Το κοινό συμφέρον για την εξουδετέρωση του Ισλαμικού Κράτους συγκρούεται με τις επιδιώξεις στην περιοχή των ΗΠΑ Ιράν, Αραβικών Κρατών και της Τρουρκίας
Δεδομένης της στρατιωτικής και της ρητορικής συσσώρευσης κατά τους
τελευταίους δύο μήνες, ήταν προφανές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα
ηγούνταν ενός «συνασπισμού προθύμων» εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη
Συρία. Αρχικά, δεν ήταν απολύτως σαφές με ποιον θα συνεργάζονταν οι
Ηνωμένες Πολιτείες και πώς η συμμαχία θα επηρέαζε την περιφερειακή,
γεωπολιτική και τη σεκταριστική διαμάχη. Σε σύγκριση με τη Συρία, ο
αγώνας κατά του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ ήταν πολύ πιο απλός.
Λαμβάνοντας υπόψη την έχθρα τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν δεν θα μπορούσαν να ενώσουν επίσημα τις δυνάμεις τους ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Ωστόσο, αυτό δεν τους εμπόδισε παρασκηνιακά να συντονίσουν τις προσπάθειές τους. Και οι δύο ενεργούν μέσω των ίδιων τοπικών εταίρων -τη σιίτοκρατούμενη ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Βαγδάτη και την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση στο Αρμπίλ- διευκολύνοντας έτσι τις προσπάθειές τους στο Ιράκ. Με άλλα λόγια, Ουάσιγκτον και Τεχεράνη συμφώνησαν σε ένα σύστημα με εγχώρια και διεθνή στήριξη, συμπεριλαμβανομένης και της Σαουδικής Αραβίας, καθώς το Ισλαμικό Κράτος αποτελεί αμεσότερη απειλή για το Ριάντ από ό,τι η συνεχιζόμενη σαουδαραβική αντιπαλότητα με την Τεχεράνη.
Και ενώ οι προσπάθειες εναντίον του Ισλαμικού Κράτους συνεχίζονται στο Ιράκ, υπάρχει διεθνής ομοφωνία ότι το κίνημα των τζιχαντιστών δεν μπορεί να ηττηθεί εκεί, εκτός αν ταυτόχρονα εκτοπιστεί από τη Συρία, όπου απολαμβάνει στρατηγικό βάθος. Ωστόσο, η γεωπολιτική κατάσταση είναι τέτοια που δεν υπάρχει συμφωνία για τον τρόπο που πρέπει να διεξαχθεί αυτός ο πόλεμος. Σε μια ιδανική περίπτωση, οι φυσικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ εναντίον του Ισλαμικού Κράτους θα ήταν το Ιράν, το καθεστώς της Συρίας και η Χεζμπολάχ, που έχουν τα ίδια συμφέροντα με τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξουδετερώσουν τους τζιχαντιστές.
Από τη στιγμή που υπάρχει συνεργασία με το Ιράν για το Ιράκ, δεν θα ήταν δύσκολο για την Ουάσιγκτον να επεκτείνει τη συνεργασία της με τη Συρία. Ωστόσο, η κατάσταση στη χώρα (Συρία) το αποτρέπει. Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να ενώσει τις δυνάμεις της με τη Δαμασκό, η οποία βρίσκεται σε έναν εμφύλιο πόλεμο με περισσότερους από 200.000 νεκρούς. Ούτε θα μπορούσε να συνεργαστεί με τη Χεζμπολάχ, μια οργάνωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει ως τρομοκρατική, έχει σκοτώσει Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς και συνεχίζει να πολεμάει το στενό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, το Ισραήλ. Αυτό σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία επιλογή παρά να συμπαραταχθεί με τους Σύριους αντάρτες, γεγονός που απαιτεί τη συνεργασία με τους περιφερειακούς τους προστάτες: τα αραβικά κράτη, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία.
Λαμβάνοντας υπόψη την έχθρα τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν δεν θα μπορούσαν να ενώσουν επίσημα τις δυνάμεις τους ενάντια σε έναν κοινό εχθρό. Ωστόσο, αυτό δεν τους εμπόδισε παρασκηνιακά να συντονίσουν τις προσπάθειές τους. Και οι δύο ενεργούν μέσω των ίδιων τοπικών εταίρων -τη σιίτοκρατούμενη ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Βαγδάτη και την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση στο Αρμπίλ- διευκολύνοντας έτσι τις προσπάθειές τους στο Ιράκ. Με άλλα λόγια, Ουάσιγκτον και Τεχεράνη συμφώνησαν σε ένα σύστημα με εγχώρια και διεθνή στήριξη, συμπεριλαμβανομένης και της Σαουδικής Αραβίας, καθώς το Ισλαμικό Κράτος αποτελεί αμεσότερη απειλή για το Ριάντ από ό,τι η συνεχιζόμενη σαουδαραβική αντιπαλότητα με την Τεχεράνη.
Και ενώ οι προσπάθειες εναντίον του Ισλαμικού Κράτους συνεχίζονται στο Ιράκ, υπάρχει διεθνής ομοφωνία ότι το κίνημα των τζιχαντιστών δεν μπορεί να ηττηθεί εκεί, εκτός αν ταυτόχρονα εκτοπιστεί από τη Συρία, όπου απολαμβάνει στρατηγικό βάθος. Ωστόσο, η γεωπολιτική κατάσταση είναι τέτοια που δεν υπάρχει συμφωνία για τον τρόπο που πρέπει να διεξαχθεί αυτός ο πόλεμος. Σε μια ιδανική περίπτωση, οι φυσικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ εναντίον του Ισλαμικού Κράτους θα ήταν το Ιράν, το καθεστώς της Συρίας και η Χεζμπολάχ, που έχουν τα ίδια συμφέροντα με τις Ηνωμένες Πολιτείες να εξουδετερώσουν τους τζιχαντιστές.
Από τη στιγμή που υπάρχει συνεργασία με το Ιράν για το Ιράκ, δεν θα ήταν δύσκολο για την Ουάσιγκτον να επεκτείνει τη συνεργασία της με τη Συρία. Ωστόσο, η κατάσταση στη χώρα (Συρία) το αποτρέπει. Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να ενώσει τις δυνάμεις της με τη Δαμασκό, η οποία βρίσκεται σε έναν εμφύλιο πόλεμο με περισσότερους από 200.000 νεκρούς. Ούτε θα μπορούσε να συνεργαστεί με τη Χεζμπολάχ, μια οργάνωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηρίσει ως τρομοκρατική, έχει σκοτώσει Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς και συνεχίζει να πολεμάει το στενό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, το Ισραήλ. Αυτό σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον δεν είχε καμία επιλογή παρά να συμπαραταχθεί με τους Σύριους αντάρτες, γεγονός που απαιτεί τη συνεργασία με τους περιφερειακούς τους προστάτες: τα αραβικά κράτη, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία.
Αλλοι είναι οι παράγοντες που οδήγησαν αεροσκάφη από τη Σαουδική Αραβία,
την Ιορδανία, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με την
υποστήριξη του Κατάρ, να ενωθούν με τα αεροσκάφη των ΗΠΑ στο πρώτο κύμα
των αεροπορικών επιδρομών εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Οι
Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, δεδομένων των εσωτερικών τους
περιορισμών, αποφάσισαν να μη συμμετέχουν στις επιθέσεις (αν και η
Γαλλία έχει εμπλακεί σε τέτοιες ενέργειες στο Ιράκ). Πολύ πιο σημαντικό,
η Τουρκία, η μόνη σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών στο ΝΑΤΟ στην
περιοχή, προσπαθεί να προετοιμαστεί για να ασχοληθεί με τις συνέπειες
του πολέμου και δεν συμμετέχει στο συνασπισμό εναντίον του Ισλαμικού
Κράτους.
Αν και χωρίς αμφιβολία υπάρχει ικανοποίηση ότι ο κύριος επί μακρόν περιφερειακός ανταγωνιστής και ιστορικός αντίπαλος στην Τουρκία μένει έξω από τον πόλεμο, το Ιράν ανησυχεί ότι αυτή η προσπάθεια εναντίον του Ισλαμικού Κράτους θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη εξέγερση στη Συρία. Η Τεχεράνη θέλει το Ισλαμικό Κράτος να είναι αδύναμο στη Συρία, στο βαθμό που δεν θα μπορεί να απειλήσει το δορυφόρο του, το Ιράκ. Ωστόσο, επωφελείται επίσης από την παρουσία του Ισλαμικού Κράτους ως βασικού στοιχείου στο πεδίο των ανταρτών της Συρίας, επειδή τους εμποδίζει να εστιάσουν την προσοχή τους εναντίον της συμμάχου της Τεχεράνης, της Δαμασκού. Αυτοί που σχεδιάζουν τη στρατηγική στο Ιράν προβλέπουν ότι ενώ το Ισλαμικό Κράτος θα υποστεί σοβαρές απώλειες, δεν θα ξεριζωθεί. Κάθε κενό που θα δημιουργηθεί, θα επιδεινώσει μόνο τις μάχες μεταξύ των ομάδων ανταρτών. Αυτοί που αναφέρονται ως «μετριοπαθείς αντάρτες» είναι ένα συνονθύλευμα ανταγωνιστικών παρατάξεων, συμπεριλαμβανομένων των σαλαφιστών-τζιχαντιστών, οι οποίοι δεν απέχουν πολύ από το Ισλαμικό Κράτος. Η Τεχεράνη στοιχηματίζει ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν θα εξαλειφθεί ως παίκτης και ότι άλλες, παρόμοιες ομάδες θα διαλύσουν τη θεωρία των ΗΠΑ περί «μετριοπαθών ανταρτών» και μαζί με αυτό την αμερικανική επιθυμία να συμμετέχουν στην εξέγερση.
Οι υπολογισμοί του Ιράν δεν γίνεται να
απορριφθούν ως ευσεβείς πόθοι ενός παίκτη που αισθάνεται ευάλωτος στην
περιοχή, εξαιτίας των στρατιωτικών προσπαθειών στη Συρία. Οι
Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν στην επιδίωξη αλλαγής του καθεστώτος στη
Συρία, μήπως και η χώρα γίνει άλλο ένα Αφγανιστάν - στην καρδιά της
Μέσης Ανατολής. Ακόμη, και ενώ επιδιώκει να υποστηρίξει τους αντάρτες
ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, η Ουάσιγκτον δεν έχει δεσμευτεί για την
πλήρη κατάρρευση της τρέχουσας τάξης στη Δαμασκό.
Για το λόγο αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι τελικά θα πρέπει να συμπεριλάβουν το Ιράν στην εξίσωση. Ακόμα και μετά την κατηγορηματική άρνηση του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον είναι προετοιμασμένη να μιλήσει στην Τεχεράνη για το Ισλαμικό Κράτος στο περιθώριο των συνομιλιών για τα πυρηνικά, που γίνονται στη Νέα Υόρκη. Μέχρι τώρα, η Ουάσιγκτον δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει τις συνομιλίες για τα πυρηνικά ως «χώρο» για να συζητηθούν άλλης φύσεως θέματα.
Ενώ οι συνομιλίες συνεχίζονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ιράν θα απασχολείται παράλληλα και σε άλλα μέτωπα. Η Τεχεράνη είναι δυνατόν να εκμεταλλευτεί τους φόβους της Αγκυρας από τη στρατιωτική προσπάθεια εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Οι Ιρανοί ασχολούνται επίσης με τις διμερείς σχέσεις με το βασικό περιφερειακό τους εχθρό, τους Σαουδάραβες, για το Ισλαμικό Κράτος και την άνοδο του κινήματος al-Houthi, το οποίο έχει αναδειχθεί ως η πιο συνεκτική δύναμη νότια των συνόρων της Σαουδικής Αραβίας, στην Υεμένη.
Αναφορικά με τη Συρία, οι Ιρανοί δεν θα βασιστούν απλώς στον αμερικανικό φόβο για τους τζιχαντιστές. Η Τεχεράνη θα εστιάσει στο πεδίο της μάχης για να είναι έτοιμη για οποιαδήποτε κατάσταση, στην οποία το σημερινό καθεστώς θα βρίσκεται ξανά σε άμυνα εναντίον των ανταρτών, καθώς θα αποδυναμώνεται το Ισλαμικό Κράτος. Αλλά από αμερικανική σκοπιά δεν υπάρχει μόνο μία πλευρά σε αυτόν τον περίπλοκο πόλεμο.
Για το λόγο αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι τελικά θα πρέπει να συμπεριλάβουν το Ιράν στην εξίσωση. Ακόμα και μετά την κατηγορηματική άρνηση του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον είναι προετοιμασμένη να μιλήσει στην Τεχεράνη για το Ισλαμικό Κράτος στο περιθώριο των συνομιλιών για τα πυρηνικά, που γίνονται στη Νέα Υόρκη. Μέχρι τώρα, η Ουάσιγκτον δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει τις συνομιλίες για τα πυρηνικά ως «χώρο» για να συζητηθούν άλλης φύσεως θέματα.
Ενώ οι συνομιλίες συνεχίζονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ιράν θα απασχολείται παράλληλα και σε άλλα μέτωπα. Η Τεχεράνη είναι δυνατόν να εκμεταλλευτεί τους φόβους της Αγκυρας από τη στρατιωτική προσπάθεια εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Οι Ιρανοί ασχολούνται επίσης με τις διμερείς σχέσεις με το βασικό περιφερειακό τους εχθρό, τους Σαουδάραβες, για το Ισλαμικό Κράτος και την άνοδο του κινήματος al-Houthi, το οποίο έχει αναδειχθεί ως η πιο συνεκτική δύναμη νότια των συνόρων της Σαουδικής Αραβίας, στην Υεμένη.
Αναφορικά με τη Συρία, οι Ιρανοί δεν θα βασιστούν απλώς στον αμερικανικό φόβο για τους τζιχαντιστές. Η Τεχεράνη θα εστιάσει στο πεδίο της μάχης για να είναι έτοιμη για οποιαδήποτε κατάσταση, στην οποία το σημερινό καθεστώς θα βρίσκεται ξανά σε άμυνα εναντίον των ανταρτών, καθώς θα αποδυναμώνεται το Ισλαμικό Κράτος. Αλλά από αμερικανική σκοπιά δεν υπάρχει μόνο μία πλευρά σε αυτόν τον περίπλοκο πόλεμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου