχής ή αγοράς, απαιτείται, μεταξύ άλλων, ο δικαιούχος να μην έχει στην κυριότητά του ακίνητο που πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες σε δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων.

Αυτό, επισημαίνεται μεταξύ άλλων σε εγκύκλιο του γ.γ Δημοσίων Εσόδων Χάρη Θεοχάρη, στην οποία διευκρινίζεται ακόμη ότι το πληθυσμιακό κριτήριο λαμβάνεται σύμφωνα με την τελευταία ισχύουσα απογραφή κατά το χρόνο φορολογίας.

Ειδικότερα, στην υπ' αριθμ. ΠΟΛ. 1151/26.6.2013 εγκύκλιο του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων με θέμα «παροχή οδηγιών για τη χορήγηση απαλλαγής α΄ κατοικίας με βάση την απογραφή του πληθυσμού του 2011» αναφέρονται τα εξής:

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογίας κληρονομιών, γονικών παροχών (άρθρο 26 ενότ. Α και άρθρο 43 ενότ. Α του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών που κυρώθηκε με το ν. 2961/2001) και μεταβίβασης ακινήτων (άρθρο 1 παρ. 1 ν. 1078/1980), για τη

χορήγηση απαλλαγής από το φόρο λόγω απόκτησης α΄ κατοικίας αιτία κληρονομιάς, γονικής παροχής ή αγοράς, απαιτείται, μεταξύ άλλων, ο δικαιούχος να μην έχει στην κυριότητά του ακίνητο που πληροί τις στεγαστικές του ανάγκες σε δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων. Το πληθυσμιακό κριτήριο λαμβάνεται σύμφωνα με την τελευταία ισχύουσα απογραφή κατά το χρόνο φορολογίας.

2. Με το ν. 2539/1997 σχετικά με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» (ΦΕΚ 244 τ. Α΄/4-12-1997) συγκροτήθηκαν ανά νομό οι νέοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης που προήλθαν μετά από κατάργηση λόγω συνένωσης δήμων ή κοινοτήτων.

Με τις με αριθ. 1131002/748/Β0013/ΠΟΛ.1325/16.12.1997 και 1021578/166/Α0013/ΠΟΛ.1039/4.3.2003 εγκυκλίους ΥπΟικ. διευκρινίστηκε ότι για τον έλεγχο της συνδρομής των προϋποθέσεων της απαλλαγής α΄ κατοικίας θα λαμβάνεται υπόψη ο πληθυσμός που είχε ο δήμος ή η κοινότητα πριν από την κατάργηση και τη συνένωσή τους, σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα απογραφή, και όχι ο πληθυσμός που προκύπτει μετά τη συνένωση.

Με βάση δε την προϊσχύουσα απογραφή της 18ης Μαρτίου 2001, όπως αποτυπωνόταν στον Πίνακα του Πραγματικού Πληθυσμού κατά νομό, δήμο ή κοινότητα, δημοτικό ή κοινοτικό διαμέρισμα (ΦΕΚ 715 τ. Β΄/12-6-2002), λαμβανόταν υπόψη ο πληθυσμός του δημοτικού ή κοινοτικού διαμερίσματος, το οποίο αντιστοιχούσε στον προϊσχύοντα δήμο ή κοινότητα.

3. Με το ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87 τ. Α΄/7-6-2010) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» επήλθαν περαιτέρω μεταβολές στη διοικητική διαίρεση της χώρας, ενώ στο ΦΕΚ 630 τ. Β΄/20-3- 2013 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού – Κατοικιών 2011 που αφορούν στον De Facto Πληθυσμό («Πραγματικό Πληθυσμό») της Χώρας και αποτυπώνονται κατά περιφέρεια, περιφερειακή ενότητα, δήμο, δημοτική ενότητα και δημοτική ή τοπική κοινότητα.

Οι δημοτικές ή τοπικές κοινότητες αντιστοιχούν στα προϊσχύοντα δημοτικά ή κοινοτικά διαμερίσματα (της προηγούμενης απογραφής).

Συνεπώς, για τον έλεγχο της συνδρομής των προϋποθέσεων της απαλλαγής, με χρόνο φορολογίας την 20-3-2013 και μετά, λαμβάνεται υπόψη ο πληθυσμός της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας (και όχι ο πληθυσμός του ενιαίου δήμου) με βάση την ανωτέρω απογραφή.

Ο πληθυσμός του δήμου θα λαμβάνεται υπόψη μόνο στις περιπτώσεις των δήμων, οι οποίοι, με βάση τον πίνακα του πληθυσμού, στερούνται περαιτέρω διοικητικής υποδιαίρεσης (σε δημοτικές ενότητες και δημοτικές ή τοπικές κοινότητες).

Το σχετικό ΦΕΚ με τον ανωτέρω πίνακα του πληθυσμού διατίθεται δωρεάν σε ηλεκτρονική μορφή από την ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου (www.et.gr)