Η δύσκολη επόμενη ημέρα για τον Ερντογάν μετά τις ήττες στο «δημοψήφισμα» των δημοτικών εκλογών

Η πύρρειος νίκη του Ερντογάν στις αυτοδιοικητικές εκλογές αποτελούν ίσως το πολιτικό Βατερλό του Τούρκου προέδρου. Τυπικά οι εκλογές αφορούσαν μόνο την εκλογή νέων δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων. Ο ίδιος ο Ερντογάν όμως τις χαρακτήρισε ως «δημοψήφισμα» για την κυβέρνησή του, κάνοντας λόγο για «ζήτημα ζωής και θανάτου».

Ο Ερντογάν είχε την πλήρη υπεροχή. Κυριαρχούσε και ήλεγχε τα σημαντικότερα ΜΜΕ. Και όμως δεν κατάφερε να κερδίσει στα μεγάλα αστικά κέντρα, γεγονός που δείχνει πόσο μεγάλη είναι η απογοήτευση των ανθρώπων από την κυβερνητική πολιτική. Ο Ερντογάν ανήλθε κάποτε στην εξουσία γιατί έπεισε τους ψηφοφόρους ότι είναι σε θέση να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον. Τώρα όμως η χώρα βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από το 2001.

Ο Ερντογάν κατάφερε να βρεθεί στην εξουσία εκμεταλλευόμενος την απογοήτευση των Τούρκων πολιτών για την υπαγωγή της χώρας τους στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με τη ρητορική του προσπάθησε να «εξαφανίσει» τους προκατόχους του προσάπτοντας τους τα δεινά της οικονομίας. Ωστόσο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πάντως να πληρώνει την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης στην χώρα, κάτι που βιώνουν οι Τούρκοι πολίτες στην καθημερινότητά τους. Και γι' αυτό στην ομιλία του μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων φρόντισε να τονίσει ότι έχει μπροστά του άλλα 4,5 χρόνια χωρίς εκλογές για να υλοποιήσει ένα στιβαρό οικονομικό πρόγραμμα. Οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αγορά ή όχι των S - 400 και μια πιθανή επιχείρηση στην Συρία θα καθορίσουν την εξωτερική πολιτική αμέσως μετά τις εκλογές, με τον αντίστοιχο αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξελέγη Πρόεδρος της Τουρκίας μετά την υπαγωγή της γείτονος στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείου, είχε θέσει ως βασική του προτεραιότητα της ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας και την παράλληλη στοχοποίηση των αντιπάλων του, κατηγορώντας τους για τη διεθνή οικονομική στήριξη που ζήτησε η χώρα.

Ωστόσο μια σειρά εσφαλμένων κινήσεων του Τούρκου προέδρου- νεποτισμός, κεντρικός έλεγχος της οικονομίας και φούσκα ιδιωτικού δανεισμού – εκτόξευσαν τον πληθωρισμό ενώ η ισοτιμία της λίρας με το δολάριο και το ευρώ κατέγραφε ιστορικά χαμηλά.

Το εάν ο Ερντογάν θα παραμείνει στο προεδρικό μέγαρο μέχρι το τέλος της θητείας του είναι μία από τις βασικές ερωτήσεις μετά τα αποτελέσματα στις δημοτικές εκλογές. Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, είναι πιθανό να χρίσει διάδοχο πριν το τέλος της θητείας του. Το σημαντικότερο αποτέλεσμα των εκλογών είναι ότι η φήμη του «παντοδύναμου» Ερντογάν υπέστη σοβαρό πλήγμα στην Τουρκία και περισσότερο στο δικό του εκλογικό σώμα.

Σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις, «το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν ο Ταγίπ Ερντογάν παραδεχθεί την ήττα του, αλλά και πως ο τούρκος πρόεδρος και το κυβερνών κόμμα θα διαχειριστούν αυτό το χτύπημα. Προεκλογικά ο Ταγίπ Ερντογάν είχε ανακοινώσει ότι θα απομακρύνει μέλη της αντιπολίτευσης από τα αξιώματά τους σε περίπτωση νίκης. Απείλησε μάλιστα ότι θα καθαιρέσει τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς, υποψήφιο του αντιπολιτευτικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Οι σκληρές επιθέσεις του προέδρου συσπείρωσαν την αντιπολίτευση. Έτσι το φιλοκουρδικό HDP προέτρεψε τους ψηφοφόρους του να ψηφίσουν άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Δεν είναι όμως τα λάθη τακτικής του προέδρου που οδήγησαν σε αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά η οικονομική κρίση. Πολλοί ψηφοφόροι απείχαν από τις εκλογές γιατί θεωρούν την κυβέρνηση υπεύθυνη για την ύφεση, την ανεργία και τη συνεχή υποτίμηση της τουρκικής λίρας. Η κυβέρνηση συγκαλύπτει τις πραγματικές διαστάσεις της κρίσης. Τώρα όμως ο πρόεδρος Ερντογάν πρέπει να αντιδράσει, αν θέλει να αποτρέψει μια πλήρη κατάρρευση. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι τα τελευταία χρόνια χρηματοδότησε με δανεικά την οικονομική ανάπτυξη. Δεν αποκλείεται η οικονομική κρίση και οι πιέσεις στο εσωτερικό να πείσουν τον πρόεδρο Ερντογάν να ξεκινήσει προσπάθειες

Τo AKP μετατράπηκε από μεταρρυθμιστή σε κόμμα διαχείρισης της εξουσίας. Εν τέλει το κυβερνών κόμμα ζημιώθηκε από την μεταρρύθμιση του Συντάγματος, τον εντοπισμό αντιπάλων του κράτους και τη διαχείριση της απόπειρας πραξικοπήματος. Η εσωτερική πολιτική μονοπώλησε την καθημερινότητα τα τελευταία χρόνια. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος ξεκίνησαν οι μαζικές συλλήψεις, στη συνέχεια δόθηκαν οικονομικά κίνητρα, τα οποία διαδέχθηκαν αυξήσεις φόρων. Στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα για τις αυτοδιοικητικές οι φόροι μειώθηκαν, ενώ χορηγήθηκαν αφειδώς συγχωροχάρτια για αυθαίρετα κτίσματα. Το εθνικό νόμισμα κατέρρευσε, όταν η Άγκυρα εισήλθε σε τροχιά σύγκρουσης με τις ΗΠΑ. Για να μην χάσει ωστόσο τους σταθερούς ψηφοφόρους του ο πρόεδρος Ερντογάν διασφάλισε ότι η κεντρική τράπεζα θα κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια. Αποτέλεσμα; αδύναμη λίρα, υψηλός πληθωρισμός και ανοδική ανεργία. Τα αποτελέσματα των αυτοδοικητικών δείχνουν ότι πολλοί ψηφοφόροι εμπιστεύονται ακόμα το ΑΚΡ. Ολοένα και περισσότεροι ωστόσο πιστεύουν ότι η αντιπολίτευση θα τα κατάφερνε εξίσου καλά. Για τη Δημοκρατία στη Τουρκία αυτό αποτελεί θετικό μήνυμα.