Η θέση και τα επιχειρήματα της ΟΛΜΕ για τα Πρότυπα αναμφίβολα αποτέλεσαν ένα ανέλπιστο δώρο για το Υπουργείο Παιδείας. Οφείλω να ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι ήμουν ανέκαθεν υπέρ των Προτύπων. Αείμνηστοι καθηγητές που προέρχονταν από αυτά τα σχολεία υπήρξαν εκ των ιδρυτικών στελεχών της ΔΑΚΕ. Η Αριστερή πλειοψηφία της ΟΛΜΕ μπορεί να θεωρεί τον εαυτό της «πρωτοπορία» αλλά με τις πρακτικές της εκθέτει τους εκπαιδευτικούς στην κοινωνία. Η απογοήτευση των τελευταίων εκδηλώνεται και με την εκτεταμένη και διαρκώς διευρυνόμενη αποχή που μπορεί να οδηγεί σε μια εικονική διεύρυνση της απήχησης της Αριστεράς στον χώρο αλλά στην πραγματικότητα μετατρέπει τα συνδικάτα σε «άδεια πουκάμισα».
Από την άλλη πλευρά βεβαίως υπεύθυνοι για την αποδυνάμωση των συνδικάτων δεν είναι μόνον οι συνδικαλιστές. Είναι και αυτοί, αλλά βασικό μερίδιο ευθύνης έχουν και τα κόμματα εξουσίας που, είτε διαχρονικά απαξίωναν τον συνδικαλισμό (Ν.Δ.), είτε μετέτρεψαν τα συνδικάτα σε γρανάζι του πελατειακού συστήματος (ΠΑΣΟΚ). Όσοι τώρα, πολιτικοί ή δημοσιογράφοι, έχουν ανακαλύψει στους εκπροσώπους των συνδικάτων τους βολικούς «αποδιοπομπαίους τράγους» καλά θα κάνουν να κοιταχτούν στον καθρέφτη και να «μετρήσουν το μπόι» τους με αυτούς που υπηρετούσαν το δικό τους λειτούργημα πριν από 3 ή 4 δεκαετίες.
Επί της ουσίας είναι προφανώς ανοησία ο χαρακτηρισμός των Προτύπων ως «ταξικών σχολείων». Με την ίδια λογική τα ΑΕΙ του παρελθόντος θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «ταξικά». Αλλά στην πράξη τα ΑΕΙ στις μεταπολεμικές δεκαετίες αποτελούσαν λεωφόρους κοινωνικής κινητικότητας. Η αλλαγή κοινωνικού και οικονομικού στάτους για τα παιδία των αγροτών και των εργατών περνούσε μέσα και από την εκπαίδευση. Αντίθετα η μαζικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έχει οδηγήσει στην σημερινή απαξίωση των πτυχίων κλείνοντας τις θύρες της κοινωνικής κινητικότητας. Είναι προφανές ότι αυτό πλήττει τα παιδία που προέρχονται από τις «λαϊκές» οικογένειες. Υπεύθυνα για τα στρεβλά στερεότυπα της μαζικής «εκπαίδευσης» δεν είναι μόνον τα κόμματα της Αριστεράς. Αλλά κυρίως τα κόμματα που είχαν την ευθύνη της εξουσίας. Με δική τους ευθύνη μετατράπηκε και η εκπαίδευση σε πεδίο εκμετάλλευσης του πελατειακού συστήματος.
Εκεί ακριβώς βρίσκεται και ο κίνδυνος με τα Πρότυπα. Δεν πρέπει να μετατραπούν σε αντικείμενα πελατειακής νομής. Η ορθή οριοθέτηση του χαρακτήρα τους είναι κομβικής σημασίας. Σε καμία περίπτωση ο στόχος τους δεν μπορεί να είναι ο διαχωρισμός του «φιλέτου» από τον «κατιμά». Μια τέτοια λογική θα οδηγούσε κάθε βουλευτή αλλά και κάθε δήμαρχο να διεκδικεί ένα Πρότυπο για τους ψηφοφόρους του. Η δομή της εκπαίδευσης και η «διολίσθηση στο μαζικό σχολείο» είναι, όπως ανέλυα παλαιότερα, ένας από τους παράγοντες της γενικότερης υποβάθμισης της (Ενιαίο σχολείο ή σχολείο επιλογής., 1988 και Η δομή του σχολείου και η πρόσβαση στα Α.Ε.Ι.., 2003). Εκεί πρέπει να υπάρξουν ριζικές αλλαγές. Ο αριθμός των Προτύπων όμως οφείλει να είναι περιορισμένος γιατί στόχος τους είναι να προσφέρουν ευκαιρίες ανάπτυξης σε παιδιά με αυξημένες ικανότητες. Ασφαλώς δεν μιλάμε για τους κοινούς αριστούχους. Και είναι αποτέλεσμα άγνοιας, αν δεν γίνεται εκ του πονηρού, η σύγκριση με τα ιδιωτικά σχολεία. Δεν γίνονται τα Πρότυπα για να προσφέρουν στους «φτωχούς» εκπαίδευση εφάμιλλη των ιδιωτικών. Γίνονται για να προσφέρουν σε όλους, πλούσιους και «φτωχούς», εκπαίδευση που ούτε τα καλύτερα ιδιωτικά δεν προσφέρουν. Σε όσους, ξεχωρίζοντας, έχουν αυξημένες πνευματικές δυνατότητες και ανάγκες.
Αντώνης Αντωνάκος
30-06-2021
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου