Για να περιοριστούμε στο χώρο της Εκπαίδευσης, θυμίζουμε ότι η βία και η ανομία «άνθησαν» μετά τη Μεταπολίτευση με επίκεντρο τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το φαινόμενο ερμηνεύεται ιστορικά ως απόρροια, αρχικά, των έκτακτων συνθηκών καταπίεσης που κληροδότησε ο Εμφύλιος Πόλεμος και, εν συνεχεία, η επταετής δικτατορία, με αποκορύφωμα την επέμβαση των τανκς στο Πολυτεχνείο. Ως αντίδραση στην καταθλιπτική αυτή εμπειρία τριών περίπου δεκαετιών, ήρθε η, αρχικά de facto και εν συνεχεία θεσμική, κατοχύρωση του πανεπιστημιακού ασύλου. Κύριος ωφελημένος από τη νέα αυτή κατάσταση υπήρξε η Αριστερά, οι ποικίλες εκφάνσεις της οποίας απέσπασαν από τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις την κυριαρχία στο πεδίο των ιδεών.
Σταδιακά, από θεσμό που αποσκοπούσε στη διαφύλαξη της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, το πανεπιστημιακό άσυλο εκφυλίστηκε σε άλλοθι για την επικράτηση και διαιώνιση ενός περιβάλλοντος βίας και ανομίας στα ελληνικά ΑΕΙ. Το φαινόμενο εκδηλώθηκε κυρίως με καταλήψεις χώρων και παρεμπόδιση της λειτουργίας του πανεπιστημίου. Ιδεολογικά και οργανωτικά, την πρωτοβουλία είχαν οργανώσεις της Αριστεράς. Το αποτέλεσμα ήταν το ελληνικό πανεπιστήμιο σήμερα να είναι το μόνο, ίσως, στον κόσμο στο οποίο είναι αδύνατον να μιλήσει ο/η όποιος/α υπουργός Παιδείας – και σειρά άλλων προσώπων που δεν τυγχάνουν της έγκρισης κάποιας αριστερής μερίδας.
Το άσυλο καταργήθηκε σιωπηρά το 2011, επαναφέρθηκε το 2015, για να καταργηθεί ρητά το 2019 – η βία, όμως, και η ανομία παρέμειναν. Η απουσία αστυνόμευσης επέτρεψε σε απολιτικά στοιχεία -τους «μπαχαλάκηδες»- αλλά και παραβάτες του κοινού Ποινικού Δικαίου να βρουν πρόσφορο πεδίο δράσης. Στις αρχές του 2021, η κατάσταση ώθησε την παρούσα κυβέρνηση να εξαγγείλει την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας.
Παράλληλα με το πανεπιστημιακό άσυλο, η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση βιώνει εδώ και δεκαετίες τη δική της εκδοχή βίας και ανομίας, με κύρια αλλά όχι αποκλειστική εκδήλωση τις καταλήψεις σχολείων. Ιστορικά, το φαινόμενο ανάγεται στην περίοδο υπουργίας του Βασίλη Κοντογιαννόπουλου, στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Και εδώ κυριάρχησαν ιδεολογικά οι οργανώσεις της Αριστεράς, επιφανή στελέχη της οποίας «ανδρώθηκαν» στο κίνημα των καταλήψεων προτού αναλάβουν ανώτατα αξιώματα την προηγούμενη δεκαετία.
Σήμερα, με αφορμή τα περιστατικά που σημειώνονται σε Επαγγελματικό Λύκειο της Θεσσαλονίκης και αλλού, παρατηρείται μια διαφοροποίηση: Στο σχολικό περιβάλλον, και μάλιστα σε γειτονιές χαμηλόμισθων, ανέργων και μεταναστών, η Ακρα Δεξιά, χέρι χέρι με απολιτικούς χούλιγκαν, διεκδικούν δυναμικά τον έλεγχο από την Αριστερά. Η έμπρακτη αμφισβήτηση της αριστερής πρωτοκαθεδρίας παράγει βία, η οποία δεν στρέφεται πλέον εναντίον των παραδοσιακών στόχων: των οργάνων, των υποδομών και των συμβόλων της κρατικής εξουσίας.
Υπάρχουν ιστορικές αναλογίες, από τις οποίες θα μπορούσε κανείς να αντλήσει χρήσιμα διδάγματα, με προφανείς τις περιπτώσεις της Ιταλίας και της Γερμανίας πριν από την επικράτηση του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού, αντίστοιχα. Τότε, δυναμικές μειοψηφίες -με μαύρα, καφέ ή χακί πουκάμισα- ανέλαβαν να υποκαταστήσουν τις νόμιμες Αρχές προτού οι ηγέτες τους κληθούν να κυβερνήσουν.
Επειτα από δεκαετίες κακώς νοούμενης ανοχής, οφείλουμε να εστιάσουμε στον κίνδυνο: Η παρατεταμένη βία και ανομία στην Εκπαίδευση απειλούν να ακυρώσουν το ύψιστο αγαθό της Παιδείας. Και η Παιδεία είναι ΤΟ θεμέλιο της Δημοκρατίας. Είναι χρέος της κυβέρνησης να το περιφρουρήσει αποτελεσματικά, χωρίς να φοβάται την αναμέτρηση με δράστες και ηθικούς αυτουργούς.
Του Γιάννη Στεφανίδη, καθηγητής Νομικής ΑΠΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου