Τα θρησκευτικά μεταξύ Ορθοδοξίας και Θρησκειολογίας

Από τη μία πλευρά είναι η Εκκλησία της Ελλάδος, το Σύνταγμα, οι δικαστικές αποφάσεις και η Πανελλήνιος Ένωσις Θεολόγων. Η πρότασή τους είναι να παραμείνει το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία με Ορθόδοξο Χριστιανικό περιεχόμενο και ως υποχρεωτικό για τους Ορθοδόξους μαθητές.

Από την άλλη πλευρά είναι ο Υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης και μία μικρή ομάδα «εκσυγχρονιστών» θεολόγων, οι οποίοι πλαισιώνουν το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ). Θέλουν να μετατρέψουν το μάθημα σε θρησκειολογικό υπό τον μανδύα του Νέου Πιλοτικού Προγράμματος.

Η διαφορά είναι ότι η μεν Εκκλησία της Ελλάδος προσέρχεται στον διάλογο με τεκμηριωμένες

προτάσεις, ενώ ο Υπουργός και οι οπαδοί της Θρησκειολογικής και πολυθρησκειακής προσεγγίσεως προσπαθούν να επιβάλουν προσχεδιασμένες αποφάσεις. Θυμίζω τα γεγονότα:

Η Εκκλησία της Ελλάδος κάλεσε σε διάλογο τους Κοσμήτορες και τους Προέδρους των δύο Θεολογικών Σχολών και των αντιστοίχων τεσσάρων Τμημάτων που λειτουργούν στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη.

Ο εισηγητής, Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, μελέτησε χιλιάδες σελίδες επί του θέματος και κατέληξε στην ακόλουθη πρόταση, την οποία ανέγνωσε στις 12.1.2016 στη Διαρκή Ιερά Σύνοδο και στις 9.3.2016 στην Έκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας. Και στις δύο περιπτώσεις οι Ιεράρχες μας ομοφώνως αποδέχθηκαν την πρόταση του Σεβασμιωτάτου κ. Ιεροθέου:

«Ἡ πρότασή μου, λοιπόν, εἶναι νά ἐπικεντρωθῆ τό ἐνδιαφέρον στό τρέχον Πρόγραμμα Σπουδῶν μέ τήν δική του θεματική μεθοδολογία, στό ὁποῖο ὅμως νά γίνουν μερικές βελτιώσεις, ἐντάσσοντάς το στά σύγχρονα παιδευτικά δεδομένα, ὁπότε νά εἰσαχθοῦν σέ κάθε βιβλίο –ὄχι σέ κάθε μάθημα– μερικά κεφάλαια θρησκειολογικά, ἀνάλογα μέ τήν θεματολογία τοῦ βιβλίου, ἀφοῦ ὅμως δοθῆ προτεραιότητα στήν ὀρθόδοξη παράδοση, τήν ὁποία ἀκολουθεῖ ἡ πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν, ἀλλά καί νά χρησιμοποιηθοῦν ὡς ἐφαρμογές καί τά καλά στοιχεῖα τοῦ Νέου Προγράμματος Σπουδῶν.

Αὐτή ἡ πρόταση εἶναι σύμφωνη μέ τό Σύνταγμα, τίς ἀποφάσεις τῶν Ἀνωτάτων Διοικητικῶν Δικαστηρίων τῆς Χώρας μας καί τῆς εὐρωπαϊκῆς πολιτικῆς. Ὡστόσο, μόνον οἱ ἑτερόδοξοι, ἑτερόθρησκοι καί οἱ ἄθρησκοι ἔχουν τό συνταγματικό δικαίωμα νά ζητήσουν ἀπαλλαγή ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, γιά λόγους θρησκευτικῆς συνειδήσεως, μέ τήν ὑποχρέωση ὅμως νά διδαχθοῦν ἄλλο μάθημα».

Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος άκουσε με ενδιαφέρον τις απόψεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος δημιούργησε επιτροπή εκ τριών Μητροπολιτών (Φιλίππων Προκόπιος, Ηλείας Γερμανός και Καισαριανής Δανιήλ), δύο Πανεπιστημιακών με ειδικότητα στην Παιδαγωγική και Διδακτική (Αθ. Στογιαννίδης και Ι. Φύκαρης) και δύο μαχίμων θεολόγων της Μέσης Εκπαιδεύσεως, κατόχων Διδακτορικών τίτλων στη Διδακτική των Θρησκευτικών (Κων. Σπαλιώρας και Ιωάννα Κομνηνού). Η επιτροπή αυτή είναι έτοιμη να εξηγήσει στον Υπουργό και στο ΙΕΠ τις θέσεις της Εκκλησίας με βάση την προαναφερθείσα πρόταση του Μητροπολίτου Ναυπάκτου.

Αντιθέτως: Ο κ. Φίλης ομιλεί διαρκώς στα ΜΜΕ και τονίζει ότι έχει ήδη ληφθεί η απόφαση για θρησκειολογικό μάθημα, άρα ουσιαστικά υποβαθμίζει και υποτιμά τις προτάσεις της Ιεράς Συνόδου. Το  δε ΙΕΠ με όλες τις ενέργειές του  δείχνει ότι έχει  ήδη προαποφασίσει  να προχωρήσει στην υλοποίηση του  πολυθρησκειακού μαθήματος, το οποίο δοκιμάσθηκε ως Πιλοτικό και απέτυχε!

Αξίζει να επισημανθεί πάντως η θετική στάση του Τομεάρχη Παιδείας και Θρησκευμάτων της ΝΔ, Μάξιμου Χαρακόπουλου, ο οποίος στήριξε δημοσίως τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του μαθήματος και πρότεινε τον διάλογο με την Εκκλησία και τον σεβασμό του Συντάγματος.

Η πρόταση της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι απολύτως σύμφωνη με το άρθρο 16, παρ 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει ως σκοπό της Παιδείας την ανάπτυξη εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως. Είναι επίσης σύμφωνη με τρεις τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (1995 και 1998) και του Διοικητικού Εφετείου Χανίων (2012), οι οποίες επιτάσσουν το μάθημα των Θρησκευτικών να βασίζεται στην Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία και να διδάσκεται σε ικανό αριθμό ωρών (όχι μονόωρο).

Οι προτάσεις του Υπουργού, του ΙΕΠ και της μικρής ομάδας εκσυγχρονιστών θεολόγων βασίζονται στο Πιλοτικό Πρόγραμμα, το οποίο δοκιμάσθηκε και απέτυχε, καθώς στη θεωρία του «θρησκευτικού εγγραμματισμού», η οποία εφαρμόσθηκε στην Αγγλία και κρίθηκε αποτυχημένη. Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα εγκυκλοπαιδικών γνώσεων για τον Βουδισμό, τον Κομφουκιανισμό, τον Ταοϊσμό και πολλά άλλα θρησκεύματα, με λανθασμένη παιδαγωγική προσέγγιση, με κίνδυνο αποκοπής των παιδιών από την Ορθόδοξη παράδοσή μας και με βέβαιο αποτέλεσμα την πρόκληση συγχύσεως στους μαθητές. Μάλιστα οι υποστηρικτές του πολυθρησκειακού Πιλοτικού Προγράμματος θέλουν να το επεκτείνουν και στο Δημοτικό και στο Λύκειο.

Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου   εξήγησε στις δύο εισηγήσεις του ότι κακώς κατηγορείται το σημερινό περιεχόμενο του μαθήματος ως κατηχητικό και ομολογιακό. Τα βιβλία που διδάσκονται από το 2003 μέχρι σήμερα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο έχουν χαρακτήρα γνωσιολογικό και δίδουν  στοιχεία για τα μεγαλύτερα θρησκεύματα της Ανθρωπότητος. Η Εκκλησία, λοιπόν, προτείνει, να παραμείνει η ισχύουσα δομή και ύλη, αρχίζοντας στην Α΄ Γυμνασίου με την Παλαιά Διαθήκη και προχωρώντας στη Β΄ Γυμνασίου με την Καινή Διαθήκη και στη Γ΄ Γυμνασίου με την Εκκλησιαστική Ιστορία. Στο Λύκειο να συνεχίσουν να διδάσκονται στοιχεία της Θείας Λατρείας, της Δογματικής και της Χριστιανικής Ηθικής μαζί με κάποιες γνώσεις για τα άλλα θρησκεύματα.

Ας ελπίσουμε ο Υπουργός και το ΙΕΠ να ακούσουν τη ψύχραιμη φωνή της Εκκλησίας!
Γράφει ο Kωνσταντίνος Χολέβας

(Από την εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ)