ΘΕΜΑ: Για την Εξ Αποστάσεως Διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Σε σύντομο χρονικό διάστημα από την έναρξη της σχολικής χρονιάς αναγκαζόμαστε ξανά να αφήσουμε το “φυσικό” μας σχολικό περιβάλλον και να εισέλθουμε για ακόμη μία φορά στον ψηφιακό “χώρο” και “κόσμο” της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (τηλε-εκπαίδευσης) μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτή τη φορά η αναγκαστική, λόγω την πανδημίας, εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην οποία καλούμαστε εμείς και οι μαθήτριες/τές μας να συμμετέχουμε, έχει δύο αξιοσημείωτες διαφορές με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση που προσπαθήσαμε να εφαρμόσουμε την περασμένη σχολική χρονιά.
Αναφέρουμε εκ των προτέρων αυτές τις διαφορές, γιατί αποτελούν καθοριστικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν το σχεδιασμό της διδασκαλίας στα μαθήματά μας και την πορεία της μαθησιακής διαδικασίας.
1. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που καλούμαστε να εφαρμόσουμε, είναι υποχρεωτική
για όλη τη σχολική κοινότητα και έχει τη μορφή της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω της εφαρμογής Webex Μeetings, όπου μεταφέρεται το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων της κάθε σχολικής μονάδας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε πανελλήνιο επίπεδο.
2. Αυτή τη φορά με τη σύγχρονη διδασκαλία στις ψηφιακές αίθουσες (Webex Meetings) καλούμαστε να καλύψουμε τη διδακτέα ύλη των μαθημάτων, όπως έχει ορισθεί επίσημα από τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις και τις σχετικές εγκυκλίους Οδηγιών Διδασκαλίας και Διδακτέας Ύλης.
Στην πραγματικότητα, δηλαδή, είμαστε αναγκασμένες/oι να “μεταφέρουμε” τη διδασκαλία του μαθήματός μας από το φυσικό και οικείο χώρο της παραδοσιακής σχολικής αίθουσας στον εικονικό και ανοίκειο χώρο της ψηφιακής αίθουσας, αλλά κυρίως να την προσαρμόσουμε στο πλαίσιο της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και στις ιδιαίτερες τεχνικές συνθήκες του νέου περιβάλλοντος. Είμαστε ακόμα αναγκασμένες/οι να χρησιμοποιήσουμε και να διαχειρισθούμε τον “ψηφιακό χώρο” μίας αίθουσας, για τον οποίο έχουμε περιορισμένο έλεγχο, καθώς και να αντιμετωπίσουμε κάθε είδους τεχνικά προβλήματα, που ακόμα και αν τα είχαμε προβλέψει ή ακόμα και αν είχαμε την απαιτούμενη τεχνογνωσία, η επίλυσή τους δεν εξαρτάται μόνο από εμάς.
Βιώνουμε, λοιπόν, καθημερινά τις συνθήκες μίας πρωτόγνωρης και μάλλον αλλόκοτης σχολικής πραγματικότητας, για την οποία ωστόσο έχουμε κάποια εφόδια και εμπειρίες, που μπορούμε να αξιοποιήσουμε προς όφελος της μαθησιακής διαδικασίας και του μαθησιακού αποτελέσματος.
Α. Τι μπορούμε να αξιοποιήσουμε
1. Τις ήδη ειλημμένες εμπειρίες από την ασύγχρονη και σύγχρονη τηλε-εκπαίδευση.
Επισημαίνουμε ότι τα εργαλεία του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, Ηλεκτρονική Τάξη (E-Class) και Ε-me για την ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση και η λειτουργία της ψηφιακής αίθουσας Webex Meetings για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη έκταση κατά περίπτωση.
2. α) Για Οδηγίες Χρήσης της Ηλεκτρονικής Τάξης (Ε-Class), όπου και εγχειρίδιο για τον
εκπαιδευτικό, βλ. https://eclass.sch.gr/info/manual.php
β) Για Οδηγίες Χρήσης της E-me, όπου και Οδηγίες για τον εκπαιδευτικό, βλ. https://auth.e-me.edu.gr/?eme=https://e-me.edu.gr/&cause=no token&eat=7510f719b9a81bf260b0a42202613f9e#guide
γ) Για Οδηγίες χρήσης εφαρμογής τηλε-εκπαίδευσης μέσω Webex για τον καθηγητή, βλ. https://webex.sch.gr/docs/UseWebexTeacherSch.pdf
δ) Για τον σχεδιασμό εξ αποστάσεως μαθημάτων έχει ήδη αποσταλεί στα σχολεία σας από τον Σεπτέμβριο σε ψηφιακή μορφή “Οδηγός για τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό μαθημάτων εξ αποστάσεως”, βλ. http://iep.edu.gr/el/deltia-typou-genika/odigos-gia-ton-ekpaideftiko-sxediasmo-mathimaton-eks-apostaseos
3. Για τις βασικές αρχές, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη μεθοδολογία της εξ
αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως ήδη έχετε ενημερωθεί, υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ δύο Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOC) από το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) και το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, βλ.
α) http://iep.edu.gr/el/component/k2/content/148-anoikto-diadiktyako-mathima-mooc-eap
ή https://learn.eap.gr/enrol/index.php?id=447
β) http://iep.edu.gr/el/component/k2/content/147-anoikto-diadiktyako-mathima-mooc
4. Στην Ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων “μαθαίνουμε ασφαλείς”,
μπορείτε να βρείτε συνδέσμους που οδηγούν σε χρήσιμα ψηφιακά εργαλεία για την εξ
αποστάσεως εκπαίδευση (Ψηφιακό Σχολείο, Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία, Ηλεκτρονική Τάξη,
Ε-me κ.ά.), βλ. https://mathainoumeasfaleis.gov.gr/tilekpedefsi/
Β. Απλές ενδεικτικές διδακτικές προτάσεις για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση
Σύγχρονη Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση μέσω Webex Meetings
Χωρίς βέβαια να μπορεί να αντικαταστήσει το παιδαγωγικό μαθησιακό περιβάλλον μίας πραγματικής τάξης και τις συνθήκες μάθησης της φυσικής σχολικής αίθουσας, η ψηφιακή αίθουσα τηλεδιάσκεψης Webex Meetings προσφέρει σε εκπαιδευτικούς και μαθήτριες/τές τη δυνατότητα για σύγχρονη εξ αποστάσεως επικοινωνία και αλληλεπίδραση στο πλαίσιο του μαθήματος. Πρόκειται για εύχρηστο εργαλείο, γιατί η λειτουργία και η τεχνική της διαχείριση είναι σχετικά απλή και προϋποθέτει μόνο βασικές τεχνικές γνώσεις (βλ. παραπάνω, Οδηγίες Χρήσης Εφαρμογής WEBEX).
1. Η μαθησιακή διαδικασία προϋποθέτει επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Στην ψηφιακή
αίθουσα η επικοινωνία και αλληλεπίδραση ανάμεσα στα μέλη της σχολικής τάξης (εκπαιδευτικούς, μαθήτριες και μαθητές) επιτυγχάνεται μέσω εκπομπής ήχου και εικόνας. Επομένως, για να επικοινωνήσουμε και να αλληλεπιδράσαμε στην ψηφιακή αίθουσα χρειαζόμαστε μικρόφωνο και κάμερα οθόνης υπολογιστή.
α) Αποφεύγουμε τους μεγάλης διάρκειας μονολόγους και το μάθημα μορφής διάλεξης, επιδιώκοντας την ενεργητική συμμετοχή των μαθητριών/τών στο μάθημα, όσο αυτό είναι εφικτό λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών.
β) Αξιοποιούμε τεχνικές διαλόγου. Απευθυνόμαστε στις μαθήτριες/μαθητές μας με ερωτήσεις, δίνουμε τη δυνατότητα να μιλήσουν και να εκφράσουν άποψη. Προσπαθούμε να ακουσθεί η φωνή όλων, του καθένα/καθεμίας χωριστά.
γ) Αξιοποιούμε τη δυνατότητα σύντομης γραπτής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μέσω “chat” με μικρές δραστηριότητες, ζητώντας από τις μαθήτριες και τους μαθητές να γράψουν σύντομες απαντήσεις ή σύντομα σχόλια για ένα ερώτημα ή θέμα ή να γράψουν μικρές φράσεις σε μία άσκηση καταιγισμού ιδεών (ιδεοθύελλα).
Μπορούμε, επίσης, να γράψουμε στο “chat” τον σύνδεσμο μίας ιστοσελίδας και να ζητήσουμε να την επισκεφθούν “διαδικτυακά”, να βρουν μία πληροφορία και να την ανακοινώσουν στην ψηφιακή αίθουσα.
Ένα παράδειγμα
Να αναζητήσετε τη σημασία της λέξης … στο Λεξικό Νεοελληνικής Γλώσσας του Μ. Τριανταφυλλίδη στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα, βλ. https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/
ή τη σημασία της λέξης … στο Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Ψηφιακό Σχολείο-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία, βλ.
2. Τι εκπαιδευτικό υλικό μπορούμε να δείξουμε στην ψηφιακή αίθουσα/να διαμοιράσουμε, μέσω της επιλογής share (διαμοιράζω);
Μπορούμε να διαμοιράσουμε την οθόνη του υπολογιστή μας, όπου έχουμε “ανοίξει”:
- ένα αρχείο σε World/pdf, που έχουμε συντάξει και μορφοποιήσει στον υπολογιστή μας ή το έχουμε “κατεβάσει από το Διαδίκτυο,
-ένα αρχείο παρουσίασης ppt (powerpoint),
-οπτικό υλικό (π.χ. εικόνες, φωτογραφίες, χάρτες, κ.ά.) και οπτικοακουστικό υλικό (π.χ. βίντεο, ταινίες, κ.λπ.),
- ιστοσελίδες απευθείας από το Διαδίκτυο με διαμοιρασμό του browser.
Ένα παράδειγμα
Προβάλλουμε και διαμοιράζουμε το σχολικό εγχειρίδιο του μαθητή ή το τετράδιο ασκήσεων (Γλωσσικές Ασκήσεις) ή άλλα σχολικά εγχειρίδια αναφοράς (π.χ. Γραμματική, Συντακτικό, Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, κ.ά.) και δείχνουμε τις σχετικές με το μάθημά μας σελίδες.
Μπορούμε να δείξουμε/διαμοιράσουμε τα σχολικά εγχειρίδια του Ψηφιακού Σχολείου-Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία (http://ebooks.edu.gr/ebooks/) με δύο τρόπους:
- να “κατεβάσουμε” στον υπολογιστή μας το σχολικό εγχειρίδιο σε μορφή αρχείου pdf από τo Διδακτικό Πακέτο Βιβλία pdf, να το αποθηκεύσουμε και να το ανοίξουμε στις σελίδες που θέλουμε, για να το δείξουμε/διαμοιράσουμε με την επιλογή share.
To βιβλίο σε μορφή pdf δίνει τη δυνατότητα για διάφορες χρήσιμες παρεμβάσεις, όπως να επισημαίνουμε-υπογραμμίζουμε χωρία και σημεία στο κείμενο, να επιλέγουμε και να αντιγράφουμε αποσπάσματα κειμένου που μπορούμε να προσθέσουμε σ᾽ένα κριτήριο αξιολόγησης ή ένα θέμα εργασίας κ.ά.
-να δείξουμε/διαμοιράσουμε κατευθείαν από το Διαδίκτυο το Διαδραστικό Εμπλουτισμένο Βιβλίο του μαθητή html/pdf.
Το Διαδραστικό Εμπλουτισμένο Βιβλίο δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τους συνδέσμους, που εμπλουτίζουν διάφορα σημεία των σελίδων.
- Έχουμε, επίσης, τη δυνατότητα να διαμοιράσουμε τον λευκό πίνακα (whiteboard) από την επιλογή share, κάνοντας κλικ στο εικονίδιο με την ένδειξη + και να γράφουμε στον πίνακα, πληκτρολογώντας.
Μπορούμε, επίσης, να έχουμε ανοίξει ένα έγγραφο (World) στην οθόνη του υπολογιστή μας, να το διαμοιράσουμε με την επιλογή share, να γράφουμε και να βλέπουν οι μαθήτριες/τές μας.
3. Επιδιώξουμε ενεργητικότερη συμμετοχή των μαθητριών/τών, με τους παρακάτω τρόπους:
-με τη χρήση του “chat”, όπως αναφέραμε παραπάνω,
-την ανάθεση σύντομων ομαδικών συνεργατικών δραστηριοτήτων μέσω της επιλογής “breakout sessions”,
- τη δημιουργία ερωτηματολογίων μέσω της επιλογής “open poll questions”,
-την παραχώρηση του δικαιώματος της παρουσίασης σε μαθήτρια/μαθητή, δίνοντας το ρόλο της παρουσιάστριας/παρουσιαστή (presenter), ώστε να μπορούν να διαμοιράσουν και να παρουσιάσουν μία εργασία, που έχουν συντάξει σε αρχείο ψηφιακής μορφής.
-τη χρήση συνεργατικών ψηφιακών εγγράφων, που μπορούμε να διαμοιράζουμε με την
α) αξιοποίηση της υπηρεσίας +γραφίς του Πανελλήνιου Σχολικού Δίκτυου, βλ. https://grafis.sch.gr/index.php/login
ή https://www.sch.gr/dimiourgiste-kai-diacheiristeite-syn/
β) αξιοποίηση της υπηρεσίας Έγγραφα Google, βλ.
https://www.google.com/intl/el_gr/docs/about/
Σημείωση: H υπηρεσία των Συνεργατικών Εγγράφων δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να επεξεργάζονται ταυτόχρονα και από κοινού έγγραφα και αρχεία, τα οποία έχουν διαμοιρασθεί. Επομένως, είναι ένα κατάλληλο εργαλείο για εξ αποστάσεως συνεργασία και ανάθεση ομαδικών δραστηριοτήτων και εργασιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου