Μοντέλα Συνδιδασκαλίας στη Διεθνή Βιβλιογραφία

 

Η συνδιδασκαλία αποτελεί μια σύγχρονη διδακτική πρακτική που βασίζεται στη συνεργασία δύο εκπαιδευτικών μέσα στην ίδια τάξη, με στόχο την καλύτερη υποστήριξη όλων των μαθητών, ιδιαίτερα όσων έχουν διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες. Στη διεθνή βιβλιογραφία περιγράφονται διάφορα μοντέλα εφαρμογής, καθένα από τα οποία έχει πλεονεκτήματα και περιορισμούς.

1. Ένας διδάσκει, ένας παρατηρεί

Σε αυτό το μοντέλο, ο ένας εκπαιδευτικός έχει την ευθύνη της παρουσίασης του μαθήματος, ενώ ο άλλος παρατηρεί συστηματικά τη συμμετοχή και τις αντιδράσεις των μαθητών. Μέσα από αυτή τη διαδικασία συλλέγονται δεδομένα για τη μαθησιακή πρόοδο, τις δυσκολίες και τις ανάγκες υποστήριξης των μαθητών. Η εναλλαγή ρόλων είναι κρίσιμη ώστε κανείς από τους δύο να μην περιοριστεί στον ρόλο του «βοηθού».

2. Ένας διδάσκει, ένας υποστηρίζει

Ο ένας εκπαιδευτικός αναλαμβάνει τον κεντρικό ρόλο της διδασκαλίας, ενώ ο δεύτερος λειτουργεί υποστηρικτικά. Κινείται μέσα στην τάξη, βοηθά μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, λύνει απορίες και ενισχύει την ενεργή συμμετοχή. Το μοντέλο αυτό δίνει άμεση στήριξη στους μαθητές, αλλά ενδέχεται να ενισχύσει την αίσθηση «ιεραρχίας» αν εφαρμόζεται συνεχώς χωρίς εναλλαγή ρόλων.

3. Ομαδική διδασκαλία (Team teaching)

Και οι δύο εκπαιδευτικοί μοιράζονται ισότιμα όλα τα στάδια της διδακτικής διαδικασίας: τον σχεδιασμό, την παρουσίαση, την καθοδήγηση των δραστηριοτήτων και την αξιολόγηση. Συνεργάζονται ως «ομάδα διδασκαλίας» μπροστά στους μαθητές, κάτι που προάγει τη συνεργατικότητα και ενισχύει το μαθησιακό κλίμα. Πολλοί ερευνητές θεωρούν αυτό το μοντέλο το πιο αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο.

4. Εναλλακτική διδασκαλία (Alternative teaching)

Ο ένας εκπαιδευτικός αναλαμβάνει μια μικρότερη ομάδα μαθητών που χρειάζονται πρόσθετη ή διαφοροποιημένη διδασκαλία, ενώ ο άλλος συνεχίζει το μάθημα με το υπόλοιπο τμήμα. Η προσέγγιση αυτή είναι ευέλικτη και επιτρέπει στοχευμένη παρέμβαση. Ωστόσο, ελλοχεύει ο κίνδυνος να στιγματιστούν οι μαθητές που απομακρύνονται από το κυρίως τμήμα.

5. Παράλληλη διδασκαλία (Parallel teaching)

Οι δύο εκπαιδευτικοί χωρίζουν την τάξη σε μικρότερες ομάδες και διδάσκουν το ίδιο αντικείμενο ταυτόχρονα. Οι ομάδες είναι ετερογενείς, ώστε να ενσωματώνουν μαθητές με και χωρίς ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Το μοντέλο αυτό επιτρέπει πιο άμεση επαφή με τους μαθητές, αλλά απαιτεί πολύ καλό συντονισμό, ώστε όλοι να λαμβάνουν παρόμοιες οδηγίες και να επιτυγχάνεται ενιαίος μαθησιακός στόχος.

6. Διδασκαλία σε σταθμούς μάθησης (Station teaching)

Οι εκπαιδευτικοί οργανώνουν διαφορετικές δραστηριότητες σε «σταθμούς» ή «κέντρα μάθησης» μέσα στην τάξη. Οι μαθητές εργάζονται εκ περιτροπής σε κάθε σταθμό, αναπτύσσοντας διαφορετικές δεξιότητες ή προσεγγίζοντας ποικίλες πλευρές του μαθήματος. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καθοδηγητικός, καθώς υποστηρίζουν και παρακολουθούν την πρόοδο των ομάδων. Το μοντέλο αυτό ενισχύει την ενεργητική μάθηση και την αυτονομία των μαθητών.

7. Ένας διδάσκει, ένας περιφέρεται

Το μοντέλο αυτό μοιάζει με το «ένας διδάσκει, ένας υποστηρίζει», αλλά με μεγαλύτερη κινητικότητα. Ο ένας εκπαιδευτικός παρουσιάζει το μάθημα, ενώ ο άλλος κινείται συνεχώς στην τάξη, εντοπίζει μαθητές που δυσκολεύονται και παρέχει άμεση, εξατομικευμένη βοήθεια. Έτσι, εξασφαλίζεται γρήγορη παρέμβαση και υποστήριξη χωρίς να διακόπτεται η ροή του μαθήματος.

Συμπερασματικά, κάθε μοντέλο έχει διαφορετικό σκοπό και λειτουργία. Η αποτελεσματική εφαρμογή τους προϋποθέτει συνεργασία, καλή επικοινωνία και ευελιξία από τους εκπαιδευτικούς, καθώς και εναλλαγή ρόλων ώστε να διασφαλίζεται η ισοτιμία.