«Διευκρινήσεις για τη λειτουργία των δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στα γενικά σχολεία»

«Διευκρινήσεις για τη λειτουργία των δομών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στα γενικά σχολεία»

Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και την τοποθέτηση του προσωπικού στις δομές ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (Τμήματα Ένταξης, παράλληλη στήριξη-συνεκπαίδευση, ΕΕΠ και ΕΒΠ), θα θέλαμε να σας υπενθυμίσουμε τα παρακάτω:

Εγγραφή μαθητή σε Τμήμα Ένταξης (Τ.Ε.) γίνεται με γνωμάτευση/πρόταση σε ισχύ ΚΕ.Σ.Υ./ΚΕ.Δ.Δ.Υ. και αίτηση του γονέα/κηδεμόνα. Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση με αριθμ. 48275/Δ3/28-3-2019 (ΦΕΚ 1088/τ.Β΄/2019), η οποία τροποποίησε την 27922/Γ6/8-3-2007 Υ.Α. (ΦΕΚ 449/τ.Β’/2007), «μαθητές/τριες, οι οποίοι δεν διαθέτουν αξιολογική έκθεση - γνωμάτευση από Κ.Ε.Σ.Υ. για υποστήριξη από Τ.Ε., δύνανται να υποστηρίζονται από Τ.Ε. με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων ύστερα από: α) εισήγηση της Ε.Δ.Ε.Α.Υ. ή της Ομάδας Εκπαιδευτικής Υποστήριξης μαθητών/τριών, εφόσον η υποστήριξη αυτή συμπεριλαμβάνεται στο σχεδιασμό του βραχυχρόνιου προγράμματος παρέμβασης, β) σχετικό αίτημα των γονέων ή κηδεμόνων και γ) σύμφωνη γνώμη του/της Συντονιστή/ στριας Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή του/της Συντονιστή/στριας παιδαγωγικής ευθύνης του σχολείου». Η υποστήριξη του μαθητή από το Τμήμα ‘Ένταξης πρέπει να αξιολογείται κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, με απώτερο στόχο την πλήρη ένταξη του στο σχολικό περιβάλλον.

Σύμφωνα με την ίδια Υ.Α., τα Εβδομαδιαία Ωρολόγια Προγράμματα Διδασκαλίας (ΕΩΠΔ) υποβάλλονται δια του/της Διευθυντή/ντριας του σχολείου για θεώρηση μόνο στον/στην Προϊστάμενο/η Εκπαιδευτικών Θεμάτων της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης. Ο Σ.Ε.Ε. Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης μπορεί ωστόσο να συνεργασθεί με τον εκπαιδευτικό του Τ.Ε ή της Π.Σ. για τη διαχείριση παιδαγωγικών ζητημάτων που προκύπτουν κατά τη σύνταξή του.

Ο/η εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης δύναται να υποστηρίζει τους μαθητές και εντός του περιβάλλοντος της τάξης τους (Ν.4328/2016, αρθ.82, παρ.

5) εφόσον το κρίνει αναγκαίο, συμπεριλαμβάνοντας τις ώρες αυτές στο ΕΩΠΔ που καταθέτει.

Οι εκπαιδευτικοί των Τμημάτων Ένταξης και της παράλληλης στήριξης διατηρούν ατομικό φάκελο για κάθε μαθητή. Ο φάκελος αυτός περιέχει τις γνωματεύσεις-αξιολογήσεις, το εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης (Ε.Π.Ε.) που υλοποιείται, τους εκπαιδευτικούς στόχους κάθε τριμήνου για την πρωτοβάθμια ή τετραμήνου για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενδεικτικά φύλλα εργασίας του μαθητή και οτιδήποτε άλλο κρίνεται αναγκαίο, όπως το κοινωνικό-οικογενειακό ιστορικό και περιοδικές εκθέσεις αξιολόγησης του μαθητή (27922/Γ6/8-3-2007 Υ.Α. ΦΕΚ 449/τ.Β’/2007). Επισημαίνουμε ότι στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ο εκπαιδευτικός θέτει για κάθε μαθητή τους μαθησιακούς στόχους της ειδικότητας του, ενώ τα υπόλοιπα περιεχόμενα του φακέλου είναι δυνατό να συντάσσονται από κοινού. Ο φάκελος αυτός περιέχει προσωπικά δεδομένα, είναι απόρρητος και φυλάσσεται σε ασφαλή χώρο με ευθύνη του/ης διευθυντή/ντριας του σχολείου.

Οι εκπαιδευτικοί παράλληλης στήριξης υλοποιούν το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μέσα και έξω από την τάξη και είναι συνολικά υπεύθυνοι για όλες τις δραστηριότητες της σχολικής ζωής (διαλείμματα, παιδαγωγικές επισκέψεις κ.λ.π.).

Η υποστήριξη μαθητή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία μπορεί να γίνει και με ειδικό βοηθό ή σχολικό νοσηλευτή που εισηγείται και διαθέτει η οικογένεια (Ν. 4186/2013 παρ. 18 του άρθρου 28), με απαραίτητη όμως τη σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων σε σχετικό πρακτικό. Για την τοποθέτηση του προβλέπεται ότι: «Οι αιτήσεις των γονέων ή κηδεμόνων των μαθητών για υποστήριξη από ειδικό βοηθό ή από σχολικό νοσηλευτή, είτε αυτοί φοιτούν σε γενικό σχολείο είτε σε ΣΜΕΑΕ, συνοδεύονται από βιογραφικό σημείωμα των προτεινόμενων προσώπων. Τα προτεινόμενα πρόσωπα υποβάλλουν στον Διευθυντή της σχολικής μονάδας (και) αντίγραφο του ποινικού τους μητρώου.» (Ν.4452/2017 άρθ. 11, παρ. 3).

Όλοι οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής του σχολείου συνεργάζονται στις περιπτώσεις μαθητών που παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία και προβλήματα, ενώ πληροφορούν και συμβουλεύουν τα μέλη της σχολικής κοινότητας για θέματα ειδικής αγωγής (ΦΕΚ 449/3-4-2007, Αριθμ. 27922/Γ6).

Οι εκπαιδευτικοί των Τμημάτων ένταξης και της παράλληλης στήριξης συνεργάζονται απαραίτητα με τον εκπαιδευτικό της τάξης και το αντίστροφο, ώστε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του κοινού και του εξειδικευμένου προγράμματος ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο υλοποίησής τους. Ανάλογη συνεργασία πρέπει να υπάρχει και με το Ειδικό Εκπαιδευτικό και Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΕΠ, ΕΒΠ) του σχολείου στα πλαίσια του καθηκοντολογίου του. Η συνεργασία αυτή πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε ομάδες εργασίας που περιλαμβάνουν όλο το προσωπικό που εμπλέκεται στην εκπαίδευση-υποστήριξη των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης αξιοποιούν γραπτά μέσα επικοινωνίας με τους γονείς όπως τετράδια επικοινωνίας και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Η χρήση των μέσων αυτών επιλέγεται κατά περίπτωση και σύμφωνα με τις εκτιμώμενες ανάγκες. Παράλληλα, ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής μπορεί να διατηρεί και ημερολόγιο στο οποίο θα καταγράφει καθημερινά συμβάντα ή

παρατηρήσεις για την μαθησιακή πρόοδο των μαθητών. Οι καταγραφές σε αυτό μπορούν να αποτελέσουν ένα μέσο διαχρονικής παρατήρησης της προόδου του μαθητή, ενώ στις περιπτώσεις των μαθητών με προβλήματα συμπεριφοράς ένα εργαλείο καταγραφής των μέτρων και των παρεμβάσεων του σχολείου για την αντιμετώπισή τους. Σοβαρότερα περιστατικά καλό είναι να καταγράφονται στο ημερολόγιο σχολικής ζωής του σχολείου ή/και σε πρακτικά συνεδριάσεων του Συλλόγου Διδασκόντων.

Τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν να υλοποιούν προγράμματα συνεκπαίδευσης με σχολικές μονάδες της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Για την υλοποίησή τους χρειάζεται έγκριση από το ΣΕΕ παιδαγωγικής ευθύνης του κάθε σχολείου (172877/Δ3/17-10-2016 Υ.Α ΦΕΚ 3561/Β/4-11-2016 όπως τροποποιήθηκε από την Υ.Α. 10537/Δ3/23-01-2019). Αναφερόμαστε μόνο σε προγράμματα με διάρκεια και συχνότητα κι όχι σε ημερήσιας διάρκειας κοινές εκδηλώσεις και εκπαιδευτικές επισκέψεις, για τις οποίες δε χρειάζεται έγκριση των ΣΕΕ. Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, η συμμετοχή των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε σχολικές εκδρομές και επισκέψεις πραγματοποιείται σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο ΦΕΚ 681/2017 αρ. 33120/ΓΔ4 άρθ. 10 παρ. 6. Η προφορική ή γραπτή κατά περίπτωση εξέταση των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πραγματοποιείται σύμφωνα με την Φ.253/155439/Β6/16-12-2009 (ΦΕΚ 2544 Β΄) Υπουργική Απόφαση. Επισημαίνουμε ότι για την περίπτωση αυτή απαιτείται γνωμάτευση ΚΕΣΥ/ΚΕΔΔΥ ή αναγνωρισμένου Ιατροπαιδαγωγικού Κέντρου (ΙΠΔ) ή Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Αξιολόγησης ( ΔΕΔΑ, ΕΔΕΑ), στην οποία αναγράφεται η ειδική μαθησιακή δυσκολία του μαθητή και προτείνεται με σαφήνεια ο τρόπος εξέτασης. Στις σχετικές γνωματεύσεις πρέπει να ελέγχεται η διάρκεια ισχύος της γνωμάτευσης και η αναπηρία ή η ειδική μαθησιακή ανάγκη που διαπιστώθηκε διότι «δεν γίνονται δεκτές οι γνωματεύσεις οι οποίες αναφέρουν αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες διαφορετικές από εκείνες που αναγράφονται στην παράγραφο 1» της ίδιας Υ.Α. (παρ. ζ).

Επισημαίνεται επίσης ότι σε καμία περίπτωση οι εκπαιδευτικοί του σχολείου δεν κατατάσσουν μαθητές σε κάποια κατηγορία των ειδικών μαθησιακών αναγκών, χωρίς να υπάρχει σχετική γνωμάτευση. Στις εκθέσεις-καταγραφές του σχολείου και στην επικοινωνία με τους γονείς οι εκπαιδευτικοί περιγράφουν συγκεκριμένα τη μαθησιακή πρόοδο και την κοινωνική και ψυχοσυναισθηματική προσαρμογή του μαθητή, χωρίς να προβαίνουν σε αξιολογικές κρίσεις και χαρακτηρισμούς.

Τέλος, σας υπενθυμίζουμε ότι στην περίπτωση που μαθητής του σχολείου παρουσιάζει ενδείξεις ειδικών μαθησιακών αναγκών η παραπομπή στο ΚΕΣΥ γίνεται κατόπιν αιτήματος του γονέα-κηδεμόνα του. Σε περίπτωση άρνησης του παραπάνω το σχολείο υποστηρίζει το μαθητή με τα μέσα που διαθέτει, ενώ προτείνεται να μην εγκαταλείπει την προσπάθεια εξασφάλισης της συναίνεσης των γονέων.