Καλλιτέχνες της επιβίωσης - Μην μας υποτιμάτε κ. Μέρκελ…

Αυτό που θεωρούν όλοι σαν επικρατέστερο σενάριο είναι πως Ελλάδα και Τουρκία δύσκολα θα εμπλέκονταν σε μια πολεμική αναμέτρηση ή ακόμη και κάποιο "θερμό" επεισόδιο λίγων ημερών ή ωρών.

Ο λόγος που ωθεί σε αυτό το συμπέρασμα είναι διότι εκτιμούν ορθά πως οι απώλειες που θα έχουν οι δύο χώρες θα είναι τεράστιες ακόμη και από ένα "θερμό" επεισόδιο λίγων ωρών.

Υπάρχουν όμως και αναλυτές που αντιλαμβάνονται πως οι εξελίξεις ενίοτε αυτονομούνται των λογικών αποφάσεων και διπλωματικών ελιγμών. Το Bloomberg πριν από λίγες μέρες δημοσίευσε μια τέτοια εκδοχή αναφέροντας:

"Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να βρεθεί χωρίς πολλές επιλογές παρά να αναχαιτίσει τα τουρκικά γεωτρύπανα, αλλιώς θα ρισκάρει μια πολιτική αυτοκτονία". 

Και μετά; Όσοι θυμούνται τον Ιανουάριο του 1996, γνωρίζουν ότι κακά πράγματα μπορούν να συμβούν και κατά λάθος.

Χρειάζεται μόνον ένας κακός υπολογισμός σε ένα ζήτημα που έρχεται από το παρελθόν και χρονίζει για να οδηγηθεί μια κατάσταση στην καταστροφή…

Ο τρόπος που σκέφτονται οι στρατιωτικοί ηγέτες είναι απλός και παραγωγικός: Αν δεν προλάβεις να αιφνιδιάσεις θα σε αιφνιδιάσουν. Υπάρχουν χιλιάδες εγχειρίδια εκπαίδευσης των στρατιωτικών και των συμβούλων των πολιτικών εκατέρωθεν που αναλύουν και καταλήγουν πως αν συμβεί ένα "θερμό" επεισόδιο, νικητής θα είναι αυτός που θα καταφέρει πρώτος ισχυρά πλήγματα στον αντίπαλο. 

Άπαντες θεωρούν πως μέσα σε λίγες ώρες ή μέρες το πολύ θα παρέμβουν οι μεγάλες δυνάμεις και θα επιβάλλουν κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις. Άρα, όποιος έχει καταφέρει οτιδήποτε δια των όπλων δεν θα το επιστρέψει δια των διαπραγματεύσεων παρά τις όποιες καταδίκες  από διεθνείς οργανισμούς.

Η περίπτωση της τουρκικής εισβολής και κατοχής στην Κύπρο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σχεδόν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και χώρες έχουν καταδικάσει την Τουρκία, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να αποτελεί το "χαϊδεμένο" και "κακομαθημένο" παιδί της Δύσης την οποία διαρκώς απειλεί και υβρίζει…

Κατά συνέπεια ένα επεισόδιο μπορεί να λάβει εύκολα ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Κάποιες από τις μεγάλες δυνάμεις μπορεί να θεωρήσουν πως αν επιτρέψουν στην Τουρκία να κάνει ένα "δώρο" στον εαυτό, της θα εξασφαλίσουν την παραμονή της κοντά στη δυτική συμμαχία.

Κάποιες από τις χώρες της περιοχής που ανησυχούν πως μετά την Λιβύη ή την Ελλάδα θα έρθει η σειρά τους να υποχωρήσουν απέναντι στα νέο-οθωμανικά σχέδια του Ερντογάν, θα μπουν στο πειρασμό να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους έμπρακτα. 

Κατά συνέπεια ένα "θερμό" επεισόδιο πολύ εύκολα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Μια εμπλοκή της Ελλάδας με την Τουρκία θα είχε αντίκτυπο στις δυο χώρες, τις χώρες της περιοχής, το ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. και ενδεχομένως και την παγκόσμια οικονομία. 

Ο αντίκτυπος ενός επεισοδίου…

Το πρώτο κύμα ενός σοκ θα άγγιζε τα χρηματιστήρια και τις οικονομίες των δυο χωρών, τα οποία με βάση την πορεία τους τους τελευταίους μήνες φαίνεται να υποτιμούν το ενδεχόμενο αυτό.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις το 2019 βγήκαν στις αγορές και άντλησαν περί τα 6 δισ. Ευρώ με ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια. Υπό την σκιά ακόμη και ενός ολιγόωρου θερμού επεισοδίου, το ρίσκο των δυο χωρών θα ανέβαινε στα ύψη.

Οι τουρκικές επιχειρήσεις έχουν ένα τεράστιο χρέος σε δολάρια και η αύξηση του ρίσκου της χώρας θα καθιστούσε το χρέος αυτό μη εξυπηρετήσιμο. Η λίρα θα κατέρρεε χειρότερα από ό,τι κατέρρευσε πριν δυο χρόνια όταν η αύξηση των αμερικάνικων επιτοκίων έφερε πολλές επιχειρήσεις στο χείλος της χρεοκοπίας. 

Καθώς η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ρευστή, θα αυξάνονταν οι κίνδυνοι ανάφλεξης με συνέπεια την εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου. Τούτο, θα μπορούσε να είναι η "καρφίτσα" που θα μπορούσε να τρυπήσει την "φούσκα" των παγκόσμιων αγορών. 

Γεωπολιτικός αντίκτυπος…

Είναι γνωστό πως το ΝΑΤΟ διανύει μια περίοδο με υπαρξιακά προβλήματα. Αν δυο μέλη έρχονταν σε πολεμική σύγκρουση, τα προβλήματα αυτά θα πολλαπλασιάζονταν. Αν επίσης η μεγαλύτερη συμμαχία δεν μπορεί να εγγυηθεί την ακεραιότητα και την ασφάλεια ενός ιστορικού αλλά μικρού συμμάχου όπως η Ελλάδα, έστω και από ένα άλλο μέλος, πολλά μέλη θα ήταν αυτά που θα ανησυχούσαν.

Πρόσφατα ο Πρόεδρος Τράμπ και οι ΗΠΑ δέχτηκαν πολλές επικρίσεις γιατί εγκατέλειψαν τους Κούρδους (που πολέμησαν μαζί το Ισλαμικό Κράτος) της Βόρειας Συρίας κάτω από τις ερπύστριες της Τουρκίας.

Η στάση αυτή ήταν αφορμή να παραιτηθούν αρκετοί υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί και πολιτικοί των ΗΠΑ. Σε μια αστεία προσπάθεια αιτιολόγησης της κυνικής απόφασης ο πρόεδρος Τραμπ μίλησε για την απουσία των Κούρδων στην απόβαση της Νορμανδίας… 

Μια παρόμοια εγκατάλειψη της Ελλάδας θα είχε τεκτονικούς κραδασμούς στο ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα ήταν παρούσα σε όλους τους μεγάλους πολέμους στο πλευρό τη Δύσης. Η Ελλάδα έχει ισχυρή παρουσία στις ΗΠΑ.

Ούτε η Ε.Ε. η οποία περνάει ήδη τη φάση υπαρξιακής κρίσης, θα γλίτωνε από διαλυτικούς κραδασμούς αν μια χώρα μέλος της βρισκόταν σε μια θερμή αντιπαράθεση με κάποια γειτονική της χώρα που συμπεριφέρεται σαν "πειρατής" και "συνοικιακός νταής".

Η Ε.Ε. και η Δύση έχουν μεγάλη ανάγκη την Τουρκία οικονομικά, αμυντικά και γεωπολιτικά. Η Τουρκία έχει μεγάλο στρατό και μαζί με τη γεωγραφική της θέση μπορεί να εξασφαλίζει τα συμφέροντα της Δύσης στην περιοχή και την ομαλή ροή ενέργειας στην Ευρώπη.

Μια εμπλοκή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας όμως είτε θα οδηγούσε σε διάλυση της Ε.Ε. είτε σε έναν καταλυτικό μετασχηματισμό προς την απόκτηση ενιαίας αμυντικής στρατηγικής κάτι που προϋποθέτει οικονομική και πολιτική ενοποίηση.

Αν διαλυθεί η Ε.Ε. η Ελλάδα θα χάσει πολύ λιγότερα συγκριτικά με μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Για αυτό το σενάριο της διάλυσης έχει λίγες πιθανότητες. Απλά χρειάζονται ένα σοκ για να συνέλθουν.

Ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι απίθανο να μείνει ένα συμβάν όπου κάποιος (ή και οι δύο) θα χάσει μερικά πολεμικά αεροπλάνα ή πλοία, κάποια βραχονησίδα ή κάποια οικόπεδα αμφισβητούμενης ΑΟΖ. 

Θα μπορούσε να αποτελέσει την απαρχή δραματικών εξελίξεων και ανακατατάξεων… 

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και ειδικά της Γερμανίας δεν πρέπει να ξεχνούν πως η πρώτη ήττα των δυνάμεων του "Άξονα" έλαβε χώρα στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, η πρώτη σύγκρουση του Ψυχρού Πολέμου έλαβε χώρα πάλι στην Ελλάδα με τον εμφύλιο…

Η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε επίσης μια από τις πρώτες περιπτώσεις ανάδυσης έθνους-κράτους που σήμανε το τέλος της εποχής των αυτοκρατοριών. Κάποιοι φαίνεται πως υποτιμούν το σθένος της Ελλάδας να απαντήσει σε προκλήσεις που σηματοδοτούν προσθέσεις ακρωτηριασμού της. Κάνουν λάθος…

Όπως λάθος κάνουν αν υποτιμούν τις επιπλοκές μιας φαινομενικά βραχύβιας εμπλοκής. 

Μην υποτιμάτε και περιφρονείτε την Ελλάδα κα Μέρκελ. Όπως έλεγε και ο προπονητής της εθνικής Γερμανίας στου ποδοσφαιριστές του πριν έναν αγώνα με την υποδεέστερη Ελλάδα: "Μην τους υποτιμάτε, έχουν καταφέρει να επιβιώνουν επί 2- 3.000 χρόνια. Είναι καλλιτέχνες της επιβίωσης…".

του Κώστα Στούπα

capital.gr