Το νέο τοπίο στις συντάξεις

Συνταξιούχους πέντε ταχυτήτων διαμορφώνει το νέο σύστημα που θεσπίστηκε τον Μάιο και μπαίνει σταδιακά σε πλήρη λειτουργία.

Οι δύο εγκύκλιοι για την εθνική και ανταποδοτική σύνταξη που εκδόθηκαν τα Χριστούγεννα οριστικοποιούν το νέο τοπίο:

• Στην πρώτη ταχύτητα ανήκουν οι παλαιοί συνταξιούχοι (που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί ή υποβάλει αίτηση μέχρι και 12/5/2016). Οι συντάξεις τους θα ανακαθοριστούν, με βάση το Εθνος, σύμφωνα με τον νέο τρόπο υπολογισμού μέχρι 30/9/2017, ώστε να σπάσουν σε τρία κομμάτια: εθνική, ανταποδοτική και προσωπική διαφορά.

Ποσό αναφοράς για τον καθορισμό της προσωπικής διαφοράς είναι η καθαρή προ φόρου σύνταξη, όπως προκύπτει μετά την επιβολή των μνημονιακών περικοπών που καταργούνται. Υπολογίζεται

δηλαδή η νέα σύνταξη με βάση το σύστημα Εθνική - Ανταποδοτική και η διαφορά ανάμεσα στο παλιό προ φόρου ποσό (ενσωματώνονται όλες οι προηγούμενες μνημονιακές μειώσεις) με το σημερινό προ φόρου ποσό είναι η προσωπική διαφορά του συνταξιούχου. Με τον μηχανισμό αυτό διατηρούνται στο σημερινό τους καθαρό ύψος όλες οι παλιές συντάξεις.

Η προσωπική διαφορά -σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο- συμψηφίζεται από 1.1.2019 κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή της με την εκάστοτε αύξηση των νέων συντάξεων. Στη διαδικασία μπαίνουν όλες οι συντάξεις που αφορούν αιτήσεις μέχρι 12/5/2016.

Εξαιρούνται οι συντάξεις ΟΓΑ και της Τράπεζας της Ελλάδος.

• Στη δεύτερη ταχύτητα μπαίνουν όσοι αποχώρησαν υποβάλλοντας αίτηση συνταξιοδότησης από 13/5 έως 31/12/2016. Υπολογίζονται σε πε­ρίπου 90.000 και θα είναι οι πρώτοι νέοι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, μόνο όμως εάν η νέα σύνταξη υπολείπεται κατά 20% και πλέον της παλιάς.

Η σύγκριση για να εξακριβωθεί αν δικαιούται κάποιος «προσωπική διαφορά» γίνεται ανάμεσα στην καθαρή προ φόρου σύνταξη, όπως αυτή προκύπτει μετά την επιβολή των μνημονιακών περικοπών και την καθαρή προ φόρου σύνταξη που προκύπτει με τον νέο τρόπο υπολογισμού. Αν τα δύο ποσά έχουν διαφορά μεγαλύτερη του 20% ο ασφαλισμένος δικαιούται το μισό της εν λόγω διαφοράς.

Το σύστημα Εθνική - Ανταποδοτική διαμορφώνει συντάξεις πέντε ταχυτήτων, με βασικό κριτήριο το ποσοστό της προσωπικής διαφοράς που κατοχυρώνουν οι ασφαλισμένοι έως ότου το προ φόρου ποσό που λαμβάνουν συγκλίνει στο νέο προ φόρου ποσό με βάση τον νέο υπολογισμό.

• Στην τρίτη ταχύτητα μπαίνουν όσοι συνταξιούχοι αποχωρήσουν εντός του 2017. Υπολογίζονται σε περίπου 70.000, που θα πάρουν προσωπική διαφορά εάν η νέα σύνταξη υπολείπεται κατά 20% και πλέον της παλιάς. Η προσωπική διαφορά θα είναι το 1/3 της ψαλίδας ανάμεσα στην παλιά και τη νέα σύνταξη.

• Στην τέταρτη ταχύτητα μπαίνουν όσοι συνταξιούχοι αποχωρήσουν εντός του 2018. Θα πάρουν προσωπική διαφορά εάν η νέα σύνταξη υπολείπεται κατά 20% και πλέον της παλιάς.

Η προσωπική διαφορά θα είναι το 1/4 της ψαλίδας ανάμεσα στην παλιά και τη νέα σύνταξη.

• Στην πέμπτη ταχύτητα μπαίνουν όλοι οι νέοι συνταξιούχοι από το 2019 και μετά οι οποίοι θα βγουν χωρίς προσωπική διαφορά.

«Ο νέος τρόπος υπολογισμού οδηγεί σε μεγάλες απώλειες τους μισθωτούς με μέσες και υψηλές αποδοχές, σχεδόν το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων αλλά και των ελευθέρων επαγγελματιών - αυτοαπασχολουμένων.

Η νέα σύνταξη είναι το άθροισμα της εθνικής και της ανταποδοτικής. Το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης είναι 384 ευρώ μηνιαίως και καταβάλλεται εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Οσοι αποχωρούν με 15-20 έτη θα λάβουν εθνική σύνταξη μειωμένη κατά 2% για κάθε έτος που υπολείπεται της 20ετίας. Οσοι δεν συμπληρώνουν ακέραιο έτος θα λάβουν αναλογία της εθνικής για τους επιπλέον μήνες και τις ημέρες ασφάλισης που έχουν.

Ετσι, εάν ασφαλισμένος του ΙΚΑ αποχωρήσει με 17 έτη ασφάλισης, 8 μήνες και 15 ημέρες. Θα λάβει εθνική σύνταξη 360,96 ευρώ για τα 17 χρόνια και 5,50 ευρώ για τους 8 μήνες και 15 ημέρες, που αντιστοιχούν σε 215 ημέρες ασφάλισης από το 18ο έτος. Συνολικά θα πάρει 366,46 ευρώ.

Η εθνική σύνταξη για όσους φεύγουν με μειωμένη γήρατος (15ετία στα 62) διαμορφώνεται στα 241,92 ευρώ. Οι εγκύκλιοι ορίζουν ανώτατο πλαφόν μείωσης 30%, ξεκαθαρίζουν πως δεν θα επιβάλλεται η επιπλέον μείωση του 10% που προέβλεψε το τρίτο Μνημόνιο, ενώ διαφαίνεται πως η μείωση θα επιβάλλεται μόνο στην εθνική και όχι στην ανταποδοτική.

Ετσι, ασφαλισμένος που αποχωρεί με μειωμένη γήρατος (15 έτη και 62 ετών) θα λάβει ως εθνική 241,92 ευρώ, διότι για τα 15 έτη η εθνική είναι 345,60 ευρώ. Επιπλέον η εθνική θα μειωθεί 6% για κάθε έτος που υπολείπεται του πλήρους ορίου (67).

Στις συντάξεις αναπήρων με ποσοστό κάτω από 80% χορηγείται μειωμένη εθνική σύνταξη όπως ορίζει ο νόμος και κάθε φορά που υπάρχει νέα κρίση από τις υγειονομικές επιτροπές, το ύψος της αναπροσαρμόζεται. Η απομείωση της εθνικής για όσους έχουν λιγότερα από 20 χρόνια ισχύει και για τους αναπήρους, ενώ το σύστημα πλέον είναι ενιαίο και οι ίδιοι κανόνες εφαρμόζονται και για ελευθεροεπαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.

Οσοι έχουν μέχρι 15ετία παίρνουν πλήρη εθνική 345,60 κ.ο.κ. Εξαιρούνται όσοι συνταξιοδοτούνται με ειδικές διατάξεις. Ετσι, συνταξιούχος αναπηρίας με ποσοστό 70% και 6 έτη ασφάλισης θα λάβει εθνική σύνταξη 259,2 ευρώ (345,60Χ75%). Ο ίδιος αν είχε 20 έτη ασφάλισης θα έπαιρνε 288 ευρώ (384Χ75%).

Αναπλήρωση

Πλασματικοί χρόνοι που έχουν αναγνωριστεί χωρίς εξαγορά συνυπολογίζονται στη διαμόρφωση της εθνικής σύνταξης, όχι όμως και της ανταποδοτικής. Αντίθετα οι πλασματικοί που εξαγοράζονται συνυπολογίζονται για εθνική και ανταποδοτική.

Η ανταποδοτική σύνταξη αντιστοιχεί στο ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξιμων αποδοχών από το 2002 και μετά. Οι συντελεστές αναπλήρωσης υπολογίζονται κλιμακωτά. Για 40 χρόνια η αναπλήρωση φτάνει στο 42,8% του μισθού (π.χ. με 40 χρόνια και συντάξιμο μισθό 1.000 ευρώ η ανταποδοτική σύνταξη είναι 428 ευρώ), ενώ για 35ετία στα 34,5%.

Οπως και για την εθνική, το ποσοστό αναπλήρωσης, όταν δεν υπάρχει ακέραιο έτος, υπολογίζεται ως αναλογία με μαθηματική ακρίβεια ημέρας ασφάλισης (π.χ. για 35,45 έτη ασφάλισης, δηλαδή 10.635 ημέρες, η ανταποδοτική βγαίνει 345,3 ευρώ με μισθό στα 1.000 ευρώ). Οι συντάξιμες αποδοχές καθορίζονται από τις εισφορές που έχουν καταβληθεί από 1-1-2002 μέχρι την ημερομηνία εξόδου. Στις συντάξιμες αποδοχές των μισθωτών συμπεριλαμβάνονται τελικά Δώρα και επιδόματα.