Φόροι, Συντάξεις και Ασφαλιστικές Εισφορές, οι αλλαγές ενός δύσκολου 2016

Χρονιά των δύσκολων αποφάσεων και των μεγάλων προκλήσεων θα είναι το 2016, σε μία προσπάθεια να μπουν η βάσεις της ανάκαμψης.

Με το 2015 της σκληρής διαπραγμάτευσης, της υλοποίησης των δεκάδων προαπαιτούμενων και των Capital Control να μας έχει αποχαιρετήσει, η κυβέρνηση έχει βάλει υψηλούς στόχους για την νέα χρονιά. Μέσα σε αυτούς, είναι η άρση των τραπεζικών περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων μέσα στο πρώτο εξάμηνο, η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων για την αντιμετώπιση της ανεργίας, ο εξορθολογισμός της φορολογίας και η μεγάλη μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού.

Όμως με την υλοποίηση των μεγάλων μεταρρυθμίσεων του εμπροσθοβαρούς μνημονίου, τα κέρδη είναι σημαντικά, καθώς ξεκλειδώνουν η πολυαναμενόμενη και αναγκαία συζήτηση για την

βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, η φτηνή ρευστότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα 5,7 δισ. ευρώ της επόμενης δόσης από την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι οι αλλαγές σαφώς οι μεταρρυθμίσεις του Ασφαλιστικού και τα νέα μέτρα στην φορολογία. Όλα αυτά ενώ οι δανειστές βλέπουν ύφεση αντί για ανάπτυξη το 2016 και ζητούν ακόμα περισσότερα μέτρα για να καλυφθούν οι ανάγκες του προϋπολογισμού.

Στο «καμίνι» της διαπραγμάτευσης του Ιανουαρίου Φόροι και ασφαλιστικό

Το «κουαρτέτο» των θεσμών επιστρέφει στην ελληνική πρωτεύουσα στις 18 Ιανουαρίου, και οι δανειστές φαίνονται δύσπιστοι για την επίτευξη των στόχων εισπραξιμότητας των εσόδων. Οι εκτιμήσεις τους σύμφωνα με πληροφορίες βλέπουν μία νέα «τρύπα» στον προϋπολογισμό που για να κλείσει θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα.

Η μεγαλύτερες προκλήσεις πρέπει να υπερκεραστούν εντός του πρώτου τριμήνου. Με την συζήτηση για το χρέος να τοποθετείται χρονικά Μάρτιο ή Απρίλιο θα ανοίξει η συζήτηση για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, μία αναγκαία «ανάσα» για τους έλληνες φορολογούμενους και την αγορά, αφού η μείωση του χρέους θα σημαίνει λιγότερους φόρους και απομάκρυνση του νέφους της αβεβαιότητας που ακόμα και τώρα ρίχνει την «σκιά» του πάνω από την ελληνική Οικονομία.

Ώρα μηδέν για το Ασφαλιστικό – «Μάχη» για τις κύριες συντάξεις

Σε ένα νέο κύκλο σκληρής διαπραγμάτευσης μπαίνουν κυβέρνηση και δανειστές, από την Δευτέρα 4 Ιανουαρίου, καθώς «κλειδώνει» η ποσοτικοποιημένη ελληνική πρόταση και αποστέλλεται προς αξιολόγηση στους θεσμούς.

Ο υπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γιώργος Κατρούγκαλος έχει ετοιμάσει τον φάκελο της μεταρρύθμισης που περιλαμβάνει την προστασία των κύριων συντάξεων, την μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 1,8 δισ. ευρώ ή 1% ΑΕΠ μέσα στην επόμενη χρονιά, την αξιοποίηση της περιουσίας των Ασφαλιστικών Ταμείων (κινητής και ακίνητης που υπολογίζεται στα 17,5 δισ. ευρώ), την μακροπρόθεσμη ανακεφαλαιοποίηση των αποθεματικών τους και την χρηματοδότηση του συστήματος μέσα και από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών μόνο στις επικουρικές συντάξεις κατά 1,5% (1% από τους εργοδότες και 0,5% από τους εργαζόμενους).

Στόχος είναι μία μεταρρύθμιση που θα εξασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος, για τα επόμενα έτη, χωρίς να χρειαστούν νέες μειώσεις ή κάποια πρόσθετη επιβάρυνση στους ασφαλισμένους. Κάτι που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την εξεύρεση ικανών πόρων για τις ανάγκες του συστήματος, μία διαδικασία που θα ξεκινήσει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους.

Οι δύσκολη οικονομική συγκυρία, έχει περιορίσει σημαντικά τα περιθώρια ευελιξίας της κυβέρνησης και για την επίτευξη του στοχου της κατοχύρωσης των κύριων συντάξεων, θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτο πως η πίεση θα περάσει στις επικουρικές, όπου και αναμένονται «ψαλίδια» από 5% μέχρι και 20%. Σημαντικό ρόλο στις μειώσεις, παίζει και δυσμενής οικονομική κατάσταση των Ταμείων. Μόνο το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) έχει εκτιμώμενο έλλειμμα 730 εκατ. ευρώ. για τη διετία 2015-2016.

Οι βέες μεταρρυθμίσεις, αναμένεται να επιφέρουν «πλήγμα» και στα εφάπαξ των ταμείων πρόνοιας όπως και στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου των Δημοσίων Υπαλλήλων.

Η ελληνική πρόταση, σύμφωνα με πληροφορίες, περιλαμβάνει μία σειρά από συγκεκριμένες δράσεις όπως:

Η νέα «διπλή» Σύνταξη

Την Θέσπιση Εθνικής σύνταξης 364 ευρώ που θα δίνεται μαζί με την αναλογική σύνταξη. Δηλαδή, η σύνταξη που θα μπαίνει στον λογαριασμό του συνταξιούχου, θα αποτελείται από δύο τμήματα. Την εθνική σύνταξη, ύψους 364 ευρώ, που θα καλύπτει και θα εγγυάται το κράτος για όλους όσους έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης. Σημείο τριβής με τους δανειστές, είναι η επιμονή τους να μπουν εισοδηματικά κριτήρια και να περιοριστεί με αυτόν τον τρόπο οι δικαιούχοι. Το τμήμα της αναλογικής σύνταξης, θα είναι συνδεδεμένο με τα έτη ασφάλισης και τις εισφορές που έχει καταβάλει ο κάθε συνταξιούχος.

Με ίδιο τρόπο θα υπολογίζονται οι εισφορές για όλους τους ασφαλισμένου σε όλα τα ταμεία. Αυτό γίνεται για να σταματήσουν οι ανισότητες που υπάρχουν στις εισφορές που καταβάλλονται σε διαφορετικά Ταμεία. Σύμωνα με το σχέδιο, οι εισφορές θα εξαρτώνται από το πραγματικό εισόδημα που θα δηλώνει ο φορολογούμενους στην εφορία. Οι συντάξεις θα υπολογίζονται με ενιαίο τρόπο, βάση του μισθού όλου του εργασιακού βίου για τους μισθωτούς ή βάση το εισόδημα για τους ελέυθερους επαγγελματίες και τους αγρότες.

Δύσκολο σημείο, στην διαπραγμάτευση με τους δανειστές, θα είναι ο υπολογισμός του Ενιαίου ποσοστού αναπλήρωσης. Όλοι οι ασφαλισμένοι, θα έχουν το ίδιο ποσοστό αναπλήρωσης, εάν έχουν τα ίδια χρόνια προϋπηρεσίας και ανήκουν στην ίδια εισοδηματική κατηγορία. Όμως το ύψος του ποσοστού είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, καθώς οι θεσμοί φέρονται να επιμένουν σε μεγάλες μειώσεις. Σύμφωνα με το ελληνικό σχέδιο, η αναπλήρωση θα κινηθεί από 55% έως έως 62% για το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης.

Ένα υπερ-Ταμείο για όλες τις κύριες συντάξεις

Ένα μεγάλο υπερ-Ταμείο για όλες τις κύριες συντάξεις. Σύμφωνα με το σχέδιο, αναμένεται η οργανωτική ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα φορέα κύριας ασφάλισης. Αυτό θα βοηθήσει στην ενοποίηση των κανόνων για την παροχή συντάξεων, αλλά και αι είσπραξης εισφορών. Εκτός, αναμένεται να μειώνουν μόνο ο ΟΓΑ και το ΝΑΤ που θα παραμείνουν ξεχωριστά μόνο όσον αφορά το προνοιακό τους έργο.

Μειώσεις στις επικουρικές από 5-20% φέρνει το νέο Ασφαλιστικό

Όλες οι επικουρικές θα δίνονται από το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) και το ελληνικό σχέδιο, προβλέπει την αντικατάσταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος από συντελεστή βιωσιμότητας. Όμως, οι πιέσεις είναι μεγάλες και οι περικοπές στις επικουρικές φαίνονται αναπόφευκτες. Οι περικοπές αναμένεται να είναι κλιμακωτές ανάλογα το ύψος της επικουρικής. Καμία περικοπή για τις επικουρικές συντάξεις μέχρι 170 ευρώ, από 5% έως 15% για τις συντάξεις από 171 μέχρι και 399 ευρώ και τέλος το μεγάλο ψαλίδι 20% για όλες τις συντάξεις από 400 ευρώ και πάνω.

Ο χάρτης των επικουρικών στην Ελλάδα:

• 125.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 170-200 ευρώ
• 132.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 201-250 ευρώ
• 176.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 251-300 ευρώ
• 136.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 301-350 ευρώ
• 60.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 351-400 ευρώ
• 82.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν 400 ευρώ και άνω

Μαζί με τις επικουρικές, «τσεκούρι» αναμένεται και στα εφάπαξ του Μετοχικού Ταμείου Δημοσίων Υπαλλήλων. Μειώσεις που σύμφωνα με εκτιμήσεις θα κυμανθούν κοντά στο 10%. Αν υπολογιστεί ότι μέχρι τώρα έχουν ήδη συμπιεστεί κατά 38%, τότε οι δικαιούχοι αναμένεται στο τέλος να λάβουν 48% μικρότερα εφάπαξ από ότι υπολόγιζαν πριν από μία δεκαετία.

Παράλληλα, σε μία προσπάθεια να μειωθούν τα βάρη από τους αδύναμους οικονομικά συνταξιούχους, μειώνεται το ανώτερο πλαφόν συντάξεων από τα 2.720 ευρώ στα 2.200 με 2.400 ευρώ.

Γεμάτη φόρους και η ατζέντα του 2016 – «Κυνήγι» εσόδων από το οικονομικό επιτελείο

Έσοδα ψάχνει το οικονομικό επιτελείο και σύμφωνα με τα νούμερα του προϋπολογισμού του 2016, αναμένεται να εισπραχθούν μέχρι και 2,5 δισ. ευρώ πρόσθετοι φόροι. Συνολικά τα κρατικά ταμεία περιμένουν να εισπράξουν από την έμμεση και την άμεση φορολογία 48,3 δισ. ευρώ.

Στα νέα μέτρα που αναμένονται το 2016, περιλαμβάνονται και οι δύο φορολογικές εκκρεμότητες οι νέοι φόροι στα εισοδήματα από ενοίκια και η αύξηση των συντελεστών φορολόγησης στους αγρότες.

Συγκεκριμένα για τα ενοίκια, αναμένεται να καθιερωθεί νέα κλίμακα ΜΕ περισσότερα κλιμάκια και συντελεστές, με διπλή στόχευση, από την μία να αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου κατά 142 εκατ. ευρώ και από την άλλη οι περισσότεροι συντελεστές να εξασφαλίσουν δικαιότερη φορολόγηση.

Από τις ομάδες που θα δεχτούν την μεγαλύτερη πίεση μέσα στο 2016 είναι οι αγρότες, αφού σύμφωνα με τον σχεδιασμό έρχεται αύξηση του συντελεστή φόρου εισοδήματος στο 20% από το 13%. Που έρχεται να δέσει με την αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήματος στο 75%.

Επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες πληρώνουν μεγαλύτερες προκαταβολές φόρου στο 100% ενώ παράλληλα ανεβαίνει και ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών από το 26% στο 29%.