Ποιες παγίδες κρύβουν τα νέα τεκμήρια διαβίωσης

Του Γιωργου Xριστοπουλου*

Με το νόμο 3986/2011 (ΦΕΚ Α΄ 152/1-7-2011) με τίτλο «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012 - 2015», που έγινε γνωστός ως Μεσοπρόθεσμο, έγιναν σημαντικές αλλαγές εκτός των άλλων και στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Με τον παραπάνω νόμο...


έγιναν κυρίως τροποποιήσεις σε σχέση με όσα είχαν θεσπιστεί το 2010 με τον ν. 3842/2010, όσον αφορά τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και το περίφημο «πόθεν έσχες».

Ετσι ο φορολογικός νομοθέτης επανέφερε επί το αυστηρότερο και θέτει σε λειτουργία τη φιλοσοφία των τεκμηρίων και γενικότερα του «πόθεν έσχες», για να βρεθούν στο στόχαστρο «κατά τεκμήριο» μη δηλωθέντα και μη φορολογηθέντα έσοδα στη φορολογία εισοδήματος. Το υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξεί να πιάσει έχοντες και κατέχοντες που δηλώνουν στην εφορία εισοδήματα φτώχειας και ανέχειας, εκμεταλλευόμενοι τα «παραθυράκια» του νόμου και την αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών να τους εντοπίσουν.

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι η επεξεργασία των περυσινών φορολογικών δηλώσεων έδειξε ότι, σε σύνολο 5.598.885 δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, μόλις 30.432 εμφανίζουν εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ, ενώ οι... Kροίσοι της Ελλάδας μετριούνται στα δάχτυλα, αφού μόλις 74 φορολογούμενοι δήλωσαν εισοδήματα πάνω από 900.000 ευρώ.
Ιδίως με το νέο σύστημα «αντικειμενικών δαπανών», το υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξεί να εισπράξει πάνω από ένα δισ. ευρώ το 2012, γεγονός που μαρτυρεί ότι τα τεκμήρια επιφυλάσσουν αυστηρή μεταχείριση σε φορολογουμένους με κατοικίες μεγάλης αξίας, με αυτοκίνητα πάνω από 2.000 κυβικά εκατοστά, με σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη και πισίνες, με βοηθητικό προσωπικό που απασχολούν, με ιδιωτικά σχολεία παιδιών κ.λπ., οι οποίοι δεν δηλώνουν αντίστοιχα ή μεγαλύτερα από τα τεκμήρια εισοδήματα.
Ωστόσο σε εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους προκαλούν πονοκέφαλο τα νέα τεκμήρια διαβίωσης. Ετσι, έξι στους δέκα φορολογουμένους θα βρεθούν αντιμέτωποι φέτος με τα νέα τεκμήρια διαβίωσης, ιδίως για τις κατοικίες, καθώς το τεκμήριο από πέρυσι ενεργοποιείται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο. Υπενθυμίζεται ότι τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες είναι υψηλότερα κατά 33% και για τα αυτοκίνητα μέχρι και 71%. Για τα σκάφη αναψυχής σε κάποιες περιπτώσεις τα τεκμήρια τετραπλασιάστηκαν.
Η αύξηση των τεκμηρίων έως και 200% σε σχέση με αυτά που ισχύουν σήμερα, σε συνδυασμό με τη μείωση του αφορολόγητου ορίου στα 5.000 ευρώ, θα έχει ως αποτέλεσμα πολλοί φορολογούμενοι, οι οποίοι δεν έχουν ή δεν δηλώνουν υψηλό εισόδημα, να καταβάλουν φόρο.
Ιδιαίτερα κρύβουν «παγίδες» για εκείνους τους φορολογουμένους:

- που κατοικούν σε μισθωμένη κύρια κατοικία ή

- πληρώνουν ενοίκιο για τα παιδιά που σπουδάζουν σε άλλη πόλη ή

- μένουν σε σπίτι που τους έχουν παραχωρήσει δωρεάν οι γονείς ή το αντίστροφο τα παιδιά στους γονείς, ή

- έχουν αποκτήσει πρώτη κατοικία με στεγαστικό δάνειο ή

- έχουν κληρονομήσει το πατρικό σπίτι στο χωριό.

Αυτοί κινδυνεύουν να πληρώσουν υψηλότερο φόρο από αυτόν που αναλογεί στα πραγματικά τους εισοδήματα. Και οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι λίγες με χαμηλόμισθους και συνταξιούχους, όπου π.χ. ένας γονέας παραχωρεί δωρεάν στο παιδί του ένα σπίτι για να διαμείνει, όταν συνήθως αυτό δεν έχει εισοδήματα, όπως στην περίπτωση που είναι φοιτητής.

Πλέον, το παιδί αυτό θα καλείται να αποδείξει ότι διαθέτει τα απαραίτητα εισοδήματα για να συντηρήσει αυτό το σπίτι. Η συγκεκριμένη νέα διάταξη έχει εφαρμογή και σε κάθε άλλη περίπτωση δωρεάν παραχώρησης ακινήτου και όχι μόνο στην περίπτωση γονέα προς τέκνο. Στα παραδείγματα που δημοσιεύονται σήμερα, βλέπουμε αυτές τις περιπτώσεις «εγκλωβισμού».

*Φοροτεχνικός