ΙΕΠ: Η νέα πρόταση για το Λύκειο όπως αναλυτικά παρουσιάστηκε στη Βουλή

Με πολύ λακωνικό τρόπο, αλλά και με σαφήνεια στις βασικές της κατευθύνσεις, η πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για το Λύκειο, ξεκίνησε χτες να συζητιέται στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, προκειμένου μέχρι την άνοιξη να καταλήξει η Επιτροπή σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο προς νομοθέτηση.

Η πρόταση του ΙΕΠ παραμένει πιστή στα πορίσματα του κυβερνητικού διαλόγου για την Παιδεία, ωστόσο λέει ότι οι αναδιαρθρώσεις θα προχωρήσουν σταδιακά και σκιαγραφεί το γενικό τους πλαίσιο.

Ξεκαθαρίζει, επίσης, ότι δεν τίθεται θέμα κατάργησης των πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά εκφράζει κάποια «ευχολόγια» περί αλλαγής νοοτροπίας σε σχέση με το τι μετριέται στις εξετάσεις. Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΙΕΠ, Γερ. Κουζέλης, παρουσιάζοντας χτες την πρόταση στη Βουλή, έκανε λόγο για 4 μαθήματα που θα εξετάζονται πανελλαδικώς, τα οποία θα είναι και τα βασικά μαθήματα που θα διδάσκονται στην Γ' Λυκείου (πιθανώς μαζί με ένα - δυο άλλα μαθήματα επιλογής και κάποιες δραστηριότητες).

Τα θέματα της δραστικής μείωσης των μαθημάτων, της φροντιστηριοποίησης των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου κ.τ.λ. που πολύ αναλυτικά περιγράφονται στα πορίσματα του κυβερνητικού διαλόγου, δεν επαναλαμβάνονται με τον ίδιο αναλυτικό τρόπο στην πρόταση του ΙΕΠ, αλλά περισσότερο σκιαγραφούνται και υπονοούνται. Αντίθετα, η πρόταση του ΙΕΠ (συμπληρωματικά αν θέλετε στα πορίσματα του διαλόγου) δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην Α' Λυκείου.

Α' Λυκείου: Τάξη διαλογής

Διακηρυγμένος στόχος τόσο των προηγούμενων κυβερνήσεων όσο και της σημερινής είναι η μαζικοποίηση της πρόωρης επαγγελματικής εκπαίδευσης σε σχέση με τη γενική εκπαίδευση. Αυτόν το στόχο προσπαθεί να υπηρετήσει και η πρόταση του ΙΕΠ για την Α' Λυκείου, που την καθιστά ουσιαστικά μια τάξη διαλογής ή αν θέλετε «ξεσκαρταρίσματος» για να σπρώξει μεγαλύτερη απ' ό,τι σήμερα μάζα μαθητών στα ΕΠΑΛ. Ετσι, στην πρόταση περιγράφεται:

«Το Πρόγραμμα Σπουδών της Α' τάξης του Λυκείου αντανακλά τα βασικά χαρακτηριστικά τόσο της αντίστοιχης τάξης του Γενικού Λυκείου όσο και αυτής του Τεχνικού - Επαγγελματικού. Οι μαθητές/μαθήτριες θα μπορούν να εξοικειωθούν με τα γνωστικά αντικείμενα και των δύο υφιστάμενων σήμερα τύπων εκπαίδευσης και να επιλέξουν την εκπαιδευτική πορεία που ταιριάζει καλύτερα σε αυτούς. (...) Μια τέτοια επιλογή συνδέεται άμεσα με την αναβάθμιση της Τεχνικής - Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και την ανάδειξή της ως ισότιμου πυλώνα».

Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι και σήμερα το πρόγραμμα σπουδών της Α' ΕΠΑΛ είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένο στη Γενική Παιδεία, αφού 22 είναι οι ώρες των γενικών μαθητών τη βδομάδα και μόλις 6 οι ώρες των μαθημάτων ειδικότητας. Ομως, αυτό που απασχολεί περισσότερο την κυβέρνηση, όπως φαίνεται, δεν είναι οι μαθητές που έτσι κι αλλιώς και τώρα επιλέγουν τα ΕΠΑΛ, αλλά οι μαθητές που επιλέγουν τα ΓΕΛ που θέλουν πιο μαζικά να τους κατευθύνουν προς τα ΕΠΑΛ. Γι' αυτό και στην πρόταση του ΙΕΠ αναφέρεται για την Α' Λυκείου ότι πρέπει να συνεισφέρει στην «προώθηση ποικίλων μορφών γνώσης, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, στην προσφορά ποικίλων δυνατοτήτων για τους/τις μαθητές/μαθήτριες (τόσο γνωστικά όσο και εργασιακά - επαγγελματικά), στην καλλιέργεια πολλαπλών εκδοχών μάθησης και γνωστικών ενδιαφερόντων». Οπως είπε δε ο πρόεδρος του ΙΕΠ χτες στην Επιτροπή της Βουλής, στόχος είναι η άρση της απαξίωσης της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Γι' αυτό και στην Α' Λυκείου θα δίνεται μεταξύ άλλων έμφαση στον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό. Να θυμίσουμε δε ότι και στα πορίσματα του διαλόγου δινόταν έμφαση στην ίδια τάξη ηλικιακά (ως Δ' Γυμνασίου αναφερόταν στα πορίσματα) στη διαλογή των μαθητών, προτείνοντας και τη θέσπιση καθηγητή - μέντορα για κάθε μαθητή, προκειμένου να τον κατευθύνει στην επιλογή του για το Λύκειο.

Για την υπηρέτηση του παραπάνω στόχου «προτείνεται η άμεση επέκταση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ώστε να συμπεριλάβει την Α' Λυκείου και η εξέταση της δυνατότητας γρήγορης επέκτασης και στις άλλες δυο τάξεις». Δηλαδή, σε πρώτη φάση τουλάχιστον - αλλά μπορεί και για πολλά χρόνια ακόμη - οι δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου παραμένουν εκτός υποχρεωτικής εκπαίδευσης, δεν θεωρούνται απαραίτητες για όλα τα παιδιά, δεν θεωρείται απαραίτητο ένας μαθητής να ολοκληρώνει το σχολείο μέχρι τα 18 του χρόνια.

Ωστόσο, να σημειωθεί ότι το ΙΕΠ δεν έχει επεξεργαστεί παραπέρα τη δομή και το πρόγραμμα σπουδών του ΕΠΑΛ, στην πρόταση περιγράφει κυρίως το πρόγραμμα του ΓΕΛ και για τα ΕΠΑΛ σημειώνει ότι πρέπει «να μελετηθεί συστηματικά η δομή του ΕΠΑΛ, το οποίο οδηγεί με την ολοκλήρωση των σπουδών του σε ισότιμο τίτλο λυκείου αλλά και επαγγελματικά δικαιώματα».

Για τη Β' και Γ' Λυκείου

Σύμφωνα με το ΙΕΠ: «Ιδιαίτερο γνώρισμα της πρότασης αποτελεί η έμφαση στα ενδιαφέροντα των μαθητριών και μαθητών, που μπορούν να δοκιμάσουν τις κλίσεις τους στη Β' Λυκείου και να συνδιαμορφώσουν, βάσει επιλογών, το πρόγραμμά τους στην Γ' Λυκείου προσανατολιζόμενοι στο πώς και σε τι θέλουν να συνεχίσουν». Μπορεί, λοιπόν, να μην καταγράφονται αναλυτικά τα μαθήματα που θα διδάσκονται, ωστόσο δίνεται το πλαίσιο των όσο το δυνατόν «εξατομικευμένων» σπουδών, στη βάση του τι θέλουν να σπουδάσουν οι μαθητές.

Ετσι, προβλέπεται στην πρόταση του ΙΕΠ να υπάρχει ένας κορμός υποχρεωτικών μαθημάτων στη Β' Λυκείου, αλλά στη Γ' Λυκείου, σε αντιδιαστολή, σημειώνεται «η κεντρική λογική είναι η ύπαρξη μιας ενότητας επιλογών που δίνει δυνατότητα προσανατολισμού, σε συνδυασμό με μία ελεύθερη επιλογή εκτός "ειδίκευσης". Επομένως, στην τελευταία τάξη του Λυκείου τα υποχρεωτικά μαθήματα θα είναι εξαιρετικά περιορισμένα, θα παίζουν όλα ρόλο στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (ώστε να μην υπάρχουν μαθήματα δύο ταχυτήτων, κάτι που σήμερα διαλύει τη σχολική καθημερινότητα), ενώ θα είναι έντονη η παρουσία των μαθημάτων συγκεκριμένης κατεύθυνσης».

Ουσιαστικά, με στρογγυλεμένα λόγια περιγράφεται μια Γ' Λυκείου, όπου οι μαθητές θα διδάσκονται μόνο τα μαθήματα των εξετάσεων, με άλλα λόγια θα πάρει τη μορφή του φροντιστηρίου. Εξάλλου, η βασική επιχειρηματολογία του ΙΕΠ, όπως παρουσιάστηκε και στη χτεσινή συνεδρίαση, είναι ότι ένα μέρος των μαθημάτων σήμερα στο Λύκειο είναι απαξιωμένο, γιατί δεν συνδέεται με τις εξετάσεις και οι μαθητές στρέφονται πιο πολύ στα φροντιστήρια. Τι είναι λοιπόν το τάχα καινοτόμο που προτείνει; Απλά η αφαίρεση αυτών των μαθημάτων από τη Γ' Λυκείου και κάποιων και από τη Β' Λυκείου!

Οπως και να το δει κανείς, η πρόταση του ΙΕΠ που αποτελεί τη βάση για τη συζήτηση στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για το Λύκειο και κατ' επέκταση για το εξεταστικό, παραμένει πιστή (σε συνέχεια των πορισμάτων του κυβερνητικού διαλόγου) σε ένα σχολείο που με κάθε τρόπο απομακρύνεται από τη μορφωτική διαδικασία και προσανατολίζεται στην πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση.

Γ. Σ.

Πηγή: Ριζοσπάστης