Κοινό χαρακτηριστικό της εταιρικής μορφής διακυβέρνησης, με ανώτατο όργανο διοίκησης το Συμβούλιο και διορισμένο πρύτανη, τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε όποιες χώρες της Ευρώπης εφαρμόζεται, είναι ότι τα Συμβούλια απαρτίζονται κυρίως από εξωτερικά μέλη, τα οποία συχνά διορίζονται ή επιλέγονται ex officio, ενώ η θητεία τους χαρακτηρίζεται από μεγάλη διάρκεια ή και μονιμότητα. Η αυτούσια μεταφορά ενός τέτοιου μοντέλου στην ελληνική πραγματικότητα συναντά εμπόδια στους περιορισμούς του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενώ είναι και ξένο προς το παραδοσιακό ελληνικό μοντέλο διακυβέρνησης.
Τι μπορεί να γίνει λοιπόν προκειμένου ο ένας εκ των βασικών πυλώνων του οικοδομήματος του νέου θεσμικού πλαισίου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το μοντέλο διοίκησης, να είναι μεταρρυθμιστικός αλλά και συνάμα σταθερός; Χρειάζεται να επιλεγεί εκείνο το σχήμα διοίκησης το οποίο θα ξεπερνά τα παραπάνω εμπόδια, ενώ ταυτόχρονα θα συνοδεύεται από θεσμικά αντίβαρα, διαδικασίες ελέγχου, λογοδοσίας και διαφάνειας και θα επιτυγχάνει τη μέγιστη δυνατή συναίνεση και αποδοχή από τα ίδια τα πανεπιστήμια.
Στην κατεύθυνση αυτή η υιοθέτηση μιας διακριτής διττής δομής διακυβέρνησης, με Συμβούλιο και Σύγκλητο, με διαχωρισμένες αρμοδιότητες και σαφείς ρόλους, συνιστά τη βέλτιστη επιλογή. Το Συμβούλιο, χωρίς να εμπλέκεται στην καθημερινή διοίκηση του Πανεπιστημίου, θα υποστηρίζεται από μια χωριστή διοικητική δομή, προκειμένου να ασκεί αποτελεσματικά και εύρυθμα το σύνολο των αρμοδιοτήτων του:
α) Εποπτεία της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου και έλεγχος στις αποφάσεις των οργάνων διοίκησης, στην εφαρμογή των προγραμματικών συμφωνιών με το ΥΠΑΙΘ και στην εν γένει λειτουργία του ΑΕΙ.
β) Εποπτεία της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας και συνεργασία με την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, ώστε να διασφαλίζεται αντικειμενικότητα στις διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης,
γ) Συνεργασία με τη Σύγκλητο στη στρατηγική του Ιδρύματος, στη σύναψη προγραμματικών συμφωνιών, στην εξεύρεση πόρων και νέων πηγών χρηματοδότησης και στην ανάπτυξη της εξωστρέφειας του ΑΕΙ.
δ) Εποπτεία και άσκηση αρμοδιοτήτων Γενικής Συνέλευσης του ΝΠΙΔ του ΑΕΙ σχετικά με διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση της ακίνητης, κινητής και άυλης περιουσίας του ΑΕΙ.
Στην περίπτωση του πρύτανη συνεχίζεται η εκλογή μαζί με τους αντιπρυτάνεις σε ενιαίο ψηφοδέλτιο από το σώμα των μελών ΔΕΠ του Ιδρύματος, όπως ισχύει και σήμερα μετά την ψήφιση του ν. 4692/2020. Ο πρύτανης θα προΐσταται του Πανεπιστημίου, το Πρυτανικό Συμβούλιο θα μπορεί να έχει αυξημένες αρμοδιότητες καθώς θα έχουν θεσπιστεί αντίβαρα με τον εποπτικό ρόλο του Συμβουλίου, ενώ η Σύγκλητος θα εξακολουθήσει να έχει σε μεγάλο βαθμό τις σημερινές εκτελεστικές αρμοδιότητες με έμφαση στα ακαδημαϊκά θέματα. Βούληση για συμπόρευση προς το μέλλον ενός σύγχρονου Πανεπιστημίου υπάρχει, εμπειρία από τις αστοχίες και τα σφάλματά του παρελθόντος υπάρχει. Χρειάζεται διαβούλευση και διαμόρφωση ενός νέου και ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο θα μείνει επί μακράν και θα μπορέσει να μείνει γιατί θα το έχει αποδεχθεί η ακαδημαϊκή κοινότητα, αδιαφορώντας για τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες και τις εμμονές μειοψηφιών του προσκηνίου και του παρασκηνίου.
Ο κ. Βασίλης Διγαλάκης είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, βουλευτής της ΝΔ, πρώην υφυπουργός Παιδείας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου