Συντάξεις: Ποιους συμφέρει και πόσο κοστίζει η εξαγορά πλασματικών - Παραδείγματα

 

To δημοφιλέστερο βοήθημα για να βγουν οι ασφαλισμένοι νωρίτερα στη σύνταξη είναι η εξαγορά πλασματικών ετών, όπως για παράδειγμα ο χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία.

Με την εξαγορά οι ασφαλισμένοι μπορούν να βγουν στη σύνταξη έως και 5 χρόνια νωρίτερα.

H αίτηση αναγνώρισης και εξαγοράς πλασματικών ετών μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, καθώς -όπως συμβουλεύουν οι ειδικοί, μόνο το τελευταίο διάστημα πριν την αποχώρηση, μπορεί ο ασφαλισμένος να είναι απόλυτα σίγουρος για τα έτη που του χρειάζονται να εξαγοράσει.

Από την πλευρά του το υπουργείο Εργασίας διαβεβαιώνει ότι:

α) Δεν χρειάζεται κανείς ασφαλισμένος να τρέξει τώρα να πληρώσει για την εξαγορά των πλασματικών, εκτός αν απέχει ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης.

β) Δεν είναι σε καμία περίπτωση στην πρόθεση του υπουργείου να καταργήσει τώρα η στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών, είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67, είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.

Ποιους συμφέρει

Η υποβολή αιτημάτων για εξαγορά πλασματικών  συμφέρει :

• Γονείς ανηλίκων ή τριτέκνους στο Δημόσιο, που με τη χρήση αυτών κατοχυρώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012.
• Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με την εξαγορά 5.500 ημέρες αναδρομικά το 2010 ή το 2011 για την κατοχύρωση του δικαιώματος.
• Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ – Τράπεζες που συμπληρώνουν αναδρομικά 25ετία το 2011 ή το 2012.
• Ανδρες και γυναικες δημόσιους υπάλληλοι για τη συμπλήρωση 35ετίας ή 36ετίας ή 37ετίας.
• Ασφαλισμένους σε ΕΤΑΑ (Νομικών – ΤΣΜΕΔΕ - ΤΣΑΥ) ή ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ - ΤΣΑ) για τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης
• Ασφαλισμένους όλων των Ταμείων και του ΟΓΑ που συμπληρώνουν 40ετία με την εξαγορά για τα 62.
• Ασφαλισμένους στα βαρέα για συμπλήρωση των λοιπών προϋποθέσεων.

Για όλες τις παραπάνω κατηγορίες η εξαγορά συμφέρει εφόσον συμπληρώνονται όλες οι προϋποθέσεις, ώστε ο ασφαλισμένος να μπορεί είτε να κατοχυρώσει δικαίωμα είτε να συνταξιοδοτηθεί.

Τι ισχύει για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα

Οι ασφαλισμένοι όσον αφορά την εξαγορά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στους εργαζόμενους στο δημόσιο και στους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.

Εργαζόμενοι στο δημόσιο: Μπορούν να υποβάλλουν αίτηση σήμερα και να πληρώσουν όποτε θέλουν πριν η μετά τη συνταξιοδότηση.

To κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.

Ωστόσο, το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς παραμένει για τους δημοσίους υπαλλήλους που είχαν υποβάλλει σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτοί έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με κόστος που ίσχυε την χρονιά υποβολής της αίτησης.

Τα πλασματικά έτη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα έως απαραίτητα για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι επιθυμούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικίες από 55 μέχρι και 62 με τις διάφορες διατάξεις περί 35ετίας, 25ετίας και 37ετίας στο Δημόσιο.

Επίσης, σημαντικό όφελος θα έχουν από την εξαγορά και όσοι συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης, καθώς όσο μεγαλύτερο ασφαλιστικό βίο έχει ο υπάλληλος τόσο μεγαλύτερη αύξηση θα λάβει στην προσδοκώμενη σύνταξή του.

Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα: Η αναγνώριση πλασματικών ετών είναι χρήσιμη και γι' αυτήν την κατηγορία, ιδίως στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος χρειάζεται να προσθέσει 3-4 πλασματικά έτη και να πιάσει το όριο των 40 ετών ασφάλισης για να βγει στη σύνταξη στα 62.

Χρειάζεται, όμως, ιδιαίτερη προσοχή, καθώς οι εν λόγω ασφαλισμένοι που θα υποβάλλουν σήμερα αίτηση για εξαγορά πλασματικών ετών θα λάβουν σε 6 μήνες πράξη καταλογισμού οφειλής που θα τους καλεί να πληρώσουν εφάπαξ η σε δόσεις το συνολικό ποσό για την εξαγορά.

Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν ότι «οι εν λόγω ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα δεν χρειάζεται να σπεύσουν τώρα εξαιτίας της ανησυχίας τους να πληρώσουν ποσά, μεγαλύτερα η μικρότερα, για να εξαγοράσουν πλασματικά χρόνια, 10 χρόνια πριν βγουν στη σύνταξη. Το καλύτερο είναι να υπολογίσουν με προσοχή τον τελευταίο έτος πριν από τη συνταξιοδότησή τους πόσα χρόνια έχουν πραγματικά ανάγκη να εξαγοράσουν».

Κόστος εξαγοράς

Υπενθυμίζουμε ότι ο υπολογισμός των πλασματικών και ο καταλογισμός οφειλής μπορεί να ανατεθεί και σε ιδιώτες δικηγόρους ή φοροτεχνικούς οι οποίοι θα αμείβονται από τον ΕΦΚΑ.

Το κόστος της εξαγοράς κυμαίνεται κατά περίπτωση. Στο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 πλασματικά έτη από Στρατό, σπουδές, κ.ά., και επιπλέον έως 5 έτη λόγω τέκνων (για 3 παιδιά), ενώ στον ιδιωτικό τομέα συνολικά αναγνωρίζονται έως 7 πλασματικά έτη.

Οπως εξηγεί ο δικηγόρος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, Διονύσης Ρίζος, «η εξαγορά πλασματικών ετών σε χαμηλό κόστος επηρεάζει τη σύνταξη αναλόγως με τα συνολικά έτη ασφάλισης, αλλά και τις αποδοχές του ασφαλισμένου. Η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και δεν υφίσταται ενιαίος κανόνας. Ο ισχυρισμός που έχει διατυπωθεί ότι δήθεν η εξαγορά πλασματικών ετών με χαμηλό κόστος οδηγεί σε χαμηλή σύνταξη είναι ανεδαφικός και λάθος».

«Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα», σημειώνει ο κ. Ρίζος, «αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή, αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται».

Παραδείγματα

Ας δούμε τα παραδείγματα που επεξεργάστηκε ο κ. Ρίζος :

1. Δημόσιος υπάλληλος ΠΕ, τρίτεκνος, έχει κάνει αίτηση εξαγοράς 5 πλασματικών ετών το 2016 και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σήμερα που έχει συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης. Συμφέρει να εξαγοράσει τα 5 πλασματικά έτη ή θα πάρει χαμηλότερη σύνταξη;

Απάντηση: Οι συντάξιμες αποδοχές του χωρίς εξαγορές είναι 1.650 €. Με εξαγορά 5 ετών με κόστος 109 € / μήνας οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.419 €. Ο συντελεστής αναπλήρωσης όμως θα είναι πλέον 50,01%. Ετσι ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά θα λάβει σύνταξη 1.094,03 €. Χωρίς εξαγορά θα ελάμβανε 1.001,1 €. Η διαφορά είναι 94 € προσαύξηση στη σύνταξη για μια δαπάνη 6.540 € συνολικά που αποσβένει σε 4 έτη.

2. Ελεύθερος επαγγελματίας ασφαλισμένος στην 4η ασφαλιστική κατηγορία θα υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 και σκέφτεται να κατέβει στην 1η ασφαλιστική κατηγορία για την εξαγορά 7 πλασματικών ετών και τη συμπλήρωση των 40 ετών ασφάλισης. Συμφέρει να εξαγοράσει τα 7 πλασματικά έτη στην 4η ασφαλιστική κατηγορία ή αν τα εξαγοράσει στην 1η θα πάρει χαμηλότερη σύνταξη;

Απάντηση: Οι συντάξιμες αποδοχές του συγκεκριμένου ασφαλισμένου χωρίς εξαγορές είναι 1.240 €. Με εξαγορά 5 ετών με κόστος 155 € / μήνα οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι όντως χαμηλότερες και συγκεκριμένα 1.143,1 €. Ο συντελεστής αναπλήρωσης όμως θα είναι πλέον 50,01%. Έτσι ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά θα λάβει σύνταξη 955,67 € με το συνολικό κόστος να είναι 9.300 €. Με εξαγορά 5 ετών στην 4η ασφαλιστική κατηγορία με κόστος 297 € / μήνα οι συντάξιμες αποδοχές του θα είναι υψηλότερες και συγκεκριμένα 1.291,4 €. Ο συντελεστής αναπλήρωσης και σε αυτήν την περίπτωση θα είναι 50,01%. Ετσι ο συγκεκριμένος ασφαλισμένος με την εξαγορά στην 4η ασφαλιστική κατηγορία θα λάβει σύνταξη 1.029,64 € με το συνολικό κόστος να είναι 17.820 €. Βλέπουμε ότι για 8.500 € περισσότερα η προσαύξηση στη σύνταξη είναι μόνο 74 € με την απόσβεση να γίνεται σε 9+ έτη, κάτι που κάνει πιο συμφέρουσα επιλογή την εξαγορά σε χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία.

Οι επιλογές για την πληρωμή των πλασματικών

Οι ασφαλισμένοι που θα αποφασίσουν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη έχουν τις εξής επιλογές για την καταβολή των ποσών:

1. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Δεν δίδεται έκπτωση για εξαγορά χρόνου, μικρότερου του ενός έτους.
2. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
3. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται το 25% αυτής, μέχρι να εξοφληθεί ολοσχερώς το οφειλόμενο ποσό.