Για δύο συνεχόμενα χρόνια, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης βρισκόταν σε αδυναμία να εκλέξει πρύτανη. Η εκκρεμότητα λύθηκε μόλις πρόσφατα, έπειτα από έντονη αντιπαράθεση τεσσάρων καθηγητών που διεκδικούσαν τη θέση, τόσο με φανερά όσο και με παρασκηνιακά μέσα. Η συγκεκριμένη υπόθεση είναι ενδεικτική της γενικότερης εικόνας που επικρατεί στον χώρο των ΑΕΙ. Παρότι η περίπτωση του ΑΠΘ είναι ακραία, καθώς όλα τα υπόλοιπα πανεπιστήμια είχαν καταφέρει να εκλέξουν πρύτανη σύμφωνα με τον νόμο 4957 από το 2022, δεν είναι ο μοναδικός προβληματικός κρίκος στην αλυσίδα.
Δεν ευθύνονται κυρίως οι όποιες ασάφειες του νόμου – αυτές μπορούν να αποσαφηνιστούν μέσω νομικών ή πολιτικών παρεμβάσεων. Το πραγματικό πρόβλημα εντοπίζεται στην απόρριψη της φιλοσοφίας του νόμου από μερίδα της πανεπιστημιακής κοινότητας και από υπερφιλόδοξους ακαδημαϊκούς.
Σύμφωνα με το μοντέλο 6-5-1, οι πανεπιστημιακοί εκλέγουν έξι συναδέλφους τους, εκπροσωπώντας διαφορετικά τμήματα, και αυτοί με τη σειρά τους επιλέγουν πέντε εξωτερικά μέλη με αναγνωρισμένο έργο. Το εννεαμελές συμβούλιο που σχηματίζεται καλείται να εκλέξει τον πρύτανη μεταξύ των έξι αρχικών υποψηφίων. Σκοπός του νομοθέτη ήταν να εξασφαλιστεί διατμηματική εκπροσώπηση και να ενισχυθούν οι συναινέσεις.
Στην πράξη, ωστόσο, οι υποψήφιοι κινητοποιούνται από νωρίς για να εξασφαλίσουν τη στήριξη των συναδέλφων τους, επιδιώκοντας πλειοψηφία στους «έξι» και κατ’ επέκταση στους «πέντε» εξωτερικούς. Έτσι, η θέση του πρύτανη καταλήγει να ελέγχεται μέσω άτυπων συμμαχιών. Όταν οι εσωτερικές ισορροπίες δεν αποφέρουν αποτέλεσμα, όπως συνέβη στο ΑΠΘ, εμφανίζονται φαινόμενα εμπλοκής και αδιεξόδου.
Η πανεπιστημιακή κοινότητα έχει συχνά επιδείξει ικανότητα να παρακάμπτει τους θεσμικούς φραγμούς που θέτουν οι νόμοι για την αποτροπή πελατειακών σχέσεων και παρασκηνιακών συναλλαγών. Παρά τις αλλεπάλληλες νομοθετικές αλλαγές τις τελευταίες δύο δεκαετίες —τέσσερις βασικές και αρκετές δευτερεύουσες— το πρόβλημα παραμένει.
Πληροφορίες αναφέρουν πως η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας εξέταζε τροποποιήσεις στο εκλογικό σύστημα πρυτάνεων και στη διάρκεια της θητείας τους. Μένει να φανεί εάν η νέα ηγεσία θα προχωρήσει σε σχετικές πρωτοβουλίες. Όμως, δεδομένου ότι τα πανεπιστήμια αντανακλούν τις παθογένειες της κοινωνίας, δύσκολα θα εξαλειφθούν οι πελατειακές πρακτικές ανεξαρτήτως συστήματος. Ίσως, τελικά, πρόκειται για άλλη μία χαμένη μάχη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου