ΠΡΟΩΡΗ ΦΥΓΗ: Συνταξιοδότηση άμεσα για πέντε κατηγορίες

Συμφέρουσα επιλογή αποτελεί για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων η πρόωρη έξοδος στη σύνταξη, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που η παραμονή στην αγορά εργασίας δεν έχει ιδιαίτερα οφέλη.

Αναλυτικά οι περιπτώσεις που οι ασφαλισμένοι πρέπει να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο ταχύτερης συνταξιοδότησης είναι οι εξής:

1. Η συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων με τα κατώτερα όρια. Υπό προϋποθέσεις δίνεται η δυνατότητα εξόδου πριν από το 55ο έτος και μάλιστα χωρίς οι ασφαλισμένες να έχουν μείωση στο τελικό ποσό που πρόκειται να λάβουν.

Υπό προϋποθέσεις δίνεται η δυνατότητα εξόδου στις μητέρες ανηλίκων πριν από το 55ο έτος και μάλιστα χωρίς οι ασφαλισμένες να έχουν μείωση στο τελικό ποσό

2. Η συνταξιοδότηση σε περίπτωση απώλειας της εργασίας για τους ασφαλισμένου στο ΙΚΑ. Σε κάθε

περίπτωση αν κάποιος ασφαλισμένος χάσει τη δουλειά του, πρέπει να εξετάσει το κατά πόσο η συνταξιοδότηση (αν έχει τις προϋποθέσεις) είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα από την αναζήτηση μίας άλλης θέσης εργασίας.

3. Η έξοδος σε πρόωρη σύνταξη των ασφαλισμένων στα ειδικά ταμεία, εφόσον μπορούν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα εθελουσίας εξόδου ή bonus αποχωρήσεων.

4. Η συνταξιοδότηση από το Δημόσιο όσων έχουν άλλες επαγγελματικές διεξόδους. Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως για το Δημόσιο δεν συμφέρει στις περισσότερες των περιπτώσεων η έξοδος με μειωμένη σύνταξη.

Ωστόσο η εν λόγω επιλογή είναι συμφέρουσα στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος έχει και έτερη απασχόληση, την οποία μπορεί να εκμεταλλευτεί και να λαμβάνει και τη σύνταξή του εφόσον είναι άνω των 55 ετών.

Στο Δημόσιο υπάρχει διαφορετικό ποσοστό περικοπής ανάλογα με το πότε γίνεται η θεμελίωση δικαιώματος. Σε καλύτερη «μοίρα» είναι όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010

5. Η έξοδος με μειωμένη σύνταξη στις περιπτώσεις των βαρέων και ανθυγιεινών. Πρόκειται για μία επιλογή που πρέπει να εξεταστεί, καθώς το ποσοστό περικοπής είναι μάξιμουμ 12%.

Τι να προσέξετε
Οι παγίδες για ΙΚΑ και ειδικά ταμεία

διαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία και στο ΙΚΑ που θα στραφούν στην πρόωρη συνταξιοδότηση. Στους συγκεκριμένους φορείς απαιτείται ένα «μίνιμουμ» ενσήμων τα τελευταία -πριν από τη συνταξιοδότηση- έτη για να ξεκλειδώσει η πόρτα εξόδου.

Συγκεκριμένα προβλέπονται τα εξής:

• ΙΚΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης κάθε χρόνο τα τελευταία 5 έτη πριν από την υποβολή του σχετικού αιτήματος. Είναι απαραίτητο να είναι πραγματική ασφάλιση ή επιδοτούμενος χρόνος ανεργίας.

Επομένως πρέπει ο εργαζόμενος στην περίπτωση που θα υποχρεωθεί να αποχωρήσει με μειωμένη σύνταξη λόγω καταγγελίας της σύμβασής του είτε να αναζητήσει νέα εργασία (ώστε να έχει 100 ημέρες ανά έτος) ή να ασκήσει το δικαίωμα της προαιρετικής ασφάλισης.

Χρειάζεται στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι στην περίπτωση της προαιρετικής ασφάλισης δεν είναι δυνατός ο περιορισμός της στις 100 ημέρες ανά έτος, αλλά να είναι συνεχόμενη και να καλύπτει πλήρως 300 ημέρες χωρίς τη δυνατότητα διακοπής και επανάληψής της.

Προσοχή, καθώς ο συγκεκριμένος χρόνος των 100 ημερών δεν μπορεί να καλυφθεί με εξαγορά πλασματικών ετών του Ν. 3863/2010 ούτε με εξαγορά στρατιωτικής θητείας.

Πάντως δεν ισχύει η πρόσθετη προϋπόθεση των 100 ημερών ανά έτος για τις περιπτώσεις εξόδου με μειωμένη σύνταξη όσων γυναικών έχουν θεμελιώσει δικαίωμα με το καθεστώς των μητέρων ανήλικων τέκνων.

• Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών. Απαιτείται η συμπλήρωση 750 ημερών την τελευταία 5ετία για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης (στο Δημόσιο δεν υπάρχει τέτοια προϋπόθεση).

Τέσσερα σημεία-κλειδιά για όλους τους ασφαλισμένους

Τέσσερα σημεία «SOS» πρέπει να προσέξουν οι ασφαλισμένοι που εξετάζουν το ενδεχόμενο πρόωρης εξόδου στη σύνταξη.

Συγκεκριμένα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

1. Το «πλασματικό» εξάμηνο. Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου η συμφέρουσα επιλογή εξόδου είναι αφού συμπληρωθούν 6 μήνες και μία ημέρα από την ημερομηνία του διορισμού τους, εντός του έτους παραιτήσεως. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη υπολογίζεται με το επόμενο 35ο δίνοντας έτσι τη δυνατότητα κέρδους από 19 έως 32 ευρώ τον μήνα.

Προσοχή, καθώς για το πλασματικό εξάμηνο δεν υπολογίζονται οι χρόνοι που έχουν διανυθεί σε άλλους φορείς και για τους οποίους θα εφαρμοστεί η διαδοχική ασφάλιση. Αντίθετα συνυπολογίζονται κανονικά οι πλασματικοί που εξαγοράζονται.

2. Η κλίμακα των 300. Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ υπάρχει δυνατότητα κέρδους εφόσον πριν από την αίτηση συμπληρώσουν την επόμενη κλίμακα υπολογισμού της σύνταξης. Αυτό συμβαίνει όταν συμπληρωθούν πλήρη 300 ένσημα από την προηγούμενη κλίμακα.

Αλλωστε οι κλίμακες του ΙΚΑ διαμορφώνονται κάθε 300 ημέρες ασφάλισης. Ετσι για παράδειγμα μητέρα ανηλίκου που επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί με μειωμένη σύνταξη σε ηλικία 50 ετών και έχει σήμερα 6.200 ημέρες ασφάλισης είναι συμφερότερο να περιμένει να συμπληρώσει τις 6.300. Ετσι η σύνταξή της θα υπολογιστεί με την επόμενη κλίμακα. Το κέρδος σε τέτοιες περιπτώσεις είναι από 12 έως 30 ευρώ.

3. Κατώτερα όρια. Συχνά υπάρχει η παρανόηση πως στην περίπτωση της πρόωρης συνταξιοδότησης καταβάλλεται σε κάθε περίπτωση το κατώτατο όριο που προβλέπεται από τη νομοθεσία, χωρίς αυτό να υφίσταται τη μείωση για τη λήψη πρόωρα της παροχής. Η εντύπωση αυτή είναι λανθασμένη, αφού και στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος δικαιούται το κατώτατο όριο και όχι το οργανικό ποσό για την πλήρη σύνταξη (το κατώτατο όριο δηλαδή κατά τον υπολογισμό είναι μεγαλύτερο από το οργανικό ποσό), τότε εφόσον λάβει την παροχή μειωμένη το πέναλτι καταλαμβάνει και το ποσό του κατώτατου ορίου.

Μοναδική εξαίρεση στην περίπτωση αυτή είναι η λήψη μειωμένης σύνταξης από γυναίκες που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα ως μητέρες ανηλίκου. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες λαμβάνουν και στην περίπτωση της πρόωρης σύνταξης το κατώτατο όριο.

Ενδεικτικά αναφέρονται δύο παραδείγματα:

- Εργαζόμενη στον ιδιωτικό τομέα έχει συμπληρώσει 4.700 ημέρες ασφάλισης και είναι 56 ετών. Το ποσό της σύνταξης που θα λάβει με το κατώτερο όριο θα είναι 370 ευρώ περίπου (αντί για 486 ευρώ).

Ασφαλισμένη έχει θεμελιώσει δικαίωμα με τις διατάξεις για τις μητέρες ανηλίκων τέκνων και είναι σήμερα 51 ετών. Το ποσό της σύνταξης που θα λάβει στην περίπτωση συνταξιοδότησής της άμεσα θα είναι 486 ευρώ.

4. Πλασματικά έτη. Στις περιπτώσεις εξόδου από την εργασία με το καθεστώς της πρόωρης σύνταξης ο ασφαλισμένος μπορεί να κάνει κανονικά χρήση των πλασματικών ετών για προσαύξηση αλλά και για θεμελίωση του σχετικού δικαιώματος. Είναι ανάγκη όμως να παρατηρηθεί πως η αναγνώριση δεν φέρνει κοντύτερα το όριο ηλικίας για πλήρη συνταξιοδότηση ούτε χαμηλώνει το τελικό ποσοστό μείωσης.

Με την εξαγορά ο ασφαλισμένος μπορεί μόνο να επιτύχει είτε θεμελίωση σε νωρίτερο χρονικό διάστημα εντός των επόμενων ετών (που σημαίνει ότι θα αποφύγει μέρος των επιβαρυντικών αλλαγών) είτε προσαύξηση του τελικού ποσού συντάξεως (επί του οποίου όμως θα υπολογιστεί η μείωση).

Αποτελεί παρανόηση κατά συνέπεια από πολλούς το γεγονός ότι με τις αναγνωρίσεις θα κατορθώσουν είτε να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα ηλικιακά είτε να έχουν χαμηλότερη μείωση. Ενδεικτικά αναφέρονται δύο παραδείγματα:

• Ασφαλισμένος που έχει 9.500 ημέρες ασφάλισης και είναι 60 ετών θα λάβει μειωμένη σύνταξη κατά 30%. Εάν όμως αναγνωρίζοντας πλασματικά θεμελιώσει δικαίωμα με 10.000 ημέρες ασφάλισης -όπου το όριο για πλήρη σύνταξη είναι 63- τότε θα λάβει σήμερα μειωμένη σύνταξη κατά 15%.

• Ασφαλισμένη χωρίς παιδιά είναι 56 ετών. Με 4.800 ένσημα θα λάβει σήμερα σύνταξη μειωμένη κατά 24%. Εάν αναγνωρίσει πλασματικά έτη και φτάσει τα 5.800, θα εξακολουθεί να δικαιούται μειωμένη σύνταξη κατά 24%, καθώς δεν θεμελιώνει σε κάποια νέα κατηγορία με διαφορετικό όριο ηλικίας για την πλήρη.

«Πέναλτι» πολλών ταχυτήτων από 4,5% έως 30%

Από 4,5% τον χρόνο έως και 30% στην πενταετία είναι το «πέναλτι» στις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης. Το τελικό ποσοστό της μείωσης εξαρτάται από τα χρόνια που υπολείπονται για τη συμπλήρωση του ορίου πλήρους συνταξιοδότησης αλλά και από το Ταμείο.

Ουσιαστικά υπάρχουν διαφορετικές «ταχύτητες» στο ποσοστό της περικοπής:

• Στα Ταμεία του ιδιωτικού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα το ποσοστό μείωσης διαμορφώνεται στο 0,5% για κάθε μήνα που υπολείπεται από το όριο ηλικίας για την πλήρη σύνταξη (δηλαδή 6% τον χρόνο). Το ανώτατο όριο της μείωσης είναι 30% σε περίπτωση που κάποιος αποχωρήσει πέντε χρόνια νωρίτερα. Τα ποσοστά αυτά διατηρούνται και σε όσες περιπτώσεις οι φορείς αυτοί συμμετέχουν στην απονομή παροχής με βάση τις διατάξεις της διαδοχικής.

• Στο Δημόσιο υπάρχει διαφορετικό ποσοστό περικοπής ανάλογα με το πότε γίνεται η θεμελίωση δικαιώματος. Σε καλύτερη «μοίρα» είναι όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010, ενώ μεγαλύτερο είναι το «πέναλτι» για όσους κλειδώνουν δικαίωμα μετά το 2011. Συγκεκριμένα προβλέπεται πως οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 βλέπουν το ποσό της σύνταξής τους που θα λάμβαναν ως πλήρη να μειώνεται κατά 0,375% για κάθε μήνα πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για την πλήρη σύνταξη. Το ποσοστό δηλαδή είναι 4,5% για κάθε έτος και συνολικά φτάνει το 22,5% την πενταετία.

Αντίθετα όσοι θα θεμελιώσουν δικαίωμα από την 1η Ιανουαρίου 2011 και μετά θα δουν το ποσό της πλήρους σύνταξης να μειώνεται στην περίπτωση της πρόωρης κατά 0,5% για κάθε μήνα. Δηλαδή το «πέναλτι» είναι 6% τον χρόνο και μέχρι 30% για την πενταετία (όπως ακριβώς ισχύει και στον ιδιωτικό τομέα).

Κ. Κοκκαλιάρη

 ethnos.gr