Εκπαιδευτικοί: Ποιοι κινδυνεύουν με «ψαλίδι» στα εφάπαξ

 

Νέες μειώσεις και ανισότητες για τους συνταξιούχους εκπαιδευτικούς και δημοσίους υπαλλήλους

Το 2024 ολοκληρώθηκε με νέες μειώσεις και σημαντικές αποκλίσεις στα εφάπαξ βοηθήματα των συνταξιούχων, αποκαλύπτοντας τη συνεχιζόμενη πτώση των ποσών και τη διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ των Ταμείων Πρόνοιας. Οι εκπαιδευτικοί συγκαταλέγονται στις κατηγορίες που επλήγησαν περισσότερο, καθώς η μείωση αγγίζει τα 4.680 ευρώ μέσα σε έναν μόλις χρόνο.

Το εφάπαξ πλέον υπολογίζεται σε δύο διακριτά τμήματα:

1. Για τα έτη ασφάλισης έως το 2014, βάσει του μέσου όρου αποδοχών της «καλής» πενταετίας (2009–2013), όπου παραμένουν τα υψηλότερα ποσά.
2. Για τα έτη μετά το 2015, εφαρμόζεται ένα νέο μοντέλο που λειτουργεί ως επιστροφή εισφορών χωρίς τόκους, μειώνοντας δραστικά το τελικό ποσό.

Συνεχής πτώση στα ποσά – Εκτιμήσεις για το 2025

Το μέσο εφάπαξ στο Δημόσιο μειώθηκε το 2024 στα 23.275 ευρώ, έναντι 24.417 ευρώ το 2023, ενώ για το 2025 αναμένεται νέα πτώση στα 22.000–23.000 ευρώ.
Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στους εκπαιδευτικούς, όπου το μέσο ποσό υποχώρησε από 25.797 ευρώ το 2023 σε 21.117 ευρώ το 2024.

Αντίστοιχα, σε σύνολο 36 Ταμείων Πρόνοιας, το μέσο εφάπαξ διαμορφώθηκε στα 18.425 ευρώ από 20.527 ευρώ ένα χρόνο πριν, με 17 Ταμεία να παρουσιάζουν αυξήσεις και 19 μειώσεις, γεγονός που αποτυπώνει τη μεγάλη ανισορροπία στο σύστημα.

Κατηγορία Συνταξιούχων	Μέσο Εφάπαξ 2023	Μέσο Εφάπαξ 2024	Μεταβολή
Εκπαιδευτικοί	25.797 €	21.117 €	-4.680 €
Πολιτικοί υπάλληλοι	23.338 €	21.937 €	-1.401 €
Ειδικά μισθολόγια	39.323 €	40.023 €	+700 €
Κληρικοί	12.501 €	28.361 €	+15.860 €

 

Η «παγίδα» του νέου υπολογισμού και τα χαμένα χρόνια ασφάλισης

Με το ισχύον σύστημα, οι ασφαλισμένοι χρειάζονται πλέον περισσότερα χρόνια υπηρεσίας για να φτάσουν στα επίπεδα παλαιότερων συνταξιοδοτήσεων. Εκεί όπου παλαιότερα η 35ετία επαρκούσε, σήμερα απαιτούνται 38 χρόνια για να διατηρηθεί ένα αξιοπρεπές ποσό εφάπαξ.
Η αύξηση των ετών εργασίας λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στις απώλειες που προκαλεί ο νέος μαθηματικός τύπος υπολογισμού, ο οποίος ισχύει αμετάβλητος από το 2015.

Ενδεικτικά παραδείγματα – Ραγδαία πτώση μέσα σε μία δεκαετία

Το 2015, δημόσιος υπάλληλος με 35 χρόνια ασφάλισης λάμβανε έως 32.000 ευρώ, ενώ το 2025 το ίδιο προφίλ συνταξιούχου θα λάβει μόλις 22.000 ευρώ.
Παράδειγμα υπαλλήλου με 38 χρόνια ασφάλισης και μέσο μισθό 1.800 ευρώ την περίοδο 2009–2013:

• Αν συνταξιοδοτήθηκε το 2020, έλαβε 40.200 ευρώ.
• Αν συνταξιοδοτηθεί το 2025, θα λάβει 35.000 ευρώ, δηλαδή 5.200 ευρώ λιγότερα.

Η πτώση είναι διαρκής και προβλέψιμη: όσο απομακρύνονται οι νέοι συνταξιούχοι από την «καλή πενταετία» 2009–2013, τόσο μειώνεται το τελικό ποσό.

Εφάπαξ με 38 έτη στο Δημόσιο (ενδεικτικά ποσά κατηγορίας ΠΕ)

Διορισμός	Συνταξιοδότηση	Έτη έως 2013	Έτη μετά 2013	Μέσο Εφάπαξ
1982	2020	31	7	40.200 €
1986	2024	27	11	35.164 €
1987	2025	26	12	34.006 €
1989	2027	24	14	31.802 €
1992	2030	21	17	28.760 €
2002	2040	11	27	20.555 €

 

Εφάπαξ με 35 έτη (ενδεικτικά ποσά κατηγορίας ΠΕ)

Διορισμός	Συνταξιοδότηση	Έτη έως 2013	Έτη μετά 2013	Μέσο Εφάπαξ
1983	2018	30	5	32.038 €
1989	2024	24	11	25.964 €
1994	2029	19	16	21.780 €
2000	2035	13	22	17.625 €
2002	2037	11	24	16.422 €

 

Η μεγάλη εικόνα – «Δώρο χωρίς αντίκρισμα»

Η δεκαετία 2015–2025 σηματοδοτεί μια συνεχή αποδυνάμωση του θεσμού του εφάπαξ. Οι παλαιότεροι συνταξιούχοι εξακολουθούν να λαμβάνουν σαφώς υψηλότερα ποσά, ενώ οι νεότεροι βλέπουν τα εφάπαξ τους να υποχωρούν ακόμη και κάτω από το ύψος των εισφορών που κατέβαλαν.

Παράλληλα, τα 36 Ταμεία Πρόνοιας εμφανίζουν τεράστιες αποκλίσεις, με εφάπαξ που κυμαίνονται από 2.956 ευρώ (ΤΕΑΥΕΚ) έως 112.835 ευρώ (Λιμενεργάτες), αποτυπώνοντας ένα σύστημα χωρίς ενιαία λογική και δίκαιη κατανομή.

Όπως σχολιάζουν οι εκπρόσωποι των συνταξιούχων, «το εφάπαξ έχει μετατραπεί σε δώρο χωρίς αντίκρισμα, όσο το κράτος επιμένει να διατηρεί τον ίδιο μαθηματικό τύπο υπολογισμού χωρίς αναπροσαρμογή στις πραγματικές συνθήκες και εισφορές των εργαζομένων».

Η ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του τρόπου υπολογισμού του εφάπαξ καθίσταται πλέον επιτακτική, προκειμένου να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη και η αναλογικότητα στις παροχές των συνταξιούχων του Δημοσίου και ιδίως των εκπαιδευτικών, που βρίσκονται για ακόμη μία φορά στο επίκεντρο των περικοπών.