ΔΑΚΕ ΔΕ Α΄ΑΧΑΙΑΣ: Σχετικά με την αξιολόγηση

ΔΑΚΕ ΔΕ  Α΄ ΑΧΑΪΑΣ                       Πάτρα, 5/2/2013                                                   

Σχετικά με το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

1.                 μερικές παραδοχές

-    Ευρωπαϊκό Πλαίσιο για την αξιολόγηση: «Είναι εμφανής μια βαθμιαία ενίσχυση της επόπτευσης της διδακτικής δραστηριότητας τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αυτή η αυξανόμενη λογοδοσία έχει τέσσερα κύρια χαρακτηριστικά: Πρώτα συμβαίνει σε ποικίλες μορφές και κυμαίνεται από συμβατική εξωτερική εξατομικευμένη επιθεώρηση των διαδικασιών μέχρι εσωτερική αξιολόγηση του σχολείου…Έπειτα αυτές οι μορφές αξιολόγησης χαρακτηρίζονται από την ανάλυση αποτελεσμάτων μαζί με παρατηρήσεις και περιγραφές διαδικασιών. Ένα τρίτο χαρακτηριστικό είναι ότι η αξιολόγηση σήμερα φαίνεται να παλινδρομεί ανάμεσα στη συλλογική και την εξατομικευμένη διάστασή της…Τέλος, η επέκταση του εύρους των ευθυνών που ανατίθενται στους εκπαιδευτικούς και η ανάπτυξη μέτρων λογοδοσίας στην πλειονότητα των χωρών δεν συνδέθηκαν με την αντίστοιχη ανάπτυξη κινήτρων» (Επίπεδα αυτονομίας και ευθύνες των εκπαιδευτικών στην Ευρώπη, Ευρυδίκη, 2008).

Παντού υπάρχει κάποια διαδικασία είτε λογοδοσίας, είτε αξιολόγησης εκπαιδευτικού έργου ή εκπαιδευτικού ή και τα δύο. Η παραδοχή αυτή χρειάζεται προκειμένου να γίνει κατανοητό ότι είναι δύσκολο με βάση τη διεθνή εμπειρία να απορρίπτεται κάθε μορφή αξιολόγησης.

-    Πολιτική συγκυρία: Το προηγούμενο αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή, κατά την οποία εξαιτίας των απαιτήσεων της τρόικας επιβάλλονται μέτρα σκληρής δημοσιονομικής προσαρμογής που πλήττουν κάθε κοινωνική ομάδα, δεν υπάρχει κανένας πολιτικός χώρος στο Κοινοβούλιο, ούτε κάποια πνευματική –επιστημονική ομάδα που να μην αποδέχεται κάποιας μορφής αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Τα δε Μ.Μ.Ε. έχουν προετοιμάσει το έδαφος για την προώθηση οποιουδήποτε μοντέλου αξιολόγησης προταθεί. Κανείς τώρα δεν μιλά για «αντί-μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση», αλλά και οι κοινωνικές συμμαχίες σε ένα τέτοιο θέμα στην τωρινή συγκυρία απλά δεν υφίστανται –αν υποθέσουμε ότι υπήρχαν ποτέ. Ο τρόπος με τον οποίο υλοποιείται η διαδικασία αξιολόγησης στα Πρότυπα – Πειραματικά δείχνει το μέγεθος της αλλαγής σε επίπεδο κοινωνίας αλλά και σε επίπεδο εκπαιδευτικών, σε σχέση για παράδειγμα με τη δεκαετία του 1990.

-    Το σχέδιο αξιολόγησης του Υπουργείου: Το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος για την Αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών εστιάζει μονόπλευρα στην αξιολόγηση μόνο των εκπαιδευτικών (στελεχών και εκπαιδευτικών) κι όχι όλου του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως θα έπρεπε. Η αξιολόγηση δομών, χρηματοδότησης, αναλυτικών προγραμμάτων, βιβλίων…δεν τίθεται στο εβδομηντασέλιδο αυτό Σχέδιο, πράγμα που δείχνει ξεκάθαρα τη στόχευσή του: η ευθύνη βαραίνει τους εκπαιδευτικούς και ιεραρχικά θα καταλήγει στις κατώτερες βαθμίδες –τον εκπαιδευτικό της τάξης, που θα δέχεται όλη την πίεση από τους ιεραρχικά ανώτερους για απόδοση. Δεν υπάρχει καμία πρόνοια για τις εκπαιδευτικές πολιτικές και την ορθότητά τους, τις δομές του Εκπαιδευτικού Συστήματος, το είδος των σχολείων που υπηρετεί κανείς (Γυμνάσιο, ΓΕΛ, ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ, Νυχτερινό, Ειδικό), τις ιδιαίτερες κοινωνικές και γεωγραφικές συνιστώσες της περιοχής, το επίπεδο των υποδομών κάθε σχολείου. Είναι σαν το Σχέδιο αυτό να θεωρεί ότι ο εκπαιδευτικός είναι ενταγμένος σε ένα καθ’ όλα άψογο εκπαιδευτικό σύστημα που έχει την ίδια στόχευση για κάθε τύπο σχολείου και που λειτουργεί χωρίς προβλήματα, ελλείψεις και για τις τυχόν αστοχίες του ευθύνεται ο εκπαιδευτικός που δεν πληροί τις αυστηρές νόρμες του Υπουργείου. Αλήθεια, πώς θα μπορούσε να αξιολογηθεί το εκπαιδευτικό μας σύστημα, όταν για παράδειγμα επιχείρησε να υλοποιήσει μια επιμόρφωση στις Νέες Τεχνολογίες με συγχρηματοδότηση μάλιστα από την Ε.Ε. και η διαδικασία «σέρνεται» για πάνω από δέκα χρόνια, ενώ φέτος δεν φαίνεται να υλοποιείται;  

 Επιπλέον, το προτεινόμενο Σχέδιο εφαρμόζει το ν. 4024/2011 για το Μισθολόγιο – Βαθμολόγιο που συνδέει το αποτέλεσμα της αξιολόγησης με τις αυθαίρετες ποσοστώσεις για τη βαθμολογική εξέλιξη. Οι ποσοστώσεις αυτές δεν ορίζουν έναν σταθερό αριθμό εκπαιδευτικών που θα περάσουν σε ανώτερο Βαθμό (π.χ. 70%), αλλά ορίζουν το μέγιστο όσων θα περάσουν από τον έναν στον άλλο Βαθμό (π.χ. μέχρι 70%), όταν «θα ξεπαγώσει» το μισθολόγιο των εκπαιδευτικών και των υπολοίπων Δημοσίων Υπαλλήλων, πράγμα που δεν φαίνεται να γίνεται στο αμέσως προσεχές διάστημα. Στο άρθρο 26 προβλέπεται ότι αξιολογούνται κατά προτεραιότητα οι εκπαιδευτικοί που κατά την 31^η Μαΐου του 2014 (!) συμπληρώνουν τον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για την προαγωγή από το βαθμό που κατέχουν στον επόμενο βαθμό. Το συμπέρασμα είναι ότι αποτελεί απλά και μόνο το μέσο για τη στήριξη του προγράμματος λιτότητας που εφαρμόζεται.

2.                 προτάσεις

-    Το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να λάβει υπόψη του τα παραπάνω και να αποφασίσει κατά πρώτον να συναντηθεί με το Υπουργό για να εκθέσει διεξοδικά τη διαφωνία του με τα σημεία που θεωρεί απαράδεκτα από συνδικαλιστική αλλά και από επιστημονική οπτική (μονόπλευρη αξιολόγηση, σύνδεση με μισθολόγιο-βαθμολόγιο και ποσοστώσεις). Επιπλέον, η ποσοτικοποίηση κάθε πτυχής του εκπαιδευτικού έργου σε κλίμακες που αφήνουν μεγάλα περιθώρια υποκειμενισμού, είναι αυθαίρετη αλλά και τόσο ασφυκτική όσο δεν είναι σε κανέναν άλλο κλάδο του Δημοσίου. Ασφυκτική σε βαθμό που ελέγχει και βαθμολογεί κάθε πτυχή της παρουσίας του εκπαιδευτικού κατά την σχολική καθημερινότητα. Χαρακτηριστικά, το έργο των εκπαιδευτικών αξιολογείται στο σύνολό του, καθώς και ξεχωριστά για κάθε κατηγορία κριτηρίων και κάθε επιμέρους κριτήριο που αναφέρεται στο προηγούμενο άρθρο (Σχέδιο, αρ.5). Οφείλουμε να τονίσουμε ότι αυτή η αξιολόγηση διαλύει και τις σχέσεις των συναδέλφων στο Σύλλογο, δημιουργεί προϋποθέσεις υποταγής στους ιεραρχικά ανωτέρους και κανιβαλισμού μεταξύ των συναδέλφων για μια καλύτερη θέση στο μισθολόγιο, προωθεί τον ατομισμό και καταργεί κάθε έννοια ενδοσχολικής επιμόρφωσης.

            Πρέπει να επισημανθεί ακόμα η απουσία κάθε πρόβλεψης για επιμόρφωση, στοχευμένη έστω στην κατηγορία που κάποιος δεν τα καταφέρνει τόσο καλά. Η έλλειψη επιμόρφωσης αναδεικνύει ψευδή τη ρητορική σχετικά με το στόχο της αξιολόγησης ότι σκοπός της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού τους έργου, προς όφελος των μαθητών και της κοινωνίας (Σχέδιο, άρ.2). Τόσο ενδιαφέρον για τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού….

-    Πρέπει να συνεκτιμηθούν στοιχεία από την ποικιλία των ευρωπαϊκών πρακτικών και να προταθούν τα αρτιότερα και αποτελεσματικότερα, όσον αφορά την αξιολόγηση και τη βελτίωση και του εκπαιδευτικού συστήματος και του εκπαιδευτικού. Η αξιολόγηση οφείλει να συνυπολογίζει με συνδυαστικό τρόπο και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος και τις ιδιαιτερότητες που αναφέρθηκαν με στόχο να τις μικρύνει κι όχι να τις παγιώσει, όπως θα συμβεί αν κατηγοριοποιηθούν σχολεία και εκπαιδευτικοί.

-    Δεν κάνουμε τη χάρη σε κανένα να συκοφαντεί τον κλάδο λέγοντας ότι δεν έχει θέση για το ζήτημα και ότι θέλει να μένει αυτός μόνο χωρίς αξιολόγηση, ενώ “αξιολογεί τα παιδιά μας”. Καταθέτουμε τις δικές μας προτάσεις για την αξιολόγηση, εκμεταλλευόμενοι την καταγραφή τους για παράδειγμα στο 8^ο Συνδικαλιστικό Συνέδριο (Ιούνιος 1997), αφού συμφωνήσουμε σε αναγκαίες επικαιροποιήσεις, συμπληρώσεις κλπ. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων στις αποφάσεις εκείνου του Συνεδρίου αναφέρεται:

«Στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς ο Σύλλογος Διδασκόντων κάνει τον προγραμματισμό του σχολικού έργου και τον υποβάλλει στον Προϊστάμενο ΔΕ και στους Σχολικούς Συμβούλους, που διατυπώνουν τις παρατηρήσεις τους. Το Σχολικό Συμβούλιο επίσης καταθέτει τις δικές του απόψεις στο Σύλλογο Διδασκόντων για θέματα που αφορούν την οργάνωση της σχολικής ζωής…Οι παιδαγωγικές συνεδρίες του Α΄ και Β΄ τριμήνου προσλαμβάνουν ουσιαστικό χαρακτήρα. Ο Σύλλογος Διδασκόντων συζητεί διεξοδικά επί τη πορείας του αρχικού προγραμματισμού και προβαίνει στις απαιτούμενες διορθωτικές κινήσεις. Στο τέλος της χρονιάς γίνεται από το Σύλλογο Διδασκόντων απολογισμός. Κάθε καθηγητής καταθέτει το δικό του απολογιστικό σημείωμα, επί του οποίου εκφράζονται οι απόψεις του Διευθυντή και του Σχολικού Συμβούλου. Το απολογιστικό σημείωμα αναφέρεται : στο βαθμό υλοποίησης των προγραμματισμένων στόχων, στις αδυναμίες – δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά την υλοποίηση, στις παρεμβάσεις και υποδείξεις του Διευθυντή και του Σχολικού Συμβούλου, στις σχέσεις και την εξέλιξη του μαθητικού δυναμικού, στις προτάσεις του για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου. Κατά τον προγραμματισμό της επόμενης σχολικής χρονιάς λαμβάνονται υπόψη οι υποδείξεις των Σχολικών Συμβούλων και των Προϊσταμένων επί του απολογισμού της προηγούμενης. Με βάση τους απολογισμούς του εκπαιδευτικού έργου οι Σχολικοί Σύμβουλοι και οι Διευθυντές Εκπαίδευσης υποβάλλουν σε τακτά χρονικά διαστήματα τις προτάσεις του στο Παιδαγωγικό ινστιτούτο και στο Υπουργείο αντίστοιχα. Με τις παραπάνω διαδικασίες πιστεύουμε ότι διασφαλίζεται μια διαδικασία διαρκούς ανατροφοδότησης και βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου»        

Από την ΤΕ της ΔΑΚΕ ΔΕ Α΄ ΑΧΑΪΑΣ