Εμμανουήλ Κριαράς, ετών 107: “Δεν ήλπιζα τόσο μακρά ζωή….”

Ιστορική μορφή για τα ελληνικά γράμματα, ο διακεκριμένος φιλόλογος, καθηγητής της Φιλοσοφικής, αποδεικνύει και σήμερα πως παραμένει… αιώνιος έφηβος

Ακμαίος, ευγενής και με ζεστή καρδιά ο Εμμανουήλ Κριαράς, έχει ζήσει το σύνολο σχεδόν της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. «Δεν ήλπιζα τόσο μακρά ζωή… Θυμάμαι τον κομήτη του Χάλεϊ, την εμφάνιση του Βενιζέλου, παρέστην -μικρό παιδί- σε ένοπλο συλλαλητήριο στην Κρήτη…», λέει με αφορμή τα πρόσφατα γενέθλιά του. Γεννημένος στις 28 Νοεμβρίου 1906 ο υπεραιωνόβιος καθηγητής, διαθέτοντας απόλυτη πνευματική διαύγεια (εσχάτως αντιμετωπίζει κινητικά προβλήματα), υπογραμμίζει στο ΑΠΕ: «Κουράστηκα πια. Δεν θέλω άλλο να ζω για να βλέπω αυτή την κατάσταση… Θέλω να διατηρήσω την αισιοδοξία μου αλλά δεν μου το επιτρέπουν τα «πράγματα» όπως έχουν καταστεί. Και σε κοινωνικό και σε προσωπικό επίπεδο. Κοινωνικά, μ’ αυτή

την κατάπτωση την οικονομική, αλλά όχι μόνο».

Ζει πάντα εκεί, στο διαμέρισμα του δευτέρου ορόφου της οδού Αγγελάκη, ανάμεσα σε βιβλία, χαρτιά, στυλό, λεξικά, μερικές παλιές πολυθρόνες, μια κλειστή (πάντα) τηλεόραση, λίγες εφημερίδες και φωτογραφίες (κυρίως της συζύγου του Αικατερίνης Στρυφτού- Κριαρά).

«Επίστεψα πολύ στον έρωτα… Είναι αυτός που σε βοηθά να ζεις και να δημιουργείς. Είναι αυτό που λείπει ίσως σήμερα… Τη βλέπω, ξέρετε, πολύ συχνά στον ύπνο μου (τη σύζυγό του)… Θα ήθελα και να αναστηθεί, αλλά δεν γίνεται».

Θιασώτης του σοσιαλισμού της κοινωνικής δικαιοσύνης, σχολιάζοντας την πορεία και τον ρόλο της Αριστεράς, εμφανίζεται απογοητευμένος από την πολυδιάσπασή της και εύχεται να υπάρξει μια ενωμένη Αριστερά που θα αγκαλιάσει όλες τις αποκλίσεις και θα βαδίσει στον σωστό δρόμο. «Ημουν υπέρ του κ. Κουβέλη. Πίστευα πως είναι αυτός που εκφράζει μια αριστερή πολιτική, αλλά δημοκρατική… Είναι λυπηρό, όμως, το ότι και σ’ αυτό τον πολιτικό χώρο υπήρξαν εσωτερικές διαφωνίες και διασπαστικές κινήσεις που οδήγησαν και στην αποχώρησή του από την κυβέρνηση», τονίζει, ενώ προσθέτει ότι μέχρι πρόσφατα ψήφιζε αλλά… «τώρα δεν με βαστούν τα πόδια μου να πάω στο εκλογικό κέντρο». Ωστόσο, την πνευματική εργασία δεν την έχει εγκαταλείψει ποτέ: το τελευταίο βιβλίο του βρίσκεται ήδη στο τυπογραφείο κι έχει τον τίτλο «Απόλογος Βίου».

Μια ζωή γεμάτη λέξεις

Από τα περισσότερα από 1.000 άρθρα και τα περίπου 60 βιβλία που έχει εκδώσει αυτοτελώς μέχρι σήμερα ο Εμμανουήλ Κριαράς, ξεχωρίζουν οι μονογραφίες του για τον Ψυχάρη, τον Σολωμό και τον Παλαμά, οι εκδόσεις των παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας, οι ποικίλες μελέτες του για τον δημοτικισμό και κυρίως οι 14 πρώτοι τόμοι του Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669) που έχει καθιερωθεί διεθνώς ως Λεξικό Κριαρά. Το 1997, για προσωπικούς λόγους, το εγκατέλειψε, παραδίδοντας το σχετικό λεξικογραφικό του αρχείο στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας της Θεσσαλονίκης.

Αντιγόνη Καράλη
ΕΘΝΟΣ