Το Υπουργείο Παιδείας ανοίγει ξανά τον διάλογο γύρω από την εφαρμογή της Συνθήκης της Μπολόνια, με επίκεντρο την υιοθέτηση του ευρωπαϊκού μοντέλου σπουδών «3-2-3» από τα ελληνικά πανεπιστήμια. Είκοσι έξι χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης από την Ελλάδα (1999), η προοπτική ενός τριετούς κύκλου προπτυχιακών σπουδών τίθεται πλέον σε σοβαρή συζήτηση.
Τι προβλέπει το μοντέλο «3-2-3»
Το μοντέλο που εφαρμόζεται ευρέως στην Ευρώπη περιλαμβάνει:
- 3 έτη προπτυχιακών σπουδών (Bachelor)
- 2 έτη μεταπτυχιακών σπουδών (Master)
- 3 έτη διδακτορικής διατριβής (PhD)
Η υιοθέτηση του συστήματος αυτού συνδέεται με την αυξανόμενη ανάγκη για ευελιξία και κινητικότητα των αποφοίτων, την προσαρμογή της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης στα ευρωπαϊκά πρότυπα και την αναβάθμιση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών ΑΕΙ.
Δημόσια ΑΕΙ: Προβληματισμός, αλλά και πίεση προσαρμογής
Η συζήτηση προκαλεί ανάμικτες αντιδράσεις στο εσωτερικό των δημόσιων πανεπιστημίων. Αν και οι πρυτανικές αρχές αναγνωρίζουν την ανάγκη εκσυγχρονισμού και τις πιέσεις από τον ανταγωνισμό –ιδιαίτερα υπό το φως της δημογραφικής συρρίκνωσης και της μείωσης των εισακτέων– εκφράζουν έντονο σκεπτικισμό για τις επιπτώσεις μιας τόσο ριζικής αλλαγής.
Ανησυχίες καταγράφονται για:
- Ενδεχόμενη υποβάθμιση της ποιότητας σπουδών
- Εντατικοποίηση της φοιτητικής ζωής
- Αντιδράσεις από φοιτητικές παρατάξεις και πανεπιστημιακούς
- Αναγκαίες ριζικές αλλαγές στη δομή των προγραμμάτων σπουδών
Μη κρατικά ΑΕΙ & εξωτερική πίεση για αλλαγή
Η συζήτηση αναζωπυρώνεται και λόγω της επικείμενης ίδρυσης μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα. Ήδη δώδεκα ξένα πανεπιστήμια, κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, έχουν υποβάλει αίτηση για την ίδρυση παραρτημάτων. Τα ιδρύματα αυτά φέρνουν μαζί τους τα τριετή προγράμματα σπουδών, προκαλώντας ενδεχόμενες ανισορροπίες στο ακαδημαϊκό τοπίο.
Το Υπουργείο Παιδείας διευκρινίζει ότι δεν επιβάλλει την υιοθέτηση του τριετούς πτυχίου, αλλά παρέχει το θεσμικό πλαίσιο και τα εργαλεία για όσες σχολές επιλέξουν να ευθυγραμμιστούν προαιρετικά με το ευρωπαϊκό μοντέλο.
Αναγνώριση ξένων τίτλων – Η πίεση των αριθμών
Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΟΑΤΑΠ, η συντριπτική πλειονότητα των πτυχίων τριετούς διάρκειας από πανεπιστήμια του εξωτερικού αναγνωρίζεται πλήρως και χωρίς εξετάσεις. Το γεγονός αυτό δημιουργεί συνθήκες άνισου ανταγωνισμού για τους αποφοίτους των ελληνικών ΑΕΙ, οι οποίοι συχνά χρειάζονται 4 ή περισσότερα έτη σπουδών για ένα πτυχίο που έχει μικρότερη ευελιξία στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας.
Το Υπουργείο Παιδείας: «Η αλλαγή θα ενισχύσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα»
Το Υπουργείο υποστηρίζει ότι η προσαρμογή στα ευρωπαϊκά πρότυπα δεν είναι απλώς εκπαιδευτική επιλογή, αλλά στρατηγική αναγκαιότητα. Όπως σημειώνεται, η πλειοψηφία των ιδρυμάτων στην Ε.Ε. προσφέρουν συμπυκνωμένα, τριετή προγράμματα σπουδών που επιτρέπουν στους φοιτητές να εισέλθουν ταχύτερα στην αγορά εργασίας ή να προχωρήσουν σε μεταπτυχιακές σπουδές.
«Τα ελληνικά ΑΕΙ καλούνται να συμμετάσχουν ισότιμα στην ευρωπαϊκή ακαδημαϊκή κοινότητα και να αποκτήσουν πραγματική διεθνή προβολή», τονίζεται χαρακτηριστικά.
Μεταρρύθμιση με προσοχή και διάλογο
Η ηγεσία του Υπουργείου επισημαίνει ότι η όποια απόφαση για τροποποίηση της διάρκειας σπουδών δεν θα είναι οριζόντια, αλλά θα παραμείνει στη διακριτική ευχέρεια των ιδρυμάτων. Τα πανεπιστήμια που το επιθυμούν θα μπορούν να σχεδιάσουν νέα προγράμματα τριετούς διάρκειας, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των φοιτητών και στις προοπτικές απασχόλησης κάθε κλάδου.
Η προοπτική καθιέρωσης πτυχίου σε 3 χρόνια αποτελεί σημαντική εκπαιδευτική και πολιτική πρόκληση. Αναμένεται να πυροδοτήσει ευρύ εθνικό διάλογο μεταξύ πολιτείας, πανεπιστημίων, φοιτητών και κοινωνίας.
Στο επίκεντρο της συζήτησης θα βρεθούν:
- Η ποιότητα και η πληρότητα των σπουδών
- Η ισοτιμία και η αναγνωρισιμότητα στην ευρωπαϊκή αγορά
- Οι αλλαγές που φέρνει η ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ
Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται να αναδιαμορφώσει ριζικά τον χάρτη της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης τα επόμενα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου