Μας ξαναβάζει το μαχαίρι στο λαιμό η κ. Λαγκάρντ

Την πεπατημένη των σκληρών προειδοποιήσεων αλλά χωρίς ίχνος αυτοκριτικής, ακολουθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η έκθεση που δημοσιεύτηκε χθες ουσιαστικά βάζει για άλλη μια φορά το μαχαίρι στο λαιμό της Ελλάδας, προειδοποιώντας για μέτρα που θα περιλαμβάνουν και περικοπές μισθών και συντάξεων, σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν καταφέρει να πατάξει τη φοροδιαφυγή. Φυσικά, δεν κάνει λόγο η κ. Λαγκάρντ για τον αν μέρος της φοροδιαφυγής είναι και αδυναμία πληρωμής των φόρων από τους Έλληνες οι οποίοι βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού. Μετά από 7 χρόνια ύφεσης και μετά από 3 χρόνια απανωτών μέτρων που δεν έχει πάρει άλλη χώρα, το ΔΝΤ μας κουνά το δάχτυλο γιατί δεν μπορούμε να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή. Ας μας πουν πώς να το κάνουμε, όπως και να μας δείξουν τον τρόπο ώστε μια οικογένεια χωρίς ούτε έναν εργαζόμενο, πώς θα πληρώσει φόρους

και χαράτσια.

Το ΔΝΤ βλέπει ότι το χρηματοδοτικό κενό στην Ελλάδα θα φτάσει το 2016 στα 5,6 δις ευρώ και ζητά από την Κομισιόν να προχωρήσει σε μέτρα μείωσης του χρέους. Δηλαδή επαναφέρει το θέμα του κουρέματος του ελληνικού χρέους.

Σε ότι αφορά το χαράτσι στα ακίνητα, ουσιαστικά προαναγγέλλει διατήρησή του και το 2014 μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ καθώς αμφιβάλλει αν μπορεί η κυβέρνηση να εφαρμόσει τον Ενιαίο Φόρο.

Το βασικό σενάριο στην ανάλυση βιωσιμότητας χρέους του ΔΝΤ αναφέρεται ότι αυτό θα παραμείνει υψηλό το 2013 περίπου στο 176% του ΑΕΠ, πριν ξεκινήσει μια σταθερή υποχώρηση το 2015. Στην έκθεση υπενθυμίζεται η υποχρέωση που έχουν αναλάβει οι Ευρωπαίοι τον Δεκέμβριο του 2012 να παράσχουν περαιτέρω ανακούφιση στο ελληνικό χρέος - όταν θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα- για να εξασφαλιστεί ότι αυτό θα βρίσκεται το 2020 στο 124% του ΑΕΠ και σημαντικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022.

Όπως αναφέρεται στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους  το χρέος αναμένεται να έχει μειωθεί στο 124% το 2020, αφού επιπρόσθετα έκτακτα μέτρα ανακούφισης της τάξης του 4% του ΑΕΠ, καθοριστούν τη διετία 2014-2015.

Το χρέος αναμένεται να υποχωρήσει περαιτέρω γύρω στο 114% του ΑΕΠ το 2022 (πριν από τα μέτρα για τη μείωση του σημαντικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ, για τα οποία έχουν δεσμευθεί οι ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας).

«Τα κενά που έχουν εντοπιστεί, έχουν κλείσει με πρόσθετα μέτρα, αλλά αυτά θα πρέπει να επανεκτιμηθούν στο πλαίσιο του προϋπολογισμού του 2014 κατά τη διάρκεια της επόμενης αναθεώρησης». Ασκεί πολύ μεγάλη κριτική για τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό αλλά και για τις καθυστερήσεις στην πληρωμή οφειλών προς ιδιώτες.  Προαναγγέλλει μια πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση τον Σεπτέμβριο καθώς τονίζει ότι υπάρχουν κρίσιμα θέματα που ανοίγουν και 4 κίνδυνοι. Συγκεκριμένα επισημαίνει ότι θα πρέπει να συζητηθούν, εκτός της βιωσιμότητας του χρέους, τα μέτρα για το 2014-15, το χρηματοδοτικό κενό αλλά και αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη δομή του ΤΑΙΠΕΔ

Το ΔΝΤ καταγράφει επίσης τους 4 κινδύνους που ελλοχεύουν για το πρόγραμμα προσαρμογής, ένα χρηματοδοτικό κενό 10,9 δισ. ευρώ και ένα δημοσιονομικό 4,3 δισ. ευρώ. Υπολογίζει μείωση μισθών 20% και ανεργία φέτος στο 27%.

Το ΔΝΤ εκτιμά στην αξιολόγηση του ότι «λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος των ελλειμμάτων μόλις πριν από τρία χρόνια, το μηδενικό πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο θα είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα. Παρ ΄όλ’ αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν αισθητές ελλείψεις μεταρρύθμισης στη δημόσια διοίκηση, τα έσοδα και τις ιδιωτικοποιήσεις». Καταγράφει από την αρχή του προγράμματος βελτίωση του κυκλικά προσαρμοσμένου πρωτογενούς ισοζυγίου πάνω από 15% του ΑΕΠ, λέγοντας ότι είναι «ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα».

Επισημαίνει επίσης ότι το κόστος προσαρμογής ήταν «πολύ υψηλό» με την οικονομία στο έκτο έτος της ύφεσης, το ΑΕΠ να έχει μειωθεί σχεδόν κατά 25% το ποσοστό ανεργίας είναι περίπου 27% και την ανεργία των νέων να υπερβαίνει το 57%.

Για το 2013 φωτογραφίζει ως βασικούς κινδύνους την καθυστέρηση είσπραξης του χαρατσιού μέσω της ΔΕΗ, τις υπερβάσεις στις δαπάνες για την υγεία, ενώ από το 2014 πρόσθεσε στους κινδύνους αποκλίσεων την μη επιβολή του τέλους σε ελεύθερους επαγγελματίες και τη διατήρηση του μισθολογίου των στρατιωτικών.

«Η πέμπτη αναθεώρηση έχει προγραμματιστεί να λάβει χώρα την ή μετά την 29η Σεπτεμβρίου του 2013» και θα «παρέχει μια ευκαιρία να επανεξεταστεί το πρόγραμμα υπό το πρίσμα τυχόν βραχυπρόθεσμων εξελίξεων πριν το τέλος Σεπτεμβρίου» λέει το ΔΝΤ.

Θέματα που θα καλυφθούν στην επικείμενη αναθεώρηση περιλαμβάνουν:

• να επανεξεταστεί το μακροοικονομικό πλαίσιο, ιδίως οι προοπτικές ανάπτυξης ώστε να ληφθεί υπόψη η πρόοδος στον τομέα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

• ο προϋπολογισμός του 2014 και το μεσοπρόθεσμο 2014-17 ΜΠΔΣ με τον προσδιορισμό των νέων μέτρων

• Η εφαρμογή ενός νέου φόρου ακίνητης περιουσίας (σημ. διατηρούνται οι ενστάσεις για την εφαρμογή του από 1/1/2014).

• Η αξιολόγηση της προόδου ιδιωτικοποιήσεων και η πιθανή ανάγκη για αλλαγές των δομών για την αντιμετώπιση των επαναλαμβανόμενων καθυστερήσεων.

• Η αξιολόγηση της προόδου στη συλλογή εσόδων

• Η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2014. Το ΔΝΤ ζητά την εκ των προτέρων διασφάλιση πρόσθετης χρηματοδότησης, η οποία να προσδιοριστεί τη στιγμή της πέμπτης αναθεώρησης το Σεπτέμβριο. Σημειώνεται ότι βάσει καταστατικού το ΔΝΤ αν δεν έχει διασφαλίσεις για 12μηνη επάρκεια χρηματοδότησης, απαγορεύεται να αποδεσμεύσει τη δόση.

Το 2015 όμως υπολογίζει «κενό» το οποίο θα διευκρινιστεί επίσης τον Σεπτέμβριο ύψους 3,4 δισ. ευρώ. Το ποσό των αδιευκρίνιστων μέτρων αυξάνεται σε 4,1 δισ. ευρώ το 2016 και σε 4,3 δισ. ευρώ το 2017

Ιδιωτικοποιήσεις  3,5 δισ. ευρώ προβλέπει το ΔΝΤ για το 2014, ως «αντιστάθμισμα» των πολύ χαμηλών επιδόσεων (1,6 δισ. ευρώ) που αναμένονται για φέτος. Υπολογίζει ότι το 2015 θα έρθουν 2 δισ. ευρώ και 2,2 δισ. ευρώ το 2016.  Έως τον Σεπτέμβριο περιμένει από την κυβέρνηση επίσης, να φέρει έσοδα από αποκρατικοποιήσεις 900 εκατ. ευρώ.

Το ΔΝΤ καταγράφει μείωση μισθών 20% για την περίοδο 2012 – 2014 και ανεργία στο 27% φέτος με αποκλιμάκωση έως το 16,3% το 2018. Υπολογίζει την ύφεση στο 4,2% φέτος με ανάκαμψη 0,6% το 2014, η οποία θα κορυφωθεί στο 3,7% το 2016 για να αρχίσει να επιβραδύνεται μετά στο 3,5% και στο 3,3% το 2018.

Η πιστωτική επέκταση θα ξεκινήσει αναιμικά από το 2016 σε ποσοστό 0,6% και θα επιταχυνθεί στο 5,3% το 2017. Το έλλειμμα κινείται εντός των στόχων με μηδενισμό σε πρωτογενή βάση φέτος.

Στην έκθεση βιωσιμότητας χρέους αναφέρεται επίσης ότι «το τρέχον πρόγραμμα μπορεί να θέσει το χρέος στην Ελλάδα σε μια βιώσιμη πορεία, αλλά ότι σημαντικοί κίνδυνοι παραμένουν, κυρίως λόγω της σημαντικής και παρατεταμένης προσαρμογής που απαιτείται στην Ελλάδα». Θεωρεί δύσκολο η Ελλάδα «να διατηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα 4% σε μακροπρόθεσμη βάση». Ένας άλλος κίνδυνος είναι οι αποκρατικοποιήσεις. «Συνεχίζουμε να υποθέτουμε ότι οι αρχές μπορεί να συγκεντρώσουν περίπου 22 δισεκατομμύρια ευρώ από την πώληση περιουσιακών στοιχείων μέχρι το 2020», αναφέρει το ΔΝΤ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θεωρεί το στόχο αυτό υπερφιλόδοξο. Πάντως αφήνει κι ένα περιθώριο για θετικές εξελίξεις, αναφέροντας ότι «η αγοραία αξία ορισμένων από τα περιουσιακά στοιχεία αυξήθηκε με την ανάκαμψη των τιμών των μετοχών».

Κριτική ασκείται για τον ΦΠΑ στην εστίαση. Η δημοσιονομική επίπτωση υπολογίζεται σε € 130 εκατ. περίπου, ποσό που θα αντισταθμιστεί από τη μείωση των στρατιωτικών δαπανών κατά € 100 εκατ. ευρώ και άλλα μέτρα που δεν διευκρινίζονται. Το ΔΝΤ αναφέρει ότι θα προτιμούσε «να επικεντρωθούν οι προσπάθειες σε άλλες πιο αποτελεσματικές φορολογικές παρεμβάσεις αλλά και στη στήριξη της οικονομίας, όπως στη μείωση της υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης για την μισθοδοσία».