Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν ως βασικά εκπαιδευτικά εργαλεία
τις εμπειρίες των μαθητών, τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή
και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μαθητών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι μαθητές με
ενεργητικό ρόλο οικοδομούν τη γνώση τους και διαμορφώνουν την αντίληψη τους
για τον κόσμο. Η γνώση απορρέει από την ατομική ερμηνεία της πραγματικότητας
και η μάθηση αποκτάται μέσα από τη συνεχή δημιουργία κανόνων και υποθέσεων
από τους μαθητές για το αντικείμενο που επεξεργάζονται.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: A Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός της Α΄ Λυκείου διαπιστώνει
ότι, ενώ τα θέματα του μαθήματος παρουσιάζουν ενδιαφέρον και σχετίζονται με τη
ζωή των μαθητών και τα σύγχρονα ζητήματα, αυτοί αδιαφορούν και δυσανασχετούν,
γεγονός που τον προβληματίζει έντονα. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση
προετοιμάζεται καλά για κάθε νέο μάθημα και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των
μαθητών σε συζήτηση πάνω σε ένα θέμα του βιβλίου. Παρ΄ όλα αυτά δεν μπορεί να
κινητοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται τα θεωρητικά και ερευνητικά
δεδομένα με το πρόβλημα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ
ΣΩΣΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΠΟΥ
ΘΕΛΕΙ ΩΣ ΒΑΣΙΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ, ΤΙΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ
ΜΑΘΗΤΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΘΗΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να προκαλέσει το
ενδιαφέρον για τα θέματα του μαθήματος και τη συμμετοχή των μαθητών
στην τάξη, έτσι ώστε η διαδικασία να είναι εκπαιδευτικά αποτελεσματική;
= ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΕΙ ΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ, ΤΙΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ
ΜΑΘΗΤΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΜΕΣΑ ΣΕ
ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΕΙ ΩΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΠΑΙΖΟΥΝ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΚΑΙ ΝΑ ΟΙΚΟΔΟΜΟΥΝ ΤΗ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ
ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η ΓΝΩΣΗ ΝΑ ΑΠΟΡΡΕΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΜΑΘΗΣΗ ΝΑ ΑΠΟΚΤΑΤΑΙ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΝΟΝΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ.
136ο Σενάριο .
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Ο έλεγχος της τάξης από τον εκπαιδευτικό, σύμφωνα με τις έρευνες, είναι πολύ
σημαντικός στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο ίδιος είναι υπεύθυνος για τη διεύθυνση
μιας οργανωμένης και αποτελεσματικής τάξης, που δίνει σε κάθε παιδί την ευκαιρία
να αναπτύξει τις ικανότητές του, όπου κριθεί αναγκαίο με τη διαμεσολάβηση του
εκπαιδευτικού. Έτσι, σταδιακά οι μαθητές θα αποκτήσουν τις τεχνικές που
απαιτούνται για να κατευθύνουν και να καθοδηγούν την ίδια τη συμπεριφορά τους.
Στο γενικό πλαίσιο απαιτούνται σταθερά κριτήρια συμπεριφοράς αποδεκτά και από
τον εκπαιδευτικό και από τους μαθητές, έτσι ώστε, όταν παρουσιάζονται
προβλήματα, να αξιολογούνται οι συμπεριφορές αμφοτέρων.
Β. Περιγραφή σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση-Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει πρόβλημα
ελέγχου στις τάξεις που διδάσκει. Ακολουθεί την παραδοσιακή διδασκαλία
(μετωπική) και δεν είναι απαιτητικός κατά τη διάρκεια του μαθήματος, από την αρχή
της σχολικής χρονιάς, όσον αφορά το περιεχόμενο του μαθήματός του. Οι μαθητές
παρουσιάζουν συμπεριφορές που χαλαρώνουν την τάξη, δημιουργείται φασαρία και
είναι συχνά αδύνατη η ολοκλήρωση του μαθήματος. Παρ’ όλο που μετά το πρώτο
τετράμηνο ο εκπαιδευτικός επιχείρησε να αλλάξει τις απαιτήσεις του, τα πράγματα
χειροτέρεψαν. Διευθυντής και γονείς δυσανασχετούν, εκπαιδευτικός βρίσκεται σε
δύσκολη θέση.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι έρευνες με το πρόβλημα που
περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΝΑ ΑΠΟΒΕΙ
ΗΓΕΤΗΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΕΛΕΓΧΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΘΟΔΗΓΕΙ,
ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ. ΠΡΑΤΤΕΙ
ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΑ ΑΝΤΙΘΕΤΑ, ΑΝ ΚΡΙΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΩΣ ΑΝΩ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΠΟΥ ΕΜΠΕΡΙΕΧΕΙ Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (136).
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αλλάξει το
κλίμα της τάξης και να μειωθούν τα προβλήματα;
= ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΜΕ ΤΗ
ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΕΠΑΡΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΩΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. ΕΠΙΣΗΣ ΝΑ
ΦΡΟΝΤΙΣΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΜΟΝΟΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ (ΜΕΤΩΠΙΚΗ), ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΟΣ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ
ΧΡΟΝΙΑΣ, ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ
ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΣΕΙ ΣΥΝΑΜΑ ΟΙ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ
ΧΑΛΑΡΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΞΗ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ
ΦΑΣΑΡΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΣΥΧΝΑ ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.
137ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι η «υποστηρικτική διδασκαλία» συνιστά ένα ολόκληρο
μαθησιακό περιβάλλον που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει τους
μαθητές να αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην
αυτόνομη μάθηση. Σε κάθε τέτοιο περιβάλλον, προωθείται τόσο η εννοιολογική
ανάπτυξη των μαθητών (conceptual scaffolding) όσο και η ικανότητά τους να
επιλύουν προβλήματα (heuristics scaffolding).
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικός παρατηρεί ότι τα παιδιά
δυσκολεύονται πολύ να κατανοήσουν, κατά την προσέγγιση, πολύπλοκες έννοιες και
αρχές που περιλαμβάνονται στα Προγράμματα Σπουδών του Λυκείου. Ο ίδιος
χρησιμοποιεί κατά την ανάλυση ακαδημαϊκές έννοιες, που δεν ανταποκρίνονται στο
γνωστικό επίπεδο και τις εμπειρίες των μαθητών, αλλά θεωρεί ότι δεν μπορεί να
κάνει διαφορετικά, αφού απαιτούνται από το μάθημα. Προφανώς, αγνοεί τις βασικές
αρχές της εννοιο-κεντρικής διδασκαλίας, παρά το γεγονός ότι τα Προγράμματα
Σπουδών αποκτούν και στη χώρα μας όλο και σαφέστερο εννοιο-κεντρικό
προσανατολισμό.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με το
πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός;
= ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΣΗ ΑΓΝΟΙΑΣ: Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΓΝΟΕΙ ΤΟ ΩΣ ΑΝΩ ΝΕΟ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΕΙ ΝΑ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ.
ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΑ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ΨΕΥΔΕΣ ΑΛΛΟΘΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΟΥ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει
τις δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την
υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση;
= ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ. ΤΩΡΑ ΠΩΣ ΘΑ ΤΗΝ ΜΑΘΕΙ
ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΠΟΛΛΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΙΣΤΩΣΩΝ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΘΑ
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΕΧΕΙ ΚΑΙ Ο Σ.Σ. ΚΑΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ,
Η «ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ» ΣΥΝΙΣΤΑ ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟ
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ, ΩΣΤΕ
ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΑ
ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΜΑΘΗΣΗ.
ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΕΤΟΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΠΡΟΩΘΕΙΤΑΙ ΤΟΣΟ Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ (CONCEPTUAL SCAFFOLDING) ΟΣΟ ΚΑΙ Η
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΝΑ ΕΠΙΛΥΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (HEURISTICS
SCAFFOLDING).
138ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι
εξατομικευμένες και αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή. Του δίνουν
τη δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης, ενώ
παράλληλα δίνουν έμφαση στην αυτο-αξιολόγηση του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε μία τάξη Λυκείου φοιτούν μαθητές
πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τον εκπαιδευτικό της τάξης τόσο
σε σχέση με τη στοχοθεσία όσο και με τη διδακτική διαδικασία, αλλά και την
αξιολόγηση. Προσπαθεί να προσαρμόζει το μάθημά του στον μέσο όρο των παιδιών
της τάξης του και τους αξιολογεί με βάση τα γραπτά διαγωνίσματα και τεστ, στα
οποία, όπως είναι αναμενόμενο, επιτυγχάνουν __________πάντα οι «καλοί» μαθητές. Αυτό έχει
ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται ενίοτε και
γονείς, και, το κυριότερο, αναιρεί τον στόχο του σχολείου να αμβλύνει τις
μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ:
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΑΝΤΙ ΝΑ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ, ΗΤΟΙ ΣΕ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ
ΝΑ ΤΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
ΤΟΥ ΤΡΟΠΟ ΚΑΙ ΡΥΘΜΟ ΜΑΘΗΣΗΣ, ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΝΑ ΟΔΗΓΟΥΝ
ΣΤΗΝ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ, ΑΥΤΟΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΙ
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ
ΝΑ ΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΣΤ, ΣΤΑ
ΟΠΟΙΑ, ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ, ΕΠΙΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΟΙ
«ΚΑΛΟΙ» ΜΑΘΗΤΕΣ.
2. Έχοντας υπόψη τη συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές
αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας;
= ΝΑ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ, ΗΤΟΙ ΣΕ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ
ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΝΑ ΤΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΤΗ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟ ΚΑΙ
ΡΥΘΜΟ ΜΑΘΗΣΗΣ, ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΝΑ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟ-
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ, ΟΠΟΤΕ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΗ ΚΑΙ Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΛΩΝ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
139ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τη θεωρία της μη ικανοποίησης των αναγκών υποστηρίζεται ότι η
αταξία/παραβατικότητα αποτελεί έκφραση διαμαρτυρίας, αλλά και μία άστοχη συχνά
προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών μέσα από την παραβατική συμπεριφορά.
Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι, αν σε ένα σύστημα (τάξη) αλλάξει κάποιος
παράγοντας, τότε είναι ενδεχόμενο να αλλάξει σε κάποιο βαθμό και το ίδιο το
σύστημα.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας καθηγητής, που διδάσκει σε
Γυμνάσιο αστικού κέντρου, έχει σε ένα τμήμα 25 μαθητές. Διαπιστώνει αδιαφορία
των μαθητών για το μάθημα και συνειδητή προσπάθεια εκ μέρους τους για διάσπαση
της προσοχής όλης της τάξης. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση με
ενέργειες, όπως επιχειρήματα πειθούς αλλά και επιβολή κυρώσεων και ποινών, όταν
τα προηγούμενα δεν φέρνουν αποτέλεσμα (π.χ. αποβολή από το μάθημα και χαμηλή
βαθμολογία στο πρώτο τρίμηνο). Ωστόσο, το πρόβλημα συνεχίζεται και, συχνά,
οξύνεται σε οριακό σημείο.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΓΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΗΣ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ ΟΤΙ
Η ΑΤΑΞΙΑ/ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ,
ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΣΤΟΧΗ ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ
ΑΝΑΓΚΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΩΣ
ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΘΕΝΤΟΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ. ΕΠΙΣΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ Ο
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΧΕΙ ΑΓΝΟΙΑ ΟΤΙ ΑΦΕΝΟΣ ΠΑΝΤΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΚΑΙ
ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΟΤΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΔΕΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ, ΑΝ ΔΗΛΑΔΗ ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ
ΘΕΤΙΚΟΣ ή ΑΡΝΗΤΙΚΟΣ. ΤΕΛΟΣ Η ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΤΙΟΥ
ΟΔΗΓΕΙ ΚΑΙ ΣΕ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να αξιοποιήσει
τις δυνατότητες των μαθητών και να στρέψει τα ενδιαφέροντά τους προς το
μάθημα;
3. = ΝΑ ΣΤΡΑΦΕΙ ΣΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ
ΠΡΟΣ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥΣ. ΕΠΙΣΗΣ ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΕΙ
ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΣΤΡΕΨΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
140ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η επιστημονική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι
εξατομικευμένες, αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή, του δίνουν τη
δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης και δίνουν
έμφαση στην αυτοαξιολόγησή του αποφεύγοντας τις συγκρίσεις. Περιλαμβάνουν και
τα γραπτά δοκίμια, αλλά στηρίζονται σε χρήση μεθόδων που αξιολογούν στάσεις και
δεξιότητες. Ένα εργαλείο καταγραφής και αξιολόγησης είναι το portfolio, το οποίο
σύμφωνα με έρευνες παρέχει ευκαιρίες σε μαθητές κι εκπαιδευτικούς να επεκταθούν
σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αξιολόγησης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ Τάξη Λυκείου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα ΕΠΑΛ πολυπολιτισμικής σύνθεσης
φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τον εκπαιδευτικό
της τάξης τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία, όσο με την ίδια τη διδακτική διαδικασία
αλλά και την αξιολόγηση. Γνωρίζει ότι πολλά σύγχρονα προγράμματα σπουδών
υιοθετούν την εναλλακτική αξιολόγηση (προτείνεται η χρήση του portfolio), αλλά
προτιμά να προσαρμόζει το μάθημά του στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης τους
και να τους αξιολογεί με βάση τα γραπτά διαγωνίσματα και τεστ, στα οποία, όπως
είναι αναμενόμενο παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό αποτυχίας. Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα τη δημιουργία αντιπαραθέσεων, στις οποίες εμπλέκονται ενίοτε και
γονείς, και το, κυριότερο, αναιρεί την προσπάθεια του σχολείου να αμβλύνει τις
μορφωτικο-κοινωνικές ανισότητες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΒΑΘΜΟ ΧΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ
ΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ, ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ
ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗ ΚΑΙ ΔΙΝΟΥΝ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ
ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ.
ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΔΟΚΙΜΙΑ, ΑΛΛΑ ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΕ
ΧΡΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝ ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ. ΈΝΑ
ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ PORTFOLIO.
ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ Ο ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΕΝΩ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ
ΠΟΛΛΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΙΟΘΕΤΟΥΝ ΤΗΝ
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ PORTFOLIO),
ΑΥΤΟΣ ΑΝΟΗΤΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΤΙΜΑ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΙ ΤΟ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ
ΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ ΜΟΝΟΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΣΤ
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, για να αξιοποιήσει τις εναλλακτικές μορφές
αξιολόγησης και, ταυτόχρονα, να βελτιώσει την ποιότητα της διδασκαλίας.
= ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΡΟΠΟΥΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ ΤΑ
ΓΡΑΠΤΑ ΔΟΚΙΜΙΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΠΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝ
ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ. ΈΝΑ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ PORTFOLIO,
141ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δημιουργηθεί μια
ζεστή σχέση ανταπόκρισης μεταξύ του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Σε αυτό
αποβλέπουν αρκετά μοντέλα διαχείρισης διαπροσωπικών σχέσεων και σχολικής
τάξης, όπως π.χ. του Thomaς Gordon, που προτείνουν σε βάθος αλλαγή της
«παραδοσιακής» φιλοσοφίας και στάσης απέναντι στους μαθητές τους. Κοινό
στοιχείο των εν λόγω μοντέλων είναι ότι ζητούν από τους εκπαιδευτικούς, πρώτα απ’
όλα να μάθουν να ακούν, χωρίς να επικρίνουν και να λένε ειλικρινά αυτό που
αισθάνονται στους μαθητές τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις Γυμνασίου
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας εκπαιδευτικός που έχει στην τάξη
του ένα μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζει προβλήματα με τον αργό
ρυθμό συμπλήρωσης των ασκήσεων και τα πολλά λάθη που κάνει. Αυτό του
προκαλεί έντονο εκνευρισμό και κατά συνέπεια έχει δημιουργηθεί πολύ κακή σχέση
μεταξύ τους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΑΓΝΟΙΑΣ: Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΧΕΙ ΑΓΝΟΙΑ ΤΩΝ
μοντέλΩΝ διαχείρισης διαπροσωπικών σχέσεων και σχολικής τάξης. ΕΠΟΜΕΝΟΝ
ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ μια ζεστή σχέση
ανταπόκρισης μεταξύ του μαθητή και του εκπαιδευτικού.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει
την ερευνητική διαπίστωση σε καλή σχέση;
= ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΕΙ ΤΟ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ
THOMAΣ GORDON ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ, ΟΠΩΣ Π.Χ. ΤΟΥ THOMAΣ GORDON, ΠΟΥ
ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΤΗΝ ΣΕ ΒΑΘΟΣ ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ»
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ: ΖΗΤΑΕΙ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ, ΠΡΩΤΑ ΑΠ’ ΟΛΑ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΝΑ
ΑΚΟΥΝ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΕΠΙΚΡΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΛΕΝΕ ΕΙΛΙΚΡΙΝΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ
ΑΙΣΘΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
ΤΟΥ GOLEMAN, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ.
142ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύγχρονες έρευνες αναφέρουν ότι η συνεργασία μεταξύ συνομηλίκων αποτελεί μια
από τις καλύτερες πρακτικές για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής επίδοσης των
μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες. Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν
σε μαθητές Δημοτικού Σχολείου, Γυμνασίου και Λυκείου η διδασκαλία μεταξύ
συνομηλίκων μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της επίδοσης, της
συμπεριφοράς και των στάσεων μαθητών που έχουν Μαθησιακές Δυσκολίες, χαμηλή
επίδοση και προβλήματα συμπεριφοράς.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας εκπαιδευτικός επιθυμεί να
δημιουργήσει ζευγάρια για να συνεργαστούν οι μαθητές μεταξύ τους και με τον
τρόπο αυτό να βοηθηθεί και ο μαθητής με Μαθησιακές Δυσκολίες, που φοιτά στην
τάξη του. Οι μαθητές χωρίζονται σε ζευγάρια, είτε τυχαία είτε με βάση την επίδοσή
τους, όπου μαθητές χαμηλής επίδοσης συνεργάζονται με μαθητές υψηλότερης
επίδοσης. Δεν έδωσε όμως προσοχή στην κοινωνική διάσταση της συνεργασίας,
δηλαδή δεν εξακρίβωσε αν οι μαθητές όλων των ζευγαριών επιθυμούν να εργαστούν
μαζί. Έτσι ο μαθητής με ΜΔ νιώθει ανεπιθύμητος στο ζευγάρι του.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή της Διδασκαλίας Μεταξύ
Συνομηλίκων;
= ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ
ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΑΝ ΜΕΤΑΞΥ ΑΥΤΩΝ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ Μ.Δ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει
την ερευνητική διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;
= ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΔΗΛΑΔΗ
ΣΤΗΝ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΑΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΖΕΥΓΑΡΙΩΝ
ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΕΡΓΑΣΤΟΥΝ ΜΑΖΙ. ΈΤΣΙ Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΜΕ Μ.Δ. ΔΕΝ ΘΑ
ΝΙΩΘΕΙ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΣ. ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ
GOLEMAN, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ.
143o Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις, που τις υιοθετεί και το Νέο Σχολείο, βασική
επιδίωξη της εκπαίδευσης είναι οι μαθητές να αναπτύξουν στρατηγικές που θα
τους βοηθήσουν πώς να μαθαίνουν. Ο εκπαιδευτικός πρέπει μέσω νέων διδακτικών
μεθόδων, εκπαιδευτικών υλικών και ψηφιακών εργαλείων να συμβάλει στην επίτευξη
του βασικού αυτού σκοπού της εκπαίδευσης.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξεις Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Το βασικότερο πρόβλημα των μαθητών με
μαθησιακές δυσκολίες είναι ότι δεν γνωρίζουν το πώς να μαθαίνουν. Συνήθως
υιοθετούν στρατηγικές μάθησης που ανήκουν σε μικρότερες τάξεις, ενώ δεν δείχνουν
να ενεργοποιούν μεταγνωστικές στρατηγικές, όπως είναι ο έλεγχος της μάθησης και η
ρύθμισή της.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι το σενάριο σχετίζεται με τους παραπάνω
επιδιώξεις του σύγχρονου σχολείου;
= ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΧΕΙ ΜΕΙΝΕΙ ΜΟΝΟΝ ΣΤΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΑΣΗ.
ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΑΚΟΜΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει και πώς, ώστε να μετατρέψει
την ερευνητική διαπίστωση σε αποτελεσματική διδασκαλία και μάθηση;
= Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΜΕΣΩ ΝΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ,
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ
ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΥ ΑΥΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ.
144ο Σενάριο
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύγχρονες απόψεις, που βασίζονται σε επιστημονικά ερευνητικά πορίσματα,
θεωρούν ότι το ψυχολογικό κλίμα της σχολικής τάξης επηρεάζει σημαντικά (α) τη
σχολική μάθηση, (β) την κοινωνική μάθηση και συμπεριφορά, (γ) τον βαθμό
ικανοποίησης των μαθητών από το σχολείο και (δ) την ψυχική υγεία των μαθητών
όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Οι διαπιστώσεις αυτές είναι ιδιαίτερα
ενδιαφέρουσες, διότι το ψυχολογικό κλίμα είναι ένας από τους πιο σημαντικούς
παράγοντες μάθησης που έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει με δική του παρέμβαση
ο εκπαιδευτικός.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Α΄ τάξη Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα κατάσταση-πρόβλημα: Σε μερικά τμήματα Α΄ τάξης Γυμνασίου στην
αρχή τουλάχιστον της χρονιάς υπάρχουν σοβαρά προβλήματα προσαρμογής, που
εκδηλώνονται ως μαθησιακά και κοινωνικά προβλήματα. Είναι γνωστό ότι οι
νουθεσίες από μόνες τους και οι ποινές δεν βοηθούν τους μαθητές να τα ξεπεράσουν.
Με δεδομένη τη συμβολή του θετικού ψυχολογικού κλίματος σε αυτούς τους τομείς,
οι εκπαιδευτικοί ζητούν τη βοήθειά σας
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ Ο ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΑΔΙΑΦΟΡΕΙ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ
ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ.
2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς να κάνουν και πώς, ώστε να
μπορέσουν να διαμορφώσουν μέσα στη τάξη τους θετικό ψυχολογικό κλίμα;
= 1.ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΟΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΟΤΙ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΒΗΜΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ
ΠΟΡΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥΣ. ΟΤΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ. ΚΑΙ
ΒΕΒΑΙΑ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ
ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ. ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ GOLEMAN,
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ.
145o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έχει κατ’ επανάληψη διαπιστωθεί η μη σύγκλιση του συστήματος σκοπών - στόχων
του Αναλυτικού Προγράμματος και των Οδηγιών διδασκαλίας στο μάθημα της
λογοτεχνίας. Οι Οδηγίες ελάχιστα υποστηρίζουν το κανονιστικό κείμενο. Λ.χ., το
Ε.Π.Π.Σ. (1998: 60) αναφέρει –ως τελευταίο– ανάμεσα στους γενικούς στόχους της
διδασκαλίας το «να είναι σε θέση ο μαθητής να εκφράζει, προφορικά ή γραπτά, την
αναγνωστική του πρόσληψη …», και το Π.Σ. δείχνει μια τάση να ενσωματώσει
στοιχεία των αναγνωστικών προσεγγίσεων. Δεν υπάρχει, όμως, ούτε μια οδηγία, που
να προβάλλει στους διδάσκοντες μια τέτοια επιλογή (λ.χ. «να ρωτηθούν οι μαθητές
πώς προσέλαβαν το x σημείο του κειμένου» ή «να εκφράσουν τις προσωπικές τους
αντιδράσεις απέναντι στον τρόπο που θέτει τα πράγματα το κείμενο»).
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις Γυμνασίου, Μάθημα: Λογοτεχνία
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι φιλόλογοι ενός Γυμνασίου της
περιφέρειάς σας αποφεύγουν τις νέες προοπτικές που ανοίγουν τα Α.Π. Κάποιος
ισχυρίζεται ότι «τα Αναλυτικά Προγράμματα ενσωματώνουν θεωρίες που δεν έχουν
δοκιμαστεί στην τάξη, δεν θεμελιώνονται στις πραγματικές δυνατότητες των μαθητών,
και δεν παρέχουν κριτήρια για την αξιολόγησή τους. Ο πραγματικός οδηγός δράσης για
το φιλόλογο είναι οι Οδηγίες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων». Από την
άλλη, δυσανασχετούν, όταν διαπιστώνουν ότι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τη
λογοτεχνία ως ένα γνωστικό μάθημα, και την ερμηνεία ως μια πάγια γνώση η οποία
«μεταφέρεται» από τον διδάσκοντα και πρέπει απλώς να αναπαραχθεί.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΩΣ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟ ΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ
ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΕΠΟΜΕΝΟΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ ΝΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ
ΑΝΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. ΕΠΙΣΗΣ ΥΠΟΘΕΤΩ ΟΤΙ
ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ: ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ
ΣΥΝΕΤΑΞΕ ΕΙΤΕ ΤΟ ΕΝΑ ΕΙΤΕ ΤΟ ΑΛΛΟ ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΑ
ΘΕΩΡΕΙ ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ, ΑΛΛΑ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΑΥΤΟΝΟΗΤΑ
ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη αναντιστοιχία, τι θα συμβουλεύατε μια
φιλόλογο, που σας δηλώνει την πρόθεσή της να προχωρήσει σε διδακτικές
προσεγγίσεις σύμφωνες με το Αναλυτικό Πρόγραμμα αλλά όχι με τις Οδηγίες:
να ζητήσει, λ.χ. από τους μαθητές να συμπληρώσουν δημιουργικά κάποια
«κενά σημεία» του κειμένου, να ερμηνεύσουν με το δικό τους τρόπο κάποιες
επιλογές ή πράξεις των προσώπων (λ.χ. με παιχνίδι ρόλων) ή να διατυπώσουν
τεκμηριωμένα την ανταπόκρισή τους ως προς την αποδοχή ή την απόρριψη
στοιχείων του κειμένου; (ΠΣ, 2000: 171).
= ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΟΤΙ ΟΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΚΑΙ
ΟΧΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΝ. ΑΡΑ ΘΑ ΣΥΝΕΒΟΥΛΕΥΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΝΑ
ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ.
146o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι οι κοινότητες μάθησης μπορούν, κάτω από κάποιους όρους,
να συμβάλουν στην κοινωνική παραγωγή της γνώσης και στην ανάπτυξη των
κοινωνικών δεξιοτήτων, μέσα από τη συνεργασία, τη συζήτηση, την ανταλλαγή
οπτικών και τη συνεχή διαπραγμάτευση. Μια ομάδα μαθητών γίνεται κοινότητα
μάθησης μέσω της διάδρασης, ιδιαίτερα μέσω των κοινών εμπειριών, της βίωσης
κοινών πραγμάτων, του βαθμού και της ποιότητα των εμπειριών που ανταλλάσσουν.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις του Λυκείου. Μάθημα: Ιστορία από πηγές
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί εκφράζουν προβληματισμό
για τις δυνατότητες των μαθητών να επεξεργάζονται κριτικά τις πηγές, να
αναγνωρίζουν, λ.χ., την οπτική του συντάκτη και να φτάνουν σε τεκμηριωμένα
συμπεράσματα. Αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε οι μαθητές
να αναπτύξουν και να εδραιώσουν τις συγκεκριμένες δεξιότητες.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ ΜΑΛΛΟΝ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΨΕΥΔΕΣ ΑΛΛΟΘΙ ΓΙΑ ΝΑ
ΚΑΛΥΨΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΝΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΚΡΙΤΙΚΑ
ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ, ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ, Λ.Χ., ΤΗΝ ΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΗ ΚΑΙ
ΝΑ ΦΤΑΝΟΥΝ ΣΕ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες που παρέχουν οι κοινότητες μάθησης για κοινωνική παραγωγή
της γνώσης, στα περιθώρια των επιδιώξεων του συγκεκριμένου μαθήματος;
= ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΕΙ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΟΥΝ ΟΙ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΤΗΝ
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΟΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΧΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ. ΚΑΝΕΙ
ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΝ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΔΡΑΣΗΣ,
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ, ΤΗΣ ΒΙΩΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝ
ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ ΠΟΥ
ΑΝΤΑΛΛΑΣΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ.
147o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι η «υποστηρικτική διδασκαλία» συνιστά ένα ολόκληρο
μαθησιακό περιβάλλον που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει τους
μαθητές να αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην
αυτόνομη μάθηση. Σε κάθε τέτοιο περιβάλλον, ισχύει η παραδοχή ότι οι ατομικές
γνωστικές διαδικασίες εξαρτώνται από τις αντίστοιχες των άλλων, από τα διαθέσιμα
εργαλεία, τα σύμβολα και τις μορφές επικοινωνίας.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, Ισοκράτης,
Περί Ειρήνης 19-21, Ενότητα 4: Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί εκφράζουν προβληματισμό
για τις δυνατότητες των μαθητών να κατανοούν το αρχαίο κείμενο και να συζητούν
για τα προβλήματα που θέτει. Οι μαθητές είναι αδρανείς, αδιάφοροι και θεωρούν ότι
το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών είναι δύσκολο αλλά και περιττό. Οι
εκπαιδευτικοί αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια και προϋποθέσεις, ώστε να
βοηθήσουν τους μαθητές να περάσουν στον έλεγχο της μαθησιακής τους
δραστηριότητας και στην απόδοση νοήματος στο μάθημα.
Γ. Ενδεικτικές _________Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗΣ.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΟΙ ΩΣ ΑΝΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ
ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΙΚΑΝΟΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΟΥΝ ΤΟ
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΖΗΤΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ.
ΣΥΝΕΠΩΣ ΔΕΝ ΠΡΟΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΗΣ
ΔΟΚΙΜΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ. ΤΟ ΠΙΘΑΝΟΤΕΡΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ-
ΠΑΡΑΔΙΔΟΥΝ ΚΑΘΟΛΟΥ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την
υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση, στα περιθώρια που παρέχει το
Ωρολόγιο Πρόγραμμα;
= ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΑΘΗΜΑ. ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ, ΝΑ ΑΝΕΒΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ
ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΑΔΡΑΝΕΙΣ ΚΑΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΙ. ΤΕΛΟΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΕΙ
ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΠΟΥ ΛΕΕΙ ΟΤΙ: Η
«ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ» ΣΥΝΙΣΤΑ ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ
ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΝ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΑ
ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΜΑΘΗΣΗ.
ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΕΤΟΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΙΣΧΥΕΙ Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΟΤΙ ΟΙ ΑΤΟΜΙΚΕΣ
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΤΩΝ
ΑΛΛΩΝ, ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ, ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΟΡΦΕΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.
148o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με ερευνητικά πορίσματα, η μέθοδος της από κοινού επίλυσης προβλήματος
(collaborative problem solving) ασκεί τις διερευνητικές δεξιότητες & προάγει τη
γνωστική ανάπτυξη, βοηθώντας τον μαθητή να χρησιμοποιήσει τη δική του
νοημοσύνη και να επαν-ανακαλύψει τη γνώση. Σημείο εκκίνησης της διδακτικής
διαδικασίας πρέπει να είναι ένα πραγματικό πρόβλημα που επιτρέπει & προβλέπει
πολλαπλές οπτικές για την αντιμετώπισή του.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου, Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί, που έχουν διδάξει σε
πολλά σχολεία του κέντρου αλλά και των συνοικιών, εκφράζουν κοινό
προβληματισμό για το φαινόμενο της υπερβολικά κατευθυνόμενης ή και της έτοιμης
ερμηνείας στη διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων. Αναζητούν παιδαγωγικά κριτήρια
και προϋποθέσεις που θα τους επιτρέψουν να δώσουν προτεραιότητα στην ανάπτυξη
αναγνωστικών στρατηγικών των μαθητών.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΧΕΣΗ ΜΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΙΑΣ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τη μέθοδο
της από κοινού επίλυσης προβλήματος για να επιλύσει το πρόβλημα;
= ΝΑ ΜΗΝ ΕΜΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟΝ ΣΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ
ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΕ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΕΠΙΛΥΣΗΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ (COLLABORATIVE PROBLEM SOLVING). ΔΗΛΑΔΗ ΝΑ
ΑΣΚΕΙ ΤΙΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ & ΝΑ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ, ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ ΝΑ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΙ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΝΑ ΕΠΑΝ-
ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗ ΓΝΩΣΗ. ΣΥΝΕΠΩΣ, ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ & ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ. ΔΕΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΕ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:
ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΕΡΙΖΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ-
ΠΡΑΚΤΙΚΑ.
149o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Η βασική παραδοχή του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας
των κειμένων είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του γραπτού λόγου: τα κείμενα, ως
μέσα επικοινωνίας, έχουν σαφή σκοπό και συγκεκριμένους αποδέκτες. Τα δύο αυτά
στοιχεία αποτελούν μέρος του πλαισίου μέσα στο οποίο παράγεται ένα κείμενο και
διαμορφώνουν το εννοιολογικό και πολιτισμικό του περιεχόμενο, τη δομή και την
έκφρασή του.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Β ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα
Γυμνάσιο εργατικής συνοικίας της περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το
μάθημα της Γλώσσας φοιτούν 25 μαθητές, από τους οποίους οι 11 είναι αλλοδαποί.
Από τα πρώτα μαθήματα, διαπιστώνει μεγάλες αδυναμίες των μαθητών στην
παραγωγή γραπτού λόγου αλλά και αρκετές αποκλίσεις στην απόδοση μεταξύ των
ημεδαπών και των αλλοδαπών μαθητών. Τους κάνει πολλές επαναλήψεις στη
γραμματική και το συντακτικό, και τους εξασκεί συνέχεια στην παραγωγή μικρών και
μεμονωμένων προτάσεων, για να απλοποιήσει το καθήκον και να το κάνει πιο
προσβάσιμο σε όλους, όπως πιστεύει. Μετά από λίγους μήνες, τα αποτελέσματα
εξακολουθούν να είναι απογοητευτικά.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ: ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΜΕΘΟΔΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΛΛΑ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΣΥΝΕΠΩΣ ΣΥΝΕΠΩΣ
ΕΧΟΥΜΕ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας
των κειμένων;
= ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΤΟ ΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ. ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΕΠΙΣΗΣ ΟΤΙ ΒΑΣΙΚΗ
ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΟΥ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ: ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΩΣ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΕΧΟΥΝ
ΣΑΦΗ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ. ΤΑ ΔΥΟ ΑΥΤΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ
ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ
ΤΟΥ. ΕΠΙΣΗΣ, ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΑΜΑΡΑ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΕ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΚΩΔΙΚΑΣ» (1987), ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ
ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ JEREMY HAWTHORN, ΞΕΚΛΕΙΔΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΙΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, («ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ», 2006).
150o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Η βασική παραδοχή του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας
των κειμένων είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του γραπτού λόγου: τα κείμενα, ως
μέσα επικοινωνίας, έχουν σαφή σκοπό και συγκεκριμένους αποδέκτες. Τα δύο αυτά
στοιχεία αποτελούν μέρος του πλαισίου μέσα στο οποίο παράγεται ένα κείμενο και
διαμορφώνουν το εννοιολογικό και πολιτισμικό του περιεχόμενο, τη δομή και την
έκφρασή του. Η συνεργαζόμενη μαθητική μικρο-ομάδα προτείνεται από πολλούς
ειδικούς της διδακτικής του γραπτού λόγου ως το κατάλληλο πλαίσιο.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Α ΄ Λυκείου. Μάθημα: Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα Λύκειο
μικροαστικής συνοικίαςτης περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το
μάθημα της Έκφρασης-Έκθεσης φοιτούν 24 μαθητές, από τους οποίους οι 8 είναι
αλλοδαποί. Από τα πρώτα μαθήματα, διαπιστώνει μεγάλες αδυναμίες των μαθητών
στην κατανόηση του γραπτού λόγου αλλά και αρκετές αποκλίσεις στην απόδοση
μεταξύ των ημεδαπών και των αλλοδαπών μαθητών. Τους εξηγεί αναλυτικά τα
κείμενα φράση-φράση, αλλά η κατάσταση δεν αλλάζει.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ:
ΤΟΥΣ ΕΞΗΓΕΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΦΡΑΣΗ-ΦΡΑΣΗ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες του Κειμενοκεντρικού-Διαδικαστικού Μοντέλου διδασκαλίας
των κειμένων, στο πλαίσιο των δεδομένων του σχολείου του;
= ΝΑ ΜΕΛΕΤΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΩΣ ΟΛΟΝ ΚΑΙ ΟΧΙ
ΚΑΤΑΤΕΜΑΧΙΣΜΕΝΟ ΦΡΑΣΗ – ΦΡΑΣΗ. ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ
ΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ, ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ: Η ΒΑΣΙΚΗ
ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΟΥ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ: ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΩΣ ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΕΧΟΥΝ
ΣΑΦΗ ΣΚΟΠΟ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ. ΤΑ ΔΥΟ ΑΥΤΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ
ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΟ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ
ΤΟΥ. Η ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΗ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟ-ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ
ΑΠΟ ΠΟΛΛΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ
ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΠΛΑΙΣΙΟ.
151o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Θεωρητικοί και ερευνητές συνδέουν συχνά τη διδασκαλία της ποίησης στη
δευτεροβάθμια εκπαίδευση όχι τόσο με την αισθητική ή πολιτισμική της αξία αλλά
και με τη διαμόρφωση των ταυτοτήτων των μαθητών. Ως προς το σκοπό αυτό
προτείνουν καινοτόμες πρακτικές, όπως τη σύνδεση της ποίησης με τη βιωμένη
κουλτούρα των μαθητών (με έμφαση στις νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο, τα
οπτικοακουστικά μέσα και τον περιοδικό τύπο ποικίλης ύλης), τη δραματοποίηση,
μέσω της ανάγνωσης ποιημάτων από μαθητές ανά ζεύγη ή με μοίρασμα ρόλων, τη
συγγραφή και την παραγωγή ποιητικού λόγου από τους ίδιους τους μαθητές, τη
διαθεματικότητα και την επικοινωνία όλων των σχολικών μαθημάτων με την ποίηση.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Α ΄ Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος έχει εργαστεί σε πολλά
Λύκεια της περιφέρειας και του κέντρου της Αθήνας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει
τώρα το μάθημα της Λογοτεχνίας φοιτούν 23 μαθητές/ -τριες που καλύπτουν όλο το
φάσμα των επιδόσεων στα φιλολογικά μαθήματα: μια τυπική τάξη. Μολονότι
διαθέτει μεγάλο ενδιαφέρον και γνώση για την ποίηση, διαπιστώνει ότι χρόνο με το
χρόνο περιέρχεται σε όλο και μεγαλύτερη αδυναμία να παρακινήσει το ενδιαφέρον
των μαθητών του για το μάθημα. Οι τρόποι που χρησιμοποιεί για την παρακίνηση του
ενδιαφέροντος περιστρέφονται γύρω από το να τονίζει την αισθητική και πολιτισμική
αξία των διδασκόμενων κειμένων.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΣΥΜΒΑΤΟΣ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ
ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ : ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΝΕΝΑ ΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΟΥ
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΤΟΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΔΕΝ ΣΥΝΔΕΕΙ
ΣΥΧΝΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ
ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει, ώστε να εξάψει ένα γνήσιο
ενδιαφέρον των μαθητών του για την ποίηση, αξιοποιώντας τα νέα θεωρητικά
και ερευνητικά δεδομένα;
= ΝΑ ΣΥΝΔΕΕΙ ΣΥΧΝΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΟΧΙ ΤΟΣΟ ΜΕ ΤΗΝ
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΤΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ
ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ, ΟΠΩΣ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ
ΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΒΙΩΜΕΝΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ (ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ
ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΤΑ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΠΟ ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ), ΤΗ ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ,
ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΝΑ ΖΕΥΓΗ Η ΜΕ
ΜΟΙΡΑΣΜΑ ΡΟΛΩΝ, ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ
ΛΟΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΤΗ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ
ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ
ΠΟΙΗΣΗ.
152o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι η «υποστηρικτική διδασκαλία» συνιστά ένα ολόκληρο
μαθησιακό περιβάλλον που δημιουργεί ο εκπαιδευτικός, ώστε να βοηθήσει τους
μαθητές να αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην
αυτόνομη μάθηση. Σε κάθε τέτοιο περιβάλλον, προωθείται τόσο η εννοιολογική
ανάπτυξη των μαθητών (conceptual scaffolding) όσο και η ικανότητά τους να
επιλύουν προβλήματα (heuristics scaffolding).
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Λογοτεχνία (Ρομαντισμός –
Συμβολισμός)
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί που διδάσκουν λογοτεχνία
στη Γ ΄ Γυμνασίου αντιμετωπίζουν δυσκολία στη διδασκαλία εννοιών που
προέρχονται από την Ιστορία ή τη Θεωρία της λογοτεχνίας. Δεν υποστηρίζονται
επαρκώς από τα βιβλία αναφοράς (Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Λεξικό
λογοτεχνικών όρων), καθώς τα βιβλία αυτά παρέχουν ακαδημαϊκούς ορισμούς των
εννοιών, που δεν ανταποκρίνονται στο γνωστικό επίπεδο και τις αναγνωστικές
εμπειρίες των μαθητών.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με το
πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί;
= ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΣΗ ΑΓΝΟΙΑΣ: ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΑΓΝΟΟΥΝ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΝΟΙΩΝ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ.
2. Τι θα προτείνατε στους εκπαιδευτικούς που έχουν να διδάξουν λ.χ. το
ρομαντισμό και το συμβολισμό στην ποίηση, ώστε να αξιοποιήσουν τις
δυνατότητες της υποστηρικτικής διδασκαλίας για τη μετάβαση από την
υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση;
= Η «ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ» ΝΑ ΕΧΕΙ ΩΣ ΣΤΟΧΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟ ΤΟ
ΝΑ ΠΡΟΩΘΕΙΤΑΙ ΤΟΣΟ Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
(CONCEPTUAL SCAFFOLDING) ΟΣΟ ΚΑΙ Η ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΝΑ
ΕΠΙΛΥΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (HEURISTICS SCAFFOLDING).
153o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στο παρελθόν ίσχυε η υπόθεση ότι η ιστορική αφήγηση συμπίπτει με την ιστορία της
μεγαλύτερης εθνικής ομάδας και της κυρίαρχης γλωσσικής και πολιτισμικής
κοινότητας. Έτσι, η ιστορία διδασκόταν πολύ συχνά από μια οπτική γωνία
μονοπολιτισμική, εθνοκεντρική και επιλεκτική. Ωστόσο, οι εξελίξεις που
σημειώθηκαν στην κοινωνική, την ανθρωπολογική και την πολιτιστική ιστορία, είχαν
ως αποτέλεσμα η διδακτική της ιστορίας να στραφεί περισσότερο στην ιστορία
κοινωνικών κατηγοριών και ομάδων, που έως τότε παραβλέπονταν σε μεγάλο βαθμό:
γυναίκες, εθνοτικές μειονότητες, μετανάστες.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Ιστορία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα
Γυμνάσιο εργατικής συνοικίας της περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το
μάθημα της Ιστορίας φοιτούν 30 μαθητές, από τους οποίους οι 16 είναι αλλοδαποί.
Από τα πρώτα μαθήματα, διαπιστώνει αρκετές αποκλίσεις στην απόδοση μεταξύ των
ημεδαπών και των αλλοδαπών μαθητών, καθώς οι τελευταίοι δείχνουν αδιαφορία για
τη διδασκαλία της ελληνικής εθνικής ιστορίας. Τους κάνει πολλές επαναλήψεις, και
τους παρουσιάζει τις νέες ενότητες με PowerPoint και άφθονο φωτογραφικό υλικό
από την Ελληνική Επανάσταση, για να κάνει το μάθημα πιο κατανοητό και
ενδιαφέρον σε όλους, όπως πιστεύει. Ωστόσο, τα αποτελέσματα, τόσο στους
αλλοδαπούς όσο και στους υπόλοιπους μαθητές, εξακολουθούν να είναι -----
απογοητευτικά.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΕ ΟΤΙ Ο ΜΙΣΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΝΑΙ
ΠΛΕΟΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΝΟΜΙΜΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ, ΑΔΙΑΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΘΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. ΣΥΝΕΠΩΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΣΕ ΩΤΑ ΜΗ
ΑΚΟΟΝΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες όλων των μαθητών και να κερδίσει την ενεργητική συμμετοχή
των αλλοδαπών μαθητών;
= ΝΑ ΤΟ ΠΑΡΕΙ ΑΠΟΦΑΣΗ ΟΤΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΣ-ΚΡΑΤΟΣ ΤΕΘΝΗΚΕ.
ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΑΝΕ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΔΥΟ
ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΑ. ΓΙΝΑΜΕ ΔΟΥΛΙΚΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ
ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΤΕΣ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΕ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ
ΧΑΒΟΥΖΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ.
154o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έχει υποστηριχθεί από τους μελετητές ότι τα αρχαιοελληνικά λογοτεχνικά έργα,
ανεξάρτητα από την ιστορική φάση στην οποία παρήχθησαν, αναγιγνώσκονται ως
πολυσυστήματα αξιών - γλωσσικών, αισθητικών, ιδεολογικών και κοινωνικών,
σχετίζονται δηλαδή άμεσα τόσο με τις πολιτισμικές αξίες της ιστορικής φάσης
παραγωγής τους όσο και με τις αντίστοιχες των αναγνωστών στις διαφορετικές
χρονικές στιγμές της πρόσληψής τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Τρίτη Γυμνασίου. Μάθημα: «Δραματική Ποίηση» Οποιαδήποτε
ενότητα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Εκπαιδευτικοί, που διδάσκουν το μάθημα,
στο πλαίσιο του στόχου της πολιτισμικής μεταβίβασης εστιάζουν σε «πολιτιστικά
στοιχεία» και στην παραδοσιακή «φιλολογική» προσέγγιση του κειμένου: κατά
ποσόν και κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τέχνης του
δημιουργού, διαδικασίες που ωστόσο δεν μπορούν να ανατρέψουν την εμφανή
αδιαφορία των μαθητών.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΤΑ
ΣΥΝΔΕΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
2. Ποιες εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις θα προτείνατε ως υποθέσεις
εργασίας στους εκπαιδευτικούς, ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι να κατανοήσουν
τη συγκεκριμένη προβληματική συνθήκη;
= ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΚΟΛΗ «ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ» ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΑΛΛΑ ΝΑ ΠΡΟΒΑΙΝΟΥΝ ΣΕ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ,
ΔΗΛΑΔΗ ΑΥΤΑ ΝΑ ΑΝΑΓΙΓΝΩΣΚΟΝΤΑΙ ΩΣ ΠΟΛΥΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΩΝ -
ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ, ΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ, ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΝΑ
ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΔΗΛΑΔΗ ΑΜΕΣΑ ΤΟΣΟ ΜΕ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΦΑΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ
ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ
ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΟΥΣ.
155o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έρευνες αναφέρουν ότι ο εκπαιδευτικός για να βοηθήσει τους μαθητές να
αναπτυχθούν γνωστικά και να περάσουν από την υποβοηθούμενη στην αυτόνομη
μάθηση, πρέπει να τους «υποστηρίζει» προς την κατεύθυνση της ζώνης επικείμενης
ανάπτυξης: την περιοχή δηλ. εκείνη που ορίζει την απόσταση ανάμεσα στα
καθήκοντα που μπορούν να εκτελέσουν μόνοι τους και εκείνα που μπορούν να
εκτελέσουν με κάποια βοήθεια είτε από ικανότερους «άλλους» είτε από τη χρήση
υλικών ή σημειωτικών εργαλείων. Τα «υποστηρίγματα», όμως, που παρέχει ο
εκπαιδευτικός ως εξωτερικά βοηθητικά ερεθίσματα πρέπει να είναι προσωρινά. Όταν
οι μαθητές έχουν κατανοήσει τη λογική τους, «τους νόμους που τα διέπουν», είναι σε
θέση πια να εργάζονται μόνοι τους, με «εσωτερικά παραγόμενα ερεθίσματα».
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Β ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Γλώσσα
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Νεοδιόριστος εκπαιδευτικός σε Γυμνάσιο
ακριτικού νησιού προσπαθεί να υποστηρίξει τους μαθητές του στην παραγωγή
προφορικού και γραπτού λόγου (ελληνική ή ξένη γλώσσα) αξιοποιώντας στο έπακρο
όλες τις οπτικές πηγές του βιβλίου αλλά και άλλες (φωτογραφικό υλικό,
γελοιογραφίες, κόμικς, κάρτες με εικόνες κλπ). Μέχρι τα μισά της χρονιάς η μέθοδος
φαίνεται να αποδίδει. Μετά, οι μαθητές αρχίζουν να δείχνουν όλο και μεγαλύτερη
αδιαφορία. Ο εκπαιδευτικός αναρωτιέται που έκανε το λάθος.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με το
πρόβλημα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΕΠΕΤΕΛΕΣΕ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΣΚΟΠΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ. ΕΠΙΣΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕ ΕΜΜΕΣΑ «ΥΠΟΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ» ΚΑΙ
ΟΧΙ ΑΜΕΣΑ, ΔΗΛΑΔΗ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ
ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει ουσιαστικά
τις δυνατότητες της ζώνης επικείμενης ανάπτυξης για τη μετάβαση από την
υποβοηθούμενη στην αυτόνομη μάθηση;
= ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΑ ΣΥΝΔΕΕΙ ΜΕ
ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ ή ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΤΕΘΕΙ, ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΕΝΕΡΓΑ
ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.
156o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Πρόσφατα, έρευνες για τη διδασκαλία της Ιστορίας υποστήριξαν την ανάγκη για μια
ισορροπία ανάμεσα στη γνώση του ιστορικού περιεχομένου και στην ανάπτυξη
δεξιοτήτων των μαθητών (χρονολογική σκέψη, ιστορική κατανόηση, ιστορική
ανάλυση και ιστορική ερμηνεία, λήψη αποφάσεων σε επίπεδο επίλυσης
προβλημάτων στην καθημερινή ζωή).
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ ΄ Λυκείου. Μάθημα: Ιστορία Γενικής Παιδείας.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε Λύκειο της
περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει το μάθημα της Ιστορίας Γενικής
Παιδείας φοιτούν 28 μαθητές. Ο φιλόλογος διαπιστώνει αδιαφορία της πλειοψηφίας
των μαθητών για το μάθημα. Παρά τις συνεχείς προσπάθειές του (ελκυστική
παρουσίαση του ιστορικού περιεχομένου με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και
ζωντανή ιστορική αφήγηση), δεν κατορθώνει να τους πείσει ότι η ιστορική
κατανόηση και ερμηνεία μπορεί να τους βοηθήσει στην κατανόηση του κόσμου στον
οποίο οι ίδιοι ζουν.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟ ΣΕ ΜΙΑ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΔΗΛΑΔΗ ΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΕΛΚΥΣΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΕ ΟΛΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η
ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες όλων των μαθητών και να κερδίσει την ενεργητική συμμετοχή
τους;
= ΝΑ ΣΥΝΗΔΕΙΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΟΤΙ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ
ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ (ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ,
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ, ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ,
ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ).
157o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Έχει εκφραστεί η θεωρητική άποψη ότι η μαθησιακή διαδικασία δεν αρκεί να
στηρίζεται σε αρχές όπως, απλό και εύκολα αφομοιώσιμο διδακτικό υλικό και
μετατροπή της μάθησης σε ξένοιαστη και εύκολη διαδικασία. Ο μαθητής πρέπει να
μάθει να αντιμετωπίζει σύνθετες, περίπλοκες καταστάσεις και να ανακαλύπτει
τρόπους υπέρβασης απρόβλεπτων εμποδίων και δυσκολιών.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ΄ Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος διδάσκει το μάθημα της
Νεοελληνικής Γλώσσας σε Γυμνάσιο λαϊκής συνοικίας της περιφέρειάς σας, σε
τμήμα στο οποίο φοιτούν 28 μαθητές. Ξεκινά από την αρχή ότι για να κερδίσει το
ενδιαφέρον των μαθητών, και να βοηθήσει στην εξισορρόπηση των άνισων
επιδόσεων, πρέπει να επιλέξει έναν εύκολο και «προσιτό» τρόπο αφομοίωσης των
γνώσεων. Βασίζεται πολύ στα δεδομένα της προσωπικής εμπειρίας τους, στην
εποπτικότητα, και σε απλό και ελκυστικό διδακτικό υλικό, στο οποίο οι μαθητές
πρέπει να εφαρμόσουν προδιαγεγραμμένους κανόνες, μεθόδους κλπ. Μετά από
κάποιους μήνες διαπιστώνει δεν αναπτύσσουν τη σκέψη τους και, επιπλέον, δείχνουν
όλο και μεγαλύτερη ανία.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
ΞΕΚΙΝΑ ΑΠΟ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΡΧΗ: ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΕΤΑΙ ΜΟΝΟΝ ΗΔΗ
ΓΝΩΣΤΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ή ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΤΟΥ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΕΠΙΠΕΔΟΥ. ΕΠΟΜΕΝΟΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΠΙΑΝΕΙ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΝΙΑ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες όλων των μαθητών να αναπτύξουν ανεξάρτητη σκέψη και να
επεξεργάζονται πιο σύνθετα τα δεδομένα της εμπειρίας και της σχολικής
γνώσης;
= ΝΑ ΜΗ ΜΕΝΕΙ ΣΕ ΑΠΛΟ ΚΑΙ ΕΥΚΟΛΑ ΑΦΟΜΟΙΩΣΙΜΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ
ΥΛΙΚΟ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑΣ. Ο
ΜΑΘΗΤΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ,
ΠΕΡΙΠΛΟΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΡΟΠΟΥΣ
ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΩΝ ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΚΑΙ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ.
158o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις για τη διδασκαλία του μαθήματος των αρχαίων
ελληνικών προτάσσουν τη συνολική επεξεργασία του αρχαιοελληνικού κειμένου
(κατανόηση μικροκειμένου & ερμηνευτική επεξεργασία), ακόμη και στο πλαίσιο
μεθόδων που διατηρούν ένα ισχυρό ενδιαφέρον για τη γλωσσική προσέγγιση του
κειμένου.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Α’ & Β’ Λυκείου. Μάθημα: «Αρχαία Ελληνική Γραμματεία».
Οποιαδήποτε ενότητα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Πολλοί εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν το
μάθημα ως αμιγώς γλωσσικό, θεμέλιο ουσιαστικά της γλωσσικής αγωγής των
μαθητών, και αφιερώνουν πολύ χρόνο στη μηχανιστική εκμάθηση κανόνων και
τύπων. Οι μαθητές είτε δυσκολεύονται, καταβάλλοντας άνιση με τα αποτελέσματα
προσπάθεια, είτε αδιαφορούν.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΠΑΡΕΚΛΙΝΟΥΝ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ:
ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΝ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΗ ΜΙΛΗΣΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, ΑΛΛΑ
ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΟΥΝ ΕΥΚΟΛΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
2. Ποιες εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις θα προτείνατε στους
εκπαιδευτικούς, ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι να υπερβούν τη συγκεκριμένη
προβληματική συνθήκη;
= ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΩΣ ΑΜΙΓΩΣ ΓΛΩΣΣΙΚΟ,
ΘΕΜΕΛΙΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΚΑΙ
ΑΦΙΕΡΩΝΟΥΝ ΠΟΛΥ ΧΡΟΝΟ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΙΣΤΙΚΗ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΚΑΝΟΝΩΝ
ΚΑΙ ΤΥΠΩΝ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΝ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΕ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ
ΜΑΘΗΤΕΣ.
159o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με πρόσφατα θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα, οι αφηγήσεις ιστοριών
από μαθητές μπορούν να αποτελέσουν έναν τρόπο για να μοιράζονται τις οπτικές
τους για ποικίλα ζητήματα που θέτει το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο. Παράλληλα, οι
αφηγήσεις αυτές, δίνοντας πολλαπλούς ορισμούς και ερμηνείες των καταστάσεων,
μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να προχωρήσουν σε μια προσωπική κατανόηση
του κόσμου, στην οποία να οραματιστούν και μια θέση για τον εαυτό τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου - Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Φιλόλογοι που διδάσκουν το μάθημα της
λογοτεχνίας εκφράζουν προβληματισμό για το πώς μπορούν να ξεφύγουν από τη
στείρα ερμηνευτική ανάλυση των κειμένων, κατά την οποία δίνεται μία και μόνη
ερμηνεία στους μαθητές, έστω και μέσω ερωταποκρίσεων που έχουν μοναδικό σκοπό
να οδηγήσουν τους μαθητές στην προσδοκώμενη σωστή απάντηση. Αναζητούν
διδακτικές πρακτικές, ώστε να αναδειχθεί στην τάξη η ερμηνευτική πολλαπλότητα
των λογοτεχνικών κειμένων και να αναπτύξουν οι μαθητές τους δεξιότητες
‘ανάγνωσης’ των λογοτεχνικών νοημάτων.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑΣ: ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ
ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΣΤΕΙΡΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΔΙΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΈΣΤΩ ΚΑΙ ΜΕΣΩ ΕΡΩΤΑΠΟΚΡΙΣΕΩΝ ΠΟΥ ΈΧΟΥΝ
ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΣΩΣΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες που παρέχουν οι αφηγήσεις για την κατανόηση από τους μαθητές
της πολλαπλότητας των ερμηνειών και της ανακάλυψης της δικής τους
ερμηνείας για το κείμενο και τον κόσμο;
= ΝΑ ΤΙΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙ ΜΕ ΤΟ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ,
ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑ ΤΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣΦΟΡΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΜΕΣΟΝ, ΑΦΟΥ
ΒΕΒΑΙΑ ΠΡΩΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ ΟΤΙ ΟΙ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΑΠΟ
ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ ΓΙΑ ΝΑ
ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ
ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ__________, ΟΙ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ
ΑΥΤΕΣ, ΔΙΝΟΝΤΑΣ ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΣ ΟΡΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΩΝ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ
ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΣΤΗΝ
ΟΠΟΙΑ ΝΑ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΜΙΑ ΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ.
160o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με πρόσφατα θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα, οι αφηγήσεις ιστοριών
από μαθητές μπορούν να αποτελέσουν έναν τρόπο για να μοιράζονται τις οπτικές
τους για ποικίλα ζητήματα που θέτει το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο. Παράλληλα, οι
αφηγήσεις αυτές, δίνοντας πολλαπλούς ορισμούς και ερμηνείες των καταστάσεων,
μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να προχωρήσουν σε μια προσωπική κατανόηση
του πολιτισμικού πλαισίου παραγωγής των κειμένων.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου. Μάθημα: Αρχαία Ελληνική
Γραμματεία από μετάφραση
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Φιλόλογοι που διδάσκουν το μάθημα της
Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας από μετάφραση εκφράζουν προβληματισμό για το
πώς μπορούν να ξεφύγουν από την φιλολογική μονοδιάστατη ερμηνευτική ανάλυση
των κειμένων. Αναζητούν διδακτικές πρακτικές, ώστε να αναδειχθεί στην τάξη η
ερμηνευτική πολλαπλότητα των αρχαιοελληνικών κειμένων και να αναπτύξουν οι
μαθητές τους ερμηνευτικές δεξιότητες ‘ανάγνωσης’ των κειμένων και του
πολιτισμικού πλαισίου παραγωγής των κειμένων.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΠΡΩΤΟΝ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΔΕΥΤΕΡΟΝ, ΜΕ ΤΗΝ ΜΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥ
ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Η ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΧΗ, ΟΤΙ
ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ ΓΙΑ ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ
ΓΙΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες που παρέχουν οι αφηγήσεις για την κατανόηση από τους μαθητές
της πολλαπλότητας των ερμηνειών και της ανακάλυψης της δικής τους
ερμηνείας για το κείμενο και τον κόσμο του;
= ΑΦΕΝΟΣ ΝΑ ΣΥΝΔΕΕΙ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΕ ΤΗ
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΩΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΩΣΤΕ
ΑΥΤΕΣ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ ΓΙΑ ΝΑ
ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΠΟΙΚΙΛΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΕΙ
ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ.
161o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Δηλωτικός της πρόθεσης των συντακτών του ΑΠΣ Ιστορίας του Γυμνασίου είναι ο
ειδικός σκοπός του: [Οι μαθητές] να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής
και κριτικής αξιολόγησης των ιστορικών πηγών. Το σκοπό αυτό μπορεί, σύμφωνα
με το ΑΠΣ, να υπηρετήσουν παραθέματα, που θα επιλεγούν με κριτήριο την ποικιλία
και πολυφωνία απόψεων και πληροφοριών. Στην διδακτική επίσης μεθοδολογία η
προτεινόμενη σύγκριση πηγών που προσεγγίζουν το ζήτημα από διαφορετική οπτική
και η ενθάρρυνση των μαθητών να αναζητήσουν τους λόγους αυτής της διαφοράς
ανοίγουν διερευνητικές προοπτικές στην προσέγγιση του παρελθόντος, που
επιτρέπουν στους μαθητές να προσλάβουν την ιστορική σκέψη ως ανοικτή ερμηνεία
του παρελθόντος και ως κειμενική κατασκευή.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου. Μάθημα: Ιστορία
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα:
Μερικοί εκπαιδευτικοί, πιστοί στην παραδοσιακή προεπιστημονική διδακτική,
συνεχίζουν να επιδιώκουν να μετατρέψουν τη σχολική ιστορία σε εθνική μυθολογία.
Προβάλουν έτσι συγκεκριμένες εκδοχές αποσιωπώντας τις εναλλακτικές τους και
αξιοποιούν πηγές που στηρίζουν τη μία και μόνη ιστορική αλήθεια. Οι μαθητές τους
συνήθως δεν βρίσκουν κανένα ενδιαφέρον στο μάθημα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι προτάσεις του ΑΠΣ με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΤΟΣΟΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΑΣ (= ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ
ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΠΗΓΩΝ) ΟΣΟ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ.
2. Με ποια επιχειρήματα θα προσπαθούσατε να πείσετε τους εκπαιδευτικούς να
δοκιμάσουν εναλλακτικές πρακτικές;
= ΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΓΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ
ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΣΟ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ, ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ
ΠΗΓΩΝ: ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ
ΕΙΝΑΙ: ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ
ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ. ΤΟ
ΣΚΟΠΟ ΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΠΣ, ΝΑ ΥΠΗΡΕΤΗΣΟΥΝ
ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΑ, ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΝ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΚΑΙ
ΠΟΛΥΦΩΝΙΑ ΑΠΟΨΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ. ΣΤΗΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΣ
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΗΓΩΝ ΠΟΥ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΝ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ Η
ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΗΣ
ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ, ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΝΑ ΠΡΟΣΛΑΒΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΩΣ ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ
ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΩΣ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ.
162o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι οι εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης είναι
εξατομικευμένες, αντιπροσωπευτικές της επίδοσης του κάθε μαθητή, του δίνουν τη
δυνατότητα να αναπτύξει τον προσωπικό του τρόπο και ρυθμό μάθησης και δίνουν
έμφαση στην αυτοαξιολόγηση του μαθητή αποφεύγοντας τις συγκρίσεις.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Όλες οι τάξεις Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε μία τάξη Γυμνασίου φοιτούν μαθητές
πολλών διαφορετικών επιπέδων. Αυτό δυσκολεύει τους εκπαιδευτικούς της τάξης
τόσο σε σχέση με τη στοχοθεσία, την ίδια τη διδακτική διαδικασία αλλά και την
αξιολόγηση. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να προσαρμόζουν το
μάθημά τους στον μέσο όρο των παιδιών της τάξης τους και τους αξιολογούν με
επαναληπτικά τεστ, στα οποία, όπως είναι αναμενόμενο, επιτυγχάνουν πάντα οι
«καλοί» μαθητές. Αυτό έχει συχνά ως αποτέλεσμα να επιτείνονται μέσα στην τάξη οι
αντιπαραθέσεις και να δημιουργείται ανταγωνιστικό κλίμα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗΣ ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗΣ ΚΑΙ
ΙΣΟΠΕΔΩΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ,
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τους
εκπαιδευτικούς, για να αξιοποιήσουν τις εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης
και, ταυτόχρονα, να βελτιώσουν την ποιότητα της διδασκαλίας.
= ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ ΤΗ ΣΤΕΝΗ ΣΧΕΣΗ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΕΤΑΞΥ
ΤΟΥΣ Η ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ, Η ΙΔΙΑ Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ Η
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΜΕΡΗ ΕΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.
ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΑ, ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ, ΤΕΤΟΙΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ,
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗ, ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥ
ΔΙΝΟΥΝ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟ
ΚΑΙ ΡΥΘΜΟ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ, ΤΕΛΟΣ, ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ
ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ.
163o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο
μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η διδασκαλία, η κουλτούρα της κοινότητας και οι
προσωπικές πεποιθήσεις των εκπαιδευτικών σφραγίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα
γίνει κατανοητό και θα υλοποιηθεί το αναλυτικό πρόγραμμα. Κατά συνέπεια,
καθορίζουν εν τέλει τη μορφή που θα πάρει η εργασία στην τάξη, τις σχέσεις και τους
ρόλους εκπαιδευτικών και μαθητών και τους όρους της επικοινωνίας τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Β’ Λυκείου. Μάθημα: Νεοελληνική Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα πολυπληθές Λύκειο της
περιφέρειάς σας φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων και αρκετοί
αλλοδαποί. Ο μεγάλος αριθμός των μαθητών, η πολιτισμική ετερογένεια και ο
εξετασιοκεντρικός προσανατολισμός στη συγκεκριμένη σχολική βαθμίδα έχουν
οδηγήσει τη Διεύθυνση και πολλούς εκπαιδευτικούς να θέσουν ως προτεραιότητες
την αυστηρή «φροντιστηριακού τύπου» διδασκαλία και τον συνεχή έλεγχο των
επιδόσεων με τεστ και διαγωνίσματα. Ένας φιλόλογος που διδάσκει Νεοελληνική
Λογοτεχνία στη Β’ τάξη προσπαθεί να ενσωματώσει στη διδασκαλία στοιχεία των
αναγνωστικών προσεγγίσεων (δημιουργική συμπλήρωση «κενών σημείων» του
κειμένου, ανάδειξη της πολλαπλότητας των προσλήψεων, παιχνίδια ρόλων κλπ). Οι
μαθητές δεν ανταποκρίνονται με σοβαρότητα, και η τάξη μετατρέπεται σύντομα σε
παιδική χαρά.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΡΟΛΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (ΚΑΙ
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ) ΚΑΙ ΤΟΥ «ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟΥ» ΡΟΛΟΥ
ΠΟΥ ΑΝΕΛΑΒΕ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟΝ
ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΠΟΥ ΕΔΩΣΕ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. ΕΠΙΣΗΣ
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΡΟΠΟΥ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ
ΚΑΙ ΙΣΟΠΕΔΩΤΙΚΗ, ΑΦΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ,
ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΥΠΟΨΗ ΤΗΝ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥΣ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό, για να ενισχύσει τις προϋποθέσεις της επιτυχίας .
= 1.ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. 2.ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ
«ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ». 3.ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΠΟΙΚΙΛΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ΤΟΥ ΤΗΝ
ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. 4. ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΕΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ, ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΟΥΣ. ΝΑ ΤΟΥΣ
ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΥ
ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.
164o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Υπάρχει η θεωρητική παραδοχή ότι το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο
μέσα στο οποίο πραγματοποιείται η διδασκαλία, η κουλτούρα της κοινότητας και οι
προσωπικές πεποιθήσεις των εκπαιδευτικών σφραγίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα
γίνει κατανοητό και θα υλοποιηθεί το αναλυτικό πρόγραμμα. Κατά συνέπεια,
καθορίζουν εν τέλει τη μορφή που θα πάρει η εργασία στην τάξη, τις σχέσεις και τους
ρόλους εκπαιδευτικών και μαθητών και τους όρους της επικοινωνίας τους.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ’ Γυμνασίου.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Σε ένα πολυπληθές Λύκειο της
περιφέρειάς σας φοιτούν μαθητές πολλών διαφορετικών επιπέδων και αρκετοί
αλλοδαποί. Ο μεγάλος αριθμός των μαθητών, η πολιτισμική ετερογένεια και ο
εξετασιοκεντρικός προσανατολισμός στη συγκεκριμένη σχολική βαθμίδα έχουν
οδηγήσει τη Διεύθυνση και πολλούς εκπαιδευτικούς να θέσουν ως προτεραιότητες
την αυστηρή «φροντιστηριακού τύπου» διδασκαλία και τον συνεχή έλεγχο των
επιδόσεων με τεστ και διαγωνίσματα. Ένας φιλόλογος που διδάσκει Νεοελληνική
Γλώσσα στη Γ’ Γυμνασίου προσπαθεί να αξιοποιήσει εναλλακτικές πρακτικές
(θεατροκεντρική διδασκαλία, δραματοποιήσεις, αξιοποίηση πολυτροπικών κειμένων
κλπ). Οι μαθητές δεν ανταποκρίνονται με σοβαρότητα, και η τάξη μετατρέπεται
σύντομα σε παιδική χαρά.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΕΤΣΙ ΜΙΑ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ
ΕΠΙΔΡΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ.
2. Έχοντας υπόψη την συγκεκριμένη συνθήκη, τι θα συμβουλεύατε τον
εκπαιδευτικό, για να ενισχύσει τις προϋποθέσεις της επιτυχίας;
= ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ
ΖΗΤΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ.
165o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Η χρήση της λογοτεχνικής θεωρίας στη διδακτική πράξη μπορεί να οδηγήσει στην
ανανέωση των διδακτικών σκοπών και μεθόδων και στην εισαγωγή δημιουργικών
δραστηριοτήτων, που είναι δυνατόν να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών,
και να καλλιεργήσουν τη βιωματική επικοινωνία τους με τα λογοτεχνικά κείμενα και
την ελεύθερη έκφρασή τους αναφορικά με αυτά. Η συνδυαστική και ελαστική χρήση
της μάλιστα μπορεί να υπηρετήσει διαφορετικές παραμέτρους και ανάγκες της
διδασκαλίας. Λ.χ., ο συνδυασμός μια αυστηρής ενδοκειμενικής μεθόδου
(αφηγηματικές τεχνικές) με μια αναγνωσιοκεντρική θεωρία μπορεί να συμφιλιώσει
τη μεθοδική μελέτη με την δημιουργική πρόσληψη του κειμένου από τους μαθητές.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Γ΄ Λυκείου-Θεωρητική Κατεύθυνση. Μάθημα: Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι φιλόλογοι που διδάσκουν λογοτεχνία
Κατεύθυνσης αντιμετωπίζουν, μεταξύ άλλων, δυσκολίες στο να κάνουν τους μαθητές
να αντιληφθούν τη σημασία και το ρόλο των αφηγηματικών τεχνικών στα
διδασκόμενα κείμενα. Συχνά οι αφηγηματικές τεχνικές διδάσκονται ως εξεταστέα
ύλη, ενώ οι μαθητές δεν παρακινούνται να αναγνωρίσουν τη λειτουργία τους ως
ερμηνευτικών εργαλείων. Έτσι ακυρώνονται οι διερευνητικές ερμηνευτικές
διαδικασίες και δεν αναδεικνύεται ο πλούτος των κειμένων.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΜΟΝΗ ΤΩΝ ΩΣ ΑΝΩ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΜΟΝΟΝ
ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΕΜΜΕΝΟΥΝ ΔΗΛΑΔΗ ΜΟΝΟΝ ΣΤΟ
ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει, ώστε οι μαθητές να
αντιληφθούν τη λειτουργία των αφηγηματικών τεχνικών μέσα από μια
δημιουργική πρόσληψη του κειμένου;
= ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΝ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ
ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΟΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΝΑ ΜΕΘΟΔΕΥΣΟΥΝ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΟΥΤΩΣ
ΩΣΤΕ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΧΡΗΣΤΙΚΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΝΑ
ΟΔΗΓΗΘΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ. ΕΝ
ΤΕΛΕΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΠΑΡΑΚΙΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΤΗ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΩΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ. ΈΤΣΙ ΔΕΝ ΘΑ ΑΚΥΡΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΘΑ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ Ο ΠΛΟΥΤΟΣ
ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ.
166o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τη θεωρία της μη ικανοποίησης των αναγκών υποστηρίζεται ότι η
αταξία/ παραβατικότητα αποτελεί έκφραση διαμαρτυρίας αλλά και μία άστοχη συχνά
προσπάθεια ικανοποίησης των αναγκών μέσα από την παραβατική συμπεριφορά.
Παράλληλα, υποστηρίζεται ότι, αν σε ένα σύστημα (τάξη) αλλάξει κάποιος
παράγοντας, τότε είναι ενδεχόμενο να αλλάξει σε κάποιο βαθμό και το ίδιο το
σύστημα.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Β΄ Λυκείου. Μάθημα: Όλα τα αντικείμενα
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε Λύκειο της
περιφέρειάς σας. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει ορισμένα φιλολογικά μαθήματα
φοιτούν 30 μαθητές. Ο φιλόλογος διαπιστώνει αδιαφορία κάποιων μαθητών για το
μάθημα και συνειδητή προσπάθεια εκ μέρους τους για διάσπαση της προσοχής όλης
της τάξης. Προσπαθεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση με ενέργειες όπως
επιχειρήματα πειθούς αλλά και επιβολή κυρώσεων και ποινών, όταν τα προηγούμενα
δεν φέρνουν αποτέλεσμα (π.χ. αποβολή από το μάθημα και χαμηλή βαθμολογία στο
πρώτο τρίμηνο). Ωστόσο, το πρόβλημα συνεχίζεται και, συχνά, οξύνεται.
Γ. Ενδεικτικές _________Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΔΕΝ ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ, ΓΙ’
ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ ΣΩΣΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες των μαθητών και να στρέψει τα ενδιαφέροντα τους προς το
μάθημα;
= ΝΑ ΣΤΡΑΦΕΙ ΣΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ ΟΤΙ Η
ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥΣ, ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ
ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ
ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ ΤΟ ΕΓΩ ΤΟΥΣ ΘΕΤΙΚΑ, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΝ ΑΝ ΘΑ ΤΟΝ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ ΘΕΤΙΚΑ ή ΑΡΝΗΤΙΚΑ, ΑΡΚΕΙ
ΝΑ ΤΟΝ ΠΡΟΒΑΛΛΟΥΝ. ΣΥΝΕΠΩΣ, ΘΑ ΣΤΡΕΨΕΙ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ
ΤΟΥΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ, ΑΝ ΣΥΝΔΥΑΣΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΜΕ
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΛΩΣ ΜΕ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΠΕΙΘΟΥΣ ή ΑΠΛΩΣ ΜΕ ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ
ΠΟΙΝΩΝ, ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΔΕΝ ΦΕΡΝΟΥΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ (Π.Χ.
ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΙ ΧΑΜΗΛΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ
ΤΡΙΜΗΝΟ).
167o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με σύγχρονες θεωρητικές παραδοχές, οι άνθρωποι κατασκευάζουν τη
γνώση μέσα από τις αλληλεπιδράσεις με τους άλλους. Τα μαθησιακά περιβάλλοντα
που διαμορφώνονται στις τάξεις πρέπει, επομένως, να λειτουργούν ως κοινότητες
μάθησης: να διευκολύνουν τις επιθυμητές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μαθητών και,
περνώντας από την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων (συνεργασία, συζήτηση,
ανταλλαγή οπτικών), να συμβάλουν στη γνωστική ανάπτυξη των μαθητών.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου - Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία,
Γλώσσα.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Ένας φιλόλογος εργάζεται σε ένα Λύκειο
της Αθήνα. Στο τμήμα στο οποίο διδάσκει Νέα Ελληνικά (Γλώσσα και Λογοτεχνία),
συζητά με τους μαθητές του τις απόψεις τους για τις διδακτικές πρακτικές και την
όλη σχολική πραγματικότητα. Οι μαθητές εκφράζουν το παράπονο ότι στα
περισσότερα μαθήματα δεν αντιμετωπίζονται ως υπεύθυνα, αξιόπιστα και σημαντικά
υποκείμενα. Νιώθουν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται, αντίθετα κάθονται παθητικά
επί έξι διδακτικές ώρες, μόνο για να ακούν τους καθηγητές τους, να σημειώνουν στο
τετράδιό τους ή στην καλύτερη περίπτωση να απαντούν σε ερωτήσεις.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η θεωρητική παραδοχή με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΔΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες που παρέχουν οι κοινότητες μάθησης, για να ανταποκριθεί στα
αιτήματα των μαθητών ώστε να αποκτήσουν έναν πιο ενεργητικό ρόλο στην
τάξη και να γίνουν συμπαραγωγοί της γνώσης μέσα από τις αλληλεπιδράσεις;
= ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Η ΩΣ ΑΝΩ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ
ΠΑΡΑΔΟΧΗ: 1.ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΩΣ ΥΠΕΥΘΥΝΑ,
ΑΞΙΟΠΙΣΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ. 2.ΝΑ ΑΦΗΝΕΙ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ
ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ κατασκευάζουν τη γνώση μέσα από τις αλληλεπιδράσεις με
τους ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. ΜΕ ΑΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΣΕΙ ΩΣΤΕ ΤΑ
ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΝΑ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΝΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΙΣ
ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ,
ΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
(ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΥΖΗΤΗΣΗ, ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΟΠΤΙΚΩΝ), ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ
ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.
168o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Σύμφωνα με τις αναγνωστικές θεωρίες της λογοτεχνίας, κατά την προσέγγιση ενός
λογοτεχνικού κειμένου αυτό που έχει σημασία είναι οι προσλήψεις και οι
ανταποκρίσεις των αναγνωστών απέναντι σε αυτό και ο τρόπος με τον οποίο εκείνοι
το σηματοδοτούν. Σύμφωνα πάλι με πρόσφατα θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα,
οι αφηγήσεις ιστοριών μέσα στην τάξη δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα να
κινητοποιηθούν, να προβάλουν τον εαυτό τους και να βρουν νόημα στις διδακτικές
δραστηριότητες, νιώθοντας ενταγμένοι σε αυτές.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: όλες οι τάξεις Γυμνασίου - Λυκείου. Μάθημα: Λογοτεχνία.
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Οι μαθητές θέτουν στον καθηγητή τους το
πρόβλημα ότι το μάθημα της λογοτεχνίας δεν τους αγγίζει για ποικίλους λόγους: τα
περισσότερα κείμενα είναι παλιά, τα θέματά τους μακριά από τις δικές τους εμπειρίες
και αναζητήσεις, η λογοτεχνική γραφή ανοίκεια. Ο καθηγητής, αντιμέτωπος με μια
τέτοια κατάσταση, αναζητά έναν νέο προσανατολισμό για το μάθημα, που θα
βοηθούσε τους μαθητές να του αποδώσουν νόημα.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζεται η ερευνητική διαπίστωση με τα
προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= με την εννοια του προσανατολισμου ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΝΟΣ ΣΥΜΒΑΤΟΥ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟ, ΠΟΥ ΣΤΗΝ
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΩΝ ΜΕΣΑ
ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ.
2. Τι θα προτείνατε στον εκπαιδευτικό να κάνει ώστε να αξιοποιήσει τις
δυνατότητες των αναγνωστικών θεωριών της λογοτεχνίας και της αφήγησης
ιστοριών για την αλλαγή της στάσης των μαθητών απέναντι στο μάθημα της
λογοτεχνίας και για την απόδοση νοήματος σε αυτό;
= 1.ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΩΣΤΕ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΑ ΜΗΝ
ΕΙΝΑΙ ΠΑΛΙΑ, ΟΥΤΕ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥΣ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΟΥΤΕ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
ΑΝΟΙΚΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. 2.ΝΑ ΠΡΟΒΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΝΟΣ
ΣΥΜΒΑΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟ,
ΠΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΣΕΩΝ ΙΣΤΟΡΙΩΝ
ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ, ΓΙΑΤΙ ΔΙΝΟΥΝ
ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΝΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΘΟΥΝ, ΝΑ
ΠΡΟΒΑΛΟΥΝ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΝΟΗΜΑ ΣΤΙΣ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΝΙΩΘΟΝΤΑΣ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΙ ΣΕ ΑΥΤΕΣ.
169o
Α. Θεωρητικές Παραδοχές
Στα νέα βιβλία της Νεοελληνικής Γλώσσας για το Γυμνάσιο επισημαίνεται η
πρόθεση για απεγκλωβισμό από την παραδοσιακή, σχολαστικιστικού τύπου
ενασχόληση με τη γλώσσα σε μια τοποθέτηση υπέρ της διδασκαλίας της γλώσσας εν
λειτουργία. Σύμφωνα με την επίσημη στοχοθεσία, δίνεται έμφαση σε παραμέτρους,
όπως οι πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας, τα στοιχεία προφορικότητας, οι
στρατηγικές λόγου.
Β. Περιγραφή Σεναρίου
1. Δεδομένα: Τάξη: Όλες οι τάξεις του Γυμνασίου. Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα
2. Υπάρχουσα Κατάσταση – Πρόβλημα: Καθηγητής που διδάσκει το μάθημα της
Νεοελληνικής Γλώσσας, διαπιστώνει ότι, μολονότι πιστεύει πολύ στην καλλιέργεια
του προφορικού λόγου, παραμένει συχνά προσκολλημένος στην τυπική παράδοση με
τη μορφή σχεδιαγράμματος που προκύπτει μέσα από μια ιδιαιτέρως κατευθυνόμενη
συζήτηση. Επιπλέον, αφήνει συχνά αναξιοποίητες αρκετές ασκήσεις
επικοινωνιακού-προφορικού σχεδιασμού, καθώς τις θεωρεί χρονοβόρες ως προς την
προετοιμασία και πραγματοποίησή τους.
Γ. Ενδεικτικές Ερωτήσεις
1. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι συσχετίζονται οι προθέσεις των νέων βιβλίων
της Νεοελληνικής Γλώσσας με τα προβλήματα που περιγράφει το σενάριο;
= ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΕΝΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ: ΑΛΛΑ ΕΠΙΤΑΣΣΕΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ
ΜΕΘΟΔΟ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ ΚΑΙ ΑΛΛΗ, ΕΝΤΕΛΩΣ
ΑΣΥΜΒΑΤΗ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗΣ ΤΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ.
2. Τι θα συμβουλεύατε τον συγκεκριμένο εκπαιδευτικό, ώστε να
προσανατολιστεί σταδιακά στα νέα προτάγματα του αναλυτικού
προγράμματος και των βιβλίων της Νεοελληνικής Γλώσσας;
= 1.ΝΑ ΜΗ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΤΥΠΙΚΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΗ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΜΕΣΑ
ΑΠΟ ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ. 2.ΕΠΙΠΛΕΟΝ, ΝΑ
ΜΗΝ ΑΦΗΝΕΙ ΣΥΧΝΑ ΑΝΑΞΙΟΠΟΙΗΤΕΣ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ-ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΕΠΕΙΔΗ ΔΗΘΕΝ ΤΙΣ
ΘΕΩΡΕΙ ΧΡΟΝΟΒΟΡΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ
ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ. 3.ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο
ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ, ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΙΣΤΙΚΟΥ
ΤΥΠΟΥ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΩΓΉ ΤΟΥ ΣΕ ΜΙΑ
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.
ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ, ΝΑ ΔΙΝΕΤΑΙ ΕΜΦΑΣΗ ΣΕ
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ, ΟΠΩΣ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΤΑ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΛΟΓΟΥ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου