Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία

Προστασία της Παιδείας και του πολιτισμού από την πολιτική των Μνημονίων  

Η Παιδεία είναι η αδιάσειστη απόδειξη ότι η κρίση και το χρέος χρησιμοποιούνται ως άλλοθι από τους συνέταιρους της πολιτικής των Μνημονίων. Δεκαετίες τώρα προσπαθούν και τα δυο κόμματα να αλλοιώσουν τον δημόσιο χαρακτήρα της, να περιορίσουν την υποχρέωση του κράτους να παρέχει πλήρη και δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες. Σε καμία άλλη περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας δεν αμφισβητήθηκε και δεν υπονομεύτηκε τόσο η εκπαίδευση ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό.  

Το κράτος μειώνει σε σημαντικά βαθμό τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Σε όλες τις βαθμίδες εισέρχονται ιδιώτες. Σε βασικό σκοπό της εκπαίδευσης αναγορεύεται η ικανότητα του απόφοιτου να ανταποκρίνεται στα κριτήρια της αγοράς εργασίας, δηλαδή των εργοδοτών. Μας λένε ότι έτσι συνδέεται η παιδεία με την παραγωγή και ότι έτσι εξασφαλίζεται καλύτερα η επαγγελματική αποκατάσταση των νέων ανθρώπων. Δεν είναι αλήθεια. Οι μονοσήμαντα καταρτισμένοι απόφοιτοι

του σχολείου, των σχολών επαγγελματικής κατάρτισης ή των ΑΕΙ, εκπαιδευμένοι στην αποδοχή της κοινωνικής ιεραρχίας, εξυπηρετούν πρόσκαιρες ανάγκες των επιχειρήσεων και τις απαλλάσσουν ως έναν βαθμό από έξοδα εκπαίδευσης του προσωπικού τους. Αυτό όμως γίνεται εις βάρος της ευρείας μόρφωσης που μόνο αυτή δίνει τη δυνατότητα προσαρμογής και διαρκούς επιμόρφωσης. Επιπλέον, αυτό στερεί την κοινωνία από ανθρώπους υψηλού μορφωτικού επιπέδου που θα εκπαιδεύονται και θα υπάρχουν μόνο σε σχολές των πλούσιων χωρών. Η μόρφωση περιορίζεται σε μια μικρή ελίτ. Αυτό είναι οπισθοδρόμηση σε σύγκριση με το μόλις πρόσφατο παρελθόν. Στερεί τους νέους ανθρώπους από τη χαρά της γνώσης και την κοινωνία από τη δυνατότητα ανάπτυξης, καινοτομίας και πνευματικής ζωής. 

Εμείς, αντίθετα, θεωρούμε ότι χωρίς μόρφωση υψηλού επιπέδου η κοινωνία απειλείται από στασιμότητα και οικονομικό και πολιτισμικό μαρασμό. Ότι γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζεται εκπαίδευση υψηλής ποιότητας για όλους και όλες και, επομένως αυτή δεν μπορεί να είναι εμπόρευμα. Επιδιώκουμε, λοιπόν, να καταργηθεί κάθε ιδιωτική και επιχειρηματική δραστηριότητας σε όλες τις βαθμίδες της Παιδείας.

Επιδιώκουμε ένα δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα απαλλαγμένο από τα δεινά του αποκλεισμού και των κοινωνικών διακρίσεων, των ανισοτήτων και του ρατσισμού. Απορρίπτουμε εκπαιδευτικά συστήματα που αναπαράγουν τη διάκριση των «πάνω» και των «κάτω». Στοχεύουμε σε μια παιδεία που θα καταργεί τη διάκριση ανάμεσα σε χειρώνακτες και πνευματικά εργαζόμενους μέσα σ’ ένα ενιαίο εκπαιδευτικό οικοδόμημα. Απορρίπτουμε τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, που μετατρέπουν τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα σε «απασχολήσιμους» εργαζόμενους χαμηλής ειδίκευσης, ευέλικτους και εκμεταλλεύσιμους. Οραματιζόμαστε μια παιδεία, που δεν θα είναι δέσμια των απαιτήσεων της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά θα ικανοποιεί τις ανάγκες των ανθρώπων για γνώση και πνευματική δημιουργία. Αυτό ευνοεί και την αμφίδρομη τροφοδότηση της παιδείας και της παραγωγής.

Στις δικές μας επιδιώξεις για την Παιδεία δεν χωράει η κερδοσκοπία. Μόνο το ενιαίο δημόσιο και δωρεάν σύστημα Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες, συμπεριλαμβανόμενης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης, μπορεί να εξασφαλίσει Παιδεία και Εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και περιορισμό των ταξικών διακρίσεων μέχρι την πλήρη εξάλειψή τους.

Ετούτη τη στιγμή προέχει η ακύρωση του σχεδίου για καταργήσεις και συγχωνεύσεις σχολείων που αυξάνει τον αριθμό των μαθητών ανά τάξη, μεγαλώνει τις αποστάσεις από το σπίτι στο σχολείο και καταπονεί μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.

Μαζί με τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας και έπειτα από διάλογο με συμμετοχή εκπαιδευτικών, γονέων, μαθητών και φοιτητών, επιστημονικών ενώσεων και ιδρυμάτων επιβάλλεται να σχεδιαστεί μια προοδευτική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με αναβαθμισμένο τον ρόλο και την θέση των εκπαιδευτικών.

Βασικό περιεχόμενό της είναι η ενιαία δεκατετράχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση (2 χρόνια προσχολική και 12 χρόνια γενική εκπαίδευση) με ευρύ πρόγραμμα μαθημάτων και δραστηριοτήτων.

Για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση επιδιώκουμε:

• Την λειτουργία ενός ολοήμερου, καλά οργανωμένου, σχολείου.
• Την αντιμετώπιση του αναλφαβητισμού και της εγκατάλειψης του σχολείου.
• Την αναδιάρθρωση και εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών με μαθήματα και δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, εκπαίδευσης στην ισότητα των φύλων, αγωγής υγείας, μουσικής και άθλησης, εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην αξία της ειρήνης, της αλληλεγγύης κλπ.
• Τη διαρκή ενσωμάτωση των επιτευγμάτων της Παιδαγωγικής στα βιβλία, στη δομή και το περιεχόμενο των μαθημάτων και των μεθόδων διδασκαλίας σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς.

Η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και πράξης με κατάργηση του σημερινού διασπασμένου σε Γενικό Λύκειο- Επαγγελματικό Λύκειο- Επαγγελματική Σχολή είναι η προτεραιότητά μας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ακόμα επιδιώκουμε:

• Την αποσύνδεσή του Λυκείου από το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την κατάργηση της παραπαιδείας.
• Τη δημιουργία κύκλου αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν μεταλυκειακής Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης
• Την ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση για όλους και όλες, χωρίς ταξικούς και οικονομικούς φραγμούς
• Την ουσιαστική στήριξη και αναβάθμιση των μειονοτικών σχολείων

Για μια ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση, προτείνουμε:

• Την αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών και θωράκιση των πτυχίων
• Την υπεράσπιση του δημόσιου αγαθού της δημοκρατικής, δωρεάν πανεπιστημιακής παιδείας.
• Την ενίσχυση του ακαδημαϊκού χαρακτήρα και της απόλυτης αυτοτέλειας των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
• Την αναστολή της εφαρμογής του νόμου 4009 μέχρι την οριστική του απόσυρση και η επανεκκίνηση του διαλόγου για την Παιδεία.
• Την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής αυτοτέλειας και της ελευθερίας στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και τις αρχές της δεοντολογίας, που αφορούν στη λειτουργία των συλλογικών οργάνων, στο ρόλο και στη θέση των πανεπιστημιακών δασκάλων.

ΟΛΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ