Εθνικό Απολυτήριο στην Α’ Λυκείου από το 2026: Νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ με ευρύτερη πολιτική συναίνεση

Η κυβέρνηση προωθεί την καθιέρωση του εθνικού απολυτηρίου για τους μαθητές που θα εισαχθούν στην Α’ Λυκείου το σχολικό έτος 2026-2027, με στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση του λυκείου και την αναβάθμιση της διαδικασίας εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Η σχετική νομοθετική ρύθμιση αναμένεται να έχει συνταχθεί έως τον Μάιο του 2026, προκειμένου να εφαρμοστεί από τη νέα σχολική χρονιά.

Το νέο σύστημα αποσκοπεί στην αναστροφή της σημερινής κατάστασης, όπου:

• Το λύκειο έχει μετατραπεί σε εξεταστικό κέντρο, με τους μαθητές να επικεντρώνονται μόνο στα τέσσερα μαθήματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

• Το απολυτήριο έχει χάσει πρακτικά την αξία του, ενώ οι οικογένειες επιβαρύνονται σημαντικά με φροντιστήρια.

• Η αξιολόγηση των υποψηφίων για τα ΑΕΙ δεν αντικατοπτρίζει τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές στη διάρκεια των τριών τάξεων του λυκείου.

Το υπουργείο Παιδείας προτείνει τις ακόλουθες βασικές αλλαγές:

1. Συνυπολογισμός των επιδόσεων και των τριών τάξεων του λυκείου στον βαθμό του εθνικού απολυτηρίου, ώστε η εισαγωγή στα ΑΕΙ να μην εξαρτάται αποκλειστικά από μία τρίωρη εξέταση.

2. Θέματα προαγωγικών εξετάσεων από τράπεζα θεμάτων, με κλήρωση, συνοδευόμενα από οδηγό βαθμολόγησης, με όλα τα θέματα διαθέσιμα στους μαθητές εκ των προτέρων. Η τράπεζα θεμάτων θα οργανωθεί από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, με δυνατότητα συμμετοχής πανεπιστημιακών.

3. Ψηφιοποίηση και αποθήκευση των γραπτών, με δειγματοληπτικό έλεγχο από εξωτερικό σώμα έμπειρων βαθμολογητών για μεγαλύτερη εγκυρότητα.

4. Διόρθωση βαθμών τετραμήνου με βάση την τελική γραπτή επίδοση, ώστε να περιοριστεί η αυθαιρεσία της προφορικής αξιολόγησης.

Η κυβέρνηση ξεκινά άμεσα πολιτικό διάλογο με όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα και τους θεσμικούς εκπροσώπους εκπαιδευτικών και γονέων, ώστε να επιτευχθεί ευρύτερη συναίνεση για το νέο σύστημα. Ο διάλογος αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025, ενώ κάθε κόμμα θα ορίσει ειδικούς εμπειρογνώμονες για τα τεχνικά ζητήματα.

Η εμπειρία άλλων χωρών, όπως η Γαλλία (Baccalaureat), η Γερμανία (Abitur) και το International Baccalaureate, θα ληφθεί υπόψη για την τελική διαμόρφωση του συστήματος. Παράλληλα, προτείνεται η θεσμοθέτηση ανεξάρτητης αρχής εξετάσεων για την εποπτεία του νέου συστήματος.

Στόχος είναι η αναβάθμιση της παιδείας, η μείωση της πίεσης και της παραπαιδείας, και η διασφάλιση δικαιότερης αξιολόγησης των μαθητών, χωρίς να αυξηθεί ο αριθμός των εξετάσεων. Το εγχείρημα θεωρείται ώριμο, με πολιτική και κοινωνική συναίνεση κρίσιμη για την επιτυχία του, καθώς η εφαρμογή του θα ξεκινήσει από μαθητές που θα φοιτήσουν στην Α’ Λυκείου το 2026-2027.

Τα κόμματα έχουν ήδη εκφράσει τις θέσεις τους:

• Το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει ότι η συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στα προβλήματα του σημερινού συστήματος και στις διεθνείς πρακτικές, χωρίς κάθε κόμμα να εμμένει σε προκαθορισμένη πρόταση.

• Ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι το λύκειο έχει απαξιωθεί, η εισαγωγή στα ΑΕΙ βασίζεται κυρίως σε φροντιστήρια και προτείνει αναβάθμιση του απολυτηρίου, ελεύθερη πρόσβαση σε τμήματα ΑΕΙ και διετή προγράμματα σπουδών για τους αποφοίτους των επαγγελματικών λυκείων.

Η επιτυχής εφαρμογή του εθνικού απολυτηρίου αναμένεται να επαναφέρει το λύκειο στον πρωταρχικό εκπαιδευτικό του ρόλο και να ενισχύσει τη δικαιοσύνη και διαφάνεια στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.