Μπροστά στην καταστροφή που έσπερναν οι Μογγόλοι, τα τουρκικά φύλα υποχωρούν προς τα μουσουλμανικά εδάφη. Οι Μογγόλοι τα ακολουθούν και κατακτούν την Περσία, καταλαμβάνουν την Βαγδάτη και έπειτα τη Συρία. Πλέον, τα τουρκικά φύλα ωθούνται προς την Μέση Ανατολή.
Μια από τις πιο δραστήριες ομάδες των Τούρκων είναι οι Ογούζιοι ή Ογούζοι κατά τους Βυζαντινούς. Μέχρι τον 10ο αι. ζουν νομαδικά. Κατά τον 11ο αι. εγκαθίστανται στην Σογδιανή (Ανατολική Περσία). Αποδέχονται τον μουσουλμανισμό, αλλά το παράξενο είναι πως επιβάλλουν τη γλώσσα τους στους γειτονικούς λαούς και τους εκτουρκίζουν. Οι Ογούζοι δεν είχαν δική τους γραφή και τα πρώτα τους κείμενα γράφονται σε κινέζικη μορφή! Στη Σογδιανή θα υιοθετήσουν το αραβικό αλφάβητο. Από αυτούς λοιπόν τους Ογούζους κατάγονται και οι Οσμανλήδες ή Οθωμανοί Τούρκοι.
Ανάμεσα στις πολεμικές ομάδες των Ογούζων, οι οποίες πιέστηκαν από τους Μογγόλους, είναι και η ομάδα του Ερτογρούλ Παντισάχ, που το 1224 εγκαθίσταται στην περιοχή της Αρμενίας. Είναι γιος του φυλάρχου Σουλεϊμάν Παντισάχ και πατέρας του Οσμάν ή Οθμάν, αρχηγέτη της οθωμανικής γενιάς. Γύρω από τον Ερτογρούλ συγκεντρώνονται 400 οικογένειες με τα κοπάδια τους. Υπό την πίεση των Μογγόλων εγκαταλείπουν την Αρμενία και υποχωρούν δυτικά, δηλαδή στη Μικρά Ασία. Καθώς υποχωρούσαν, βρέθηκαν στο πεδίο της μάχης ανάμεσα στους Μογγόλους και στο στρατό του Σελτζούκου σουλτάνου Αλαεντίν Καϊκομπάντ Α΄. Ο Ερτογρούλ πήρε το μέρος του ομόφυλού του Σελτζούκου και βοήθησε στη νίκη του Αλαεντίν.
Ως ανταμοιβή του δόθηκε η περιοχή Ντουμανίτς, στον Όλυμπο της Βιθυνίας, για να βόσκουν τα κοπάδια τους, και οι πεδιάδες Σογούτ για χειμαδιά. Έτσι, ο Ερτογρούλ ανέλαβε να φυλάει τα σύνορα με τους Βυζαντινούς, δηλαδή έπαιζε έναν ρόλο παρόμοιο με των Βυζαντινών Ακριτών. Ο σουλτάνος, εκτιμώντας την αφοσίωσή του, του παραχώρησε ένα τιμάριο στην περιοχή Πουζουνού (Εσκί Σεχίρ). Εκεί έζησε ειρηνικά πενήντα χρόνια, χωρίς να αναφέρεται κάτι αξιόλογο γι’ αυτόν. Πέθανε το 1288 και ο τάφος του αποτελεί ένα από τα πιο σεβαστά μνημεία των Οθωμανών. Άφησε τρεις γιους: τον Οσμάν ή Οθμάν, ιδρυτή της οθωμανικής δυναστείας, τον Γκουντουζάλπ και τον Σαρουγιατί Σαβετζί.
Ο Οσμάν γεννήθηκε το 1259 και πέθανε το 1326. Επονομάστηκε γαζής, δηλαδή νικητής. Έδειξε εξαιρετικές ικανότητες. Κατέλαβε το βυζαντινό φρούριο Χεμέγκια και έπιασε αιχμάλωτο τον Βυζαντινό διοικητή Μιχαήλ Κόσσυφο, τον οποίον έκανε φίλο του και αφού αλλαξοπίστησε ονομάστηκε Κέσσε. Αυτός τον βοήθησε να εδραιώσει το οθωμανικό κράτος.
Το σελτζούκικο σουλτανάτο του Ικονίου πλήρωνε φόρο υποτέλειας στους Μογγόλους. Το 1298 σουλτάνος έγινε ο Αλαεντίν Καϊκομπάντ Γ΄ και αυτό, δίχως να γνωρίζουμε τους λόγους, προκάλεσε αντιδράσεις στους Μογγόλους. Εισέβαλλαν στο σουλτανάτο και καθαίρεσαν τον Αλαεντίν Γ΄, μοιράζοντας τις κτήσεις του στους υποτελείς μικροηγεμονίσκους τους (1300). Ελάχιστοι διατήρησαν τις κτήσεις τους. Ένας απ’ αυτούς ήταν και ο Οσμάν. Το 1300 αποτελεί χρονιά ορόσημο: είναι η χρονολογία γέννησης του κράτους των Οθωμανών. Ήταν ένα ασήμαντο κρατίδιο (εμιράτο), που κανένας δεν το έπαιρνε στα σοβαρά. Αυτή η ασημαντότητά του το έσωσε από τους Μογγόλους!
Ο Οσμάν, με σύμβουλό του πάντα τον Κέσσε, συγκέντρωσε την προσοχή του στην παραλυμένη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Άρχισε να κατακτά διάφορες περιοχές και το 1307 περικύκλωσε την Προύσα. Η κατάσταση παρέμεινε στάσιμη ως το 1326, οπότε η πόλη παραδόθηκε στον Ορχάν, τον γιο του Οσμάν. Με πρωτεύουσά τους πλέον την Προύσα, οι Οθωμανοί εισέβαλλαν στην περιοχή της Νίκαιας και πολιόρκησαν τη Νικομήδεια. Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος προσπάθησε να σώσει τη Νίκαια με μια τολμηρή εκστρατεία. Οι Οθωμανοί τον πρόλαβαν στη Χρυσούπολη και το 1330 δόθηκε η μόνη αξιόλογη μάχη ανάμεσα σε Βυζαντινούς και Οθωμανούς, στην οποία οι Βυζαντινοί κατατροπώθηκαν και η Νίκαια έπεσε οριστικά το 1331.
Με την κατάληψη της Νίκαιας οι Οθωμανοί σταμάτησαν τους κατακτητικούς πολέμους και ασχολήθηκαν με την αναδιοργάνωση του κράτους τους, με ψυχή τον αδελφό του Ορχάν, Αλαεντίν, που πήρε το αξίωμα του Βεζίρη. Το υπόλοιπα γεγονότα είναι λίγο πολύ γνωστά: οι Οθωμανοί θα κατακτήσουν μεθοδικά όλη τη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και θα γίνουν μια από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες της ιστορίας.
Εδώ όμως γεννάται ένα σοβαρό ερώτημα: πώς είναι δυνατόν 400 οικογένειες, οι οποίες έφτασαν με τον Ερτογρούλ στη Μικρά Ασία, να πέτυχαν αυτά τα εντυπωσιακά επιτεύγματα; Το κλειδί της απάντησης βρίσκεται στις διάφορες χριστιανικές αιρέσεις των λαών της Μικράς Ασίας!
Οι λαοί της Μικράς Ασίας διατήρησαν την ιδιαιτερότητά τους κατά την περσική κυριαρχία, όσο και κατά τα ελληνιστικά, τα ελληνορωμαϊκά και τα βυζαντινά χρόνια, με μια τυπική αυτονομία, με τα ήθη, έθιμα, παραδόσεις και την ξεχωριστή ψυχοσύνθεσή τους. Όμως, εκτός τους ελληνικούς πληθυσμούς, έχασαν την αρχική τους γλώσσα και διαμόρφωσαν γλωσσικά ιδιώματα με βάση τα ελληνικά. Εξαίρεση αποτελούσαν οι Αρμένιοι και οι Κούρδοι.
Η ιδιαιτερότητα των λαών της Μικράς Ασίας εκφράστηκε με τις αιρέσεις. Το βυζαντινό κράτος στηρίχτηκε σε τρία σημεία: στον τρομερό γραφειοκρατικό του μηχανισμό, στην παντοδύναμη Ορθόδοξη εκκλησία και στον μισθοφορικό του στρατό. Οι λαοί πλήρωναν μεγάλους φόρους για να στηριχτεί η αυτοκρατορία. Όσο όμως περιοριζόταν η έκταση του κράτους, τα φορολογικά βάρη γίνονταν δυσβάσταχτα. Οι λαοί αντιδρούν στην καταπίεση με αιρέσεις, που εκφράζουν το γενικότερο κίνημα αντίστασής τους. Η Αντιόχεια είναι η έδρα του μονοφυσιτισμού και του νεστοριανισμού. Όσο συρρικνώνονται τα βυζαντινά σύνορα, οι αιρέσεις είναι η έκφραση της αντίδρασης. Οι Αρμένιοι τείνουν προς τον μονοφυσιτισμό. Στο κέντρο της Μικράς Ασίας αναπτύσσεται ο μανιχαϊσμός, ο νεστοριανισμός, οι εικονομάχοι Ίσαυροι, οι παυλικιανοί στον Πόντο, οι τονδρακήτες και άλλες αιρέσεις.
Οι Βυζαντινοί καταδίωξαν άγρια τις αιρέσεις αυτές, σφάζοντας τους οπαδούς τους ανελέητα. Πολλοί μανιχαϊστές κάηκαν μέσα στις εκκλησίες τους. Οι παυλικιανοί θα σφαχτούν και ένα μέρος τους θα μεταφερθεί στην Θράκη, όπου εξελίχτηκε αργότερα ο βογομιλισμός. Πολλοί νεστοριανοί κατέφυγαν στις αραβικές χώρες και έφτασαν ως την Σιβηρία. Μεγάλο τμήμα του στρατού του Τζένγκις Χαν ήταν νεστοριανοί! Επίσης, οι περίφημοι ακρίτες του Βυζαντίου, που είχαν αυτονομία και φοροαπαλλαγές, όταν περιορίστηκε το βυζαντινό έδαφος, τους επιβλήθηκε φόρος, για τον οποίον θα αντιδράσουν και ουσιαστικά θα στραφούν εναντίον του Βυζαντίου.
Κάπως έτσι ήταν η κατάσταση, όταν κατέφτασαν οι πρώτες τουρκικές πολεμικές ομάδες. Πρώτα οι Σελτζούκοι, που νικούν τους Βυζαντινούς, παίρνουν με το μέρος τους λαούς, οι οποίοι είχαν υποστεί καταπιέσεις και διώξεις, και τους απαλλάσσουν από τη βαριά φορολογία. Την περιορίζουν στο 10%, ενώ οι Βυζαντινοί τους απομυζούσαν από 50% έως και 70%! Η απαλλαγή της φορολογίας γίνεται υπό τον όρο του «εξισλαμισμού». Οι λαοί αποδέχτηκαν τον ισλαμισμό στην αρχή επιφανειακά, αλλά διατηρούσαν την πίστη τους στις αιρέσεις. Μόνο οι Έλληνες, αν και όχι όλοι, και οι Αρμένιοι διατήρησαν την θρησκεία τους, αφού αρχικά δεν υπήρχε βίαιος εξισλαμισμός. Επομένως, οι λαοί της Μικράς Ασίας και οι Ακρίτες είναι το μυστικό της επιτυχίας των Τούρκων. Οι μη ορθόδοξοι χριστιανοί της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, που ήταν η πλειοψηφία, θεώρησαν τους Τούρκους θεόσταλτο δώρο, οι οποίοι τιμώρησαν την κακία και την αλαζονεία των καταπιεστών τους, δηλαδή των Βυζαντινών!
Οι Σελτζούκοι, που ονόμασαν το κράτος τους Σουλτανάτο των Ρουμ (Ρωμαίων), συνεργάστηκαν με τους λαούς της Μικράς Ασίας, δείχνοντας κατανόηση στην ιδιαιτερότητά τους και ενίσχυσαν την αυτονομία τους, ενώ πρόσφεραν και καλύτερες βιοτικές συνθήκες από εκείνες που ίσχυαν επί βυζαντινής κατοχής. Η ευμενής λοιπόν πολιτική των πρώτων Σελτζούκων και η μετριοπάθεια απέναντι στους χριστιανικούς πληθυσμούς υποβοήθησαν στη σταδιακή παρακμή και πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Όσο οι Βυζαντινοί σκλήραιναν την καταπίεση καθώς έχαναν εδάφη, οι καταπιεσμένοι αγρότες της Μικράς Ασίας απαρνιόντουσαν τον χριστιανισμό για να σωθούν από τις βυζαντινές διώξεις. Οι Τούρκοι (Σελτζούκοι, Τουρκομάνοι, Οθωμανοί) δημιουργούσαν ισχυρές πολεμικές ομάδες, που γίνονται ο μηχανισμός της εξουσίας τους, αλλά αφήνουν τους λαούς στην αυτονομία τους και στην ιδιαιτερότητά τους. Απλώς, ελέγχουν στρατιωτικά τους λαούς. Οι Τούρκοι ήταν ξενόφερτοι, που κρατούσαν την εξουσία με το σπαθί τους, αλλά δεν έκαναν την Μικρά Ασία πατρίδα τους, αφού ήταν πατρίδα άλλων λαών. Ήταν κυρίαρχοι των περιοχών που καταλάμβαναν, αλλά εντούτοις ξένοι, μόνο κυριαρχούσαν σε λαούς!
Τα τουρκικά φύλα, τα οποία ήρθαν με τα κοπάδια τους, τις γυναίκες και τα παιδιά τους, ήταν μικρές ομάδες. Οι Σελτζούκοι, μερικές δεκάδες χιλιάδες, και το μικρότερο φύλο οι περίπου 3000 χιλιάδες Οθωμανοί, άντρες, γυναίκες, παιδιά! Η επιτυχία τους εναντίον των Βυζαντινών οφείλεται στη στήριξη που βρήκαν από τους καταπιεσμένους λαούς της Μικράς Ασίας. Οι ηττημένοι μισθοφόροι των Βυζαντινών αθρόα θα προσχωρούν στις τουρκικές ομάδες. Άρα, το ντόπια στοιχεία, τα οποία περνάνε στο στρατό των Τούρκων, γίνονται Τούρκοι, με την έννοια ότι λειτουργούν στα πλαίσια της τουρκικής πολεμικής ομάδας. Επιλέγονται οι ικανότεροι ντόπιοι για στρατιώτες, αφού φυσικά τους κάνουν πρώτα μουσουλμάνους. Οι ελάχιστοι Οθωμανοί, που έφτασαν με τον Ερτογρούλ στη Μικρά Ασία, σε δυο αιώνες θα κυριαρχούν από την Ισπανία και την Κεντρική Ευρώπη ως την Αραβία και την Περσία! Οι Τούρκοι λοιπόν είναι πολεμική ομάδα που κυριαρχούν στους λαούς της Μικράς Ασίας, η οποία δεν είναι πατρίδα τους. Αυτή θα πρέπει να αναζητηθεί στη μακρινή Ανατολή, στο Τουρκεστάν ή και πέρα απ’ αυτό.
Η κατάσταση αυτή θα διατηρηθεί ως και τα τέλη του 18ου αι., όταν προβάλλεται η αρχή των εθνοτήτων και λαοί πάνω στους οποίους κυριαρχούν αποκτούν εθνική συνείδηση και θα κερδίσουν την εθνική τους ανεξαρτησία: πρώτοι οι Έλληνες, ύστερα οι άλλοι Βαλκάνιοι, αλλά ως ένα βαθμό και οι Αρμένιοι και οι Κούρδοι. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα οι Τούρκοι αναζητούν και οι ίδιοι την εθνική τους ταυτότητα. Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αι. και τις αρχές του 20ου οι Τούρκοι περνάνε μια περίοδο τρομερής κρίσης εθνικής ταυτότητας.
Οι κορυφώσεις της κρίσης αυτής φαίνονται από την εισήγηση του Μιδάτ – πασά να μετατραπεί η οθωμανική αυτοκρατορία σε ομοσπονδία εθνικών κοινοτήτων, όπου οι Τούρκοι θα είχαν την διοίκηση, καθώς και η απόφαση του κομιτάτου «Ένωση και Πρόοδος» να εκτουρκίσει τους λαούς, στους οποίους κυριαρχούν. Αρχικά, έλεγαν πως έπρεπε να προβάλλουν την αρχή του παντουρανισμού, που θα συμπεριλάμβανε όλους τους τουρκόφωνους λαούς. Όμως, απογοητεύτηκαν από την δυσκολία του εγχειρήματος και περιόρισαν τις θέσεις τους στο λεγόμενο οθωμανισμό, αλλά και πάλι διαψεύστηκαν. Οι εθνικές διεκδικήσεις των λαών και η προετοιμαζόμενη εξέγερση των λαών των Βαλκανίων (Βαλκανικοί Πόλεμοι), οδήγησε τους εκπροσώπους του κομιτάτου, στο συνέδριό τους το 1911 στη Θεσσαλονίκη, να εκτουρκίσουν με τη βία τους λαούς και, όσους δεν υποκύψουν, να τους σφάξουν! Σ’ αυτά τα πλαίσια οργανώθηκε η γενοκτονία των Αρμενίων και η σφαγή και το ξερίζωμα των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, επειδή ακριβώς αυτοί οι δυο λαοί είχαν αποκτήσει εθνική συνείδηση και δεν ήταν δυνατό να εκτουρκιστούν!
Για το τέλος, θα αναφέρουμε ενδεικτικά πολυπληθείς μουσουλμανικές φυλές της σημερινής Τουρκίας, που δεν είναι τουρκικές.
- Οι Κούρδοι είναι απόγονοι των Καρδούχων.
- Οι Γιουρούκοι είναι απόγονοι αρχαίων κατοίκων της Μ. Ασίας.
- Οι Κιλίζ Μπας (Ερυθρίνοι) είναι γηγενείς τις Μ. Ασίας.
- Οι Σάννοι ή Τσάννοι είναι αρχαίος λαός της Μ. Ασίας.
- Οι Κιρκάσιοι οι οποίοι κατάγονται από τον Καύκασο.
- Οι Άφσαροι είναι οι Ίσαυροι των Βυζαντινών.
- Οι Κόλχοι ή Μίγγρελοι είναι οι απόγονοι των Κόλχων.
- Οι Βιθυνοί μουσουλμάνοι δεν είναι Τούρκοι, αλλά Μικρασιάτες.
- Οι Δερβίσες είναι Μικρασιάτες εξέλιξη της παλιάς χριστιανικής αίρεσης των νεστοριανών.
- Οι Πομάκοι είναι αρχαίο θρακικό φύλο.
- Οι Γαλάτες είναι ο λαός που εγκαταστάθηκε στην Μ. Ασία κατά τα ελληνιστικά χρόνια.
- Οι Λαζοί είναι και αυτοί από τους αρχαίους λαούς της Μ. Ασίας, συγγενείς των Κόλχων.
- Οι Μεσοχαλδηνοί είναι απόγονοι αρχαίων κατοίκων στην περιοχή της Τραπεζούντας.
- Οι Ζεϊμπέκοι είναι Θράκες εξισλαμισμένοι.
- Οι Πόντιοι που
έμειναν στην Μ. Ασία, και αν εξαιρέσουμε ίσως τα τουρκικά τους ονόματα,
έχουν την ίδια διάλεκτο, μουσική και αρκετά έθιμα με τους ομόφυλούς
τους που κατέφτασαν στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου