Ανθ’ όλων ημών Γουλιμείς του Αντώνη Αντωνάκου

Ο Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε εκ των κορυφαίων πολιτικών της σύγχρονης Ελλάδας. Με τον Καποδίστρια ήταν οι δύο πολιτικοί του 19^ου αιώνα που ξεχώρισαν. Αν η προσπάθεια του δεύτερου να δημιουργήσει ένα σύγχρονο και προοδευτικό πολίτευμα –για τα δεδομένα εκείνης της εποχής- τερματίστηκε με την δολοφονία του, ο πρώτος έβαλε την σφραγίδα του στον εκδημοκρατισμό της λειτουργίας του όσο και στον εκσυγχρονισμό και την δημιουργία βασικών κρατικών υποδομών. Ωστόσο και η παρουσία του Τρικούπη τερματίστηκε άδοξα όταν στις εκλογές του 1895 ηττήθηκε από τον Μιλτιάδη Γουλιμή μένοντας εκτός Κοινοβουλίου. Απόρροια της ήττας ήταν η πασίγνωστη δήλωσή του: «Ανθ’ ημών Γουλιμής… Καληνύχτα σας».

Αν και –σύμφωνα με ορισμένες πηγές- στην φράση «δεν περιέχεται υπεροπτική κρίση» έναντι του Γουλιμή,  εξ αντικειμένου δεν υφίσταται σύγκριση μεταξύ των δύο. Ο Γουλιμής παρέμεινε –όσο παρέμεινε- στην ιστορία κυρίως λόγω της φράσης του Τρικούπη. Δεν θα ήταν μάλιστα υπερβολή αν κάποιος ισχυριζόταν ότι όλη η ουσία της φράσης ήταν στον χαιρετισμό, «καληνύχτα σας»! Σε ποιους απευθυνόταν; Στους ψηφοφόρους –δεν είναι τυχαία η μη χρήση της λέξης πολίτες- της εκλογικής του περιφέρειας ή γενικά στους ψηφοφόρους όλης της χώρας; Βεβαίως κάθε λαός στην Δημοκρατία δικαιούται να έχει, και κατά κανόνα έχει –φυσικά όπως σε όλους τους κανόνες υπάρχουν και οι εξαιρέσεις- την ηγεσία που του αξίζει. Έτσι ο Τραμπ, ή ο Τζόνσον δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό. Οι ηγεσίες που αξίζουν στις συγκεκριμένες κοινωνίες την συγκεκριμένη στιγμή.
Έτσι το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι αν οι συγκεκριμένες ηγεσίες θα μπορούσαν να είναι ουσιωδώς διαφορετικές, αλλά αν οι συγκεκριμένες κοινωνίες θα μπορούσαν να έχουν εξελιχθεί διαφορετικά. Αν η πολιτική και ηθική διαπαιδαγώγηση των πολιτών θα μπορούσε να εξασφαλίσει ουσιωδώς καλύτερα αποτελέσματα. Σε ποιο βαθμό τελικά ισχύει ο συλλογισμός του Ι. Καντ ότι: «Οι πολιτικοί μας διαβεβαιώνουν πως πρέπει να εκλαμβάνουμε τους ανθρώπους ακριβώς όπως είναι και όχι όπως οι καλοπροαίρετοι ονειροπόλοι φαντάζονται πως πρέπει να είναι, αλλά αυτό το “ακριβώς όπως είναι” σημαίνει στην πραγματικότητα  αυτό που ένα συγκεκριμένο είδος πολιτικής τους έχει κάνει να είναι» (Ι. Καντ, «Η διένεξη των Σχολών»); Φταίνε οι πολίτες ή όλη η ευθύνη βαρύνει τους πολιτικούς;
Εξετάζοντας την Ελληνική πραγματικότητα διαπιστώνουμε ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει. Οι επιλογές του λαού καθορίστηκαν από την πολιτική διαπαιδαγώγησή του. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». Ούτε «ώριμο τέκνο της ανάγκης». Ο λαϊκισμός, η ιδιοτέλεια, η αυθαιρεσία, η ασυδοσία και η διαφθορά αποτέλεσαν διαχρονικά «εργαλεία» της εξουσίας. Οι ψηφοφόροι έχουν διαμορφωθεί όπως το αναχρονιστικό πελατειακό σύστημα εξυπηρετείται να είναι. Η δε πελατειακή σχέση δεν υφίσταται μόνο σε προσωπικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Άλλοτε είναι διαρκής και άλλοτε συγκυριακή εξυπηρετώντας πάντα ιδιοτελείς πολιτικές σκοπιμότητες.
Αυτοπαγιδευόμενοι σε αυτό το σύστημα της αρχομανίας, της ματαιοδοξίας, των ψευδαισθήσεων και του «κούφιου» ευδαιμονισμού οδηγηθήκαμε «χωρίς περίσκεψη χωρίς αιδώ» στην σημερινή κατάσταση. Ο Ερντογάν να ανεμίζει το χατζάρι και εμείς «μοιραίοι και άβουλοι» να κυνηγάμε μάρτυρες «φαντάσματα» σε ένα σκάνδαλο που  ούτως ή άλλως θα έχει την κατάληξη των προηγουμένων. Τις καλένδες της λήθης και της παραγραφής. Την ίδια ώρα, είναι βέβαιο ότι στην «Βουλή», των απόδημων από τα εγκόσμια πολιτικών, οι «γέροντες» θα δηλώνουν αναστενάζοντας: «Ανθ’ όλων ημών Γουλιμείς». Καληνύχτα μας.
Αντωνάκος Αντώνης
20-02-2020
antonakosantonis@gmail.com                http://www.antonakos.edu.gr