Τον τελευταίο καιρό παρατηρώ, με ενδιαφέρον "επιστημονικού τύπου", μια αλλαγή συμπεριφοράς.
Πολλά από όσα γνώριζα έχουν ανατραπεί. Οι προσδοκίες για κάτι "άλλο" μειώνονται.
Φυσικά, δεν αλλάζει κανείς κοσμοθεωρία και στάση τόσο εύκολα, αλλά μένει
ο προβληματισμός για την πλέον γόνιμη στάση και ουσιαστική συμμετοχή.
Αυτήν που μπορεί να εισφέρει.
Με αυτές τις σκέψεις, παρακολούθησα τη συνέντευξη του Πρωθυπουργού. Το κάνω πλέον από συνήθεια και όχι συχνά, γιατί θέλει ψυχική προετοιμασία. Αν ξεχαστείς και παρακολουθήσεις με κανονικά φίλτρα λογικής, με κριτική σκέψη και με τις όποιες γνώσεις σου παρούσες, οι συνέπειες μπορεί να είναι επώδυνες. Τελευταία λοιπόν, όποτε παρακολουθώ εκπεμπόμενα μηνύματα από την Κυβέρνηση, το κάνω με ενδιαφέρον επιστημονικό. Θαυμάζω τις τεχνικές, παρακολουθώ σαν σκηνοθέτης ή οπερατέρ. Ένα ζωντανό εργαστήρι πολιτικής επικοινωνίας (προπαγάνδα το λένε αλλού) και διαστρέβλωσης. Και ρεσιτάλ υποκριτικής τέχνης. Το περιεχόμενο πια δεν έχει πραγματικά καμία σημασία. Μπορεί να είναι οτιδήποτε.
Και δεν έχει και καμία διάρκεια. Οι διαβεβαιώσεις και η βεβαιότητα που αποπνέουν μπορεί να διαρκέσουν από ώρες έως ημέρες. Μετά, με την ίδια απλότητα και φυσικότητα, μπορεί να υποστηριχθεί το εντελώς αντίθετο. Πάντα, με το άλλοθι, των "καλών προθέσεων". Κι εδώ πράγματι διδάσκουν. Ό,τι κάνουν, το κάνουν δίχως διάθεση απολογίας. Εκ των προτέρων "έχουν δίκιο". Δεν αμύνονται, επιτίθενται! Είναι οι "καλοί", έναντι των "κακών". Κι ας μη τους έχει βγει απολύτως τίποτε! Από όλους τους στόχους, μέσα κι έξω. Από τους Podemos και το Μαδούρο, μέχρι τώρα το Μελανσόν. Α, συγγνώμη, ξέχασα. Βγήκε και κάτι, τώρα. Το τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα!
Ας αρχίσουμε από αυτό, γιατί ήταν το κύριο επιχείρημα του κ. Τσίπρα και το υλικό που γέμισε τη φαρέτρα της αυτοπεποίθησής του για να βγει δημόσια. Τι έγινε λοιπόν; Πράγματι, η ίδια ΕΛΣΤΑΤ που μέχρι χθες αμφισβητούσαν για τα στοιχεία προηγούμενων ετών, που πάλι είχαν επιβεβαιώσει πολλαπλά οι ξένοι, έδωσε ένα πολύ μεγάλο πλεόνασμα. Πολλαπλάσιο από αυτό που μας ζητούσαν. Και ο κ. Τσίπρας θριαμβολογεί. Παλαιότερα, για μικρότερο ποσοστό άλλων Κυβερνήσεων, έβγαινε με το γνωστό δηλητηριώδες ύφος και μιλούσε για "ματωμένο" πλεόνασμα. Τώρα, τι έχει αλλάξει; Πάλι, οι προθέσεις; Μα, πού είναι επιτέλους αυτό το "προθεσόμετρο", να το έχουμε και εμείς να μπορούμε να ζυγίζουμε; Επί της ουσίας, το επιχείρημα πάσχει από κάθε πλευρά. Προφανώς και είναι θετικό να έχουμε πλεόνασμα εκεί που είχαμε ελλείμματα. Αλλά α) πώς το πετύχαμε και β) είναι καλό να είναι τόσο υψηλό;
Η οικονομία είναι ένα σύνθετο θέμα, πολυπαραγοντικό. Εξισορροπεί τάσεις και κατευθύνσεις, δημιουργεί και προϋποθέτει ψυχολογία. Μοιάζει με χημεία και κάποιες φορές με την... αλχημεία. Μια σταγόνα παραπάνω υλικό στη συνταγή, από φάρμακο γίνεται δηλητήριο. Και αντί να βγει χρυσός, ξαναβγαίνει μολύβι! Έτσι, σε μια οικονομία που στενάζει για ρευστό, που κανείς δεν επενδύει, που η ανεργία παραμένει σε επίπεδα ρεκόρ, που στην αγορά παρατηρούνται πέραν των λουκέτων και μείωση ζήτησης σε βασικά αγαθά, οι προτεραιότητες πρέπει να είναι άλλες. Όχι το διαρκές στέγνωμα με τους φόρους και με τη μη πληρωμή οφειλών. Και το διαρκές επιχείρημα "φταίνε οι ξένοι", δεν πιάνει σε όσους καταλαβαίνουν πέντε πράγματα. Πρώτον, γιατί οι "ξένοι", ζήτησαν πολλαπλώς μικρότερο πλεόνασμα και δεύτερον γιατί σταθερά, από την αρχή της κρίσης, όσο κι αν προτιμούν τη λιτότητα, αφήνουν ελευθερία στο μείγμα μέτρων. Δεν είπαν "φόρους". Θέτουν στόχους. Τα υπόλοιπα τα αποφασίζει η ελληνική Κυβέρνηση! Αυτή είναι η αλήθεια. Εκείνη προτιμούν "μεταρρυθμίσεις". Αλλά η εύκολη συνταγή, ήταν πάντα οι περικοπές και οι φόροι σε αυτούς που σταθερά πληρώνουν. Συνταγή που έχει ξεπεράσει την ημερομηνία λήξης.
Έπειτα, το να επαίρεσαι πως τελικά μπορούμε και μάλιστα "εύκολα" να πιάσουμε τέτοιο πλεόνασμα, απλά οπλίζει το χέρι του "αντιπάλου" στη διαπραγμάτευση. "Τι φωνάζεις τότε;", θα σου πει. "Συνέχισε για αρκετά χρόνια και μη μιλάς!" Και βέβαια, ακατανόητα τα μαθηματικά περί απαιτήσεων για 42 φορές τα μέτρα που λήφθησαν. Δεν βγαίνουν τα νούμερα. Αλλά και η λογική. Μα, ζητούσαν μικρότερο πλεόνασμα. Άσχετο που προέβλεπαν επίσης μικρότερο. Το 4,2 ήρθε με τα μέτρα που όντως λήφθησαν, δεν το ζητούσαν αυτοί. Άρα, ποιες 42 φορές; Αλλά όπως είπαμε, το ουσιαστικό περιεχόμενο δεν έχει πια σημασία. Μόνο η εντύπωση, το σύνθημα.
Πολλά για σχολιασμό. Ιδίως το ύφος. Αυτό το αφενός μόνιμα διχαστικό και δηλητηριώδες, που χωρίζει τους Έλληνες στους παλιούς-διεφθαρμένους και στους νέους, που δεν έχουν ευθύνη. "Δεν κυβερνούσαμε εμείς" λέει, και σχηματικά έχει δίκιο. Αν δει λίγο τα στελέχη του όμως και μεγάλο μέρος της βάσης του, θα δει πως δεν είναι ακριβές. Και είναι λογικό αυτό. Η χώρα έχει διάρκεια και δεν υπάρχουν στεγανά. "Κόψαμε λέει τις ρεμούλες και τις μίζες", την ώρα που η Διεθνής Διαφάνεια υποβαθμίζει τη χώρα επί των ημερών του! Το PSI λέει, αυτή η επίσης βολική καραμέλα, εκτόξευσε το χρέος, όταν πρόκειται για το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους στην ιστορία. Και αυτό δεν το λέμε "εμείς", το λέει η ίδια η Κυβέρνησή του "έξω", όταν πατάει επάνω του ζητώντας τις παραμετρικές αλλαγές που τότε αποφασίστηκαν. Και όταν υπερασπίζεται τη χώρα στις διεθνείς δίκες, με εξαίρετα επιχειρήματα. Δίκες που παρεμπιπτόντως κερδίζει η χώρα, χάρη σε αυτά τα επιχειρήματα και χάρη στην αρτιότητα της διαδικασίας που τότε τηρήθηκε.
Αποστροφές για Όσκαρ. Από το ότι γέμισαν οι δρόμοι το Πάσχα (τι απέγινε η ανθρωπιστική κρίση), μέχρι πάλι η παραδοχή των "αυταπατών". Απλά και άνετα. Μόνο που, δεν πρόκειται για απλή άγνοια ενός περαστικού. Μιλάμε για τα βασικά επιχειρήματα ετών, ενός ανθρώπου που ζήτησε και έγινε, βάση αυτών, Πρωθυπουργός! Το πρόσωπο που όλοι στρέφουν το βλέμμα στην έσχατη ώρα, ζητώντας απαντήσεις και καθοδήγηση, δεν μπορεί να λέει ευθέως ότι δεν γνωρίζει τη δύναμη των αγορών, ή τους συσχετισμούς στην Ευρώπη. Απλά, δεν κάνει για τη δουλειά. Είναι σα να κήρυττε τον πόλεμο στις Μεγάλες Δυνάμεις και μετά την ήττα να λέει δεν είχα καταλάβει πως τα μεγάλα κανόνια νικούν τα μικρά. Τι θα γινόταν τότε;
Έσχατο επιχείρημα: οι άλλοι θα τα έκαναν καλύτερα; Μα, δεν γίνεται να συγκρίνουμε με υποθετικούς άλλους. Συγκρίνουμε εσένα, με τους προηγούμενους, αλλά και με όσα εσύ έλεγες. Είναι σα να λες "εντάξει, δεν είμαι ο…Σούπερμαν που έλεγα, αλλά ούτε και οι άλλοι είναι". Φυσικά. Μόνο που κανείς άλλος δεν έλεγε πως είναι ο Σούπερμαν. Εσύ το έλεγες και τώρα, που ούτε πετάς, ούτε βγάζεις ακτίνες από τα μάτια, πρέπει να γευτείς το αποτέλεσμα των διαψευσμένων προσδοκιών.
Και τέλος, το επιστέγασμα. Ο Πρωθυπουργός ισχυρίστηκε πως έχει νομιμοποίηση επειδή δεν κατεβαίνει ο κόσμος στο δρόμο. Που δεν καίγεται η Αθήνα! Ξέχασε όσα έλεγε για τις δημοσκοπήσεις. Και ξεχνάει άλλες πτυχές. Πιο θεσμικές, λιγότερο δήθεν "αμεσοδημοκρατικές". Φαίνεται και αλλού η δυναμική. Στις αλλεπάλληλες ήττες στα σωματεία! Στις άδειες αίθουσες που μιλούν τα στελέχη του. Στις αποδοκιμασίες και τη γενική χλεύη, στη σάτυρα, παντού. Καμία φορά, η χλεύη και η σιωπηλή αδιαφορία, η βουβαμάρα, εγγυμονούν μεγαλύτερους κινδύνους από τη φασαρία. Ίσως και η στάση της κοινωνίας, πέρα από κόπωση και απογοήτευση, να δείχνει και μια ωρίμανση. Συνειδητοποίηση της κατάστασης και υπομονή. Τελευταία ελπίδα. Για να μην πούμε το προφανές, της υπόνοιας περί της οργάνωσης των ταραχών τότε.
Φυσικά, η έμμεση πρόκληση του κ. Τσίπρα, βάζει κάποιες σκέψεις. Προκαλεί τη θεσμική μας αντίληψη, την…αστική μας ευγένεια και το σεβασμό των δημοκρατικών διαδικασιών. Πέριξ της… "Ιερουσαλήμ" που διαβιούμε, συναντάμε συχνά πρόσωπα της εξουσίας, δικά του στελέχη και δεν τρελαινόμαστε από ενθουσιασμό.
Με αυτές τις σκέψεις, παρακολούθησα τη συνέντευξη του Πρωθυπουργού. Το κάνω πλέον από συνήθεια και όχι συχνά, γιατί θέλει ψυχική προετοιμασία. Αν ξεχαστείς και παρακολουθήσεις με κανονικά φίλτρα λογικής, με κριτική σκέψη και με τις όποιες γνώσεις σου παρούσες, οι συνέπειες μπορεί να είναι επώδυνες. Τελευταία λοιπόν, όποτε παρακολουθώ εκπεμπόμενα μηνύματα από την Κυβέρνηση, το κάνω με ενδιαφέρον επιστημονικό. Θαυμάζω τις τεχνικές, παρακολουθώ σαν σκηνοθέτης ή οπερατέρ. Ένα ζωντανό εργαστήρι πολιτικής επικοινωνίας (προπαγάνδα το λένε αλλού) και διαστρέβλωσης. Και ρεσιτάλ υποκριτικής τέχνης. Το περιεχόμενο πια δεν έχει πραγματικά καμία σημασία. Μπορεί να είναι οτιδήποτε.
Και δεν έχει και καμία διάρκεια. Οι διαβεβαιώσεις και η βεβαιότητα που αποπνέουν μπορεί να διαρκέσουν από ώρες έως ημέρες. Μετά, με την ίδια απλότητα και φυσικότητα, μπορεί να υποστηριχθεί το εντελώς αντίθετο. Πάντα, με το άλλοθι, των "καλών προθέσεων". Κι εδώ πράγματι διδάσκουν. Ό,τι κάνουν, το κάνουν δίχως διάθεση απολογίας. Εκ των προτέρων "έχουν δίκιο". Δεν αμύνονται, επιτίθενται! Είναι οι "καλοί", έναντι των "κακών". Κι ας μη τους έχει βγει απολύτως τίποτε! Από όλους τους στόχους, μέσα κι έξω. Από τους Podemos και το Μαδούρο, μέχρι τώρα το Μελανσόν. Α, συγγνώμη, ξέχασα. Βγήκε και κάτι, τώρα. Το τεράστιο πρωτογενές πλεόνασμα!
Ας αρχίσουμε από αυτό, γιατί ήταν το κύριο επιχείρημα του κ. Τσίπρα και το υλικό που γέμισε τη φαρέτρα της αυτοπεποίθησής του για να βγει δημόσια. Τι έγινε λοιπόν; Πράγματι, η ίδια ΕΛΣΤΑΤ που μέχρι χθες αμφισβητούσαν για τα στοιχεία προηγούμενων ετών, που πάλι είχαν επιβεβαιώσει πολλαπλά οι ξένοι, έδωσε ένα πολύ μεγάλο πλεόνασμα. Πολλαπλάσιο από αυτό που μας ζητούσαν. Και ο κ. Τσίπρας θριαμβολογεί. Παλαιότερα, για μικρότερο ποσοστό άλλων Κυβερνήσεων, έβγαινε με το γνωστό δηλητηριώδες ύφος και μιλούσε για "ματωμένο" πλεόνασμα. Τώρα, τι έχει αλλάξει; Πάλι, οι προθέσεις; Μα, πού είναι επιτέλους αυτό το "προθεσόμετρο", να το έχουμε και εμείς να μπορούμε να ζυγίζουμε; Επί της ουσίας, το επιχείρημα πάσχει από κάθε πλευρά. Προφανώς και είναι θετικό να έχουμε πλεόνασμα εκεί που είχαμε ελλείμματα. Αλλά α) πώς το πετύχαμε και β) είναι καλό να είναι τόσο υψηλό;
Η οικονομία είναι ένα σύνθετο θέμα, πολυπαραγοντικό. Εξισορροπεί τάσεις και κατευθύνσεις, δημιουργεί και προϋποθέτει ψυχολογία. Μοιάζει με χημεία και κάποιες φορές με την... αλχημεία. Μια σταγόνα παραπάνω υλικό στη συνταγή, από φάρμακο γίνεται δηλητήριο. Και αντί να βγει χρυσός, ξαναβγαίνει μολύβι! Έτσι, σε μια οικονομία που στενάζει για ρευστό, που κανείς δεν επενδύει, που η ανεργία παραμένει σε επίπεδα ρεκόρ, που στην αγορά παρατηρούνται πέραν των λουκέτων και μείωση ζήτησης σε βασικά αγαθά, οι προτεραιότητες πρέπει να είναι άλλες. Όχι το διαρκές στέγνωμα με τους φόρους και με τη μη πληρωμή οφειλών. Και το διαρκές επιχείρημα "φταίνε οι ξένοι", δεν πιάνει σε όσους καταλαβαίνουν πέντε πράγματα. Πρώτον, γιατί οι "ξένοι", ζήτησαν πολλαπλώς μικρότερο πλεόνασμα και δεύτερον γιατί σταθερά, από την αρχή της κρίσης, όσο κι αν προτιμούν τη λιτότητα, αφήνουν ελευθερία στο μείγμα μέτρων. Δεν είπαν "φόρους". Θέτουν στόχους. Τα υπόλοιπα τα αποφασίζει η ελληνική Κυβέρνηση! Αυτή είναι η αλήθεια. Εκείνη προτιμούν "μεταρρυθμίσεις". Αλλά η εύκολη συνταγή, ήταν πάντα οι περικοπές και οι φόροι σε αυτούς που σταθερά πληρώνουν. Συνταγή που έχει ξεπεράσει την ημερομηνία λήξης.
Έπειτα, το να επαίρεσαι πως τελικά μπορούμε και μάλιστα "εύκολα" να πιάσουμε τέτοιο πλεόνασμα, απλά οπλίζει το χέρι του "αντιπάλου" στη διαπραγμάτευση. "Τι φωνάζεις τότε;", θα σου πει. "Συνέχισε για αρκετά χρόνια και μη μιλάς!" Και βέβαια, ακατανόητα τα μαθηματικά περί απαιτήσεων για 42 φορές τα μέτρα που λήφθησαν. Δεν βγαίνουν τα νούμερα. Αλλά και η λογική. Μα, ζητούσαν μικρότερο πλεόνασμα. Άσχετο που προέβλεπαν επίσης μικρότερο. Το 4,2 ήρθε με τα μέτρα που όντως λήφθησαν, δεν το ζητούσαν αυτοί. Άρα, ποιες 42 φορές; Αλλά όπως είπαμε, το ουσιαστικό περιεχόμενο δεν έχει πια σημασία. Μόνο η εντύπωση, το σύνθημα.
Πολλά για σχολιασμό. Ιδίως το ύφος. Αυτό το αφενός μόνιμα διχαστικό και δηλητηριώδες, που χωρίζει τους Έλληνες στους παλιούς-διεφθαρμένους και στους νέους, που δεν έχουν ευθύνη. "Δεν κυβερνούσαμε εμείς" λέει, και σχηματικά έχει δίκιο. Αν δει λίγο τα στελέχη του όμως και μεγάλο μέρος της βάσης του, θα δει πως δεν είναι ακριβές. Και είναι λογικό αυτό. Η χώρα έχει διάρκεια και δεν υπάρχουν στεγανά. "Κόψαμε λέει τις ρεμούλες και τις μίζες", την ώρα που η Διεθνής Διαφάνεια υποβαθμίζει τη χώρα επί των ημερών του! Το PSI λέει, αυτή η επίσης βολική καραμέλα, εκτόξευσε το χρέος, όταν πρόκειται για το μεγαλύτερο κούρεμα χρέους στην ιστορία. Και αυτό δεν το λέμε "εμείς", το λέει η ίδια η Κυβέρνησή του "έξω", όταν πατάει επάνω του ζητώντας τις παραμετρικές αλλαγές που τότε αποφασίστηκαν. Και όταν υπερασπίζεται τη χώρα στις διεθνείς δίκες, με εξαίρετα επιχειρήματα. Δίκες που παρεμπιπτόντως κερδίζει η χώρα, χάρη σε αυτά τα επιχειρήματα και χάρη στην αρτιότητα της διαδικασίας που τότε τηρήθηκε.
Αποστροφές για Όσκαρ. Από το ότι γέμισαν οι δρόμοι το Πάσχα (τι απέγινε η ανθρωπιστική κρίση), μέχρι πάλι η παραδοχή των "αυταπατών". Απλά και άνετα. Μόνο που, δεν πρόκειται για απλή άγνοια ενός περαστικού. Μιλάμε για τα βασικά επιχειρήματα ετών, ενός ανθρώπου που ζήτησε και έγινε, βάση αυτών, Πρωθυπουργός! Το πρόσωπο που όλοι στρέφουν το βλέμμα στην έσχατη ώρα, ζητώντας απαντήσεις και καθοδήγηση, δεν μπορεί να λέει ευθέως ότι δεν γνωρίζει τη δύναμη των αγορών, ή τους συσχετισμούς στην Ευρώπη. Απλά, δεν κάνει για τη δουλειά. Είναι σα να κήρυττε τον πόλεμο στις Μεγάλες Δυνάμεις και μετά την ήττα να λέει δεν είχα καταλάβει πως τα μεγάλα κανόνια νικούν τα μικρά. Τι θα γινόταν τότε;
Έσχατο επιχείρημα: οι άλλοι θα τα έκαναν καλύτερα; Μα, δεν γίνεται να συγκρίνουμε με υποθετικούς άλλους. Συγκρίνουμε εσένα, με τους προηγούμενους, αλλά και με όσα εσύ έλεγες. Είναι σα να λες "εντάξει, δεν είμαι ο…Σούπερμαν που έλεγα, αλλά ούτε και οι άλλοι είναι". Φυσικά. Μόνο που κανείς άλλος δεν έλεγε πως είναι ο Σούπερμαν. Εσύ το έλεγες και τώρα, που ούτε πετάς, ούτε βγάζεις ακτίνες από τα μάτια, πρέπει να γευτείς το αποτέλεσμα των διαψευσμένων προσδοκιών.
Και τέλος, το επιστέγασμα. Ο Πρωθυπουργός ισχυρίστηκε πως έχει νομιμοποίηση επειδή δεν κατεβαίνει ο κόσμος στο δρόμο. Που δεν καίγεται η Αθήνα! Ξέχασε όσα έλεγε για τις δημοσκοπήσεις. Και ξεχνάει άλλες πτυχές. Πιο θεσμικές, λιγότερο δήθεν "αμεσοδημοκρατικές". Φαίνεται και αλλού η δυναμική. Στις αλλεπάλληλες ήττες στα σωματεία! Στις άδειες αίθουσες που μιλούν τα στελέχη του. Στις αποδοκιμασίες και τη γενική χλεύη, στη σάτυρα, παντού. Καμία φορά, η χλεύη και η σιωπηλή αδιαφορία, η βουβαμάρα, εγγυμονούν μεγαλύτερους κινδύνους από τη φασαρία. Ίσως και η στάση της κοινωνίας, πέρα από κόπωση και απογοήτευση, να δείχνει και μια ωρίμανση. Συνειδητοποίηση της κατάστασης και υπομονή. Τελευταία ελπίδα. Για να μην πούμε το προφανές, της υπόνοιας περί της οργάνωσης των ταραχών τότε.
Φυσικά, η έμμεση πρόκληση του κ. Τσίπρα, βάζει κάποιες σκέψεις. Προκαλεί τη θεσμική μας αντίληψη, την…αστική μας ευγένεια και το σεβασμό των δημοκρατικών διαδικασιών. Πέριξ της… "Ιερουσαλήμ" που διαβιούμε, συναντάμε συχνά πρόσωπα της εξουσίας, δικά του στελέχη και δεν τρελαινόμαστε από ενθουσιασμό.
Τι μας λέει δηλ; Να εκδηλώνουμε τα αισθήματά μας; Υπαρκτός ο πειρασμός, ίσως απλά να λέμε δυνατά τις σκέψεις μας,
Όμως, θα επιμείνουμε στον τρόπο που υπερασπιζόμαστε και μας εκφράζει.
Της θεσμικής δημοκρατίας, των διαδικασιών και του διαλόγου.
Όχι στην οχλαγωγία, πόσο μάλλον στη βία και το κράτος του ισχυρού. Όχι δηλαδή στη ζούγκλα!
Του Νίκου Κασκαβέλη
capital.gr
Του Νίκου Κασκαβέλη
capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου