Ευρωζώνη: Κλυδωνισμοί για Ισπανία-Γαλλία-Ιταλία, αλλά και ύφεση στον "ενάρετο Βορρά"

Οι αποφάσεις που λήφθηκαν τον Δεκέμβριο για την Ελλάδα έχουν βελτιώσει σημαντικά το κλίμα στην ευρωζώνη, ωστόσο, παρά τη σφοδρή πολιτική βούληση των κυβερνήσεων να ξεπεράσουν οριστικά την κρίση δημοσίου χρέους, οι αβεβαιότητες παραμένουν και το 2013 θα είναι επίσης μια δύσκολη χρονιά.

       Αναφορικά με τη χώρα μας, ο κίνδυνος εξόδου από την ευρωζώνη έχει απομακρυνθεί σημαντικά με τις αποφάσεις της 13^ης Δεκεμβρίου. Οι εταίροι μας εγκρίνοντας την επόμενη δόση έστειλαν ένα σαφέστατο μήνυμα προς τις αγορές ότι θα κάνουν τα πάντα ώστε η ευρωζώνη να παραμείνει αδιάσπαστη και το απέδειξαν στην πράξη εγκρίνοντας το χρηματοδοτικο «πακέτο» της δόσης των 49,1 δισ. ευρώ.

       Τώρα η κυβέρνηση χωρίς το βραχνά της επόμενης δόσης θα πρέπει να κάνει τα πάντα για να βγάλει τη χώρα από τη βαθιά ύφεση. Ηδη άρχισε να πιστώνεται την αποφασιστικότητα που επέδειξε τους τελευταίους μήνες και η σημαντική αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας από τον οίκο αξιολόγησης S&P δεν θα ερχόταν ποτέ εάν η Αθήνα δεν είχε δώσει δείγματα γραφής. Στα θετικά επίσης το

γεγονός ότι έστω και με μεγάλη καθυστέρηση τα κοινοτικά κονδύλια του ΕΣΠΑ, και κυρίως τα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, θα αρχίσουν πλέον να φτάνουν στη χώρα μας μαζικά και συνδυασμένα και θα αποτελέσουν το βασικό εργαλείο για την έξοδο από την κρίση.

       Ωστόσο, η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ύφεσης χρειάζεται ένα θετικό διεθνές περιβάλλον, που σημαίνει ότι εάν δεν διατηρηθεί το βελτιωμένο κλίμα στην ευρωζώνη, δεν θα έρθουν και οι επενδύσεις που περιμένει η χώρα μας μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, αλλά και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας.

       Σήμερα στην ευρωζώνη, το οικονομικό κλίμα απειλείται από πολλούς κινδύνους, η αντιμετώπιση των οποίων απαιτεί λεπτούς χειρισμούς το αμέσως επόμενο διάστημα.

       Οι μεγαλύτερες εστίες κινδύνου αυτή τη στιγμή προέρχονται κυρίως από την Ισπανία και κατά δεύτερο λόγο από τη Γαλλία. Η Μαδρίτη, έχοντας να αντιμετωπίσει μια έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια, προϊόν της σκληρής λιτότητας, της ύφεσης και της ανεργίας που βρίσκεται σε επίπεδα ανάλογα με τα ελληνικά, δεν μπορει να λάβει τα πρόσθετα μέτρα που απαιτούνται προκειμένου να τηρήσει τους δημοσιονομικούς στόχους. Η Γαλλία επίσης βρίσκεται σε κρίσιμο «σταυροδρόμι», αφού εάν λάβει μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος θα εισέλθει κι αυτή σε βαθιά ύφεση. Η γαλλική και η ισπανική οικονομία είναι αντίστοιχα η δεύτερη και η τέταρτη της ευρωζώνης.

       Πρόβλημα πολιτικό έχει και η άλλη μεγάλη χώρα της ευρωζώνης, η Ιταλία, με την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία, το οποίο έχει να κάνει με την πτώση της κυβέρνησης Μόντι. Οι αγορές και οι εταίροι είχαν εμπιστοσύνη στον Μάριο Μόντι και η αποχώρησή του δεν αποτελεί θετική εξέλιξη. Η κατάσταση θα γίνει άκρως ανησυχητική εάν κερδίσει τις εκλογές του Φεβρουαρίου ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ωστόσο αυτό το σενάριο δεν θεωρείται σήμερα ως το πιο πιθανό.

       Στις παραπάνω αβεβαιότητες θα πρέπει να προστεθεί και μια άλλη ανησυχητική παράμετρος, που έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ύφεση πλέον δεν αποτελεί μόνο φαινόμενο του Νότου, αλλά άρχισε να πλήττει και τον Βορρά της ευρωζώνης. Στα τρία χρόνια από την εμφάνιση της κρίσης δημόσιου χρέους στην Ελλάδα, οι χώρες του Βορρά, δηλαδή η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο, βρίσκονταν σε εξαιρετική κατάσταση χωρίς δημοσιονομικά προβλήματα, χωρίς ανεργία και με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

       Τώρα άρχισε να κλυδωνίζεται από την κρίση του Νότου και τη δραματική υποχώρηση της κατανάλωσης. Το τρίτο τρίμηνο του 2012, με εξαίρεση τη Γερμανία, όλες οι άλλες χώρες του Βορρά εισήλθαν σε ύφεση.

       Η Κομισιόν πιστεύει ότι η ύφεση δεν θα έχει διάρκεια και πως στα μέσα του 2013 η ευρωζώνη θα επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ωστόσο, αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί γιατί πολλές φορές στο παρελθόν η Επιτροπή έπεσε έξω στις προβλέψεις της.

      

Κλειδί για τις εξελίξεις οι γερμανικές εκλογές

Με προβληματικές τις τρεις από τις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης, τα βλέμματα πλέον όλων των αναλυτών στρέφονται προς το Βερολίνο και τις επόμενες κινήσεις των Γερμανών. Στο ερώτημα εάν μπορεί η γερμανική κυβέρνηση να επιλύσει όλα τα προβλήματα του ευρώ και των χωρών που το απαρτίζουν η απάντηση είναι προφανώς αρνητική.

       Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο στις Βρυξέλλες πως η Ανγκελα Μέρκελ, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του φθινοπώρου στη Γερμανία, θα κάνει τα πάντα για να μην οδηγηθεί εκ νέου η ευρωζώνη σε περίοδο αμφισβήτησης, που θα υποθήκευε την επικράτησή της. Η κ. Μέρκελ είναι σήμερα μεγάλο φαβορί για μια τρίτη συνεχόμενη νίκη και γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό για να επιτευχθεί χρειάζεται ομαλές οικονομικές συνθήκες και όχι νέα κρίση. Θα κάνει, λοιπόν, τα πάντα για να περιορίσει δραστικά την εμφάνιση αστάθμητων παραγόντων το επόμενο έτος.

       Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που στη βελγική πρωτεύουσα υποστηρίζουν ότι το σχέδιο της καγκελαρίου για την ομαλοποίηση της κατάστασης στην ευρωζώνη ξεκίνησε με συνολική απόφαση που λήφθηκε για την Ελλάδα.

       Την περασμένη Πέμπτη η έγκυρη ισπανική εφημερίδα «ElPaís» αποκάλυψε ότι οι Βρυξέλλες, προφανώς με τις «ευλογίες» της κ. Μέρκελ, ετοιμάζονται για σημαντικές... εκπτώσεις προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ισπανία και τη Γαλλία, δηλαδή τις δύο χώρες που αδυνατούν να πετύχουν τους δημοσιονομικούς στόχους.

       Συμφωνα με την ισπανική εφημερίδα, η Κομισιόν σχεδιάζει να εισηγηθεί τη χορήγηση δύο επιπλέον ετών στην Ισπανια και ενός στη Γαλλία για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος. Αυτό σημαίνει ότι οι δύο χώρες δεν θα υποχρεωθούν στη λήψη πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων. Υπενθυμίζεται ότι δύο επιπλέον χρόνια δόθηκαν στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο στο πλαίσιο της συνολικής απόφασης, το καλοκαίρι είχε δοθεί ένας πρόσθετος χρόνος στην Πορτογαλία, ενώ ενδεχομένως, εάν χρειαστεί, θα δοθεί και στην Ιρλανδία.

       Η βούληση των Γερμανών να κλείσουν όλα τα ανοιχτά «μέτωπα» είναι δεδομένη, ωστόσο τους επόμενους μήνες θα φανεί εάν φτάνει για τη διατήρηση της ομαλότητας στην ευρωζώνη.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής